ANATOMIE HOOFD EN HALSGEBIED
MONDHOLTE
De mond bestaat uit de orale vestibule (ruimte tussen
tanden en lippen) en de orale holte (tussen tanden en
kiezen). Onderdelen orale holte: gehemelte, tanden,
kiezen, tong en speekselklieren.
De mucosa bevatten meerdere speekselklieren die direct
vloeistoffen uitscheiden in de orale holte.
Spieren
De tong is 1 van de sterkte spieren.
Alle intrinsieke skeletspiervezels worden geïnnerveerd
door de nervus hypoglossus (Cranial nerve (CN) XII):
• Superieure longitudinale spiervezels
• Inferieure longitudinale spiervezels
• Transverse spiervezels
• Verticale spiervezels
Er zijn ook 3 extrinsieke skeletspieren die van buiten de tong komen:
• Genioglossus spier: drukt tong naar beneden en laat hem naar buiten steken
• Hypoglossus- en styloglossus spieren: trekken tong in tijdens slikken → bolus wordt naar
gehemelte gedrukt en uiteindelijk naar achteren de oropharynx in
• Palatoglossus spier: verhoogt de tong en is zowel een spier van de tong als gehemelte
o Wordt door n.vagus geïnnerveerd dus meer als tong voor gehemelte
Extrinsieke tongspieren
Spier Oorsprong Insertie Innervatie Functie
Genioglossus Mentale achterkankt Dorsum van tong N.hypoglossus Neerdrukken en naar
van de onderkaak en hyoïd bot voren duwen van de
(tongbeen) tong
Hypoglossus Lichaam van grotere Laterale en N.hypoglossus Neerdrukken en
hoorn van hyoïd bot inferior aspect terugtrekken tong
van de tong
Styloglossus Processus styloideus en Laterale en N.hypoglossus Trekt de tong terug en
stylohyoïd ligament inferior aspect stelt het op voor
van de tong slikken
Palatoglossus Palatine aponeurose Laterale aspect N.vagus en Verhoogt de posterior
van het zachte van de tong pharyngeale tong, drukt het
gehemelte plexus gehemelte naar
beneden
,Het oppervlakte van de tong is gekarakteriseerd door kleine uitsteeksels (papillae) die verdeeld
kunnen worden in 4 types:
• Filiforme: hoop smalle uitsteeksels zonder smaakpapillen, ruw aanvoelen tong
• Fungiforme: grotere paddenstoel-vormige papillae, die op het tongopperval liggen, bevat
smaakpapillen
• Circumvallatae: grotere papillae in een rij anterior van de sulcus terminalis. Bevat
smaakpapillen
• Foliate: liggen langs de zijkanten van de tong en zijn onderontwikkeld in mensen, bevat
smaakpapillen.
De tong wordt bevoorraad door de linguale arterie en geïnnerveerd door 5 craniale zenuwen:
• N.mandibularis (CN V3): aftakking van de n.trigeminalis (CN V): algemeen gevoel op voorste
2/3e van de tong
• N.facialis (CN VII): smaak op voorste 2/3e tong
• N. glossopharyngeus (CN IX): smaak en algemeen gevoel posterieure deel tong
• N.vagus (CN X): smaak en algemene gevoel aan basis tong (in de buurt van epiglottis)
• N.hypoglossus (CN XII): intrensieke en extrensieke tongspieren
, Speekselklieren
Speeksel bestaat uit:
- Water
- Mucines
- -amylase → digestie koolhydraten
- Lysozyme → controle bacteriële flora
- Bicarbonaationen → buffer
- Antilichamen
- Calcium en fosfaat (nodig voor gezonde tanden)
Mensen produceren 1.2 L speeksel per dag
Klier Type en innervatie
Glanudal parotis Sereuze klier die geïnnerveerd wordt door CN IX parasympaticus.
(oorspeekselklier) Afscheiding via de parotide (Stensen’s) buis
Glandula Seromuceuze klier geïnnerveerd door CN VII parasympathicus, via de
submandibularis chorda tympani vertakking.
Afscheiding via submandibulaire (Wharton’s) buis
Glandula sublingualis Hoofdzakelijk muceuze klier geïnnerveerd door CN VII die samenloopt
met de submandibulaire klier die erboven ligt.
Afscheiding via kleine buisjes in de sublinguale vouwen
Gehemelte: palatum: vormt bodum nasale holte en bovenzijde orale holte
Hard gehemelte Zacht gehemelte
Anterieure 2/3e van het gehemelte Ligt posterieur en beslaat 1/3e gehemelte
Bestaat vooral uit bot Samengesteld uit mucosa en mucus-afscheidende klieren
Gevormd door bovenkaak (maxilla) en os platinum 5 spieren betrokken bij beweging zachte gehemelte →
hierdoor kan nasopharynx afgesloten worden bij slikken
Bedekt met een dikke laag mucus
Innervatie: kleinere palatine zenuwen
Innervatie: nasoplatinus en grotere palatine zenuwen
MONDHOLTE
De mond bestaat uit de orale vestibule (ruimte tussen
tanden en lippen) en de orale holte (tussen tanden en
kiezen). Onderdelen orale holte: gehemelte, tanden,
kiezen, tong en speekselklieren.
De mucosa bevatten meerdere speekselklieren die direct
vloeistoffen uitscheiden in de orale holte.
Spieren
De tong is 1 van de sterkte spieren.
Alle intrinsieke skeletspiervezels worden geïnnerveerd
door de nervus hypoglossus (Cranial nerve (CN) XII):
• Superieure longitudinale spiervezels
• Inferieure longitudinale spiervezels
• Transverse spiervezels
• Verticale spiervezels
Er zijn ook 3 extrinsieke skeletspieren die van buiten de tong komen:
• Genioglossus spier: drukt tong naar beneden en laat hem naar buiten steken
• Hypoglossus- en styloglossus spieren: trekken tong in tijdens slikken → bolus wordt naar
gehemelte gedrukt en uiteindelijk naar achteren de oropharynx in
• Palatoglossus spier: verhoogt de tong en is zowel een spier van de tong als gehemelte
o Wordt door n.vagus geïnnerveerd dus meer als tong voor gehemelte
Extrinsieke tongspieren
Spier Oorsprong Insertie Innervatie Functie
Genioglossus Mentale achterkankt Dorsum van tong N.hypoglossus Neerdrukken en naar
van de onderkaak en hyoïd bot voren duwen van de
(tongbeen) tong
Hypoglossus Lichaam van grotere Laterale en N.hypoglossus Neerdrukken en
hoorn van hyoïd bot inferior aspect terugtrekken tong
van de tong
Styloglossus Processus styloideus en Laterale en N.hypoglossus Trekt de tong terug en
stylohyoïd ligament inferior aspect stelt het op voor
van de tong slikken
Palatoglossus Palatine aponeurose Laterale aspect N.vagus en Verhoogt de posterior
van het zachte van de tong pharyngeale tong, drukt het
gehemelte plexus gehemelte naar
beneden
,Het oppervlakte van de tong is gekarakteriseerd door kleine uitsteeksels (papillae) die verdeeld
kunnen worden in 4 types:
• Filiforme: hoop smalle uitsteeksels zonder smaakpapillen, ruw aanvoelen tong
• Fungiforme: grotere paddenstoel-vormige papillae, die op het tongopperval liggen, bevat
smaakpapillen
• Circumvallatae: grotere papillae in een rij anterior van de sulcus terminalis. Bevat
smaakpapillen
• Foliate: liggen langs de zijkanten van de tong en zijn onderontwikkeld in mensen, bevat
smaakpapillen.
De tong wordt bevoorraad door de linguale arterie en geïnnerveerd door 5 craniale zenuwen:
• N.mandibularis (CN V3): aftakking van de n.trigeminalis (CN V): algemeen gevoel op voorste
2/3e van de tong
• N.facialis (CN VII): smaak op voorste 2/3e tong
• N. glossopharyngeus (CN IX): smaak en algemeen gevoel posterieure deel tong
• N.vagus (CN X): smaak en algemene gevoel aan basis tong (in de buurt van epiglottis)
• N.hypoglossus (CN XII): intrensieke en extrensieke tongspieren
, Speekselklieren
Speeksel bestaat uit:
- Water
- Mucines
- -amylase → digestie koolhydraten
- Lysozyme → controle bacteriële flora
- Bicarbonaationen → buffer
- Antilichamen
- Calcium en fosfaat (nodig voor gezonde tanden)
Mensen produceren 1.2 L speeksel per dag
Klier Type en innervatie
Glanudal parotis Sereuze klier die geïnnerveerd wordt door CN IX parasympaticus.
(oorspeekselklier) Afscheiding via de parotide (Stensen’s) buis
Glandula Seromuceuze klier geïnnerveerd door CN VII parasympathicus, via de
submandibularis chorda tympani vertakking.
Afscheiding via submandibulaire (Wharton’s) buis
Glandula sublingualis Hoofdzakelijk muceuze klier geïnnerveerd door CN VII die samenloopt
met de submandibulaire klier die erboven ligt.
Afscheiding via kleine buisjes in de sublinguale vouwen
Gehemelte: palatum: vormt bodum nasale holte en bovenzijde orale holte
Hard gehemelte Zacht gehemelte
Anterieure 2/3e van het gehemelte Ligt posterieur en beslaat 1/3e gehemelte
Bestaat vooral uit bot Samengesteld uit mucosa en mucus-afscheidende klieren
Gevormd door bovenkaak (maxilla) en os platinum 5 spieren betrokken bij beweging zachte gehemelte →
hierdoor kan nasopharynx afgesloten worden bij slikken
Bedekt met een dikke laag mucus
Innervatie: kleinere palatine zenuwen
Innervatie: nasoplatinus en grotere palatine zenuwen
