Oranje-rood etiket: GM voor uitwendig gebruik (elke andere
gebruiksvorm bv zalven, crèmes, collyria of oogdruppels,
neusdruppels, oordruppels, ovulen, gorgeldranken,..)
Wit etiket: GM voor inwendig gebruik (oraal/per os/langs mond,
rectaal, inspuitingen)
Etiket nr 1: oranje-rood etiket met doodshoofd & vermelding
“vergift”
Etiket nr 2: groen etiket met vermelding “de aangegeven hoeveelheid niet overschrijden”
Giflijsten: geranschikt van I tot IV volgens toenemende relatieve giftigheid
“Als zodanig”: onvermengde giftstof
“In mengsel”: gifstof verwerkt met een ander product (hulpstof of ander GM)
“Enkelvoudig”: GM bereid met slechts één geneeskrachtige stof
“Samengesteld”: GM waarin verscheidene geneeskrachtige stoffen verwerkt zijn
Kinderen lagere dosis
● ouderdom: formule van Young (n = aantal jaren oud)
- 1-12jr: dosis = (n/n+12) * dosis van een volwassene
(bv kind van 4jr -> 4/4+12 = ¼ van de dosisvolw)
- >12jr: dosis = n/20 van dosisvolw
- <1jr:
pasgeborene -> 4% van dosisvolw
1 maand -> 5% van dosisvolw
● gewicht: formule van Clark -> dosis = (gewicht/75) * dosisvolw
● lichaamsoppervlakte: voorkeur
-> aflezen uit nomogrammen als men het gewicht & lengte van het kind weet
-> dosis = (lichaamsopp/1.7) * dosisvolw
Opbouw voorschrift
- R/ of Rp van recipe (= neem)
- S/ van scribere (= vermelden)
- hoeveelheden worden meestal in cijfers aangeduid, behalve voor druppels (gtt,
Romeinse cijfers) en voor verdovende middelen (voluit)
- eenzelfde hoeveelheid: aa of ana
- hoeveelheden van hulpstoffen worden meestal niet exact aangegeven maar gekozen
door apotheker (qs = quantum satis = zoveel als nodig)
- achter f. (= fiat = maak) wordt de gewenste artsenijvorm vermeld
- bv een poeder te verdelen over 20 gelulen: de hoeveelheden voor 1 gelule worden
achter elke stof geschreven en in Romeinse cijfers wordt het aantal gelulen vermeld
achter d.t. (= dentur tales = geef een aantal)
R/ Acetylsalicylzuur
Paracetamol aa 1g
f. gel. I dt XX
- secundum artem = volgens regels van de kunst: arts laat aan de apotheker over hoe
de bereiding te maken
,Etiket
- gegevens apotheker: naam en adres
- naam & voornaam patiënt
- volgnummer bereiding
- naam & voornaam voorschrijver
- bereidingsdatum
- kwalitatieve & kwantitatieve samenstelling van de bestanddelen
Gecombineerde dosis
GM in zelfde verhouding verminderen (hier delen door 2)
R/ Belladonna extr. 30mg (1) lijst III, 30-90mg
Atropinesulfaat 0.5mg (2) lijst III, 1-3mg
f. suppo I dt. XX
S/ 4 per dag
per keer (1) = 30mg = 100% van de maximale dosis
(2) = 0.5mg = 50% van de maximale dosis
(1) + (2) = 150% van de maximale dosis dus MAG NIET
per dag (1) = 120mg = 133% van de maximale dosis (120/90)
(2) = 2mg = 67% van de maximale dosis (2/3)
(1) + (2) = 200% van de maximale dosis dus MAG NIET
Het voorschrift mag dus niet worden uitgevoerd, tenzij de arts de hoeveelheden voluit in
letters schrijft & tekent. Indien dit niet het geval is wordt de sterkst overschreden dosis (hier
per dag: 200%) gereduceerd.
R/ Belladonna extr. 15mg
Atropinesulfaat 0.25mg
f. suppo I dt. XX
S/ 4 per dag
per keer (1) = 15mg = 50% van de maximale dosis
(2) = 0.25mg = 25% van de maximale dosis
(1) + (2) = 75% van de maximale dosis
per dag (1) = 60 mg = 67% van de maximale dosis (60/90)
(2) = 1mg = 33% van de maximale dosis (1/3)
(1) + (2) = 100% van de maximale dosis dus voorschrift MAG
Verdovende middelen
- Alleen afleveren op schriftelijk, gedagtekend en ondertekend oorspronkelijk
voorschrift van de geneesheer
- Vermelding in giftlijst met S
- Op het recept moet duidelijk naam, voornaam & adres van de ondertekenaar worden
vermeld en het aantal voluit
- Dosis moet niet voluit geschreven worden maar wel het aantal (tenzij MD wordt
overschreden)
-> vb R/ Ergotamine tartraat 2 mg (1-2mg) 2 milligram
Acetylsalicylzuur 100mg (1-3.35g)
fsa suppo I dt XX
, S/ 2x1 suppo per dag
Anders dokter raadplegen, indien niet te bereiken recept respecteren maar wat
overschreden is verminderen tot MD: ergotamine tartraat 1mg
- Steeds doodshoofd (dus altijd nr 1) & voorschrift
- Altijd in giftkast
Andere actieve bestanddelen bepalen de lijst:
- metamizol lijst IV
- metamizol + enkel spasmolyticum hernieuwbaar voorschrift
Vb: metamizol Na + butylhyoscine bromide in suppositoria
Mengsel IG, geen etiket, hernieuwbaar voorschrift
- barbituraten & derivaten
I. 1 of meer barbituraten lijst IV
II. 1 of meer barbituraten + potentiërende stoffen (= CZS deprimerende stoffen
bv antihistaminica, codeïne) lijst IV
III. 1 of meer barbituraten + stoffen zonder potentiërend effect
lijst IV 400-800mg
IV. fenobarbital + hulpstof in gelulen
lijst IV, mengsel IG, nr 1
V. fenobarbital + theophylline in gelulen
lijst IV 400-800mg
mengsel IG
<400mg: geen etiket
>400mg: Nr 1
- verdovende middelen: verdoving, vermelding in giflijst met S, altijd Nr 1
(Thio)barbituurzuur, hun derivaten of moleculaire commplexen => lijst IV
● zonder MD (dus mét verplichting van medisch voorschrift, etiket nr 1 en bewaring in
giftkast):
- indien 1 of meer barbituraten in bereiding
- indien 1 of meerdere barbituraten in bereiding, geassocieerd aan
potentialiserende stoffen (= stoffen die CZS deprimeren zoals antihistaminica,
codeïne, hypnosedativa, spasmolytica)
● met MD 400-800mg (bewaring & aflevering van mengsels voor IG zijn vrij indien
minder dan 400mg barbituraat)
- indien barbituraten geassocieerd aan stoffen ZONDER potentialiserend effect
Posologie
op etiket zetten wanneer:
- geneesheer het vermeld heeft op het voorschrift bv S/ 3 gel per dag
- op iedere bereiding voor IG
- het GM regelmatig door de geneesheer voor die patiënt wordt voorgeschreven bv S/
gekend gebruik
- het etiket nr 2 gekleefd dient te worden (lijst II en III) -> ZELF UITREKENEN welke
dosis maximaal per keer of per dag door patiënt mag ingenomen worden
“ten goeden naam en faam”: apotheker moet aanvrager persoonlijk kennen, “doel” moet
redelijk en verantwoord zijn, aanvrager moet zelf verzoek en motivatie neerschrijven
gebruiksvorm bv zalven, crèmes, collyria of oogdruppels,
neusdruppels, oordruppels, ovulen, gorgeldranken,..)
Wit etiket: GM voor inwendig gebruik (oraal/per os/langs mond,
rectaal, inspuitingen)
Etiket nr 1: oranje-rood etiket met doodshoofd & vermelding
“vergift”
Etiket nr 2: groen etiket met vermelding “de aangegeven hoeveelheid niet overschrijden”
Giflijsten: geranschikt van I tot IV volgens toenemende relatieve giftigheid
“Als zodanig”: onvermengde giftstof
“In mengsel”: gifstof verwerkt met een ander product (hulpstof of ander GM)
“Enkelvoudig”: GM bereid met slechts één geneeskrachtige stof
“Samengesteld”: GM waarin verscheidene geneeskrachtige stoffen verwerkt zijn
Kinderen lagere dosis
● ouderdom: formule van Young (n = aantal jaren oud)
- 1-12jr: dosis = (n/n+12) * dosis van een volwassene
(bv kind van 4jr -> 4/4+12 = ¼ van de dosisvolw)
- >12jr: dosis = n/20 van dosisvolw
- <1jr:
pasgeborene -> 4% van dosisvolw
1 maand -> 5% van dosisvolw
● gewicht: formule van Clark -> dosis = (gewicht/75) * dosisvolw
● lichaamsoppervlakte: voorkeur
-> aflezen uit nomogrammen als men het gewicht & lengte van het kind weet
-> dosis = (lichaamsopp/1.7) * dosisvolw
Opbouw voorschrift
- R/ of Rp van recipe (= neem)
- S/ van scribere (= vermelden)
- hoeveelheden worden meestal in cijfers aangeduid, behalve voor druppels (gtt,
Romeinse cijfers) en voor verdovende middelen (voluit)
- eenzelfde hoeveelheid: aa of ana
- hoeveelheden van hulpstoffen worden meestal niet exact aangegeven maar gekozen
door apotheker (qs = quantum satis = zoveel als nodig)
- achter f. (= fiat = maak) wordt de gewenste artsenijvorm vermeld
- bv een poeder te verdelen over 20 gelulen: de hoeveelheden voor 1 gelule worden
achter elke stof geschreven en in Romeinse cijfers wordt het aantal gelulen vermeld
achter d.t. (= dentur tales = geef een aantal)
R/ Acetylsalicylzuur
Paracetamol aa 1g
f. gel. I dt XX
- secundum artem = volgens regels van de kunst: arts laat aan de apotheker over hoe
de bereiding te maken
,Etiket
- gegevens apotheker: naam en adres
- naam & voornaam patiënt
- volgnummer bereiding
- naam & voornaam voorschrijver
- bereidingsdatum
- kwalitatieve & kwantitatieve samenstelling van de bestanddelen
Gecombineerde dosis
GM in zelfde verhouding verminderen (hier delen door 2)
R/ Belladonna extr. 30mg (1) lijst III, 30-90mg
Atropinesulfaat 0.5mg (2) lijst III, 1-3mg
f. suppo I dt. XX
S/ 4 per dag
per keer (1) = 30mg = 100% van de maximale dosis
(2) = 0.5mg = 50% van de maximale dosis
(1) + (2) = 150% van de maximale dosis dus MAG NIET
per dag (1) = 120mg = 133% van de maximale dosis (120/90)
(2) = 2mg = 67% van de maximale dosis (2/3)
(1) + (2) = 200% van de maximale dosis dus MAG NIET
Het voorschrift mag dus niet worden uitgevoerd, tenzij de arts de hoeveelheden voluit in
letters schrijft & tekent. Indien dit niet het geval is wordt de sterkst overschreden dosis (hier
per dag: 200%) gereduceerd.
R/ Belladonna extr. 15mg
Atropinesulfaat 0.25mg
f. suppo I dt. XX
S/ 4 per dag
per keer (1) = 15mg = 50% van de maximale dosis
(2) = 0.25mg = 25% van de maximale dosis
(1) + (2) = 75% van de maximale dosis
per dag (1) = 60 mg = 67% van de maximale dosis (60/90)
(2) = 1mg = 33% van de maximale dosis (1/3)
(1) + (2) = 100% van de maximale dosis dus voorschrift MAG
Verdovende middelen
- Alleen afleveren op schriftelijk, gedagtekend en ondertekend oorspronkelijk
voorschrift van de geneesheer
- Vermelding in giftlijst met S
- Op het recept moet duidelijk naam, voornaam & adres van de ondertekenaar worden
vermeld en het aantal voluit
- Dosis moet niet voluit geschreven worden maar wel het aantal (tenzij MD wordt
overschreden)
-> vb R/ Ergotamine tartraat 2 mg (1-2mg) 2 milligram
Acetylsalicylzuur 100mg (1-3.35g)
fsa suppo I dt XX
, S/ 2x1 suppo per dag
Anders dokter raadplegen, indien niet te bereiken recept respecteren maar wat
overschreden is verminderen tot MD: ergotamine tartraat 1mg
- Steeds doodshoofd (dus altijd nr 1) & voorschrift
- Altijd in giftkast
Andere actieve bestanddelen bepalen de lijst:
- metamizol lijst IV
- metamizol + enkel spasmolyticum hernieuwbaar voorschrift
Vb: metamizol Na + butylhyoscine bromide in suppositoria
Mengsel IG, geen etiket, hernieuwbaar voorschrift
- barbituraten & derivaten
I. 1 of meer barbituraten lijst IV
II. 1 of meer barbituraten + potentiërende stoffen (= CZS deprimerende stoffen
bv antihistaminica, codeïne) lijst IV
III. 1 of meer barbituraten + stoffen zonder potentiërend effect
lijst IV 400-800mg
IV. fenobarbital + hulpstof in gelulen
lijst IV, mengsel IG, nr 1
V. fenobarbital + theophylline in gelulen
lijst IV 400-800mg
mengsel IG
<400mg: geen etiket
>400mg: Nr 1
- verdovende middelen: verdoving, vermelding in giflijst met S, altijd Nr 1
(Thio)barbituurzuur, hun derivaten of moleculaire commplexen => lijst IV
● zonder MD (dus mét verplichting van medisch voorschrift, etiket nr 1 en bewaring in
giftkast):
- indien 1 of meer barbituraten in bereiding
- indien 1 of meerdere barbituraten in bereiding, geassocieerd aan
potentialiserende stoffen (= stoffen die CZS deprimeren zoals antihistaminica,
codeïne, hypnosedativa, spasmolytica)
● met MD 400-800mg (bewaring & aflevering van mengsels voor IG zijn vrij indien
minder dan 400mg barbituraat)
- indien barbituraten geassocieerd aan stoffen ZONDER potentialiserend effect
Posologie
op etiket zetten wanneer:
- geneesheer het vermeld heeft op het voorschrift bv S/ 3 gel per dag
- op iedere bereiding voor IG
- het GM regelmatig door de geneesheer voor die patiënt wordt voorgeschreven bv S/
gekend gebruik
- het etiket nr 2 gekleefd dient te worden (lijst II en III) -> ZELF UITREKENEN welke
dosis maximaal per keer of per dag door patiënt mag ingenomen worden
“ten goeden naam en faam”: apotheker moet aanvrager persoonlijk kennen, “doel” moet
redelijk en verantwoord zijn, aanvrager moet zelf verzoek en motivatie neerschrijven
