Inhoud
Inhoud........................................................................................................................1
1ALGEMENE INLEIDING.............................................................................................3
1.1Verantwoording.....................................................................................................3
1.2Het begrip recht.....................................................................................................3
1.2.1Algemeen........................................................................................................3
1.2.2Geheel van algemeen geldende normatieve regels.......................................3
1.2.3Staat opgelegde/ontvangen/bekrachtigde normen........................................4
1.2.4Afdwingbare normen.......................................................................................4
1.2.5Normen die ordening v/h maatschappelijk leven beogen..............................4
2INDELING VAN HET RECHT......................................................................................5
2.1Privaatrecht – publiekrecht...................................................................................5
2.1.1Publiekrecht....................................................................................................5
1.1.2Privaatrecht.....................................................................................................5
1.1.3Gemengde takken..........................................................................................5
1.2Supranationaal recht VS nationaalrecht...............................................................6
2.2Objectief recht VS subjectief recht........................................................................6
1.3.1Publieke subjectieve rechten..........................................................................6
1.3.2Burgerlijke subjectieve rechten.......................................................................6
1.3.3Rechtsmisbruik...............................................................................................7
1.4Materieel VS formeel recht...................................................................................7
3BRONNEN VAN HET RECHT.....................................................................................8
3.1Inleiding.................................................................................................................8
1.2Wetgeving sensu lato (materiële wet)...................................................................8
1.2.1Onderscheid tussen formele en materiële wet...............................................8
1.2.2Internationale verdragen en secundair internationaal recht...........................9
1.2.3De grondwet....................................................................................................9
1.2.4De wet (sensu stricto).....................................................................................9
1.2.5Decreten en ordonnanties................................................................................10
1.2.6Koninklijke besluiten.....................................................................................10
1.2.7Ministeriële wetten........................................................................................10
1.2.8Besluit van een deelregering........................................................................10
1.2.9Provinciaal en gemeentelijk reglement.........................................................11
1.3Rechtspraak........................................................................................................11
1.4Rechtsleer...........................................................................................................11
1.5De gewoonte.......................................................................................................11
1.6Algemene rechtsbeginselen................................................................................12
,4STRUCTUREN EN INSTELLINGEN........................................................................12
4.1Algemene beginselen..........................................................................................12
4.2Parlementaire democratie...................................................................................12
4.2.1Scheiding der machten.................................................................................12
4.2.2Rechtsstaat...................................................................................................12
4.2.3Erfelijke constitutionele monarchie...............................................................13
4.2.4Federale staat...............................................................................................13
4.3Federale politieke instellingen.............................................................................13
4.3.1Het parlement...............................................................................................13
4.3.2De regering...................................................................................................14
4.4Regionale politieke instellingen...........................................................................16
4.4.1De gemeenschappen....................................................................................16
4.54.3.2 De gewesten..............................................................................................17
4.5.1Beginselen van de bevoegdheidsverdeling..................................................18
5RECHTSHANDHAVING............................................................................................18
5.1Inleiding...............................................................................................................18
5.2Privaatrechtelijk procesrecht...............................................................................18
5.2.1Procedure in eerste aanleg..........................................................................18
5.2.2Gerechtsmiddelen.........................................................................................20
5.3Gewone gerechtelijke instellingen: rechtbanken en hoven................................22
5.3.1Bevoegdheid van de rechtbanken................................................................22
5.3.2Organisatie van de rechtbanken over het Belgisch grondgebied................22
5.4Bijzondere instellingen: Raad v. State – Grondwettelijk hof...............................26
5.4.1Grondwettelijk hof.........................................................................................26
5.4.2Raad van State.............................................................................................26
, 1 ALGEMENE INLEIDING
1.1 Verantwoording
- Recht is niet enkel een zaak van juristen, maar een zaak van alle burgers
- Behoort tot de algemene ontwikkeling v/d mens
- Iedereen wordt met recht geconfronteerd
- Normenstelsels zoals godsdienst en moraal behoren niet tot ons
rechtssysteem
Moraal: Geheel van normen die de bedrijvigheid v/d individuele mens beheersen, en
hem leiden naar geestelijk welzijn.
Moraal is dus gericht op de geestelijke vervolmaking van de mens als individu en
streeft niet naar een ordening van het maatschappelijke leven. Ze vinden hun
oorsprong in de mens. Moraal bestaat uit algemene richtlijnen die bij niet-naleving
gesanctioneerd worden door een slecht geweten.
1.2 Het begrip recht
1.2.1 Algemeen
Subjectieve zin: bevoegdheid die een rechtssubject in een objectieve rechtsregel
vindt in de zin van: “Ik heb het recht om ..”. Is het geheel van aanspraken die een
persoon tegenover een ander laat gelden en waaruit plichten ontstaan.
Objectieve zin:
- Geheel van algemeen geldende normatieve regels
- Opgelegd/ontvangen/bekrachtigd door de staat
- Naleving afdwingbaar
- Ordening v/h maatschappelijk leven beogen
1.2.2 Geheel van algemeen geldende normatieve regels
Definitie recht = is een geheel van regels. Het merendeel van deze normen zijn
gedragsregels. Hebben betrekking op het gedrag van de rechtssubjecten.
A. Verbods-, gebods-, toelatings- en organieke regels
1. Gebodsbepalingen en verbodsbepalingen
- Je moet, je mag niet
- Bv: moorden (verbod), belastingen (gebod)
2. Normen die toelating bepalen
- Je mag (moeten, dienen, is toegestaan…)
- Bv: bouwvergunning
3. Organieke regels
- Ze organiseren iets
- Bv: zittingszaal
B. Aanvullend of dwingend recht
Dwingend recht = Regels moeten nageleefd worden. Bij niet-naleving volgt een
sanctie.
- Openbare orde (maatschappij) strafrecht
- Goede zeden algemene vorm van fatsoen, (bv. wildplassen, openbare
dronkenschap)
Inhoud........................................................................................................................1
1ALGEMENE INLEIDING.............................................................................................3
1.1Verantwoording.....................................................................................................3
1.2Het begrip recht.....................................................................................................3
1.2.1Algemeen........................................................................................................3
1.2.2Geheel van algemeen geldende normatieve regels.......................................3
1.2.3Staat opgelegde/ontvangen/bekrachtigde normen........................................4
1.2.4Afdwingbare normen.......................................................................................4
1.2.5Normen die ordening v/h maatschappelijk leven beogen..............................4
2INDELING VAN HET RECHT......................................................................................5
2.1Privaatrecht – publiekrecht...................................................................................5
2.1.1Publiekrecht....................................................................................................5
1.1.2Privaatrecht.....................................................................................................5
1.1.3Gemengde takken..........................................................................................5
1.2Supranationaal recht VS nationaalrecht...............................................................6
2.2Objectief recht VS subjectief recht........................................................................6
1.3.1Publieke subjectieve rechten..........................................................................6
1.3.2Burgerlijke subjectieve rechten.......................................................................6
1.3.3Rechtsmisbruik...............................................................................................7
1.4Materieel VS formeel recht...................................................................................7
3BRONNEN VAN HET RECHT.....................................................................................8
3.1Inleiding.................................................................................................................8
1.2Wetgeving sensu lato (materiële wet)...................................................................8
1.2.1Onderscheid tussen formele en materiële wet...............................................8
1.2.2Internationale verdragen en secundair internationaal recht...........................9
1.2.3De grondwet....................................................................................................9
1.2.4De wet (sensu stricto).....................................................................................9
1.2.5Decreten en ordonnanties................................................................................10
1.2.6Koninklijke besluiten.....................................................................................10
1.2.7Ministeriële wetten........................................................................................10
1.2.8Besluit van een deelregering........................................................................10
1.2.9Provinciaal en gemeentelijk reglement.........................................................11
1.3Rechtspraak........................................................................................................11
1.4Rechtsleer...........................................................................................................11
1.5De gewoonte.......................................................................................................11
1.6Algemene rechtsbeginselen................................................................................12
,4STRUCTUREN EN INSTELLINGEN........................................................................12
4.1Algemene beginselen..........................................................................................12
4.2Parlementaire democratie...................................................................................12
4.2.1Scheiding der machten.................................................................................12
4.2.2Rechtsstaat...................................................................................................12
4.2.3Erfelijke constitutionele monarchie...............................................................13
4.2.4Federale staat...............................................................................................13
4.3Federale politieke instellingen.............................................................................13
4.3.1Het parlement...............................................................................................13
4.3.2De regering...................................................................................................14
4.4Regionale politieke instellingen...........................................................................16
4.4.1De gemeenschappen....................................................................................16
4.54.3.2 De gewesten..............................................................................................17
4.5.1Beginselen van de bevoegdheidsverdeling..................................................18
5RECHTSHANDHAVING............................................................................................18
5.1Inleiding...............................................................................................................18
5.2Privaatrechtelijk procesrecht...............................................................................18
5.2.1Procedure in eerste aanleg..........................................................................18
5.2.2Gerechtsmiddelen.........................................................................................20
5.3Gewone gerechtelijke instellingen: rechtbanken en hoven................................22
5.3.1Bevoegdheid van de rechtbanken................................................................22
5.3.2Organisatie van de rechtbanken over het Belgisch grondgebied................22
5.4Bijzondere instellingen: Raad v. State – Grondwettelijk hof...............................26
5.4.1Grondwettelijk hof.........................................................................................26
5.4.2Raad van State.............................................................................................26
, 1 ALGEMENE INLEIDING
1.1 Verantwoording
- Recht is niet enkel een zaak van juristen, maar een zaak van alle burgers
- Behoort tot de algemene ontwikkeling v/d mens
- Iedereen wordt met recht geconfronteerd
- Normenstelsels zoals godsdienst en moraal behoren niet tot ons
rechtssysteem
Moraal: Geheel van normen die de bedrijvigheid v/d individuele mens beheersen, en
hem leiden naar geestelijk welzijn.
Moraal is dus gericht op de geestelijke vervolmaking van de mens als individu en
streeft niet naar een ordening van het maatschappelijke leven. Ze vinden hun
oorsprong in de mens. Moraal bestaat uit algemene richtlijnen die bij niet-naleving
gesanctioneerd worden door een slecht geweten.
1.2 Het begrip recht
1.2.1 Algemeen
Subjectieve zin: bevoegdheid die een rechtssubject in een objectieve rechtsregel
vindt in de zin van: “Ik heb het recht om ..”. Is het geheel van aanspraken die een
persoon tegenover een ander laat gelden en waaruit plichten ontstaan.
Objectieve zin:
- Geheel van algemeen geldende normatieve regels
- Opgelegd/ontvangen/bekrachtigd door de staat
- Naleving afdwingbaar
- Ordening v/h maatschappelijk leven beogen
1.2.2 Geheel van algemeen geldende normatieve regels
Definitie recht = is een geheel van regels. Het merendeel van deze normen zijn
gedragsregels. Hebben betrekking op het gedrag van de rechtssubjecten.
A. Verbods-, gebods-, toelatings- en organieke regels
1. Gebodsbepalingen en verbodsbepalingen
- Je moet, je mag niet
- Bv: moorden (verbod), belastingen (gebod)
2. Normen die toelating bepalen
- Je mag (moeten, dienen, is toegestaan…)
- Bv: bouwvergunning
3. Organieke regels
- Ze organiseren iets
- Bv: zittingszaal
B. Aanvullend of dwingend recht
Dwingend recht = Regels moeten nageleefd worden. Bij niet-naleving volgt een
sanctie.
- Openbare orde (maatschappij) strafrecht
- Goede zeden algemene vorm van fatsoen, (bv. wildplassen, openbare
dronkenschap)
