Samenvatting Inleiding in de cultuurfilosofie met focus op lichamelijkheid, ziekte en lijden

Inleiding in de cultuurfilosofie met focus op
lichamelijkheid, ziekte en lijden

1. Wat is filosofie?
Betekenis
Filosofie = vriend van de wijsheid (Grieks woord)
Filo (= vriendschap) – sofia (= wijsdom)


Structuur van het filosoferen
Filosofie is:
 Nadenken
 Radicaal en fundamenteel nadenken
 Radicaal en fundamenteel nadenken vanuit de ervaring van verwondering


Na-denken
 Nadenken & reflectie
 ‘Het vermogen tot bewustzijn van zichzelf’
 Filosofie begint bij het vermogen tot stilvallen bij en reflecteren op jezelf
 Filosofie = epochaal (epoch = onderbreking)
 Epochale betekenis wijst op het gegeven dat de filosofie zich afspeelt bij het concrete
leven
 De veroordeling van Socrates
 Filosofie = wetenschappelijk streven naar kennis om de tijd en wereld te doorgronden
 Filosofie houdt een spiegel voor: wie ben ik, in welke samenleving leef ik, wat is de
essentie …
 Kennis zit in de mens, filosoof moet het er gewoon uittrekken (= vroedvrouw)


Radicaal en fundamenteel nadenken
 An sich versus für mich
 De werkelijkheid zoals ze is versus de werkelijk zoals wij ze zien
 Filosofie: wat maakt iemand/iets zoals die is
 Filosofie benadert werkelijkheid in haar geheel
- in tegenstelling tot psychologie, sociologie, ethiek enz
 Filosofie
- radicaal: graaft naar wortels van de werkelijkheid
- fundamenteel: dringt door tot de fundamenten van de werkelijkheid

,  Filosofische vragen zijn steeds radicale of fundamentele vragen


Radicaal en fundamenteel nadenken vanuit de ervaring van verwondering
 Verwondering is kracht die de mens in de richting van het filosoferen voortstuwt
 De bron van filosofie
 Alle kennis begint vanuit verwondering
 Wat is verwondering?
- een nieuwe ervaring die niet of moeilijk in het systeem past dat je gevormd hebt
 Wonder = mirakel
- een wonder kan iets alledaags zijn (bv geboorte), maar kan evengoed iets heel speciaal
zijn
 Mythen = wonderlijke voorvallen
 Van oudsher verwonderen mensen zich
 Verwondering
- spontaan getroffen worden
- zekere wonde
- bewondering & fascinatie


2. Filosofie van ziekte en gezondheid
Filosofie van de westerse cultuur
 Het wereldbeeld vormt fundament van de cultuur
 Alle levensdomeinen
 Pre-moderniteit -> moderniteit -> postmoderniteit
 ‘Van theemutscultuur naar walkman-ego’
 Wereldbeeld = collectieve voorstelling van de wereld

 Premoderniteit
- kenmerken
- ziekte en gezondheid
 Moderniteit
- kenmerken
- ziekte en gezondheid
 Postmoderniteit
- kenmerken
- ziekte en gezondheid




2