iGemeenschapsgericht Werken
STELLINGEN
‘als je ervaringskennis hebt ben je een ervaringsdeskundige’
Opleiding nodig voor ervaringsdeskundige te zijn
‘een ervaringsdeskundige moet volledig hersteld en stabiel zijn om ervaringswerk
te kunnen doen’
In mate toch hersteld zijn want anders breng je te veel over naar de ander,
je moet je openstellen voor het verhaal van de ander maar je bent nooit
volledig hersteld en niemand is overal stabiel
‘een ervaringsdeskundige begrijpt zorgvragers beter’
Je gaat op een gelijkwaardige basis praten en soms voel je meer die
connectie maar wilt niet zeggen dat het beter is dan een hulpverlener.
‘ervaringsdeskundigen bieden hoop, en perspectief op beterschap’
Ze kunnen zien dat lotgenoten ook beter kunnen worden, ze zien dat het
kan.
VERMAATSCHAPPELIJKING
= in maatschappij, niet afgezonderd
Gemeenschapsgericht werken
Kijken naar welzijnssector: focus op vermaatschappelijking
Vermaatschappelijking van zorg = zorg bieden in eigen omgeving, indien nodig
andere zorg
Populaire term met een hoge aaibaarheidsfactor (veel enthousiasme)
Tegelijk: containerbegrip dat vele ladingen dekt (veel discussies)
Dezelfde terminologie andere invulling/ visie
Onderhevig aan discussie en kritiek
SOCIO-HISTORISCHE ONTLEDING
LAAG 1
De sociale relatie tussen overheid en burgers
Wordt gesteld als iets nieuws maar er bestaan al lang vormen van
vermaatschappelijking
,1830: klassiek- liberale staatsopvatting
De overheid komt zo min mogelijk tussen in private aangelegenheden
Bv. Geen zwangerschapsverlof…
Eind 19e eeuw: sociale kwestie
Slechte leefomstandigheden en grote kindersterfte zorgden voor sociale
onrust
Eind 19de – begin 20ste eeuw
Van afstandelijke naar sociale relatie tussen overheid en burgers/ gezinnen
Bv. Begin leerplicht (1914), opvoeding werd iets gemeenschappelijk,
gesubsidieerde liefdadigheid, sociaal beleid en sociale voorzieningen
LAAG 2
Deïnstitutionalisering en ‘community care’
Niet meer in de voorziening maar in de gemeenschap, vroeger werden ze
afgeschermd
1960/1970: kritiek op de residentiële zorg
Sluiting grote psychiatrische instellingen (door protest)
Begrip ‘community care’: extramuralisering van de zorg
Onderscheid in de (gezondheids)zorg tussen eerste, tweede, derde en
nulde lijn
Artikel 107 (mobiele teams zodat mensen in eigen omgeving kunnen
blijven -> lange wachttijden)
LAAG 3
Solidariteit: mensen die elkaar helpen, inspanningen voor mekaar, goede zorg =
deel van het dagelijks leven, verantwoordelijkheid, mensen in kwetsbare
situaties.
Koude solidariteit: mensen die je niet kent
Na WOII: uitbouw van de verzorgingsstaat
Via de sociale zekerheid:
o Levenslange sociale bescherming voor iedereen (o.a. door
belastingen)
Bv. Ziekteverzekering, gezinsbijslag, pensioenen…
o Solidariteit tussen mensen die elkaar niet persoonlijk kennen (koud
= rationeel, vanop afstand)
Warme solidariteit: solidair zijn met mensen waarvan je weet dat ze het
verdienen, mensen die je graag hebt
Leidend principe: subsidiariteit (eerst nabije omgeving en dan
professioneel)
, o Mensen worden aangesproken op hun morele plicht om voor iemand
(familie) te zorgen
Zorg wordt in de 1ste plaats verwacht in de informele en private sfeer
(warm = dichtbij, rechtstreeks)
Burgers worden aangesproken op een ‘morele plicht’ om de zorg en
ondersteuning voor medeburgers feitelijk op te nemen
Burgers beslissen zelf over de spelregels: wie dit ‘verdient’ en wie niet
HISTORISCHE CONSTANTE
Vormgeving aan de relatie tussen overheid en burgers
Rol van formele hulpverleners (professionals) en informele hulpverleners
(mantelzorg, buren, vrijwilligers…)
Verbonden met solidariteitsopvattingen
DE HUIDIGE CONTEXT
VERMAATSCHAPPELIJKING IN HET RECENTE BELEIDSDISCOURS
Verschuiving binnen de zorg waarbij ernaar gestreefd wordt om mensen met
beperkingen (van lichamelijke, verstandelijke of psychische aard), chronisch
zieken, kwetsbare ouderen, jongeren met gedrags- en emotionele problemen,
mensen die in armoede leven,… met al hun mogelijkheden en kwetsbaarheden
een eigen zinvolle plek in de samenleving te laten innemen, hen daarbij
waar nodig te ondersteunen en de zorg zoveel mogelijk geïntegreerd in de
samenleving te laten verlopen.
De lokale besturen nemen ten volle hun regierol op inzake de
vermaatschappelijking van de zorg. Dit betekent dat ze voluit ondersteuning
geven aan de mantelzorgers, vrijwilligerszorg en buurtzorg.
We blijven verder inzetten op de vermaatschappelijking van de zorg.
EEN VERHAAL IN VERSCHILLENDE SECTOREN
1. Geestelijke gezondheidszorg -> artikel 107
a. De Koning kan in specifieke financieringswijzen voorzien om, op
experimentele basis en beperkt in de tijd, een prospectieve en
programmageoriënteerde financiering van zorgcircuits en netwerken
mogelijk te maken.”
2. Ondersteuning voor mensen met een beperking -> perspectief 2020
a. Gewoon als het kan, bijzonder als het moet
3. Integrale jeugdhulp
a. De jeugdhulpverlening ‘vermaatschappelijken’ of met andere
woorden maximaal een beroep doen op de eigen krachten van de
gebruikers van de jeugdhulpverlening en van hun omgeving.”
4. Ouderenzorg
, a. Een leeftijdsvriendelijk Vlaanderen versterkt de positie van de ouder
wordende personen in de samenleving, beklemtoont hun eigen regie
en biedt toegankelijke en kwaliteitsvolle zorg en ondersteuning op
maat en tegemoetkomingen wanneer kwetsbaarheid de overhand
neemt.
b. Zo lang mogelijk oud worden in eigen omgeving
CENTRALE BEGRIPPEN
- Deïnstitutionalisering
- Community care: inclusieve gemeenschap, samenleving waar iedereen
een plek vind en toegankelijk maken voor iedereen (bv. Kwartiermaken,
herstelacademies) VERHOUDING/
- Inclusie SPANNINGSVELD
- Verbinding, netwerken
- Contextgericht werken
- Eigen kracht, zelfredzaamheid TUSSEN HET RECHT
- Vraagsturing, zelfbepaling OP PROFESSIONELE
- Respijtzorg: ingezet op mantelzorg, iemand van de familie wordt
ONDERSTEUNING
verondersteld zorg te dragen voor de persoon in kwestie
- Solidariteit: koud warm?
EN DE PLICHT OM
POSITIEVE/ NEGATIEVE ASPECTEN
BEROEP TE DOEN OP
Valkuil:
JE SOCIAAL NETWERK.
- druk op de omgeving (mantelzorgers)
- te hoge verwachtingen
- dreigt oplossing te zijn voor besparingen in samenleving
- minder plek en minder personeel (bouwen bedden residentiële zorg af,
wachtlijst blijft groeien)
- dak en thuisloosheid
- onderbescherming
positief:
- willen mensen volwaardige plek geven ongeacht zorgvraag
- meer onderling begrip en beeldvorming
- ontmoeting
VERMAATSCHAPPELIJKING GENEREERT KANSEN
Vermaatschappelijking streeft naar een solidaire samenleving
Erkenning dat elke burger recht heeft op een volwaardige plaats in de
samenleving en het recht heeft die mee in te vullen (recht op participatie en
zelfbepaling)
Erkenning van de kracht en eigen expertise van burgers
Voorkomt dat mensen gereduceerd worden tot hun problemen
STELLINGEN
‘als je ervaringskennis hebt ben je een ervaringsdeskundige’
Opleiding nodig voor ervaringsdeskundige te zijn
‘een ervaringsdeskundige moet volledig hersteld en stabiel zijn om ervaringswerk
te kunnen doen’
In mate toch hersteld zijn want anders breng je te veel over naar de ander,
je moet je openstellen voor het verhaal van de ander maar je bent nooit
volledig hersteld en niemand is overal stabiel
‘een ervaringsdeskundige begrijpt zorgvragers beter’
Je gaat op een gelijkwaardige basis praten en soms voel je meer die
connectie maar wilt niet zeggen dat het beter is dan een hulpverlener.
‘ervaringsdeskundigen bieden hoop, en perspectief op beterschap’
Ze kunnen zien dat lotgenoten ook beter kunnen worden, ze zien dat het
kan.
VERMAATSCHAPPELIJKING
= in maatschappij, niet afgezonderd
Gemeenschapsgericht werken
Kijken naar welzijnssector: focus op vermaatschappelijking
Vermaatschappelijking van zorg = zorg bieden in eigen omgeving, indien nodig
andere zorg
Populaire term met een hoge aaibaarheidsfactor (veel enthousiasme)
Tegelijk: containerbegrip dat vele ladingen dekt (veel discussies)
Dezelfde terminologie andere invulling/ visie
Onderhevig aan discussie en kritiek
SOCIO-HISTORISCHE ONTLEDING
LAAG 1
De sociale relatie tussen overheid en burgers
Wordt gesteld als iets nieuws maar er bestaan al lang vormen van
vermaatschappelijking
,1830: klassiek- liberale staatsopvatting
De overheid komt zo min mogelijk tussen in private aangelegenheden
Bv. Geen zwangerschapsverlof…
Eind 19e eeuw: sociale kwestie
Slechte leefomstandigheden en grote kindersterfte zorgden voor sociale
onrust
Eind 19de – begin 20ste eeuw
Van afstandelijke naar sociale relatie tussen overheid en burgers/ gezinnen
Bv. Begin leerplicht (1914), opvoeding werd iets gemeenschappelijk,
gesubsidieerde liefdadigheid, sociaal beleid en sociale voorzieningen
LAAG 2
Deïnstitutionalisering en ‘community care’
Niet meer in de voorziening maar in de gemeenschap, vroeger werden ze
afgeschermd
1960/1970: kritiek op de residentiële zorg
Sluiting grote psychiatrische instellingen (door protest)
Begrip ‘community care’: extramuralisering van de zorg
Onderscheid in de (gezondheids)zorg tussen eerste, tweede, derde en
nulde lijn
Artikel 107 (mobiele teams zodat mensen in eigen omgeving kunnen
blijven -> lange wachttijden)
LAAG 3
Solidariteit: mensen die elkaar helpen, inspanningen voor mekaar, goede zorg =
deel van het dagelijks leven, verantwoordelijkheid, mensen in kwetsbare
situaties.
Koude solidariteit: mensen die je niet kent
Na WOII: uitbouw van de verzorgingsstaat
Via de sociale zekerheid:
o Levenslange sociale bescherming voor iedereen (o.a. door
belastingen)
Bv. Ziekteverzekering, gezinsbijslag, pensioenen…
o Solidariteit tussen mensen die elkaar niet persoonlijk kennen (koud
= rationeel, vanop afstand)
Warme solidariteit: solidair zijn met mensen waarvan je weet dat ze het
verdienen, mensen die je graag hebt
Leidend principe: subsidiariteit (eerst nabije omgeving en dan
professioneel)
, o Mensen worden aangesproken op hun morele plicht om voor iemand
(familie) te zorgen
Zorg wordt in de 1ste plaats verwacht in de informele en private sfeer
(warm = dichtbij, rechtstreeks)
Burgers worden aangesproken op een ‘morele plicht’ om de zorg en
ondersteuning voor medeburgers feitelijk op te nemen
Burgers beslissen zelf over de spelregels: wie dit ‘verdient’ en wie niet
HISTORISCHE CONSTANTE
Vormgeving aan de relatie tussen overheid en burgers
Rol van formele hulpverleners (professionals) en informele hulpverleners
(mantelzorg, buren, vrijwilligers…)
Verbonden met solidariteitsopvattingen
DE HUIDIGE CONTEXT
VERMAATSCHAPPELIJKING IN HET RECENTE BELEIDSDISCOURS
Verschuiving binnen de zorg waarbij ernaar gestreefd wordt om mensen met
beperkingen (van lichamelijke, verstandelijke of psychische aard), chronisch
zieken, kwetsbare ouderen, jongeren met gedrags- en emotionele problemen,
mensen die in armoede leven,… met al hun mogelijkheden en kwetsbaarheden
een eigen zinvolle plek in de samenleving te laten innemen, hen daarbij
waar nodig te ondersteunen en de zorg zoveel mogelijk geïntegreerd in de
samenleving te laten verlopen.
De lokale besturen nemen ten volle hun regierol op inzake de
vermaatschappelijking van de zorg. Dit betekent dat ze voluit ondersteuning
geven aan de mantelzorgers, vrijwilligerszorg en buurtzorg.
We blijven verder inzetten op de vermaatschappelijking van de zorg.
EEN VERHAAL IN VERSCHILLENDE SECTOREN
1. Geestelijke gezondheidszorg -> artikel 107
a. De Koning kan in specifieke financieringswijzen voorzien om, op
experimentele basis en beperkt in de tijd, een prospectieve en
programmageoriënteerde financiering van zorgcircuits en netwerken
mogelijk te maken.”
2. Ondersteuning voor mensen met een beperking -> perspectief 2020
a. Gewoon als het kan, bijzonder als het moet
3. Integrale jeugdhulp
a. De jeugdhulpverlening ‘vermaatschappelijken’ of met andere
woorden maximaal een beroep doen op de eigen krachten van de
gebruikers van de jeugdhulpverlening en van hun omgeving.”
4. Ouderenzorg
, a. Een leeftijdsvriendelijk Vlaanderen versterkt de positie van de ouder
wordende personen in de samenleving, beklemtoont hun eigen regie
en biedt toegankelijke en kwaliteitsvolle zorg en ondersteuning op
maat en tegemoetkomingen wanneer kwetsbaarheid de overhand
neemt.
b. Zo lang mogelijk oud worden in eigen omgeving
CENTRALE BEGRIPPEN
- Deïnstitutionalisering
- Community care: inclusieve gemeenschap, samenleving waar iedereen
een plek vind en toegankelijk maken voor iedereen (bv. Kwartiermaken,
herstelacademies) VERHOUDING/
- Inclusie SPANNINGSVELD
- Verbinding, netwerken
- Contextgericht werken
- Eigen kracht, zelfredzaamheid TUSSEN HET RECHT
- Vraagsturing, zelfbepaling OP PROFESSIONELE
- Respijtzorg: ingezet op mantelzorg, iemand van de familie wordt
ONDERSTEUNING
verondersteld zorg te dragen voor de persoon in kwestie
- Solidariteit: koud warm?
EN DE PLICHT OM
POSITIEVE/ NEGATIEVE ASPECTEN
BEROEP TE DOEN OP
Valkuil:
JE SOCIAAL NETWERK.
- druk op de omgeving (mantelzorgers)
- te hoge verwachtingen
- dreigt oplossing te zijn voor besparingen in samenleving
- minder plek en minder personeel (bouwen bedden residentiële zorg af,
wachtlijst blijft groeien)
- dak en thuisloosheid
- onderbescherming
positief:
- willen mensen volwaardige plek geven ongeacht zorgvraag
- meer onderling begrip en beeldvorming
- ontmoeting
VERMAATSCHAPPELIJKING GENEREERT KANSEN
Vermaatschappelijking streeft naar een solidaire samenleving
Erkenning dat elke burger recht heeft op een volwaardige plaats in de
samenleving en het recht heeft die mee in te vullen (recht op participatie en
zelfbepaling)
Erkenning van de kracht en eigen expertise van burgers
Voorkomt dat mensen gereduceerd worden tot hun problemen
