Lesdoelen hormonaal stelsel/endocrino
Wat een hormoon is, wat de functie van een hormoon is en hoe de afscheiding
van hormonen wordt gereguleerd
De termen hormonen, emitoren , receptoren, negatieve en positieve feedback ,
second messenger, carrieres affintiteit en biosynthese kunnen kaderen en
toepassen binnen het hormonaal systeem
Wat de overeenkomsten tussen het hormonaal en het zenuwstelsel zijn
beschrijven hoe endocriene organen gereguleerd worden
verklaren hoe de hormonen onderling samenwerken om gecoördineerde
fysiologische reacties teweeg te brengen
de plaats, de hormonen en functies van volgende endocriene klieren: hypofyse ,
thyroid, bijschildklier, bijnier, epifyse, pancreas, nier , hart ,thymus ,testes en
ovaria
de classificatie , levensloop, secretie en metabolisme van hormonen
Wat de hormonale functie van de hypothalamus is, wat zijn autonome functie en
welk verband is met hypofyse en autonoom zenuwsteltel
Hoe de hypofyse is gebouwd, welke hormonen hier worden geproduceerd en wat
de sturende functie van deze hormonen is
De aanmaak, effecten, regeling van afgifte van volgende hormonen: oxytocine,
prolactine, ADH, STH, ACTH, TSH, PTH, ADR, MSH , aldosteron, calcitonine,
insuline, glucagon, T3 , T4 en D-hormoon.
De aanmaak, effecten, regeling van afgifte van volgende neurohormonen:
ACTHRF , TSH-RF, MSH-RF, ACTH-RF, Gonadotrofines-RF, PIF
Welke producten de bijnierschors produceert, wat de werking is van deze
hormonen en hoe de afscheiding wordt gereguleerd
Wat de functie van het bijniermerg is, welke hormonen er worden geproduceerd
en wat hun functie is
Welke cellen in de pancreas een endocriene functie hebben, welke hormonen
deze cellen produceren en wat de invloed van deze hormonen is op de
suikerstofwisseling
Wat de functie van schildklierhormoon is hoe het wordt geproduceerd
opgeslagen en afgescheiden en hoe de productie wordt gereguleerd
Inzicht hebben in de calciumhuishouding in ons lichaam en hoe dit samen met de
fosfaathuishouding geregeld wordt.
Wat de functie van de bijschildklier is, welke hormonen er worden geproduceerd
en wat hun functie is
Wat de functie van de epifyse, welke hormonen er worden geproduceerd en wat
hun functie is
De werking van prostaglandines en hun belang voor een vroedvrouw
1
,Inhoudsopgave
1. Inleiding............................................................................................................................................................3
2. Fundamentele principes van het endocriene systeem.....................................................................................3
3. Classificatie hormonen.....................................................................................................................................5
3.1. Op basis van oorsprong............................................................................................................................5
3.2. Op basis van chemische structuur............................................................................................................5
4. Levensloop van hormonen...............................................................................................................................5
5. Secretie van hormonen.....................................................................................................................................6
5.1. Start...........................................................................................................................................................6
5.2. Modificatie................................................................................................................................................7
5.3. Secretiemechanismes...............................................................................................................................7
5.4. Second Messenger bij plasmamembraanreceptoren..............................................................................8
6. Hypothalamus..................................................................................................................................................9
6.1. Regeling hongergevoel.............................................................................................................................9
6.2. Dorstcentrum..........................................................................................................................................10
6.3. Temperatuurregeling..............................................................................................................................10
6.4. Beïnvloeding van hypofyse oor hypothalamus......................................................................................11
6.5. Vegetatieve integratie door hypothalamus............................................................................................11
7. Hypofyse.........................................................................................................................................................12
7.1. Neurohypofyse.......................................................................................................................................12
7.2. Adenohypofyse.......................................................................................................................................14
8. Bijnieren.........................................................................................................................................................17
8.1. Catecholamines......................................................................................................................................17
8.2. Steroïdhormonen....................................................................................................................................18
9. Schildklier.......................................................................................................................................................19
9.1. T3 & T4....................................................................................................................................................20
9.3. Calciumhuishouding....................................................................................................................................22
2
, 1. Inleiding
Hormonen
= signaal stoffen die in het ene weefsel worden afgegeven en door bloedstroom naar andere
weefsels en organen gestuurd worden (geproduceerd in endocriene klieren)
Anatomische endocriene structuren
Klieren
o Adenohypofyse = voorste deel hypofyse
o Thyroïd = schildklier
o Parathyroïd = bijschildklier
o Bijnieren
o Gonaden = geslachtsklieren
Delen CZS
o Kernen hypothalamus
o Neurohypofyse = achterste van hypofyse
Tijdelijk bestaande weefsels
o Ovariële follikels
o Corpus luteum = gele lichaam
o Placenta
Verspreidde celmassa’s
o Eilandjes van Langerhals = cellen die insuline maken (deel van pancreas)
o Peptidogene, duodenale en jejunale cellen
o Levercellen
o Endotheliale cellen = cellen aan buitenkant van organen
Organen met secundaire endocriene functie
o Thymus = zwezerik
o Epifyse
o Hart
o Hersenen thymus
o Nieren
o Huid
o Leukocyten
2. Fundamentele principes van het endocriene systeem
Homeostase via communicatie tussen cellen
Regeling van fysiologische processen via bindingen van hormonen aan receptoren
Ons lichaam in evenwicht houden
Hormonen
= chemische boodschappers brengen info naar andere cellen (= doelorganen, doelcellen of
targetcellen). Ze bevatten een Second Messenger die eiwitsynthese in celkern beïnvloeden.
Second Messenger
= de stof die binnen de cel wordt geactiveerd als een hormoon aan een extracellulaire
receptor bindt. De second messenger zorgt dat voor het effect binnenin de cel.
3
Wat een hormoon is, wat de functie van een hormoon is en hoe de afscheiding
van hormonen wordt gereguleerd
De termen hormonen, emitoren , receptoren, negatieve en positieve feedback ,
second messenger, carrieres affintiteit en biosynthese kunnen kaderen en
toepassen binnen het hormonaal systeem
Wat de overeenkomsten tussen het hormonaal en het zenuwstelsel zijn
beschrijven hoe endocriene organen gereguleerd worden
verklaren hoe de hormonen onderling samenwerken om gecoördineerde
fysiologische reacties teweeg te brengen
de plaats, de hormonen en functies van volgende endocriene klieren: hypofyse ,
thyroid, bijschildklier, bijnier, epifyse, pancreas, nier , hart ,thymus ,testes en
ovaria
de classificatie , levensloop, secretie en metabolisme van hormonen
Wat de hormonale functie van de hypothalamus is, wat zijn autonome functie en
welk verband is met hypofyse en autonoom zenuwsteltel
Hoe de hypofyse is gebouwd, welke hormonen hier worden geproduceerd en wat
de sturende functie van deze hormonen is
De aanmaak, effecten, regeling van afgifte van volgende hormonen: oxytocine,
prolactine, ADH, STH, ACTH, TSH, PTH, ADR, MSH , aldosteron, calcitonine,
insuline, glucagon, T3 , T4 en D-hormoon.
De aanmaak, effecten, regeling van afgifte van volgende neurohormonen:
ACTHRF , TSH-RF, MSH-RF, ACTH-RF, Gonadotrofines-RF, PIF
Welke producten de bijnierschors produceert, wat de werking is van deze
hormonen en hoe de afscheiding wordt gereguleerd
Wat de functie van het bijniermerg is, welke hormonen er worden geproduceerd
en wat hun functie is
Welke cellen in de pancreas een endocriene functie hebben, welke hormonen
deze cellen produceren en wat de invloed van deze hormonen is op de
suikerstofwisseling
Wat de functie van schildklierhormoon is hoe het wordt geproduceerd
opgeslagen en afgescheiden en hoe de productie wordt gereguleerd
Inzicht hebben in de calciumhuishouding in ons lichaam en hoe dit samen met de
fosfaathuishouding geregeld wordt.
Wat de functie van de bijschildklier is, welke hormonen er worden geproduceerd
en wat hun functie is
Wat de functie van de epifyse, welke hormonen er worden geproduceerd en wat
hun functie is
De werking van prostaglandines en hun belang voor een vroedvrouw
1
,Inhoudsopgave
1. Inleiding............................................................................................................................................................3
2. Fundamentele principes van het endocriene systeem.....................................................................................3
3. Classificatie hormonen.....................................................................................................................................5
3.1. Op basis van oorsprong............................................................................................................................5
3.2. Op basis van chemische structuur............................................................................................................5
4. Levensloop van hormonen...............................................................................................................................5
5. Secretie van hormonen.....................................................................................................................................6
5.1. Start...........................................................................................................................................................6
5.2. Modificatie................................................................................................................................................7
5.3. Secretiemechanismes...............................................................................................................................7
5.4. Second Messenger bij plasmamembraanreceptoren..............................................................................8
6. Hypothalamus..................................................................................................................................................9
6.1. Regeling hongergevoel.............................................................................................................................9
6.2. Dorstcentrum..........................................................................................................................................10
6.3. Temperatuurregeling..............................................................................................................................10
6.4. Beïnvloeding van hypofyse oor hypothalamus......................................................................................11
6.5. Vegetatieve integratie door hypothalamus............................................................................................11
7. Hypofyse.........................................................................................................................................................12
7.1. Neurohypofyse.......................................................................................................................................12
7.2. Adenohypofyse.......................................................................................................................................14
8. Bijnieren.........................................................................................................................................................17
8.1. Catecholamines......................................................................................................................................17
8.2. Steroïdhormonen....................................................................................................................................18
9. Schildklier.......................................................................................................................................................19
9.1. T3 & T4....................................................................................................................................................20
9.3. Calciumhuishouding....................................................................................................................................22
2
, 1. Inleiding
Hormonen
= signaal stoffen die in het ene weefsel worden afgegeven en door bloedstroom naar andere
weefsels en organen gestuurd worden (geproduceerd in endocriene klieren)
Anatomische endocriene structuren
Klieren
o Adenohypofyse = voorste deel hypofyse
o Thyroïd = schildklier
o Parathyroïd = bijschildklier
o Bijnieren
o Gonaden = geslachtsklieren
Delen CZS
o Kernen hypothalamus
o Neurohypofyse = achterste van hypofyse
Tijdelijk bestaande weefsels
o Ovariële follikels
o Corpus luteum = gele lichaam
o Placenta
Verspreidde celmassa’s
o Eilandjes van Langerhals = cellen die insuline maken (deel van pancreas)
o Peptidogene, duodenale en jejunale cellen
o Levercellen
o Endotheliale cellen = cellen aan buitenkant van organen
Organen met secundaire endocriene functie
o Thymus = zwezerik
o Epifyse
o Hart
o Hersenen thymus
o Nieren
o Huid
o Leukocyten
2. Fundamentele principes van het endocriene systeem
Homeostase via communicatie tussen cellen
Regeling van fysiologische processen via bindingen van hormonen aan receptoren
Ons lichaam in evenwicht houden
Hormonen
= chemische boodschappers brengen info naar andere cellen (= doelorganen, doelcellen of
targetcellen). Ze bevatten een Second Messenger die eiwitsynthese in celkern beïnvloeden.
Second Messenger
= de stof die binnen de cel wordt geactiveerd als een hormoon aan een extracellulaire
receptor bindt. De second messenger zorgt dat voor het effect binnenin de cel.
3
