Inleiding zorgethiek: mensvisie
1. De fundamentele menselijke behoeften
De behoeftehiërarchie van Maslow
Abraham Maslow (1908-1970) – Verenigde Staten
Amerikaans klinisch psycholoog
Fundamentele behoefte
Hetgeen men nodig heeft om als persoon te kunnen (over)leven, een verlangen naar
hetgeen men mist.
Kenmerken en soorten behoeften
Elke menselijke basisbehoefte
- fysiologische aspecten
- psychische aspecten
- sociale aspecten
Sterkte en intensiteit verschilt van persoon tot persoon
Structurele variabelen kunnen deze behoeften beïnvloeden
- geslacht, leeftijd, opleiding, beroep, levenswijze, relatie, …
De behoeftehiërarchie van Maslow
Aangeboren neiging tot groei en zelfverwezenlijking
Mens is voortdurend in ontwikkeling
Menselijke groei via piramide of trap
- elke trede = veld van menselijke behoeften
- trappen = behoeftehiërarchie
> hogere behoeften kan je pas bereiken nadat lagere ingevuld zijn
Basisbehoeften zijn bepalend voor gedrag van de mens
Hogere groeibehoeften = meta- of
zijnsbehoeften groeimotivatie
Lagere behoeften =
deficiëntiebehoeftenverlangen om
tekort op te heffen
, Opbouw piramide: - zelfontwikkeling
- waardering en zelfrespect
- liefde, vriendschap en tot een groep behoren
- veiligheid en zekerheid
- fysiologische behoeften (eten en drinken)
Zelfontwikkeling: - zelfactualisatie (zelfontplooiing)
- esthetische behoeften (orde en schoonheid)
- kennen en begrijpen (betekenis zoeken, analyseren, …)
Opmerkingen
Behoefte wordt als probleem gezien, als een persoon er niet zelf voor kan instaan
Het vervullen van hogere behoeften zijn van groot belang voor de gezondheid
(frustratie)
Kanttekeningen
Zingeving?
Volgordelijkheid van behoeften?
Sociaal culturele verschillen?
Universeel?
2. Het medisch of reductionistisch model
Vertrekpunt: dualisme
Dualisme = ziel en lichaam zijn twee aparte entiteiten, ze hebben geen invloed op
elkaar
Fylosoof Socrates: het lichaam is de kerker van de ziel, de ziel zit gevangen
Herleid tot dysfunctie van orgaan of systeem
Klachten en symptomen werden herleidt tot louter disfunctioneren van een systeem of
orgaan, pas wanneer er geen lichamelijke oorzaak vond, dacht men misschien ook aan
psychisch disfuntioneren.
Invloed op zorgrelatie tussen zorgvrager en zorgverlener
Functionele zorgverlening – taakverpleging
Het lichaam als machine
We willen dat machine goed blijft werken -> lichamelijke krijgt veel aadacht.
Nauwkeurig bestudeerd en ontleed
Veel ontdekkingen
De geneeskunde zou niet zijn wat ze is zonder dit model
2
1. De fundamentele menselijke behoeften
De behoeftehiërarchie van Maslow
Abraham Maslow (1908-1970) – Verenigde Staten
Amerikaans klinisch psycholoog
Fundamentele behoefte
Hetgeen men nodig heeft om als persoon te kunnen (over)leven, een verlangen naar
hetgeen men mist.
Kenmerken en soorten behoeften
Elke menselijke basisbehoefte
- fysiologische aspecten
- psychische aspecten
- sociale aspecten
Sterkte en intensiteit verschilt van persoon tot persoon
Structurele variabelen kunnen deze behoeften beïnvloeden
- geslacht, leeftijd, opleiding, beroep, levenswijze, relatie, …
De behoeftehiërarchie van Maslow
Aangeboren neiging tot groei en zelfverwezenlijking
Mens is voortdurend in ontwikkeling
Menselijke groei via piramide of trap
- elke trede = veld van menselijke behoeften
- trappen = behoeftehiërarchie
> hogere behoeften kan je pas bereiken nadat lagere ingevuld zijn
Basisbehoeften zijn bepalend voor gedrag van de mens
Hogere groeibehoeften = meta- of
zijnsbehoeften groeimotivatie
Lagere behoeften =
deficiëntiebehoeftenverlangen om
tekort op te heffen
, Opbouw piramide: - zelfontwikkeling
- waardering en zelfrespect
- liefde, vriendschap en tot een groep behoren
- veiligheid en zekerheid
- fysiologische behoeften (eten en drinken)
Zelfontwikkeling: - zelfactualisatie (zelfontplooiing)
- esthetische behoeften (orde en schoonheid)
- kennen en begrijpen (betekenis zoeken, analyseren, …)
Opmerkingen
Behoefte wordt als probleem gezien, als een persoon er niet zelf voor kan instaan
Het vervullen van hogere behoeften zijn van groot belang voor de gezondheid
(frustratie)
Kanttekeningen
Zingeving?
Volgordelijkheid van behoeften?
Sociaal culturele verschillen?
Universeel?
2. Het medisch of reductionistisch model
Vertrekpunt: dualisme
Dualisme = ziel en lichaam zijn twee aparte entiteiten, ze hebben geen invloed op
elkaar
Fylosoof Socrates: het lichaam is de kerker van de ziel, de ziel zit gevangen
Herleid tot dysfunctie van orgaan of systeem
Klachten en symptomen werden herleidt tot louter disfunctioneren van een systeem of
orgaan, pas wanneer er geen lichamelijke oorzaak vond, dacht men misschien ook aan
psychisch disfuntioneren.
Invloed op zorgrelatie tussen zorgvrager en zorgverlener
Functionele zorgverlening – taakverpleging
Het lichaam als machine
We willen dat machine goed blijft werken -> lichamelijke krijgt veel aadacht.
Nauwkeurig bestudeerd en ontleed
Veel ontdekkingen
De geneeskunde zou niet zijn wat ze is zonder dit model
2
