Samenvatting Organisatiekunde Onthuld: De Essentie voor Business Studies aan Zuyd Hogeschool

Samenvatting Organisatiekunde

1.1 Wat is een organisatie?
1.1.1 Kenmerken van een organisatie
Een organisatie is een menselijke samenwerking die doelgericht en blijvend is.

De 4 belangrijke kenmerken van een organisatie zijn:

1. Menselijke factor;
2. Een samenwerkingsvorm (synergie-effect);
3. Doelgerichtheid (winstdoelstelling);
4. Continuïteit (going-concern-gedachte).

Interne hoofddoelstelling, voorbestaan van de organisatie (continuïteit).
Externe hoofddoelstelling, het voorzien in maatschappelijke behoefte.

Welke kenmerken hebben welvaart verhogende organisaties gemeen?

1. Machtsverdeling in lagen;
2. Geschoold personeel;
3. Formele communicatie, regelgeving en methoden;
4. Werkverdeling naar functie;
5. Omschreven doelstellingen.

1.1.2 Verschillende betekenissen van het begrip ‘organisatie’

Het woord organisatie is homoniem, het woord ‘organisatie’ heeft 3 betekenissen:

1. Functioneel organisatiebegrip, effectief op elkaar afstemmen van activiteiten;
2. Institioneel organisatiebegrip, objectief met een naam en een vestiging;
3. Instrumenteel organisatiebegrip, middel. De manier waarop een organisatie wordt
onderverdeeld.

1.2 Organisatie, bedrijf en onderneming




1

, Organisatie,
menselijke
samenwerking
die doelgericht
en blijvend is.
bedrijf, een
organisatie die
goederen/ diensten
voortbrengt met het
doel deze op de
afzetmarkt te
zonder
verkopen winstoogmerk,
,
non-
profitinstellingen
Winstoogmerk streven naar
, streven naar winst leveringen van
goederen en/of
diensten voor
algemeen nut tegen
de laagst mogelijke
onderneming, offers
een bedrijf dat altijd
gericht is op het
maken van winst




1.3 Rechtsvormen
Natuurlijke personen (mens een drager van rechten en plichten):
1. Eenmanszaak, type rechtsvorm voor een onderneming van één natuurlijk persoon.
2. Maatschap, type rechtsvorm voor een onderneming van natuurlijke rechtspersonen
die zich verbinden om iets in een gemeenschap te brengen met het doel het daatuit
ontstane voordeel met elkaar te delen.
3. VOF, type rechtsvorm voor een onderneming van onder één naam samenwerkende
personen.
4. Commanditaire vennootschap, Als VOF met dit verschil dat er binnen de cv-
onderscheid gemaakt wordt tussen beherende vennoten en stille (commanditaire)
vennoten.

Rechtspersoonlijkheid (zelfstandig lichaam met eigen vermogen, eigen rechten en plichten
tov derden):
1. Naamloze vennootschap, onderneming met een zelfstandige rechtspersoonlijkheid.
2. Besloten vennootschap, aandelen zijn niet vrij verhandelbaar voor de rest gelijk aan
nv.
3. Coöperatieve vereniging, vereniging met rechtspersoonlijkheid met als doel de
belangen te behartigen van de leden.

Hoofdstuk 2, de belangrijkste stromingen in de organisatiekunde
2.1 Uitgangssituatie
Ontwikkelingen van organisatiekunde, deze werden sterk beïnvloed in de tijd:

1. De protestants-christelijk ethiek aanzien van arbeid;
2. Het kapitalisme en de opdeling van arbeid;
3. De industriële revolutie;
4. Het productiviteitsprobleem.

2.1.1 De protestants-christelijke ethiek ten aanzien van arbeid.
Luther en Calvijn en meer mensen hadden een levensfilosofie dat alleen de schepper
mensen kon uitverkoren voor een beter leven in het hiernamaals. De protestants-christelijke
werkethiek hield in dat je niet meer moest afwachten voor de dood, maar door juist hun
roeping op aarde waarmaken door noeste arbeid en onzelfzuchtige inzet.

2

, 2.1.2 Het kapitalisme en de opdeling van arbeid
18e eeuw werd voor het eerst door Smith het kapitalisme omschreven. De basiselementen
van het kapitalisme zijn:

1. De meest efficiënte regulering van de stroom van middelen door maatschappij
bepaald door natuurlijke wetten van vraag en aanbod en vrije concurrentie.
2. Ieder individu zou vrij moeten zijn in het vergaren van rijkdom.
3. Ieder individu zou vrij moeten zijn in het hebben van eigendomsrecht.
4. De opdeling van arbeid leidt door specialisatie tot vergroting van de productiviteit.

2.1.3 De industriële revolutie
De start voor de industrialisatie, die ook een stroomversnelling inhield voor de
organisatiekunde. James Watt bracht dit op gang door de stoommachine.

2.1.4 Het productiviteitsprobleem

3 problemen van het productiviteitsprobleem:
1. Er was een algemeen gebrek aan managementmethodes en getrainde managers;
2. Men had moeite met implicatie van de nieuwe technologen voor de werkomgeving
van de mens;
3. Schaalvoordelen inschatten was lastig.

2.2 Klassieke gedragskunde
2.2.1 Scientific management van Taylor

Taylor is de grondlegger van het scientific management, de managementtheorie die zich
richt op de verbetering van de efficiëntie van bedrijfskunde door systematische en
wetenschappelijke studie van werkmethoden, gereedschappen en
productiviteitstandaarden.

Het scientific management van Taylor heeft 4 belangrijke kenmerken:

1. Ontwikkel de beste manier van het uitvoeren van een taak door de arbeider;
2. Selecteer, train, onderwijs en ontwikkel iedere arbeider op wetenschappelijke wijze
3. Werk samen met de arbeider en lever een stimulans (geld), waardoor de arbeider zijn
taak op de eerder bepaalde, enig juiste manier uitvoert.
4. Verdeel het werk en de verantwoordelijkheid gelijkelijk over het management van
arbeiders.

(Overtollig personeel werd ontslagen en blijvend personeel werden meer betaald, wel tegen
meer betaling. De kostprijzen daalde en de omzet steeg. Ideaal voor de tijd van de
loopband).

Kritiek op Taylor (dat niet helemaal terecht is, hij waarschuwde zelf voor de eenzijdige
technische-economische aanpak):


3