Sportkinesitherapie 2
Patellofemorale pijn (PFP)
(praktische richtlijnen vanuit een theoretisch perspectief)
Introductie
4 vragen op examen!!
- Screening mensen anterieure kniepijn (sagitaal en frontaal)
- Squat? Knie niet voorbij de tenen? Ja of nee?
- knie die naar binnen zwaait?
Differentiaal diagnose is belangrijk
- Patellapees tendinopathie
- Osgood schlatter
- Quadricepstendinopathie
- Mediale plica
- Prepatellaire fricties
- Bursitis
- Fat pad van hoffa
- …
Correct bewegen? = niet zwart wit
Knie voorbij teen? Eigenlijk gaan die er functioneel wel over! → achterwege laten want hangt bij
iedereen af
Anatomie
- Beweging van de patella kan (normaal gezien) enkel volgens de lengte-as in de trochlea
femoris
- Normaal: een hoek van 138+-6 graden
- Bij een grotere hoek spreken we van trochlea dysplasie en is de kan op subuxatie groter
- Risicofactoren om klachten te krijgen= afgevlakte trochlea van femur waar patella in zit →
puur stabiliteit zit je al tekort dan
strekken: patella hoogt in trochlea
plooien: onderkant van femur
,Diagnose – anamnese
Incidentie van PFP
- Komt voor over de gehele populatie (life-time incidentie = 25%)
- Hogere incidentie bij:
o Atleten met (een plotse?) hoge belasting
o Militairen (incidentie 37%)
o Geen link met sedentair gedrag!: WEL met plotse start van sporten na tijd van
sedentair gedrag: ‘Boom-Bust’
- Ook vaak als complicatie na knieoperatie (vb. ACL reconstructie)
- Meer dan 50% patiënten bereikt niet de gewenste uitkomst na 5 à 8 jaar
Diagnose PFP
Niet één specifieke test om PFP te diagnosticeren!!
PFP is een diagnose die vnl. gemaakt wordt op basis van exclusie, gebruikmakend van de patiënt zijn
vraaggesprek, (blesssure)geschiedenis, beeldvorming om te differentiëren met
andere pathologiën die mogelijks ‘retropatellaire kniepijn’ geven.
Belangrijke differentiaal diagnose met:
- Infrapatellair fat pad impingement
o Eerder na acuut ‘contact/trauma’ (hyperextension) ->
hypertrofisch
o Chronisch: ligamentaire laxiteit hyperextension
o jonge meisjes met hyperextensie
Goede anamnese doen!!
vb. obese-hypermobiele tiener versus senior ultraloper
- Wanneer heb je de meeste klachten? (=provocatie) -> BIOMECHANICA!
- Wanneer zijn je klachten begonnen? -> LOADMANAGEMENT!
- Wat denkt U dat het probleem is? -> EDUCATIE!
,Aan de hand van typische provocatie van de klacht kunnen we inzicht krijgen in de eventuele
oorzaak (bron) van de PFP:
Deze pijn wordt typisch uitgelokt door:
- Trappen(af>op) en/of
- Squats en/of
- Lopen en/of
- Springen en/of
- Lang zitten in knieflexie (cinema sign)
Deze test te gebruiken als baseline (functie) bepaling! Adhv.
- VAS-score
- Anterior knee pain scale (AKPS)
o Totaalscore: wijze score: nominaal (0-100), waarbij de punten van de diverse items
bij elkaar opgeteld worden.
o Hierbij geldt hoe hoger de score, hoe lager de klachten
o AKPS = erg valide test vragenlijst
Wat als de pijn wordt uitgelokt door? Dan kan het door dat komen ook misschien
Cinema sign:
- Overwegen
o spierkracht → M. Quadriceps
o zit positie (gekruiste benen) → TFL/ITB
o fat pad stopt de caudale glij
- Geen:
o (voet) biomechanica
o Spierkracht
Trappen OP/ berg OP wandelen:
- Overwegen:
o Kuitlengte
o Gluteale kracht
o Quadriceps kracht
Trappen AF/ berg AF wandelen:
- Overwegen:
o Quadriceps kracht!
o Kuitlengte
Squat/ hurken:
, - Overwegen:
o Techniek (mobiliteit/anatomie)
▪ Wat is een slechte squat? Voor sommige (dansers) gaat dit wel een
functionele houding zijn, heb je het nodig voor je sport? Quardiceps
targetten zonder gluteus
dit gaat wel niet gaan met extra gewicht; want steunoppervlak te klein
o Kracht
Schoeisel:
- Overwegen:
o Hoger hiel: meer PFJ load?
o Slippers: weinig voetsteun
o Schokdemping?
Skinny jeans:
- Overwegen:
o Sensitisatie (centraal/perifeer)
o Druk? → meer compressie, irritatie, meer fietsspecfiek
Denk in functie van PIJN-PATROON:
- Activiteit = mechanica
- Na activiteit = inflammatoir
- Beter tijdens activiteit = tendinopathie – spierkracht
- Slaap = catastroferen?
Biomechanica
De pathofysiologie van patellofemorale pijn: een weefselhomeostase perspectief
Mechanische belasting is essentieel voor de gezondheid van gewrichten, maar abnormale belasting
van het gewricht kan leiden tot potentieel of daadwerkelijk weefselletsel; het mechanische model
impliceert dat PFP optreedt wanneer de belasting van het gewricht de hoeveelheid die het gewricht
kan verdragen (belastbaarheid) overschrijdt (belastingscapaciteit)
- cummulative loads = aantal herhalingen
- Rate of loading = snelheid waarmee deze kracht inwerkt op
ons lichaam
- Peak loads = contactoppervlakte en externe moment arm
Het patellofemorale gewricht wordt gevormd door:
- Achterkant van de patella
- Trochlea van de femur
De contactoppervlakte tussen de patella en de femur:
- Is het laagste wanneer de knie volledig gestrekt is
- Verhoogd bij flexie van de knie
- Is in elke hoek verhoogd bij een patella alta’ (hoogstand) = klinisch relevant!
- Verstoord alignement verhoogt de druk
Patellofemorale pijn (PFP)
(praktische richtlijnen vanuit een theoretisch perspectief)
Introductie
4 vragen op examen!!
- Screening mensen anterieure kniepijn (sagitaal en frontaal)
- Squat? Knie niet voorbij de tenen? Ja of nee?
- knie die naar binnen zwaait?
Differentiaal diagnose is belangrijk
- Patellapees tendinopathie
- Osgood schlatter
- Quadricepstendinopathie
- Mediale plica
- Prepatellaire fricties
- Bursitis
- Fat pad van hoffa
- …
Correct bewegen? = niet zwart wit
Knie voorbij teen? Eigenlijk gaan die er functioneel wel over! → achterwege laten want hangt bij
iedereen af
Anatomie
- Beweging van de patella kan (normaal gezien) enkel volgens de lengte-as in de trochlea
femoris
- Normaal: een hoek van 138+-6 graden
- Bij een grotere hoek spreken we van trochlea dysplasie en is de kan op subuxatie groter
- Risicofactoren om klachten te krijgen= afgevlakte trochlea van femur waar patella in zit →
puur stabiliteit zit je al tekort dan
strekken: patella hoogt in trochlea
plooien: onderkant van femur
,Diagnose – anamnese
Incidentie van PFP
- Komt voor over de gehele populatie (life-time incidentie = 25%)
- Hogere incidentie bij:
o Atleten met (een plotse?) hoge belasting
o Militairen (incidentie 37%)
o Geen link met sedentair gedrag!: WEL met plotse start van sporten na tijd van
sedentair gedrag: ‘Boom-Bust’
- Ook vaak als complicatie na knieoperatie (vb. ACL reconstructie)
- Meer dan 50% patiënten bereikt niet de gewenste uitkomst na 5 à 8 jaar
Diagnose PFP
Niet één specifieke test om PFP te diagnosticeren!!
PFP is een diagnose die vnl. gemaakt wordt op basis van exclusie, gebruikmakend van de patiënt zijn
vraaggesprek, (blesssure)geschiedenis, beeldvorming om te differentiëren met
andere pathologiën die mogelijks ‘retropatellaire kniepijn’ geven.
Belangrijke differentiaal diagnose met:
- Infrapatellair fat pad impingement
o Eerder na acuut ‘contact/trauma’ (hyperextension) ->
hypertrofisch
o Chronisch: ligamentaire laxiteit hyperextension
o jonge meisjes met hyperextensie
Goede anamnese doen!!
vb. obese-hypermobiele tiener versus senior ultraloper
- Wanneer heb je de meeste klachten? (=provocatie) -> BIOMECHANICA!
- Wanneer zijn je klachten begonnen? -> LOADMANAGEMENT!
- Wat denkt U dat het probleem is? -> EDUCATIE!
,Aan de hand van typische provocatie van de klacht kunnen we inzicht krijgen in de eventuele
oorzaak (bron) van de PFP:
Deze pijn wordt typisch uitgelokt door:
- Trappen(af>op) en/of
- Squats en/of
- Lopen en/of
- Springen en/of
- Lang zitten in knieflexie (cinema sign)
Deze test te gebruiken als baseline (functie) bepaling! Adhv.
- VAS-score
- Anterior knee pain scale (AKPS)
o Totaalscore: wijze score: nominaal (0-100), waarbij de punten van de diverse items
bij elkaar opgeteld worden.
o Hierbij geldt hoe hoger de score, hoe lager de klachten
o AKPS = erg valide test vragenlijst
Wat als de pijn wordt uitgelokt door? Dan kan het door dat komen ook misschien
Cinema sign:
- Overwegen
o spierkracht → M. Quadriceps
o zit positie (gekruiste benen) → TFL/ITB
o fat pad stopt de caudale glij
- Geen:
o (voet) biomechanica
o Spierkracht
Trappen OP/ berg OP wandelen:
- Overwegen:
o Kuitlengte
o Gluteale kracht
o Quadriceps kracht
Trappen AF/ berg AF wandelen:
- Overwegen:
o Quadriceps kracht!
o Kuitlengte
Squat/ hurken:
, - Overwegen:
o Techniek (mobiliteit/anatomie)
▪ Wat is een slechte squat? Voor sommige (dansers) gaat dit wel een
functionele houding zijn, heb je het nodig voor je sport? Quardiceps
targetten zonder gluteus
dit gaat wel niet gaan met extra gewicht; want steunoppervlak te klein
o Kracht
Schoeisel:
- Overwegen:
o Hoger hiel: meer PFJ load?
o Slippers: weinig voetsteun
o Schokdemping?
Skinny jeans:
- Overwegen:
o Sensitisatie (centraal/perifeer)
o Druk? → meer compressie, irritatie, meer fietsspecfiek
Denk in functie van PIJN-PATROON:
- Activiteit = mechanica
- Na activiteit = inflammatoir
- Beter tijdens activiteit = tendinopathie – spierkracht
- Slaap = catastroferen?
Biomechanica
De pathofysiologie van patellofemorale pijn: een weefselhomeostase perspectief
Mechanische belasting is essentieel voor de gezondheid van gewrichten, maar abnormale belasting
van het gewricht kan leiden tot potentieel of daadwerkelijk weefselletsel; het mechanische model
impliceert dat PFP optreedt wanneer de belasting van het gewricht de hoeveelheid die het gewricht
kan verdragen (belastbaarheid) overschrijdt (belastingscapaciteit)
- cummulative loads = aantal herhalingen
- Rate of loading = snelheid waarmee deze kracht inwerkt op
ons lichaam
- Peak loads = contactoppervlakte en externe moment arm
Het patellofemorale gewricht wordt gevormd door:
- Achterkant van de patella
- Trochlea van de femur
De contactoppervlakte tussen de patella en de femur:
- Is het laagste wanneer de knie volledig gestrekt is
- Verhoogd bij flexie van de knie
- Is in elke hoek verhoogd bij een patella alta’ (hoogstand) = klinisch relevant!
- Verstoord alignement verhoogt de druk
