Algemene Economie: Geld & IEB
,Inhoud
Hoofdstuk 17 Aanbod van geld...............................................................................................................4
17.1 Functes van geld........................................................................................................................5
17.1.1 Geld als ruilmiddel...............................................................................................................5
17.1.2 Geld als ruilmiddel...............................................................................................................5
17.1.3 Geld als oppotmiddel...........................................................................................................5
17.1.4 Geld als middel of als doel?.................................................................................................5
17.2 Geldsoorten................................................................................................................................6
17.2.1 Munten................................................................................................................................6
17.2.2 Bankbiljeten........................................................................................................................6
17.2.3 Giraal geld............................................................................................................................6
17.3 Geldhoeveelheid en binnenlandse liquiditeitenmassa...............................................................7
17.3.1 De geldhoeveelheid: M1......................................................................................................7
17.3.2 De binnenlandse liquiditeitenmassa: M2.............................................................................7
17.4 Banken en toezicht.....................................................................................................................8
17.4.1 Financiële instellingen.........................................................................................................8
17.4.2 De bankbalans.....................................................................................................................8
17.4.3 Europese bankenunie..........................................................................................................9
17.4.4 Marktstructuur van het bankwezen....................................................................................9
Hoofdstuk 18 Vraag naar geld en monetair beleid.................................................................................9
18.1 Vraag naar geld...........................................................................................................................9
18.1.1 Moteven voor het aanhouden van geld..............................................................................9
18.1.2 De Kwantteitstheorie van de vraag naar geld...................................................................10
18.2 Monetair beleid........................................................................................................................10
18.2.1 Doelstellingen van het monetair beleid.............................................................................10
18.2.2 Instrumenten van het monetair beleid..............................................................................11
Hoofdstuk 19 Vermogensmarkten........................................................................................................13
19.1 Functes en indeling van de vermogensmarkten......................................................................13
19.1.1 Functes van de vermogensmarkten..................................................................................13
19.1.2 Indeling van de vermogensmarkten..................................................................................13
19.2 Geldmarkt.................................................................................................................................13
19.2.1 Groothandel op de geldmarkt............................................................................................13
19.2.2 Detailhandel op de geldmarkt...........................................................................................14
19.3 Kapitaalmarkt...........................................................................................................................14
19.3.1 Deelmarkten......................................................................................................................14
19.3.2 Kapitaalmarktrente............................................................................................................15
19.4 Rentestructuur..........................................................................................................................16
19.4.1 Normale rentestructuur.....................................................................................................16
2
, 19.4.2 Omgekeerde rentestructuur..............................................................................................17
Hoofdstuk 21 Internatonale economische ontwikkelingen.................................................................17
21.1 Wereldeconomie in beeld.........................................................................................................17
21.1.1 Feiten en cijfers.................................................................................................................17
21.1.2 Opkomst nieuwe industrielanden in Azië..........................................................................18
21.2 Globalisering.............................................................................................................................18
21.2.1 Dimensies van globalisering...............................................................................................18
21.2.2 Feiten en cijfers over globalisering....................................................................................18
21.2.3 Oorzaken van globalisering................................................................................................19
21.2.4 Gevolgen van globalisering: het globaliseringsdebat.........................................................19
Hoofdstuk 22 Vrijhandel en protecte..................................................................................................19
22.1 Comparateve kostentheorie en vrijhandel..............................................................................19
22.1.1 Absolute en comparateve kosten.....................................................................................19
22.1.2 Oorzaken van comparateve kostenverschillen.................................................................20
22.2 Protecte...................................................................................................................................21
22.2.1 Argumenten voor protectonisme.....................................................................................21
22.2.2 Vormen van protectonisme..............................................................................................22
22.2.3 Gevolgen van protectonisme............................................................................................22
22.3 Betalingsbalans.........................................................................................................................22
22.3.1 Indeling en saldi.................................................................................................................22
22.3.2 Analyse van de betalingsbalans.........................................................................................24
Hoofdstuk 23 Internatonale samenwerking........................................................................................24
23.1.1 Vormen van regionale economische integrate.................................................................24
23.1.2 Europese unie....................................................................................................................25
23.2 Internatonale organisates.......................................................................................................26
23.2.1 Wereldhandelsorganisate (WTO)......................................................................................26
23.2.2 Internatonaal Monetair Fonds (IMF).................................................................................27
23.2.3 Wereldbank.......................................................................................................................27
23.2.4 G7, G8 en G20....................................................................................................................27
23.2.5 OECD..................................................................................................................................27
Hoofdstuk 24 Valutamarkt...................................................................................................................29
24.1 Kenmerken van de valutamarkt................................................................................................29
24.1.1 Deelmarkten en koersnotering..........................................................................................29
24.1.2 Omvang en kenmerken van de valutahandel.....................................................................30
24.2 Koersvorming op de contante valutamarkt..............................................................................30
24.2.1 Koersindicatoren en de lopende rekening.........................................................................31
24.2.2 Koersindicatoren en de fnanciële rekening.......................................................................31
24.2.4 Overzicht van de koersindicatoren....................................................................................32
3
, 24.3 Wisselkoersstelsels...................................................................................................................32
24.3.1 Vaste en feeibele wisselkoersen.......................................................................................32
24.3.2 Voor- en nadelen van wisselkoersstelsels..........................................................................33
24.4 Wisselkoersbeleid in de Europese Unie....................................................................................33
24.4.1 Economische en Monetaire Unie (EMU)............................................................................33
24.4.2 Eechange Rate Mechanism ll (ERM ll)................................................................................34
24.4.3 De euro ten opzichte van de overige valuta’s....................................................................35
24.5 Koersvorming op de valutatermijnmarkt..................................................................................35
24.5.1 De hoogte van de termijnkoers.........................................................................................35
24.5.2 De termijnkoers en de toekomstge contante koers..........................................................36
Hoofdstuk 25 Valutarisico en valutabeleid...........................................................................................37
25.1 Opzet en doelstellingen van het valutabeleid...........................................................................37
25.2 Valutagevoeligheid...................................................................................................................37
Hoofdstuk 17 Aanbod van geld
4
, 17.1 Functies van geld
Geld als ruilmiddel
Geld als rekeneenheid
Geld als oppotmiddel
17.1.1 Geld als ruilmiddel
De primaire functe van geld is die van ruilmiddel. Geld maakt het mogelijk de ruil van producten op
te splitsen in twee delen. Door de ruil te splitsen in twee delen kan er een tijdsverschil liggen tussen
de verkoop van het ene product en de aankoop van het andere product.
Geld liquide middelen, omdat je er alles mee kunt kopen.
Bij een hoge infltie functoneert geld niet meer goed als ruilmiddel. Door een hoge infate daalt de
koopkracht van het geld snel. Mensen geven geld dat ze ontvangen daarom snel weer uit. Een hoge
infate belemmert dus de splitsing van de ruil in twee delen. Bij hyperinfltie gaan mensen weer
over tot goederenruil of ruil in natura.
17.1.2 Geld als ruilmiddel
We drukken de waarde van goederen en diensten uit in geld. Geld is de rekeneenheid van een
moderne markteconomie. Het gebruik van geld als rekeneenheid maakt een economie
trlnsplrlnter. Omdat iedereen prijzen in dezelfde eenheid uitdrukt, zijn prijzen makkelijk
vergelijkbaar.
Een hoge infltie maakt geld als rekeneenheid totaal ongeschikt. Ondernemers moeten hun prijzen
voortdurend aanpassen om de geldontwaarding bij te houden. De waarde van producten kan snel
veranderen. Landen met hyperinfltie besluiten daarom vaak om de lokale munt als rekeneenheid te
vervangen door een vreemde valuta.
17.1.3 Geld als oppotmiddel
Je kunt geld bewaren en het in de toekomst gebruiken (vermogensobject). Mensen leggen elke
maand een deel van hun inkomen opzij, hierdoor bouwen zij in de loop van de tjd een vermogen op.
Geld dat mensen als vermogensobject aanhouden, noemen we opgepot geld.
In een land met een hoge infate verliest geld zijn functe als vermogensbestanddeel.
Functie Kenmerk Gevolg vln een hoge infltie
Ruilmiddel Splitsing van de ruil in twee delen Geen tjdsverschil meer mogelijk
tussen verkoop en aankoop
Rekeneenhei Eenduidige waardemaatstaf voor Onzekerheid over de werkelijke
d producten waarde van producten
Oppotmiddel Vermogensbestanddeel Koopkracht van kasgeld als
vermogensobject vermindert
17.1.4 Geld als middel of als doel?
5
,Inhoud
Hoofdstuk 17 Aanbod van geld...............................................................................................................4
17.1 Functes van geld........................................................................................................................5
17.1.1 Geld als ruilmiddel...............................................................................................................5
17.1.2 Geld als ruilmiddel...............................................................................................................5
17.1.3 Geld als oppotmiddel...........................................................................................................5
17.1.4 Geld als middel of als doel?.................................................................................................5
17.2 Geldsoorten................................................................................................................................6
17.2.1 Munten................................................................................................................................6
17.2.2 Bankbiljeten........................................................................................................................6
17.2.3 Giraal geld............................................................................................................................6
17.3 Geldhoeveelheid en binnenlandse liquiditeitenmassa...............................................................7
17.3.1 De geldhoeveelheid: M1......................................................................................................7
17.3.2 De binnenlandse liquiditeitenmassa: M2.............................................................................7
17.4 Banken en toezicht.....................................................................................................................8
17.4.1 Financiële instellingen.........................................................................................................8
17.4.2 De bankbalans.....................................................................................................................8
17.4.3 Europese bankenunie..........................................................................................................9
17.4.4 Marktstructuur van het bankwezen....................................................................................9
Hoofdstuk 18 Vraag naar geld en monetair beleid.................................................................................9
18.1 Vraag naar geld...........................................................................................................................9
18.1.1 Moteven voor het aanhouden van geld..............................................................................9
18.1.2 De Kwantteitstheorie van de vraag naar geld...................................................................10
18.2 Monetair beleid........................................................................................................................10
18.2.1 Doelstellingen van het monetair beleid.............................................................................10
18.2.2 Instrumenten van het monetair beleid..............................................................................11
Hoofdstuk 19 Vermogensmarkten........................................................................................................13
19.1 Functes en indeling van de vermogensmarkten......................................................................13
19.1.1 Functes van de vermogensmarkten..................................................................................13
19.1.2 Indeling van de vermogensmarkten..................................................................................13
19.2 Geldmarkt.................................................................................................................................13
19.2.1 Groothandel op de geldmarkt............................................................................................13
19.2.2 Detailhandel op de geldmarkt...........................................................................................14
19.3 Kapitaalmarkt...........................................................................................................................14
19.3.1 Deelmarkten......................................................................................................................14
19.3.2 Kapitaalmarktrente............................................................................................................15
19.4 Rentestructuur..........................................................................................................................16
19.4.1 Normale rentestructuur.....................................................................................................16
2
, 19.4.2 Omgekeerde rentestructuur..............................................................................................17
Hoofdstuk 21 Internatonale economische ontwikkelingen.................................................................17
21.1 Wereldeconomie in beeld.........................................................................................................17
21.1.1 Feiten en cijfers.................................................................................................................17
21.1.2 Opkomst nieuwe industrielanden in Azië..........................................................................18
21.2 Globalisering.............................................................................................................................18
21.2.1 Dimensies van globalisering...............................................................................................18
21.2.2 Feiten en cijfers over globalisering....................................................................................18
21.2.3 Oorzaken van globalisering................................................................................................19
21.2.4 Gevolgen van globalisering: het globaliseringsdebat.........................................................19
Hoofdstuk 22 Vrijhandel en protecte..................................................................................................19
22.1 Comparateve kostentheorie en vrijhandel..............................................................................19
22.1.1 Absolute en comparateve kosten.....................................................................................19
22.1.2 Oorzaken van comparateve kostenverschillen.................................................................20
22.2 Protecte...................................................................................................................................21
22.2.1 Argumenten voor protectonisme.....................................................................................21
22.2.2 Vormen van protectonisme..............................................................................................22
22.2.3 Gevolgen van protectonisme............................................................................................22
22.3 Betalingsbalans.........................................................................................................................22
22.3.1 Indeling en saldi.................................................................................................................22
22.3.2 Analyse van de betalingsbalans.........................................................................................24
Hoofdstuk 23 Internatonale samenwerking........................................................................................24
23.1.1 Vormen van regionale economische integrate.................................................................24
23.1.2 Europese unie....................................................................................................................25
23.2 Internatonale organisates.......................................................................................................26
23.2.1 Wereldhandelsorganisate (WTO)......................................................................................26
23.2.2 Internatonaal Monetair Fonds (IMF).................................................................................27
23.2.3 Wereldbank.......................................................................................................................27
23.2.4 G7, G8 en G20....................................................................................................................27
23.2.5 OECD..................................................................................................................................27
Hoofdstuk 24 Valutamarkt...................................................................................................................29
24.1 Kenmerken van de valutamarkt................................................................................................29
24.1.1 Deelmarkten en koersnotering..........................................................................................29
24.1.2 Omvang en kenmerken van de valutahandel.....................................................................30
24.2 Koersvorming op de contante valutamarkt..............................................................................30
24.2.1 Koersindicatoren en de lopende rekening.........................................................................31
24.2.2 Koersindicatoren en de fnanciële rekening.......................................................................31
24.2.4 Overzicht van de koersindicatoren....................................................................................32
3
, 24.3 Wisselkoersstelsels...................................................................................................................32
24.3.1 Vaste en feeibele wisselkoersen.......................................................................................32
24.3.2 Voor- en nadelen van wisselkoersstelsels..........................................................................33
24.4 Wisselkoersbeleid in de Europese Unie....................................................................................33
24.4.1 Economische en Monetaire Unie (EMU)............................................................................33
24.4.2 Eechange Rate Mechanism ll (ERM ll)................................................................................34
24.4.3 De euro ten opzichte van de overige valuta’s....................................................................35
24.5 Koersvorming op de valutatermijnmarkt..................................................................................35
24.5.1 De hoogte van de termijnkoers.........................................................................................35
24.5.2 De termijnkoers en de toekomstge contante koers..........................................................36
Hoofdstuk 25 Valutarisico en valutabeleid...........................................................................................37
25.1 Opzet en doelstellingen van het valutabeleid...........................................................................37
25.2 Valutagevoeligheid...................................................................................................................37
Hoofdstuk 17 Aanbod van geld
4
, 17.1 Functies van geld
Geld als ruilmiddel
Geld als rekeneenheid
Geld als oppotmiddel
17.1.1 Geld als ruilmiddel
De primaire functe van geld is die van ruilmiddel. Geld maakt het mogelijk de ruil van producten op
te splitsen in twee delen. Door de ruil te splitsen in twee delen kan er een tijdsverschil liggen tussen
de verkoop van het ene product en de aankoop van het andere product.
Geld liquide middelen, omdat je er alles mee kunt kopen.
Bij een hoge infltie functoneert geld niet meer goed als ruilmiddel. Door een hoge infate daalt de
koopkracht van het geld snel. Mensen geven geld dat ze ontvangen daarom snel weer uit. Een hoge
infate belemmert dus de splitsing van de ruil in twee delen. Bij hyperinfltie gaan mensen weer
over tot goederenruil of ruil in natura.
17.1.2 Geld als ruilmiddel
We drukken de waarde van goederen en diensten uit in geld. Geld is de rekeneenheid van een
moderne markteconomie. Het gebruik van geld als rekeneenheid maakt een economie
trlnsplrlnter. Omdat iedereen prijzen in dezelfde eenheid uitdrukt, zijn prijzen makkelijk
vergelijkbaar.
Een hoge infltie maakt geld als rekeneenheid totaal ongeschikt. Ondernemers moeten hun prijzen
voortdurend aanpassen om de geldontwaarding bij te houden. De waarde van producten kan snel
veranderen. Landen met hyperinfltie besluiten daarom vaak om de lokale munt als rekeneenheid te
vervangen door een vreemde valuta.
17.1.3 Geld als oppotmiddel
Je kunt geld bewaren en het in de toekomst gebruiken (vermogensobject). Mensen leggen elke
maand een deel van hun inkomen opzij, hierdoor bouwen zij in de loop van de tjd een vermogen op.
Geld dat mensen als vermogensobject aanhouden, noemen we opgepot geld.
In een land met een hoge infate verliest geld zijn functe als vermogensbestanddeel.
Functie Kenmerk Gevolg vln een hoge infltie
Ruilmiddel Splitsing van de ruil in twee delen Geen tjdsverschil meer mogelijk
tussen verkoop en aankoop
Rekeneenhei Eenduidige waardemaatstaf voor Onzekerheid over de werkelijke
d producten waarde van producten
Oppotmiddel Vermogensbestanddeel Koopkracht van kasgeld als
vermogensobject vermindert
17.1.4 Geld als middel of als doel?
5
