Onderzoeksvaardigheden
Hoofdstuk 1 : basisbegrippen
1.1 Wat is wetenschappelijk onderzoek? (p.15)
a. Vragen BEANTWOORDEN a.d.h.v. strikte regels en
stappenplan
Onderzoekers
Wat? Stellen zich voortdurend vragen over verschijnselen in de
samenleving.
- zoeken naar antwoorden op vragen
Hoe? Door de verschijnselen te beschrijven en verklaren adhv
strikte regels en stappenplan.
Opzetten onderzoek
Goed? Betrouwbare en geldige antwoorden
Nodig? Kennis van onderzoeksvaardigheden
Slecht? Onbetrouwbare en ongeldige resultaten dus ONGELDIG
Voor elk goed onderzoek = literatuurstudie
Literatuurstudie: Een onderzoeker bestudeert reeds bestaand
onderzoek over het onderzoeksonderwerp.
b. Cyclisch proces
= Elk antwoord kan nieuwe vragen oproepen
c. Een meerwaarde
= Onderzoeksresultaten vaak de basis voor beslissingen
BELEID/praktijk
+ het verbreedt onze kennis
Maar!
Er is geen eenduidige definitie
Niet vanbuiten te kennen:
“Onderzoek is een doelgericht proces waarbij men op
systematische wijze op basis van een onderzoeksontwerp data
verzamelt en analyseert, om op een betrouwbare en geldige wijze
onderzoeksvragen te beantwoorden die deel uitmaken van een
probleemstelling.”
Systematisch = de stappen die je zet
Onderzoeksontwerp = wie, wat,…?
1
,Geldigheid = meet ik wel wat ik wil weten?
Bv: agressie: psychisch of fysiek?
1.2 soorten onderzoek
Volgens:
Doel
o Fundamenteel of theoriegericht onderzoek
Doel: nieuwe algemene kennis te verwerven
kennisvermeerdering
Bv: daderprofielen, criminaliteitsfenomenen,
ziektebeelden, …
Rechtstreeks gericht op: het beschrijven, begrijpen,
verklaren en voorspellen van verschijnselen
Belang van theoretische inzichten (basis van
praktijkgericht onderzoek)
Geen direct maatschappelijk nut (kan uiteindelijk wel
het geval zijn)
o Toegepast of praktijkgericht onderzoek
Doel: verkrijgen van kennis om verschijnselen in de
werkelijkheid te beïnvloeden en te veranderen
- VRAGEN VANUIT PRAKTIJK BEANTWOORDEN
Vraag komt vanuit de praktijk = organisatie, overheid,…
Bv: behandelingsprogramma evalueren van hoe om te
gaan met personen met een posttraumatische
stressstoornis
Toepassing theoretische kennis (verkregen uit
fundamenteel/theoriegericht onderzoek)
! Actieonderzoek
2
,! Moet allebei op een wetenschappelijk verantwoorde wijze
worden uitgevoerd.
Wetenschappelijke onderzoekers beschikken over:
voldoende theoretische inzichten om hun vaststellingen te
interpreteren.
+ Ze houden zich aan strikte regels om de kwaliteit
(betrouwbaarheid en geldigheid) van onderzoek te
waarborgen.
Grondvorm
o Kwantitatief onderzoek
= cijfermatig
o Kwalitatief onderzoek
= taal
Kwantitatief onderzoek Kwalitatief onderzoek
Onderzoek in de breedte Onderzoek in de diepte
= de onderzoeker verzamelt = diep op het onderwerp
heel wat info maar gaat er ingaan
niet dieper op in.
Interpretatie van: Interpretatie van: taal
cijfermateriaal
Groot aantal respondenten Klein aantal respondenten
Bv: schriftelijke enquête Bv: diepte-interview
Tijd
o Cross-sectioneel onderzoek vs longitudinaal onderzoek
o Trendonderzoek vs panelonderzoek
o Retrospectief onderzoek vs prospectief onderzoek
Cross-sectioneel Mensen worden eenmalig, op
3
, onderzoek een bepaald tijdstip
onderzocht
Longitudinaal onderzoek
Langer doorheen de tijd
- meerdere onderzoeksmomenten
2 soorten
Trendonderzoek: langere tijd maar niet telkens bij dezelfde
doelgroep
Panelonderzoek: langere tijd maar telkens bij dezelfde doelgroep
Retrospectief onderzoek Terug in de tijd
Prospectief onderzoek Vooruit in de tijd
1.3.1 Wetenschappelijke eisen
Criteria die de wetenschappelijkheid van een onderzoek
bepalen, de wetenschappelijke eisen:
a) Empirisch
b) Onafhankelijk
c) Betrouwbaar
d) Valide (geldig)
a) Empirisch
= waarneembaar in de werkelijkheid
• Controleerbaar en toetsbaar (falsifieerbaar)
Bv. Een onderzoek naar het bestaan van God
= niet empirisch
Wat is de empirische cyclus? (verdieping p.24)
• Samenspel van inductie en deductie
• Onderzoek: verbindingen tussen theorieën (ideeën) en de
empirische werkelijkheid (data)
• Deductief redeneren: van algemene theorie naar specifieke
gegevens afleiden voorspellingen (hypothesen) uit theorie
4
Hoofdstuk 1 : basisbegrippen
1.1 Wat is wetenschappelijk onderzoek? (p.15)
a. Vragen BEANTWOORDEN a.d.h.v. strikte regels en
stappenplan
Onderzoekers
Wat? Stellen zich voortdurend vragen over verschijnselen in de
samenleving.
- zoeken naar antwoorden op vragen
Hoe? Door de verschijnselen te beschrijven en verklaren adhv
strikte regels en stappenplan.
Opzetten onderzoek
Goed? Betrouwbare en geldige antwoorden
Nodig? Kennis van onderzoeksvaardigheden
Slecht? Onbetrouwbare en ongeldige resultaten dus ONGELDIG
Voor elk goed onderzoek = literatuurstudie
Literatuurstudie: Een onderzoeker bestudeert reeds bestaand
onderzoek over het onderzoeksonderwerp.
b. Cyclisch proces
= Elk antwoord kan nieuwe vragen oproepen
c. Een meerwaarde
= Onderzoeksresultaten vaak de basis voor beslissingen
BELEID/praktijk
+ het verbreedt onze kennis
Maar!
Er is geen eenduidige definitie
Niet vanbuiten te kennen:
“Onderzoek is een doelgericht proces waarbij men op
systematische wijze op basis van een onderzoeksontwerp data
verzamelt en analyseert, om op een betrouwbare en geldige wijze
onderzoeksvragen te beantwoorden die deel uitmaken van een
probleemstelling.”
Systematisch = de stappen die je zet
Onderzoeksontwerp = wie, wat,…?
1
,Geldigheid = meet ik wel wat ik wil weten?
Bv: agressie: psychisch of fysiek?
1.2 soorten onderzoek
Volgens:
Doel
o Fundamenteel of theoriegericht onderzoek
Doel: nieuwe algemene kennis te verwerven
kennisvermeerdering
Bv: daderprofielen, criminaliteitsfenomenen,
ziektebeelden, …
Rechtstreeks gericht op: het beschrijven, begrijpen,
verklaren en voorspellen van verschijnselen
Belang van theoretische inzichten (basis van
praktijkgericht onderzoek)
Geen direct maatschappelijk nut (kan uiteindelijk wel
het geval zijn)
o Toegepast of praktijkgericht onderzoek
Doel: verkrijgen van kennis om verschijnselen in de
werkelijkheid te beïnvloeden en te veranderen
- VRAGEN VANUIT PRAKTIJK BEANTWOORDEN
Vraag komt vanuit de praktijk = organisatie, overheid,…
Bv: behandelingsprogramma evalueren van hoe om te
gaan met personen met een posttraumatische
stressstoornis
Toepassing theoretische kennis (verkregen uit
fundamenteel/theoriegericht onderzoek)
! Actieonderzoek
2
,! Moet allebei op een wetenschappelijk verantwoorde wijze
worden uitgevoerd.
Wetenschappelijke onderzoekers beschikken over:
voldoende theoretische inzichten om hun vaststellingen te
interpreteren.
+ Ze houden zich aan strikte regels om de kwaliteit
(betrouwbaarheid en geldigheid) van onderzoek te
waarborgen.
Grondvorm
o Kwantitatief onderzoek
= cijfermatig
o Kwalitatief onderzoek
= taal
Kwantitatief onderzoek Kwalitatief onderzoek
Onderzoek in de breedte Onderzoek in de diepte
= de onderzoeker verzamelt = diep op het onderwerp
heel wat info maar gaat er ingaan
niet dieper op in.
Interpretatie van: Interpretatie van: taal
cijfermateriaal
Groot aantal respondenten Klein aantal respondenten
Bv: schriftelijke enquête Bv: diepte-interview
Tijd
o Cross-sectioneel onderzoek vs longitudinaal onderzoek
o Trendonderzoek vs panelonderzoek
o Retrospectief onderzoek vs prospectief onderzoek
Cross-sectioneel Mensen worden eenmalig, op
3
, onderzoek een bepaald tijdstip
onderzocht
Longitudinaal onderzoek
Langer doorheen de tijd
- meerdere onderzoeksmomenten
2 soorten
Trendonderzoek: langere tijd maar niet telkens bij dezelfde
doelgroep
Panelonderzoek: langere tijd maar telkens bij dezelfde doelgroep
Retrospectief onderzoek Terug in de tijd
Prospectief onderzoek Vooruit in de tijd
1.3.1 Wetenschappelijke eisen
Criteria die de wetenschappelijkheid van een onderzoek
bepalen, de wetenschappelijke eisen:
a) Empirisch
b) Onafhankelijk
c) Betrouwbaar
d) Valide (geldig)
a) Empirisch
= waarneembaar in de werkelijkheid
• Controleerbaar en toetsbaar (falsifieerbaar)
Bv. Een onderzoek naar het bestaan van God
= niet empirisch
Wat is de empirische cyclus? (verdieping p.24)
• Samenspel van inductie en deductie
• Onderzoek: verbindingen tussen theorieën (ideeën) en de
empirische werkelijkheid (data)
• Deductief redeneren: van algemene theorie naar specifieke
gegevens afleiden voorspellingen (hypothesen) uit theorie
4
