Samenvatting taal diagnostiek
,Deel 1
H1: Indeling en definities
1: Taalontwikkelingsstoornissen
- Taalontwikkelingsstoornis= verborgen stoornis, niet zichtbaar, verwerven van
mondelinge taal opvallend trager en moeizamer, heel divers (bij iedereen is dit
anders)
- Definitie van ASHA:
= betekenisvol tekort/ achterstand tov de rest,
gaat over begrip + productie van taal
=> adhv mijlpalen (zie PP) TOS bepalen
2: Prevalentie
= hoeveel kinderen met TOS er zijn op een bep. moment
- 5-10% vd schoolgaande kinderen heeft TOS
- Evenveel kinderen hebben dyslexie
3: Indeling
Primaire TOS
= staat op zichzelf, geen duidelijke verklaring v taalachterstand
Kenmerken:1. Achterstand in de taalverwerving
2. Geen duidelijke verklaring voor deze achterstand
3. Diagnose obv uitsluitingscriteria
= aantonen dat achterstand niet gevolg is v problemen in andere ontwikkelingsdomeinen of
onvoldoende taalaanbod
4. Comorbiditeit (=naast elkaar voorkomen v versch stoornissen) mogelijk
Kind kan meerdere stoornissen tegelijk hebben: dysl maar is niet de orzaak
Terminologie: internationaal (Development Language Disorder) + nationaal (TOS)
Prevalentie:• 7% heeft primaire TOS
• Komt 3x meer voor bij jongens dan bij meisjes
Voorbijgaand:vertraagde taalontwikkeling (VSTO)
• Taalniveau v jonger kind
• Harmonisch profiel, gelijkmatige uitval (alle niveaus gelijkmatig vertraagd)
• Taalontwikkeling later op gang en trager verloop
• Achterstand in te halen met juiste therapie
Blijvend: gestoorde taalontwikkeling (OD)
Ontwikkelingsdysfasie
• Zeer hardnekkige, aangeboren taalontwikkelingsstoornis
• Therapieresistent: verbetering mogelijk MAAR gaat nooit weg
• Blijvende problemen, ook op volwassen leeftijd, geen gelijkmatige uitval
• Heterogene groep met gevarieerde taalprofielen (niet harmonisch)
• Prevalentie: 3%
(Kinderafasie) => geen TOS want krijg je na hersenletsel DUS wel duidelijke oorzaak
• Strikt genomen geen primaire TOS; wel zelfde klinische beeld
• Wel duidelijke oorzaak: terugval in taalontwikkeling wegens hersenletsel (niet ermee geboren)
• Oorzaken: hersentrauma/ cerebrovasculaire aandoening (trombose of bloeding) door
hartafwijking/ tumoren of infecties
,Klinische classificatie: gebaseerd op taalbegrip VS taalproductie
Secundaire TOS
= gevolg v 1/+ problemen in ander ontwikkelingsdomein
Problemen sensorische ontwikkeling:
= problemen in ontwikkeling van horen en zien
Prevalentie: • Gehoorverlies
• Visuele stoornissen
Impact TO: 1. Gehoorverlies
• Altijd problemen spraak – taal
• Hulpmiddelen om te horen
• Extra stimulatie + ondersteuning bij ontw spraak – taal
• Factoren die ernst bepalen:
1 Leeftijd van vaststellen (hoe sneller, hoe kleiner effect op taal)
2 Ernst gehoorverlies (1 kant GV: minder impact dan 2 kanten)
3 Oorzaak gehoorverlies
4 Gebruik gehoorversterkende hulpmiddelen (hoe vroeger, hoe beter)
5 Aanwezigheid medische aandoening
6 Communicatieaanbod vanuit omgeving
2. Visuele stoornissen
• Gevolg van TOS
• Kwetsbaar om sociaal- emotioneel + communicatief vlak
Problemen motorische ontwikkeling:
= problemen bij leren zitten, staan, kruipen, lopen
Impact TO: typische/ normale T
Problemen cognitieve ontwikkeling:
= verstandelijke beperking (IQ 70/-)
Oorzaak: genetisch – zuurstoftekort tijdens geboorte – alcoholgebruik tijdens
zwangerschap
Prevalentie: 2% van bevolking
Impact TO: bepertke taalvaardigheden
Problemen sociaal-emotionele ontwikkeling:
1. ASS (autismespectrusstoornis)
= neurobiologische ontwikkelingsstoornis
Ontstaan: genetisch – omgeving tijdens zwangerschap
Kenmerken: 1 Beperking sociale communicatie + interactie
2 Repetitief gedrag + specifieke interesses
Prevalentie: 1/100 schoolkinderen
1 Problemen op vlak van taalvorm
Impact TO: meestal ook TO => Belangrijkste tekorten:
•
Afwijkende prosodie (monotoon)
•
Grammaticale ontwikkeling
Niet alle onderzoekers zijn er niet
mee eens
2 Problemen op vlak van taalinhoud
• Echolalie= lett herhaling van uiting van
iemand
Onmiddellijke herhalen
Uitgesteld herhalen
• Atypische organisatie v lexicon
• Vasthangen aan lett betekenis v taal
3 Problemen op vlak van taalgebruik
2. Selectief mutisme • Begrijpen + gebruiken v non-verbale
comm
= spreken alleen in hun vertrouwde thuisomgeving, nergens anders
Prevalentie: 1/1000 kinderen
Impact TO: angst om te spreken
4: Klinische classificatie van TOS
3 subtypes:
1. Taalproductiestoornis – relatief goed taalbegrip
, 2. Taalproductiestoornis – taalbegripstoornis
3. Relatief geisoleerde fonologische stoornis
5: Blootstellingsachterstand of taalontwikkelingsstoornis?
Taalontwikkelingsstoornis: problemen in taal en spraak
Blootstellingsachterstand: taalproblemen door onvoldoende aanbod bij meertalige
kinderen
Bv: Anna spreekt niet goed Nederlands door onvoldoende taalaanbod
H2: Kenmerken TOS
1: Voortalige fase (0-1)
Taalgebruik
,Deel 1
H1: Indeling en definities
1: Taalontwikkelingsstoornissen
- Taalontwikkelingsstoornis= verborgen stoornis, niet zichtbaar, verwerven van
mondelinge taal opvallend trager en moeizamer, heel divers (bij iedereen is dit
anders)
- Definitie van ASHA:
= betekenisvol tekort/ achterstand tov de rest,
gaat over begrip + productie van taal
=> adhv mijlpalen (zie PP) TOS bepalen
2: Prevalentie
= hoeveel kinderen met TOS er zijn op een bep. moment
- 5-10% vd schoolgaande kinderen heeft TOS
- Evenveel kinderen hebben dyslexie
3: Indeling
Primaire TOS
= staat op zichzelf, geen duidelijke verklaring v taalachterstand
Kenmerken:1. Achterstand in de taalverwerving
2. Geen duidelijke verklaring voor deze achterstand
3. Diagnose obv uitsluitingscriteria
= aantonen dat achterstand niet gevolg is v problemen in andere ontwikkelingsdomeinen of
onvoldoende taalaanbod
4. Comorbiditeit (=naast elkaar voorkomen v versch stoornissen) mogelijk
Kind kan meerdere stoornissen tegelijk hebben: dysl maar is niet de orzaak
Terminologie: internationaal (Development Language Disorder) + nationaal (TOS)
Prevalentie:• 7% heeft primaire TOS
• Komt 3x meer voor bij jongens dan bij meisjes
Voorbijgaand:vertraagde taalontwikkeling (VSTO)
• Taalniveau v jonger kind
• Harmonisch profiel, gelijkmatige uitval (alle niveaus gelijkmatig vertraagd)
• Taalontwikkeling later op gang en trager verloop
• Achterstand in te halen met juiste therapie
Blijvend: gestoorde taalontwikkeling (OD)
Ontwikkelingsdysfasie
• Zeer hardnekkige, aangeboren taalontwikkelingsstoornis
• Therapieresistent: verbetering mogelijk MAAR gaat nooit weg
• Blijvende problemen, ook op volwassen leeftijd, geen gelijkmatige uitval
• Heterogene groep met gevarieerde taalprofielen (niet harmonisch)
• Prevalentie: 3%
(Kinderafasie) => geen TOS want krijg je na hersenletsel DUS wel duidelijke oorzaak
• Strikt genomen geen primaire TOS; wel zelfde klinische beeld
• Wel duidelijke oorzaak: terugval in taalontwikkeling wegens hersenletsel (niet ermee geboren)
• Oorzaken: hersentrauma/ cerebrovasculaire aandoening (trombose of bloeding) door
hartafwijking/ tumoren of infecties
,Klinische classificatie: gebaseerd op taalbegrip VS taalproductie
Secundaire TOS
= gevolg v 1/+ problemen in ander ontwikkelingsdomein
Problemen sensorische ontwikkeling:
= problemen in ontwikkeling van horen en zien
Prevalentie: • Gehoorverlies
• Visuele stoornissen
Impact TO: 1. Gehoorverlies
• Altijd problemen spraak – taal
• Hulpmiddelen om te horen
• Extra stimulatie + ondersteuning bij ontw spraak – taal
• Factoren die ernst bepalen:
1 Leeftijd van vaststellen (hoe sneller, hoe kleiner effect op taal)
2 Ernst gehoorverlies (1 kant GV: minder impact dan 2 kanten)
3 Oorzaak gehoorverlies
4 Gebruik gehoorversterkende hulpmiddelen (hoe vroeger, hoe beter)
5 Aanwezigheid medische aandoening
6 Communicatieaanbod vanuit omgeving
2. Visuele stoornissen
• Gevolg van TOS
• Kwetsbaar om sociaal- emotioneel + communicatief vlak
Problemen motorische ontwikkeling:
= problemen bij leren zitten, staan, kruipen, lopen
Impact TO: typische/ normale T
Problemen cognitieve ontwikkeling:
= verstandelijke beperking (IQ 70/-)
Oorzaak: genetisch – zuurstoftekort tijdens geboorte – alcoholgebruik tijdens
zwangerschap
Prevalentie: 2% van bevolking
Impact TO: bepertke taalvaardigheden
Problemen sociaal-emotionele ontwikkeling:
1. ASS (autismespectrusstoornis)
= neurobiologische ontwikkelingsstoornis
Ontstaan: genetisch – omgeving tijdens zwangerschap
Kenmerken: 1 Beperking sociale communicatie + interactie
2 Repetitief gedrag + specifieke interesses
Prevalentie: 1/100 schoolkinderen
1 Problemen op vlak van taalvorm
Impact TO: meestal ook TO => Belangrijkste tekorten:
•
Afwijkende prosodie (monotoon)
•
Grammaticale ontwikkeling
Niet alle onderzoekers zijn er niet
mee eens
2 Problemen op vlak van taalinhoud
• Echolalie= lett herhaling van uiting van
iemand
Onmiddellijke herhalen
Uitgesteld herhalen
• Atypische organisatie v lexicon
• Vasthangen aan lett betekenis v taal
3 Problemen op vlak van taalgebruik
2. Selectief mutisme • Begrijpen + gebruiken v non-verbale
comm
= spreken alleen in hun vertrouwde thuisomgeving, nergens anders
Prevalentie: 1/1000 kinderen
Impact TO: angst om te spreken
4: Klinische classificatie van TOS
3 subtypes:
1. Taalproductiestoornis – relatief goed taalbegrip
, 2. Taalproductiestoornis – taalbegripstoornis
3. Relatief geisoleerde fonologische stoornis
5: Blootstellingsachterstand of taalontwikkelingsstoornis?
Taalontwikkelingsstoornis: problemen in taal en spraak
Blootstellingsachterstand: taalproblemen door onvoldoende aanbod bij meertalige
kinderen
Bv: Anna spreekt niet goed Nederlands door onvoldoende taalaanbod
H2: Kenmerken TOS
1: Voortalige fase (0-1)
Taalgebruik
