Koop- en consumentenkoop
Waar gaat het consumentenrecht over?
Consumentenrecht: koopovereenkomst
De wet biedt de ‘zwakkere’ partij veel bescherming als hij een overeenkomst aangaat die is
aan te merken als consumentenkoop.
Consumentenkoop: meeste bepalingen zijn van dwingend recht: hiervan mag niet ten nadele
van de koper worden afgeweken.
Sprake van koopovereenkomst: art. 7:1 BW: ‘koop is de overeenkomst waarbij de een zich
verbindt een zaak te geven en de ander om daarvoor een prijs in geld te betalen.’
Koopovereenkomst: totstandkoming
Gewone overeenkomst: door aanbod en aanvaarding. Een koopovereenkomst werkt net zo.
Gaan partijen een koopovereenkomst aan waarbij de prijs niet uitdrukkelijk, stilzwijgend of
door verwijzing is bepaald, dan ontstaat nog steeds een koopovereenkomst. De koper is dan
een redelijke prijs verschuldigd.
Bijv. als je aangeeft dat je over 3 weken betaald, je hebt nog niet betaald maar er is
wel een koopovereenkomst tot stand gekomen.
Totstandkoming koopovereenkomst: aanbod en aanvaarding moeten overeenkomen.
Niet totstandkoming koopovereenkomst:
Aanvaarding en aanbod wijken inhoudelijk af.
Het aanbod is niet geldig.
Aanbod: eenzijdige rechtshandeling rechtshandeling (dus aanbod) kan nietig zijn.
Bijv. een elektronicazaak biedt een laptop aan voor €25 op de website terwijl zij daar
eigenlijk €2.500 voor wilden hebben de wil en verklaring komen niet overeen: de
aangegane koopovereenkomst is nietig.
Koopovereenkomst is vernietigbaar: kan achteraf worden vernietigd door de partij die
door de wet wordt beschermd.
Bijv. 13-jarige koopt een scooter van €1.500 zonder toestemming van zijn ouders. Zijn
ouders kunnen deze overeenkomst vernietigen (zelf (art. 3:49 BW) of bij de rechter).
Koopovereenkomst: vormvrij
Koopovereenkomst met betrekking tot roerende zaken: vormvrij kan schriftelijk en
mondeling worden aangegaan.
Sommige koopovereenkomsten moeten echter schriftelijk worden aangegaan (art. 7:2 lid 1
BW), wordt hieraan niet voldaan: nietig.
Consumentenrecht: definitie consumentenkoop
Bij koopovereenkomst: betekent niet automatisch dat de koper goed beschermd wordt.
Consumentenkoop: de koper wordt goed beschermd.
Bij consumentenkoop: niet elke koper is consument en niet elke koop kan als
consumentenkoop worden aangemerkt.
Titel 1 boek 7 BW: kooptitel, alle regels hierin zijn in geval van een consumentenkoop van
dwingend recht.
1
,Aankopen via webshops: overeenkomst op afstand/ koop op afstand
Aankopen buiten verkoopruimte van verkoper (aan de deur): overeenkomst buiten
verkoopruimte.
De koper krijgt vaak extra bescherming door enkele artikelen in BW 6 en regels van
kooptitel zijn van toepassing.
Consumentenkoop (art. 7:5 lid 1 sub a BW) = de koop met betrekking tot een roerende zaak
die wordt gesloten door een verkoper die handelt in het kader van zijn handels-, bedrijfs-,
ambachts- of beroepsactiviteit en een koper, natuurlijk persoon, die handelt voor
doeleinden buiten zijn bedrijfs- of beroepsactiviteit.
Vereisten:
1. Koopovereenkomst
Door aanbod en aanvaarding
Regels die van toepassing zijn op een koop zijn van overeenkomstige toepassing op een
ruilovereenkomst (art. 7:50 BW)
2. Roerende zaak
Onroerend = de grond, nog niet gewonnen grondstoffen, de met de grond verenigde
beplantingen alsmede de gebouwen en werken die duurzaam met de grond zijn verenigd.
Roerend = alles wat niet onroerend is. Art. 3:3 BW.
Bij een huis is geen sprake van consumentenkoop.
Op sommige onroerende zaken zijn de regels van consumentenkoop wel van toepassing:
Dieren
Analogische toepassing op elektriciteit, gas en warmte.
3. Privédoeleinden
De koper is een natuurlijk persoon die handelt voor doeleinden buiten zijn bedrijfs- of
beroepsactiviteit.
Rechtspersoon koopt een zaak: geen sprake van consumentenkoop.
Natuurlijk persoon koop een zaak van een ander natuurlijk persoon: geen sprake van
consumentenkoop.
4. Professionele verkoper
Je koopt de zaak van een verkoper die bedrijfsmatig handelt in het kader van zijn handels-,
bedrijfs-, ambachts- of beroepsactiviteit.
Consumentenkoop: gemengde overeenkomsten
Bijv. sprake van een overeenkomst van aannemen van werk en van consumentenkoop
welke regels zijn van toepassing? Krijgt de koper ook bescherming? Art. 7:5 lid 4.
Art. 6:215 BW: als een overeenkomst voldoet aan de omschrijving van twee of meer door de
wet geregelde bijzondere soorten van overeenkomsten (bijv. aanneming van werk en
koopovereenkomst), zijn voor elk van die soorten gegeven bepalingen naast elkaar op de
overeenkomst van toepassing.
Voorbeeld van aanneming van werk en koopovereenkomst: iemand koopt een warmtepomp
bij een bedrijf (hij koopt het (koopovereenkomst) en laat het installeren door dat bedrijf
(aanneming van werk).
2
,Consumentenkoop: vermogensrechten
Op de koop die betrekking heeft op vermogensrechten kan de kooptitel van toepassing zijn:
de koper in kan in dat geval een beroep doen op de wettelijke bescherming (art. 7:47 BW)
Consumentenkoop: uitzonderingen
In sommige gevallen kan je niet van consumentenkoop spreken en is de
consumentenkoopregeling niet van toepassing.
Als je een overeenkomst sluit tot het verrichten van diensten.
Consumentenkoop: afwijking van de regels
Art. 7:1 t/m 7:38 BW: kan niet ten nadele van de koper worden afgeweken (dwingend recht).
Wordt er wel afgeweken: art. 3:40 BW de koper kan de afwijking terugdraaien: de
afspraak waarbij is afgeweken van regels van dwingend recht is vernietigbaar.
De rechter toetst ambtshalve: hij gaat uit van de stellingen die de partijen aanvoeren, de
rechter mag geen stellingen betrekken die de eiser niet heeft aangevoerd of verwerden die
gedaagde niet heeft aangevoerd. De rechter moet volgens het HvJ EU ook aan
richtlijnbepalingen toetsen als partijen daarop zelf geen beroep hebben gedaan.
Verplichting om ambtshalve te toetsen: daadwerkelijke bescherming van de consument te
waarborgen (want: risico dat consument zijn rechten niet kent of moeilijkheden ondervindt
om deze tegenover een professioneel handelaar uit te oefenen).
Rechter komt ambtshalve tot oordeel dat een beding oneerlijk of onredelijk bezwarend is:
vernietigen (art. 6:193a ev. BW en 6:236 ev. BW).
Uitzonderingen
Van sommige artikelen mag ten nadele van de koper worden afgeweken (art. 7:6 lid 2).
Wil de verkoper van deze bepalingen afwijken, dan moet hij dit doen door met de koper
overeen te komen (individueel beding).
Deze vrijheid is niet onbegrensd: de verkoper mag de bepalingen die niet van dwingend
recht zijn niet standaard in de algemene voorwaarden ten nadele van de koper afwijken,
doet hij dit wel? Algemene voorwaarden zijn onredelijk bezwarend vernietigbaar de
wettelijke bepalingen gelden alsof de verkoper niets in de algemene voorwaarden heeft
opgenomen.
Consumentenrecht: bronnen
Europees recht
EU: wil bescherming van alle consumenten verhogen in de lidstaten nationale wetten van
lidstaten harmoniseren.
Europese richtlijnen
Door middel van een richtlijn wordt bepaald welke doelen binnen een bepaald terrein op
het gebied van het consumentenrecht bereikt moet zijn. De in de richtlijn vermelde regels
moeten in de nationale wetten worden geïmplementeerd.
Steeds groter deel van het consumentenrecht: ‘vertaling’ van Europese richtlijnen.
Richtlijn is niet, niet volledig of niet correct opgenomen: nationale wetgeving moet
‘richtlijnconform’ worden toegepast.
3
, Europese verordeningen
Een verordening is rechtstreeks van toepassing en een burger kan hierop beroep doen.
Burgerlijk Wetboek
Titel 1 van BW 7 en BW 3 en BW 6 (regels met betrekking tot het tot stand komen van een
overeenkomst en regels met betrekking tot de overeenkomst op afstand en de
overeenkomst buiten de verkoopruimte.
Jurisprudentie
Nationale en Europese rechters.
Algemene voorwaarden
Betekenis
Algemene voorwaarden bestaan uit een of meer bedingen die door de ondernemer zijn
opgesteld met de bedoeling om deze in een aantal overeenkomsten op te nemen. Deze gaan
deel uitmaken van de door de gebruiker te sluiten overeenkomst.
Gebruiker – wederpartij
Gebruiker = degene die de algemene voorwaarden in een overeenkomst gebruikt.
Wederpartij = degenen die de algemene voorwaarden aanvaardt.
Gebondenheid van de wederpartij
Wanneer is de wederpartij gebonden aan de algemene voorwaarden? art. 6:232 BW.
‘Een wederpartij is ook dan aan de algemene voorwaarden gebonden als bij het sluiten van
de overeenkomst de gebruiker begreep of moest begrijpen dat zij de inhoud daarvan niet
kende.’
Maakt de gebruiker niet kenbaar dat hij gebruik maakt van algemene voorwaarden: de
wederpartij is hieraan niet gebonden.
Er zijn uitzonderingen: art. 6:233 BW: de wederpartij heeft de mogelijkheid om een beding
in de algemene voorwaarden te vernietigen, dit kan in twee gevallen:
1. Als de wijze waarop de voorwaarden tot stand zijn gekomen, de wederzijds kenbare
belangen van partijen en de overige omstandigheden van het geval, onredelijk
bezwarend is voor de wederpartij.
2. Als de gebruiker niet een redelijke mogelijkheid aan de wederpartij heeft geboden om
van de algemene voorwaarden kennis te nemen.
Redelijke mogelijkheid tot kennisneming
De gebruiker moet de wederpartij een redelijke mogelijkheid geven tot kennisneming van de
algemene voorwaarden.
Art. 6:234 lid 1 BW: de gebruiker moet op een of andere manier de mogelijkheid bieden om
van de algemene voorwaarden kennis te kunnen nemen, dit moet voor of bij het sluiten van
de overeenkomst.
Onredelijk bezwarend
Onredelijk bezwarend = de algemene voorwaarden zijn onredelijk voor de wederpartij.
De rechter moet dit beoordelen aan de hand van alle omstandigheden van dat geval.
4
Waar gaat het consumentenrecht over?
Consumentenrecht: koopovereenkomst
De wet biedt de ‘zwakkere’ partij veel bescherming als hij een overeenkomst aangaat die is
aan te merken als consumentenkoop.
Consumentenkoop: meeste bepalingen zijn van dwingend recht: hiervan mag niet ten nadele
van de koper worden afgeweken.
Sprake van koopovereenkomst: art. 7:1 BW: ‘koop is de overeenkomst waarbij de een zich
verbindt een zaak te geven en de ander om daarvoor een prijs in geld te betalen.’
Koopovereenkomst: totstandkoming
Gewone overeenkomst: door aanbod en aanvaarding. Een koopovereenkomst werkt net zo.
Gaan partijen een koopovereenkomst aan waarbij de prijs niet uitdrukkelijk, stilzwijgend of
door verwijzing is bepaald, dan ontstaat nog steeds een koopovereenkomst. De koper is dan
een redelijke prijs verschuldigd.
Bijv. als je aangeeft dat je over 3 weken betaald, je hebt nog niet betaald maar er is
wel een koopovereenkomst tot stand gekomen.
Totstandkoming koopovereenkomst: aanbod en aanvaarding moeten overeenkomen.
Niet totstandkoming koopovereenkomst:
Aanvaarding en aanbod wijken inhoudelijk af.
Het aanbod is niet geldig.
Aanbod: eenzijdige rechtshandeling rechtshandeling (dus aanbod) kan nietig zijn.
Bijv. een elektronicazaak biedt een laptop aan voor €25 op de website terwijl zij daar
eigenlijk €2.500 voor wilden hebben de wil en verklaring komen niet overeen: de
aangegane koopovereenkomst is nietig.
Koopovereenkomst is vernietigbaar: kan achteraf worden vernietigd door de partij die
door de wet wordt beschermd.
Bijv. 13-jarige koopt een scooter van €1.500 zonder toestemming van zijn ouders. Zijn
ouders kunnen deze overeenkomst vernietigen (zelf (art. 3:49 BW) of bij de rechter).
Koopovereenkomst: vormvrij
Koopovereenkomst met betrekking tot roerende zaken: vormvrij kan schriftelijk en
mondeling worden aangegaan.
Sommige koopovereenkomsten moeten echter schriftelijk worden aangegaan (art. 7:2 lid 1
BW), wordt hieraan niet voldaan: nietig.
Consumentenrecht: definitie consumentenkoop
Bij koopovereenkomst: betekent niet automatisch dat de koper goed beschermd wordt.
Consumentenkoop: de koper wordt goed beschermd.
Bij consumentenkoop: niet elke koper is consument en niet elke koop kan als
consumentenkoop worden aangemerkt.
Titel 1 boek 7 BW: kooptitel, alle regels hierin zijn in geval van een consumentenkoop van
dwingend recht.
1
,Aankopen via webshops: overeenkomst op afstand/ koop op afstand
Aankopen buiten verkoopruimte van verkoper (aan de deur): overeenkomst buiten
verkoopruimte.
De koper krijgt vaak extra bescherming door enkele artikelen in BW 6 en regels van
kooptitel zijn van toepassing.
Consumentenkoop (art. 7:5 lid 1 sub a BW) = de koop met betrekking tot een roerende zaak
die wordt gesloten door een verkoper die handelt in het kader van zijn handels-, bedrijfs-,
ambachts- of beroepsactiviteit en een koper, natuurlijk persoon, die handelt voor
doeleinden buiten zijn bedrijfs- of beroepsactiviteit.
Vereisten:
1. Koopovereenkomst
Door aanbod en aanvaarding
Regels die van toepassing zijn op een koop zijn van overeenkomstige toepassing op een
ruilovereenkomst (art. 7:50 BW)
2. Roerende zaak
Onroerend = de grond, nog niet gewonnen grondstoffen, de met de grond verenigde
beplantingen alsmede de gebouwen en werken die duurzaam met de grond zijn verenigd.
Roerend = alles wat niet onroerend is. Art. 3:3 BW.
Bij een huis is geen sprake van consumentenkoop.
Op sommige onroerende zaken zijn de regels van consumentenkoop wel van toepassing:
Dieren
Analogische toepassing op elektriciteit, gas en warmte.
3. Privédoeleinden
De koper is een natuurlijk persoon die handelt voor doeleinden buiten zijn bedrijfs- of
beroepsactiviteit.
Rechtspersoon koopt een zaak: geen sprake van consumentenkoop.
Natuurlijk persoon koop een zaak van een ander natuurlijk persoon: geen sprake van
consumentenkoop.
4. Professionele verkoper
Je koopt de zaak van een verkoper die bedrijfsmatig handelt in het kader van zijn handels-,
bedrijfs-, ambachts- of beroepsactiviteit.
Consumentenkoop: gemengde overeenkomsten
Bijv. sprake van een overeenkomst van aannemen van werk en van consumentenkoop
welke regels zijn van toepassing? Krijgt de koper ook bescherming? Art. 7:5 lid 4.
Art. 6:215 BW: als een overeenkomst voldoet aan de omschrijving van twee of meer door de
wet geregelde bijzondere soorten van overeenkomsten (bijv. aanneming van werk en
koopovereenkomst), zijn voor elk van die soorten gegeven bepalingen naast elkaar op de
overeenkomst van toepassing.
Voorbeeld van aanneming van werk en koopovereenkomst: iemand koopt een warmtepomp
bij een bedrijf (hij koopt het (koopovereenkomst) en laat het installeren door dat bedrijf
(aanneming van werk).
2
,Consumentenkoop: vermogensrechten
Op de koop die betrekking heeft op vermogensrechten kan de kooptitel van toepassing zijn:
de koper in kan in dat geval een beroep doen op de wettelijke bescherming (art. 7:47 BW)
Consumentenkoop: uitzonderingen
In sommige gevallen kan je niet van consumentenkoop spreken en is de
consumentenkoopregeling niet van toepassing.
Als je een overeenkomst sluit tot het verrichten van diensten.
Consumentenkoop: afwijking van de regels
Art. 7:1 t/m 7:38 BW: kan niet ten nadele van de koper worden afgeweken (dwingend recht).
Wordt er wel afgeweken: art. 3:40 BW de koper kan de afwijking terugdraaien: de
afspraak waarbij is afgeweken van regels van dwingend recht is vernietigbaar.
De rechter toetst ambtshalve: hij gaat uit van de stellingen die de partijen aanvoeren, de
rechter mag geen stellingen betrekken die de eiser niet heeft aangevoerd of verwerden die
gedaagde niet heeft aangevoerd. De rechter moet volgens het HvJ EU ook aan
richtlijnbepalingen toetsen als partijen daarop zelf geen beroep hebben gedaan.
Verplichting om ambtshalve te toetsen: daadwerkelijke bescherming van de consument te
waarborgen (want: risico dat consument zijn rechten niet kent of moeilijkheden ondervindt
om deze tegenover een professioneel handelaar uit te oefenen).
Rechter komt ambtshalve tot oordeel dat een beding oneerlijk of onredelijk bezwarend is:
vernietigen (art. 6:193a ev. BW en 6:236 ev. BW).
Uitzonderingen
Van sommige artikelen mag ten nadele van de koper worden afgeweken (art. 7:6 lid 2).
Wil de verkoper van deze bepalingen afwijken, dan moet hij dit doen door met de koper
overeen te komen (individueel beding).
Deze vrijheid is niet onbegrensd: de verkoper mag de bepalingen die niet van dwingend
recht zijn niet standaard in de algemene voorwaarden ten nadele van de koper afwijken,
doet hij dit wel? Algemene voorwaarden zijn onredelijk bezwarend vernietigbaar de
wettelijke bepalingen gelden alsof de verkoper niets in de algemene voorwaarden heeft
opgenomen.
Consumentenrecht: bronnen
Europees recht
EU: wil bescherming van alle consumenten verhogen in de lidstaten nationale wetten van
lidstaten harmoniseren.
Europese richtlijnen
Door middel van een richtlijn wordt bepaald welke doelen binnen een bepaald terrein op
het gebied van het consumentenrecht bereikt moet zijn. De in de richtlijn vermelde regels
moeten in de nationale wetten worden geïmplementeerd.
Steeds groter deel van het consumentenrecht: ‘vertaling’ van Europese richtlijnen.
Richtlijn is niet, niet volledig of niet correct opgenomen: nationale wetgeving moet
‘richtlijnconform’ worden toegepast.
3
, Europese verordeningen
Een verordening is rechtstreeks van toepassing en een burger kan hierop beroep doen.
Burgerlijk Wetboek
Titel 1 van BW 7 en BW 3 en BW 6 (regels met betrekking tot het tot stand komen van een
overeenkomst en regels met betrekking tot de overeenkomst op afstand en de
overeenkomst buiten de verkoopruimte.
Jurisprudentie
Nationale en Europese rechters.
Algemene voorwaarden
Betekenis
Algemene voorwaarden bestaan uit een of meer bedingen die door de ondernemer zijn
opgesteld met de bedoeling om deze in een aantal overeenkomsten op te nemen. Deze gaan
deel uitmaken van de door de gebruiker te sluiten overeenkomst.
Gebruiker – wederpartij
Gebruiker = degene die de algemene voorwaarden in een overeenkomst gebruikt.
Wederpartij = degenen die de algemene voorwaarden aanvaardt.
Gebondenheid van de wederpartij
Wanneer is de wederpartij gebonden aan de algemene voorwaarden? art. 6:232 BW.
‘Een wederpartij is ook dan aan de algemene voorwaarden gebonden als bij het sluiten van
de overeenkomst de gebruiker begreep of moest begrijpen dat zij de inhoud daarvan niet
kende.’
Maakt de gebruiker niet kenbaar dat hij gebruik maakt van algemene voorwaarden: de
wederpartij is hieraan niet gebonden.
Er zijn uitzonderingen: art. 6:233 BW: de wederpartij heeft de mogelijkheid om een beding
in de algemene voorwaarden te vernietigen, dit kan in twee gevallen:
1. Als de wijze waarop de voorwaarden tot stand zijn gekomen, de wederzijds kenbare
belangen van partijen en de overige omstandigheden van het geval, onredelijk
bezwarend is voor de wederpartij.
2. Als de gebruiker niet een redelijke mogelijkheid aan de wederpartij heeft geboden om
van de algemene voorwaarden kennis te nemen.
Redelijke mogelijkheid tot kennisneming
De gebruiker moet de wederpartij een redelijke mogelijkheid geven tot kennisneming van de
algemene voorwaarden.
Art. 6:234 lid 1 BW: de gebruiker moet op een of andere manier de mogelijkheid bieden om
van de algemene voorwaarden kennis te kunnen nemen, dit moet voor of bij het sluiten van
de overeenkomst.
Onredelijk bezwarend
Onredelijk bezwarend = de algemene voorwaarden zijn onredelijk voor de wederpartij.
De rechter moet dit beoordelen aan de hand van alle omstandigheden van dat geval.
4
