LES 4 WOENSDAG 29 FEBRUARI ’23
Pluralisme, een multicultureel schoolbeleid
- Pluralistische aanpak = je waardeert de verschillen en toont interesse voor de cultuur, de afkomst en
de taal van elke leerlingen waardoor er integratie ontstaat. => multicultureel onderwijs.
- Onderzoek heeft uitgewezen dat een pluralistische aanpak het thuisgevoel van leerlingen uit een
etnische minderheid verhoogt en hun leerprestaties verbetert. Zie ook de twee figuren op p. 135.
o Thuisgevoel bv.: geen plaats voor de thuistaal op school en eventueel zelfs bestraffen.
De vijf dimensies van James Banks
- Het gaat om een theoretisch kader voor een verantwoorde pluralistische aanpak, dat zich richt op
inhoudelijke en pedagogische aspecten.
12
, o Opgepast voor het niet zien van de culturele mainstream
o Culturele mainstream: onze cultuur is zo dominant dat we ze niet meer aanzien als een
cultuur. Bv.: mosselfestijn is niet neutraal maar ook cultureel.
o Relevantie en responsiviteit uitbreiden naar ze veel mogelijk culturele groepen in de
samenleving, zodat het onderwijs niemand uitsluit of privilegieert.
- Eerste dimensie: integreren van diverse leerinhouden
o Zie checklist p. 141 voor de selectie van gepaste leermaterialen.
o Bv.: etnische minderheden een actieve rol geven, etnische minderheden worden beschreven
in alle verschillende klassen, meertaligheid impliciet en expliciet aan bod laten komen,
minderheden komen voor als aspecten over verschillende onderwerpen en dus niet enkel
voor hun cultuur (niet vragen: “en hoe is dat bij jullie?”), aandacht naar verschillen en
gelijkenissen, aandacht voor een verbindende identiteit (bv.: schoolse identiteit)…
o Wat vermijden?
Bv.: etnische minderheden laten verschijnen in stereotype rollen, clichématige
namen, minderheden hebben gebreken en achterstanden (deficit visie),
minderheden voorstellen als een groep zonder interne verschillen…
- Tweede dimensie: de kennisconstructie toelichten
o Wijzen op eurocentrische stempel van de leerstof: de bestaande kennis is niet neutraal
Wordt geschreven vanuit een culturele bril (culturele mainstream).
Duidelijk maken aan de leerlingen dat dit relatieve kennis is.
- Derde dimensie: vooroordelen terugbrengen
o Bv.: leerlingen met verschillend etnische achtergrond laten samenwerken, etnische
diversiteit opnemen in de leerinhouden, maar wel op een niet-stereotype manier.
o Theorievorming rond contacten tussen mensen met verschillende etnische afkomst.
Belang hierin van WOII p. 144 (desegregatie in het leger).
Witte soldaten en zwarte soldaten samen -> schrik voor wat er zou
gebeuren of hoe hierop gereageerd zou worden. Er ontstond een ideaal
materiaal om onderzoek rond te gaan.
Regimenten waar deze samenwerkten waren de vooroordelen verdwenen.
In de regimenten waar ze niet samen waren, niet.
Ontwikkeling van de contacttheorie
o Contacttheorie: persoonlijke contacten tussen mensen van verschillende etnische afkomst (=
cross-etnische contacten) verminderen de vooroordelen tegenover mensen van een etnische
groep.
- 4 essentiële voorwaarden opdat een interetnisch contact voor een mindering van voordoordelen zou
zorgen:
1) De 2 groepen moeten een gelijke status hebben.
In het onderwijs is deficit denken het gevaar dat om de hoek loert.
2) De 2 groepen moeten een gelijk doel hebben.
Bv.: alle kinderen willen goede resultaten halen in de klas.
3) Het moet om een samenwerking gaan zonder onderlinge competentie. (Coöperatie).
4) Het contact moet gesteund worden door de autoriteiten. (Overheidssteun).
Leraren hebben bijvoorbeeld aandacht voor een multiculturele inhoud.
De leerkracht als voorbeeldfiguur. Zulke zaken meegeven aan de leerlingen.
- Tegenover de contacttheorie staan de conflicttheorieën (P. 145) (Niet op toets).
o Meer contacten resulteren niet altijd in gunstige gevolgen.
o Speelt minder in het onderwijs.
13
Pluralisme, een multicultureel schoolbeleid
- Pluralistische aanpak = je waardeert de verschillen en toont interesse voor de cultuur, de afkomst en
de taal van elke leerlingen waardoor er integratie ontstaat. => multicultureel onderwijs.
- Onderzoek heeft uitgewezen dat een pluralistische aanpak het thuisgevoel van leerlingen uit een
etnische minderheid verhoogt en hun leerprestaties verbetert. Zie ook de twee figuren op p. 135.
o Thuisgevoel bv.: geen plaats voor de thuistaal op school en eventueel zelfs bestraffen.
De vijf dimensies van James Banks
- Het gaat om een theoretisch kader voor een verantwoorde pluralistische aanpak, dat zich richt op
inhoudelijke en pedagogische aspecten.
12
, o Opgepast voor het niet zien van de culturele mainstream
o Culturele mainstream: onze cultuur is zo dominant dat we ze niet meer aanzien als een
cultuur. Bv.: mosselfestijn is niet neutraal maar ook cultureel.
o Relevantie en responsiviteit uitbreiden naar ze veel mogelijk culturele groepen in de
samenleving, zodat het onderwijs niemand uitsluit of privilegieert.
- Eerste dimensie: integreren van diverse leerinhouden
o Zie checklist p. 141 voor de selectie van gepaste leermaterialen.
o Bv.: etnische minderheden een actieve rol geven, etnische minderheden worden beschreven
in alle verschillende klassen, meertaligheid impliciet en expliciet aan bod laten komen,
minderheden komen voor als aspecten over verschillende onderwerpen en dus niet enkel
voor hun cultuur (niet vragen: “en hoe is dat bij jullie?”), aandacht naar verschillen en
gelijkenissen, aandacht voor een verbindende identiteit (bv.: schoolse identiteit)…
o Wat vermijden?
Bv.: etnische minderheden laten verschijnen in stereotype rollen, clichématige
namen, minderheden hebben gebreken en achterstanden (deficit visie),
minderheden voorstellen als een groep zonder interne verschillen…
- Tweede dimensie: de kennisconstructie toelichten
o Wijzen op eurocentrische stempel van de leerstof: de bestaande kennis is niet neutraal
Wordt geschreven vanuit een culturele bril (culturele mainstream).
Duidelijk maken aan de leerlingen dat dit relatieve kennis is.
- Derde dimensie: vooroordelen terugbrengen
o Bv.: leerlingen met verschillend etnische achtergrond laten samenwerken, etnische
diversiteit opnemen in de leerinhouden, maar wel op een niet-stereotype manier.
o Theorievorming rond contacten tussen mensen met verschillende etnische afkomst.
Belang hierin van WOII p. 144 (desegregatie in het leger).
Witte soldaten en zwarte soldaten samen -> schrik voor wat er zou
gebeuren of hoe hierop gereageerd zou worden. Er ontstond een ideaal
materiaal om onderzoek rond te gaan.
Regimenten waar deze samenwerkten waren de vooroordelen verdwenen.
In de regimenten waar ze niet samen waren, niet.
Ontwikkeling van de contacttheorie
o Contacttheorie: persoonlijke contacten tussen mensen van verschillende etnische afkomst (=
cross-etnische contacten) verminderen de vooroordelen tegenover mensen van een etnische
groep.
- 4 essentiële voorwaarden opdat een interetnisch contact voor een mindering van voordoordelen zou
zorgen:
1) De 2 groepen moeten een gelijke status hebben.
In het onderwijs is deficit denken het gevaar dat om de hoek loert.
2) De 2 groepen moeten een gelijk doel hebben.
Bv.: alle kinderen willen goede resultaten halen in de klas.
3) Het moet om een samenwerking gaan zonder onderlinge competentie. (Coöperatie).
4) Het contact moet gesteund worden door de autoriteiten. (Overheidssteun).
Leraren hebben bijvoorbeeld aandacht voor een multiculturele inhoud.
De leerkracht als voorbeeldfiguur. Zulke zaken meegeven aan de leerlingen.
- Tegenover de contacttheorie staan de conflicttheorieën (P. 145) (Niet op toets).
o Meer contacten resulteren niet altijd in gunstige gevolgen.
o Speelt minder in het onderwijs.
13
