Zaaddormantie en kieming H17
Plant kan zichzelf niet verplaatsen: zaden als verspreidingsunits, ze zijn bescherming en voedselreserves voor
het embryo. Zaadkieming zorgt voor eerste fotosynthetisch actieve bladeren (≠ kiembladeren) en het
wortelsysteem. Na de rustperiode met lage metabolische activiteit kan kieming plaatsvinden bij voldoende water
en zuurstof en de juiste temperatuur. Sommige zaden zijn in dormante staat: hebben bijkomende behandeling
nodig om kieming mogelijk te maken vb. licht, koude en beschadiging.
Structuren van zaden
Vooral kijken naar voorbeelden van de Angiospermen: belangrijk in de agricultuur.
Zaden bevatten drie basisstructuren: embryo, voedselopslag weefsel en zaadhuid (testa): dood weefsel dat zaad
omgeeft. Het embryo bevat een embryonale as die bestaat uit de kiemwortel (radicula), hypocotyl met
zaadlobben (cotyledons) en een scheutapex met een plumula. Soms is er een samensmelting van de testa en de
vruchtwand (pericarp) en dit geeft een vrucht. Zetmeel kan suikers vrijzetten, olie kan veel energie opslaan,
kieming is afhankelijk van de voedingsstoffen.
Er is een grote diversiteit in de anatomie van zaden ondanks de eenvoud van het embryo. Ze kunnen ingedeeld
worden als endosperm of niet-endosperm: afhankelijk van aan- of afwezigheid van een triploïd endosperm (3n) in
het volwassen stadium.
- Niet-endosperme zaden (vb. bieten) gebruiken het triploïd endosperm op tijdens de embryonale
ontwikkeling en hier dienen het perisperm en de kiembladeren als nutriëntenbron tijdens de kieming. Het
perisperm is afgeleid van de nucellus.
- Endosperme zaden (vb. graan) bevatten endosperm wat rijk is in zetmeel, lipiden en eiwitten. Soms
bevat het een buitenste aluronenlaag: cellen met eiwit gevulde vacuoles, speelt ook rol in dormantie.
Embryo heeft specifieke aanpassingen: 1 kiemblad (scutellum) met een coleoptiel aan de basis
wat dient als bescherming. Aan de basis van de hypocotyl is een coleorhiza als bescherming van
de radicula. Er wordt ook vaak gesproken over mesocotyl: gemodificeerde hypocotyl om heel snel boven de
grond te geraken.
Zaaddormantie
In deze periode is kieming onmogelijk, het embryo dehydrateert. Het is een tijdelijke blokkage van de kieminitiatie
en kan ervoor zorgen dat zaden verder verspreid geraken + maximeert de overleving: voorkomt kieming onder
ongunstige omstandigheden (zaadbanken). Dormantie is niet hetzelfde als een ruststadium, dit gebeurd wanneer
kieming niet mogelijk is door een gebrek aan water, zuurstof of een optimale temperatuur.
Primaire dormantie = wanneer nieuw verspreide zaadjes niet kunnen kiemen onder gunstige omstandigheden.
Secundaire dormantie = treed op bij ongunstige omstandigheden.
Dormantie kan opgelegd worden door omliggende weefsels:
Exogene dormantie = inhibitorische effecten van zaadhuid, endosperm of pericarp. Kieming gebeurd hier
wanneer de zaadhuid of omliggende weefsels degraderen of beschadigd geraken.
Mechanismen: waterimpermeabiliteit (ondoordringbaarheid doorbreken door mechanische of chemische
aantasting), mechanische beperking (radicula kan pas door endosperm/zaadhuid als celwanden verzwakt zijn),
Plant kan zichzelf niet verplaatsen: zaden als verspreidingsunits, ze zijn bescherming en voedselreserves voor
het embryo. Zaadkieming zorgt voor eerste fotosynthetisch actieve bladeren (≠ kiembladeren) en het
wortelsysteem. Na de rustperiode met lage metabolische activiteit kan kieming plaatsvinden bij voldoende water
en zuurstof en de juiste temperatuur. Sommige zaden zijn in dormante staat: hebben bijkomende behandeling
nodig om kieming mogelijk te maken vb. licht, koude en beschadiging.
Structuren van zaden
Vooral kijken naar voorbeelden van de Angiospermen: belangrijk in de agricultuur.
Zaden bevatten drie basisstructuren: embryo, voedselopslag weefsel en zaadhuid (testa): dood weefsel dat zaad
omgeeft. Het embryo bevat een embryonale as die bestaat uit de kiemwortel (radicula), hypocotyl met
zaadlobben (cotyledons) en een scheutapex met een plumula. Soms is er een samensmelting van de testa en de
vruchtwand (pericarp) en dit geeft een vrucht. Zetmeel kan suikers vrijzetten, olie kan veel energie opslaan,
kieming is afhankelijk van de voedingsstoffen.
Er is een grote diversiteit in de anatomie van zaden ondanks de eenvoud van het embryo. Ze kunnen ingedeeld
worden als endosperm of niet-endosperm: afhankelijk van aan- of afwezigheid van een triploïd endosperm (3n) in
het volwassen stadium.
- Niet-endosperme zaden (vb. bieten) gebruiken het triploïd endosperm op tijdens de embryonale
ontwikkeling en hier dienen het perisperm en de kiembladeren als nutriëntenbron tijdens de kieming. Het
perisperm is afgeleid van de nucellus.
- Endosperme zaden (vb. graan) bevatten endosperm wat rijk is in zetmeel, lipiden en eiwitten. Soms
bevat het een buitenste aluronenlaag: cellen met eiwit gevulde vacuoles, speelt ook rol in dormantie.
Embryo heeft specifieke aanpassingen: 1 kiemblad (scutellum) met een coleoptiel aan de basis
wat dient als bescherming. Aan de basis van de hypocotyl is een coleorhiza als bescherming van
de radicula. Er wordt ook vaak gesproken over mesocotyl: gemodificeerde hypocotyl om heel snel boven de
grond te geraken.
Zaaddormantie
In deze periode is kieming onmogelijk, het embryo dehydrateert. Het is een tijdelijke blokkage van de kieminitiatie
en kan ervoor zorgen dat zaden verder verspreid geraken + maximeert de overleving: voorkomt kieming onder
ongunstige omstandigheden (zaadbanken). Dormantie is niet hetzelfde als een ruststadium, dit gebeurd wanneer
kieming niet mogelijk is door een gebrek aan water, zuurstof of een optimale temperatuur.
Primaire dormantie = wanneer nieuw verspreide zaadjes niet kunnen kiemen onder gunstige omstandigheden.
Secundaire dormantie = treed op bij ongunstige omstandigheden.
Dormantie kan opgelegd worden door omliggende weefsels:
Exogene dormantie = inhibitorische effecten van zaadhuid, endosperm of pericarp. Kieming gebeurd hier
wanneer de zaadhuid of omliggende weefsels degraderen of beschadigd geraken.
Mechanismen: waterimpermeabiliteit (ondoordringbaarheid doorbreken door mechanische of chemische
aantasting), mechanische beperking (radicula kan pas door endosperm/zaadhuid als celwanden verzwakt zijn),
