Deel 2 Personen- en familierecht
Inhoudsopgave
Inhoudsopgave..........................................................................................................1
1Personenrecht.............................................................................................................2
1.1Begrip en soorten personen.................................................................................2
1.1.1Begrip.............................................................................................................2
1.2Staat van de persoon............................................................................................3
1.2.1Begrip en verkrijging......................................................................................3
1.2.2Kenmerken van de staat................................................................................3
1.2.3 Elementen van de staat................................................................................3
1.2.4Persoonlijke publiciteit....................................................................................7
1.2.5Personenbescherming: persoonlijkheidsrechten...........................................8
2Familierecht.................................................................................................................9
2.1Wie is familie? – Graad van verwantschap en aard van verwantschap...............9
2.2Huwelijk.................................................................................................................9
2.2.1Begrip.............................................................................................................9
2.2.2Voorwaarden..................................................................................................9
2.2.3Sancties bij het niet naleven van de voorwaarden......................................10
2.2.4Vorm.............................................................................................................10
2.2.5Gevolgen van het huwelijk: primair stelsel...................................................10
2.3Feitelijke scheiding en echtscheiding.................................................................12
2.3.1Feitelijke scheiding versus echtscheiding....................................................12
2.3.2Voorlopige maatregelen...............................................................................13
2.3.3Vormen van echtscheiding...........................................................................13
2.4Samenwoning buiten het huwelijk......................................................................13
2.4.1Wettelijke samenwoning..............................................................................14
2.4.2Feitelijke samenwoning................................................................................14
2.5Relatie tussen ouders en kinderen.....................................................................15
2.5.1Afstamming..................................................................................................15
2.5.2Ouderlijk gezag............................................................................................16
2.6Onderhoudsverplichting en omgangsrecht.........................................................17
2.6.1Onderhoudsverplichtingen...........................................................................17
2.6.2Omgangsrecht..............................................................................................18
,Het personenrecht
Dat is onderdeel van het burgerlijk recht dat in het algemeen bepaalt wie een
persoon is en welke rechten en plichten zijn als enkeling en dat de bescherming van
personen regelt.
Dient om orde in de samenleving te brengen
Burgerlijk Wetboek, Boek I ‘personen’
Het familierecht
Het onderdeel van het burgerlijk recht dat het statuut regelt van verhoudingen die
enerzijds gebaseerd zijn op de afstamming en anderzijds op de levensgemeenschap
tussen volwassenen.
Boek I en Boek III ‘Op welke wijze eigendom verkregen wordt’, Titel V
‘Huwelijksvermogensstelsel’ en titel V bis ‘Wettelijke samenwoning’
1 Personenrecht
1.1 Begrip en soorten personen
1.1.1 Begrip
Een persoon is elke entiteit die drager kan zijn van rechten en plichten deze
eigenschap heet rechtsbekwaamheid.
1.1.1.1 Natuurlijke personen
Uit zijn aard is de mens een persoon in de juridische betekenis van het woord. Elk
mens heeft zijn rechten en plichten.
Dieren hebben geen persoonlijkheid, maar bepaalde wetten zorgen ervoor dat
personen gehouden zijn om het dierenwelzijn te respecteren.
Men kan je rechtsbekwaamheid niet verliezen, enkel kunnen personen een beperkt
aantal subjectieve rechten ontnomen worden of ontzegd worden door de wet, een
wettelijk bepaalde onbekwaamheid.
1.1.1.2 Rechtspersonen
Men heeft het recht aan bepaalde groeperingen van personen en/of middelen ook de
hoedanigheid van een persoon. Ze zijn zo ook dragers van subjectieve rechten en
plichten. Ze hebben dezelfde rechten en plichten als een natuurlijk persoon.
Verenigingen (vzw’s…)
Vennootschappen
Ze behoren tot het domein van het vennootschapsrecht en wordt behandeld in de
uitgave Praktisch vennootschapsrecht.
1.1.1.3 Ontstaan en beëindigen van de persoonlijkheid
Het bestaan van een natuurlijk persoon begint aan zijn geboorte en eindigt bij zijn
dood.
Sommige rechten en plichten ontstaan al voor de geboorte
Erfrecht, schenking of testament
Recht op bescherming van de persoon
, Rechten en plichten strekken zich in een aantal gevallen ook uit na het overleiden:
Kan nog erkend worden als hij/zij kinderen heeft nagelaten
Gelding van het testament
Het lijk is een res sacra: een goed dat buiten handel is
1.2 Staat van de persoon
1.2.1 Begrip en verkrijging
De staat van de persoon
Het geheel van persoonlijke en persoonlijke relatie gebonden hoedanigheden van
een persoon die zijn juridische plaats in de maatschappij en de familie bepalen. Het
is de rechtstoestand van een persoon die zijn rechten en plichten bepalen.
De rechtstoestand kan gelden tegenover:
De overheid (nationaliteit)
De familie (verwantschap/gehuwd of niet)
Als enkeling (leeftijd, geslacht, psychische geestestoestand, elementen die de
persoon identificeren -naam, woonplaats-)
Elk van deze individuele aspecten van de persoon worden aangeduid als elementen
van de staat.
Gezien het gelang van de staat kan deze enkel voortvloeien uit of krachtens een wet.
Zo stelt de wet de verkrijging ervan afhankelijk van
Een rechtsfeit (geboorte, overleiden, leeftijd)
Een rechtshandeling (huwelijk, erkenning)
Een rechtelijke uitspraak (echtscheiding, adoptie, onbekwaamheidsverklaring)
Een formele wet (naturalisatie)
1.2.2 Kenmerken van de staat
Omdat de staat iemands rechtspositiebepaald, moet hij tegenstelbaar zijn aan
iedereen. Omwille van de rechtszekerheid vereist dit een zekere stabiliteit van de
elementen van de staat. Enkele kenmerken:
Wijzigingen van de elementen moeten gebeuren volgens de wettelijke regels
De onbeschikbaarheid
o Men kan geen overeenkomsten sluiten over de staat
Is enkelvoudig
o Voor elk element van de staat is op een bepaald moment maar 1
toestand mogelijk (gehuwd ongehuwd, -18 +18…)
1.2.3 Elementen van de staat
1.2.3.1 Naam
1 Begrip
De naam
Het woord of zijn de woorden waarmee een persoon geïdentificeerd wordt en
waardoor hij van andere personen onderscheiden wordt.
De familienaam en de voornaam maken deel uit van de staat van de persoon.
2 Soorten
1 Familienaam
2 Voornaam
Inhoudsopgave
Inhoudsopgave..........................................................................................................1
1Personenrecht.............................................................................................................2
1.1Begrip en soorten personen.................................................................................2
1.1.1Begrip.............................................................................................................2
1.2Staat van de persoon............................................................................................3
1.2.1Begrip en verkrijging......................................................................................3
1.2.2Kenmerken van de staat................................................................................3
1.2.3 Elementen van de staat................................................................................3
1.2.4Persoonlijke publiciteit....................................................................................7
1.2.5Personenbescherming: persoonlijkheidsrechten...........................................8
2Familierecht.................................................................................................................9
2.1Wie is familie? – Graad van verwantschap en aard van verwantschap...............9
2.2Huwelijk.................................................................................................................9
2.2.1Begrip.............................................................................................................9
2.2.2Voorwaarden..................................................................................................9
2.2.3Sancties bij het niet naleven van de voorwaarden......................................10
2.2.4Vorm.............................................................................................................10
2.2.5Gevolgen van het huwelijk: primair stelsel...................................................10
2.3Feitelijke scheiding en echtscheiding.................................................................12
2.3.1Feitelijke scheiding versus echtscheiding....................................................12
2.3.2Voorlopige maatregelen...............................................................................13
2.3.3Vormen van echtscheiding...........................................................................13
2.4Samenwoning buiten het huwelijk......................................................................13
2.4.1Wettelijke samenwoning..............................................................................14
2.4.2Feitelijke samenwoning................................................................................14
2.5Relatie tussen ouders en kinderen.....................................................................15
2.5.1Afstamming..................................................................................................15
2.5.2Ouderlijk gezag............................................................................................16
2.6Onderhoudsverplichting en omgangsrecht.........................................................17
2.6.1Onderhoudsverplichtingen...........................................................................17
2.6.2Omgangsrecht..............................................................................................18
,Het personenrecht
Dat is onderdeel van het burgerlijk recht dat in het algemeen bepaalt wie een
persoon is en welke rechten en plichten zijn als enkeling en dat de bescherming van
personen regelt.
Dient om orde in de samenleving te brengen
Burgerlijk Wetboek, Boek I ‘personen’
Het familierecht
Het onderdeel van het burgerlijk recht dat het statuut regelt van verhoudingen die
enerzijds gebaseerd zijn op de afstamming en anderzijds op de levensgemeenschap
tussen volwassenen.
Boek I en Boek III ‘Op welke wijze eigendom verkregen wordt’, Titel V
‘Huwelijksvermogensstelsel’ en titel V bis ‘Wettelijke samenwoning’
1 Personenrecht
1.1 Begrip en soorten personen
1.1.1 Begrip
Een persoon is elke entiteit die drager kan zijn van rechten en plichten deze
eigenschap heet rechtsbekwaamheid.
1.1.1.1 Natuurlijke personen
Uit zijn aard is de mens een persoon in de juridische betekenis van het woord. Elk
mens heeft zijn rechten en plichten.
Dieren hebben geen persoonlijkheid, maar bepaalde wetten zorgen ervoor dat
personen gehouden zijn om het dierenwelzijn te respecteren.
Men kan je rechtsbekwaamheid niet verliezen, enkel kunnen personen een beperkt
aantal subjectieve rechten ontnomen worden of ontzegd worden door de wet, een
wettelijk bepaalde onbekwaamheid.
1.1.1.2 Rechtspersonen
Men heeft het recht aan bepaalde groeperingen van personen en/of middelen ook de
hoedanigheid van een persoon. Ze zijn zo ook dragers van subjectieve rechten en
plichten. Ze hebben dezelfde rechten en plichten als een natuurlijk persoon.
Verenigingen (vzw’s…)
Vennootschappen
Ze behoren tot het domein van het vennootschapsrecht en wordt behandeld in de
uitgave Praktisch vennootschapsrecht.
1.1.1.3 Ontstaan en beëindigen van de persoonlijkheid
Het bestaan van een natuurlijk persoon begint aan zijn geboorte en eindigt bij zijn
dood.
Sommige rechten en plichten ontstaan al voor de geboorte
Erfrecht, schenking of testament
Recht op bescherming van de persoon
, Rechten en plichten strekken zich in een aantal gevallen ook uit na het overleiden:
Kan nog erkend worden als hij/zij kinderen heeft nagelaten
Gelding van het testament
Het lijk is een res sacra: een goed dat buiten handel is
1.2 Staat van de persoon
1.2.1 Begrip en verkrijging
De staat van de persoon
Het geheel van persoonlijke en persoonlijke relatie gebonden hoedanigheden van
een persoon die zijn juridische plaats in de maatschappij en de familie bepalen. Het
is de rechtstoestand van een persoon die zijn rechten en plichten bepalen.
De rechtstoestand kan gelden tegenover:
De overheid (nationaliteit)
De familie (verwantschap/gehuwd of niet)
Als enkeling (leeftijd, geslacht, psychische geestestoestand, elementen die de
persoon identificeren -naam, woonplaats-)
Elk van deze individuele aspecten van de persoon worden aangeduid als elementen
van de staat.
Gezien het gelang van de staat kan deze enkel voortvloeien uit of krachtens een wet.
Zo stelt de wet de verkrijging ervan afhankelijk van
Een rechtsfeit (geboorte, overleiden, leeftijd)
Een rechtshandeling (huwelijk, erkenning)
Een rechtelijke uitspraak (echtscheiding, adoptie, onbekwaamheidsverklaring)
Een formele wet (naturalisatie)
1.2.2 Kenmerken van de staat
Omdat de staat iemands rechtspositiebepaald, moet hij tegenstelbaar zijn aan
iedereen. Omwille van de rechtszekerheid vereist dit een zekere stabiliteit van de
elementen van de staat. Enkele kenmerken:
Wijzigingen van de elementen moeten gebeuren volgens de wettelijke regels
De onbeschikbaarheid
o Men kan geen overeenkomsten sluiten over de staat
Is enkelvoudig
o Voor elk element van de staat is op een bepaald moment maar 1
toestand mogelijk (gehuwd ongehuwd, -18 +18…)
1.2.3 Elementen van de staat
1.2.3.1 Naam
1 Begrip
De naam
Het woord of zijn de woorden waarmee een persoon geïdentificeerd wordt en
waardoor hij van andere personen onderscheiden wordt.
De familienaam en de voornaam maken deel uit van de staat van de persoon.
2 Soorten
1 Familienaam
2 Voornaam
