1
,2
,LES 1: RECHT EN ETHIEK (25/9)
RECHT EN ETHIEK
· Grote overlapping, toch verschillend
· Ethiek // deontologie
· “Professional ethics”, deontologie = toegepaste ethiek
• Specifieke ethiek
• beroepsgericht
• Ethiek is ruim: beperken tot beroep
· Dagelijks besef, ethisch handelen zit in kleinigheden
· Beginnen met recht
• Ethiek is namelijk heel ruim: we gaan ons beperken tot beroepsethiek
• Er is geen orde van kinesitherapeuten
• Komt er waarschijnlijk ook niet, want ordes verdwijnen
Plichtenleer: recht van toepassing voor een praktijk. Verschil recht en ethiek: Veel rechtsregels hebben een
ethische component, maar niet allemaal (bv. technische voorschriften). Er zijn ook ethische regels die niet in het
recht zitten (bv. overspel is niet meer strafbaar). Zie 2 cirkels die elkaar ergens overlappen.
We zouden dit ook het vak inleiding tot het recht kunnen noemen
Verschil recht en ethiek: het dekt andere zones, soms kan je juridisch correct zijn maar dat er ethisch een falen is?
• Ethiek gaat over waardestelsels
• Soms confliceteren = ethisch dilemma
Bij recht ga je niet snel hebben dat twee oplossingen variabel zijn (zeker in de rechtbank)
Ethische regels en rechtregels vaak in de doorsnede van twee cirkels (dus vaak voorgesteld door vendiagrammen
Vb waar er geen overlap is:
Ethisch: overspel
Recht/juridisch: volume wcbak
Sinds 1992 is overspel niet meer strafbaar - ..
3
, DEFINITIE VAN HET RECHT
‘Definitie’: alles moet erin staan, en niets te veel
· Geheel van regels
• niet sprokkelen, niet één bepaling, maar het hele systeem
· In een bepaalde maatschappij
• = wijst op het relatieve, het veranderlijke, aandacht aan geven!
· Op een bepaald ogenblik
• = wijst op het relatieve, het veranderlijke, aandacht aan geven!
· Door een daartoe bevoegde overheid opgelegd
• belang: anders onwettig recht
· Afdwingbaar
• indien niet afdwingbaar, slechts een advies?
Recht is een geheel van regels (= maakt deel uit van een systeem), in een bepaalde maatschappij (de ene
maatschappij is de andere niet) op een bepaald ogenblik en het moet door een daartoe bevoorrechte overheid
worden opgevoerd (moet afdwingbaar zijn).
BRONNEN VAN HET RECHT
Waar vinden we het recht?
· Wet (wetgeving)
• De wet heeft 2 betekenissen: de wet in formele zin (de algemene regel met algemene
werking/draagkracht: besluiten, decreten, schriftelijke algemene regels, enkel de wetten van het
parlement staan daar boven) en de wet in materiele zin.
· Rechtspraak (= geheel van uitspraken van hoven en rechtbanken)
• Rechtspraak is hoe de wet in concrete situaties wordt toegepast.
· Rechtsleer (= doctrine, het geheel van geschriften gewijd aan het recht door rechtsgeleerden)
• Rechtsleer: de meeste rechtbanken houden rekening met datgene wat meestal gezegd wordt.
• Theoretische opvatting
· Gewoonte (= zichtbare gewoontes, die herhaald gebeuren, bv. bouw: bepaald contract/overeenkomst)
• neemt af in belangrijkheid (zichtbaar als juridische waarde gezien wordt) – niemand weet het niet echt
(neerschrijven!)
· Billijkheid of equity (= instrument om te remediëren wanneer recht/wet niet leidt tot rechtvaardigheid)
• Billijkheid: De rechter krijgt een zaak waarin beide partijen menen gelijk te hebben. Rechter moet de wet
toepassen om te bepalen wie gelijk heeft. Soms moet er een wet worden toegepast waarvan hij zegt
maar “het is niet rechtvaardig” en dan kan hij beroep doen op billijkheid. Soms staat dit zelfs bij wetten
“rechter zal beroep doen op billijkheid”.
• Redelijkheid en billijkheid behelst de sociaal aanvaardbare normen zoals ze door het gewoonterecht,
ongeschreven recht of algemene rechtsbeginselen zijn geformuleerd.
4
,2
,LES 1: RECHT EN ETHIEK (25/9)
RECHT EN ETHIEK
· Grote overlapping, toch verschillend
· Ethiek // deontologie
· “Professional ethics”, deontologie = toegepaste ethiek
• Specifieke ethiek
• beroepsgericht
• Ethiek is ruim: beperken tot beroep
· Dagelijks besef, ethisch handelen zit in kleinigheden
· Beginnen met recht
• Ethiek is namelijk heel ruim: we gaan ons beperken tot beroepsethiek
• Er is geen orde van kinesitherapeuten
• Komt er waarschijnlijk ook niet, want ordes verdwijnen
Plichtenleer: recht van toepassing voor een praktijk. Verschil recht en ethiek: Veel rechtsregels hebben een
ethische component, maar niet allemaal (bv. technische voorschriften). Er zijn ook ethische regels die niet in het
recht zitten (bv. overspel is niet meer strafbaar). Zie 2 cirkels die elkaar ergens overlappen.
We zouden dit ook het vak inleiding tot het recht kunnen noemen
Verschil recht en ethiek: het dekt andere zones, soms kan je juridisch correct zijn maar dat er ethisch een falen is?
• Ethiek gaat over waardestelsels
• Soms confliceteren = ethisch dilemma
Bij recht ga je niet snel hebben dat twee oplossingen variabel zijn (zeker in de rechtbank)
Ethische regels en rechtregels vaak in de doorsnede van twee cirkels (dus vaak voorgesteld door vendiagrammen
Vb waar er geen overlap is:
Ethisch: overspel
Recht/juridisch: volume wcbak
Sinds 1992 is overspel niet meer strafbaar - ..
3
, DEFINITIE VAN HET RECHT
‘Definitie’: alles moet erin staan, en niets te veel
· Geheel van regels
• niet sprokkelen, niet één bepaling, maar het hele systeem
· In een bepaalde maatschappij
• = wijst op het relatieve, het veranderlijke, aandacht aan geven!
· Op een bepaald ogenblik
• = wijst op het relatieve, het veranderlijke, aandacht aan geven!
· Door een daartoe bevoegde overheid opgelegd
• belang: anders onwettig recht
· Afdwingbaar
• indien niet afdwingbaar, slechts een advies?
Recht is een geheel van regels (= maakt deel uit van een systeem), in een bepaalde maatschappij (de ene
maatschappij is de andere niet) op een bepaald ogenblik en het moet door een daartoe bevoorrechte overheid
worden opgevoerd (moet afdwingbaar zijn).
BRONNEN VAN HET RECHT
Waar vinden we het recht?
· Wet (wetgeving)
• De wet heeft 2 betekenissen: de wet in formele zin (de algemene regel met algemene
werking/draagkracht: besluiten, decreten, schriftelijke algemene regels, enkel de wetten van het
parlement staan daar boven) en de wet in materiele zin.
· Rechtspraak (= geheel van uitspraken van hoven en rechtbanken)
• Rechtspraak is hoe de wet in concrete situaties wordt toegepast.
· Rechtsleer (= doctrine, het geheel van geschriften gewijd aan het recht door rechtsgeleerden)
• Rechtsleer: de meeste rechtbanken houden rekening met datgene wat meestal gezegd wordt.
• Theoretische opvatting
· Gewoonte (= zichtbare gewoontes, die herhaald gebeuren, bv. bouw: bepaald contract/overeenkomst)
• neemt af in belangrijkheid (zichtbaar als juridische waarde gezien wordt) – niemand weet het niet echt
(neerschrijven!)
· Billijkheid of equity (= instrument om te remediëren wanneer recht/wet niet leidt tot rechtvaardigheid)
• Billijkheid: De rechter krijgt een zaak waarin beide partijen menen gelijk te hebben. Rechter moet de wet
toepassen om te bepalen wie gelijk heeft. Soms moet er een wet worden toegepast waarvan hij zegt
maar “het is niet rechtvaardig” en dan kan hij beroep doen op billijkheid. Soms staat dit zelfs bij wetten
“rechter zal beroep doen op billijkheid”.
• Redelijkheid en billijkheid behelst de sociaal aanvaardbare normen zoals ze door het gewoonterecht,
ongeschreven recht of algemene rechtsbeginselen zijn geformuleerd.
4
