Inleiding tot boekhouden en financieën
Hoofdstuk 1: De boekhoudige gelijkheid
Inleiding boekhouden
➔ Boekhouden = identificatie, registratie en samenvatting van financiële informatie en rapportering
naar belanghebbenden
➔ Proces boekhouden:
Voorbeeld
Een venootschap dat handtassen verkoopt → Boekhouding vertaald in cijfers wat er in de
venootschap allemaal gebeurd.
Venootschap moet gebouw huren, personeel betalen, materialen kopen en ontvangt betalingen van
klanten
1. Gebeurtenissen worden geïdentificeerd en geanalyseerd door de boekhouder
2. Als het boekbare transacties zijn, dan worden deze geregistreerd of geboekt
3. Na een bepaalde periode worden al deze boekingen samengevat in de jaarrekening =
eindproduct van het boekhoudig proces
4. Bestemd voor elke belanghebbenden voor het maken van economische beslissingen
➔ Boekhouden wordt ook wel de taal van het bedrijfsleven genoemd, hoe beter je de taal beheerst,
hoe beter je economische beslissingen zal kunnen nemen
➔ Boekhoudkundige informatie is belangrijk voor iedereen die een beslissing wenst te nemen met
een economische impact.
➢ Daarom dat sommige ondernemingen verplicht zijn hun jaarrekeningen publiek te maken zodat
iedere geïnteresseerde partij de gepubliceerde cijfers kan raadplegen
➔ Vooral voor extern gebruik – stakeholders/gebruikers (hebben belang bij activiteiten
onderneming want worden erdoor beïnvloed)
- Aandeelhouders/beleggers – willen weten of onderneming goede investering is
- Crediteuren (schuldeisers zoals banken & leveranciers) – willen weten of ze krediet kunnen
verstrekken, hoeveel en voor hoe lang
- Klanten – of ze kunnen vertrouwen op goede na-verkoop dienst
- Overheid (voor berekening van belastingen, statistieken)
- Overige (concurrenten, werknemers, vakbonden)
,Boekhoudkundige domeinen
• Algemeen (financieel) boekhouden
➢ Wat wij gaan doen
➢ Het boeken van transacties (aankopen,verkopen,…)
➢ Resulteert in de jaarrekening
➢ Zullen voornamelijk voor externen zijn → krijgen beknopte informatie van de onderneming
➢ Zal niet blijken welke afdeling het goed doet
➢ Kan voor management interessant zijn → daarom interne boekhouding (=management
accounting)
• Management accounting
➢ Deelaspect van boekhouden
➢ Staat ten dienste van interne gebruikers
➢ Gedetailleerdere informatie over onderneming
➢ Vb.: budgetten voor de komende jaren, berekeningen
Voorbeeld
Onderneming dat handtassen produceert en verkoopt:
➢ Aan hoeveel moet de handtassen worden verkocht om winst te genereren?
➢ Kosten:
- Materiaalkost, arbeidskost →je kan makelijk weten hoeveel kost je hebt voor 1 handtas
- Elektriciteit, onderhoud fabriek→ Onderneming moet weten hoeveel van deze kosten moet
worden doorgerekend in 1 handtas
➢ Berekening van de kostprijs van goederen is 1 van de aspecten dat valt onder management
acounting
GAAP
➔ = Generally Accepted Accounting Principles
= Algemene aanvaarde boekhoudkundige beginselen
➔ Algemene richtlijnen waaraan we ons houden als we de boekhouding voeren
,➔ We kunnen dingen precies meten en er zijn dingen die we niet precies kunnen meten→ hiervoor
een oordeel nodig vb.: voorzien van renovatiewerken
➔ Om jaarrekening vergelijkbaar en consistent te houden → werd een gemeenschappelijk stelsel
van algemeen aanvaardbare boekhoudkundige beginselen ingevoerd
➔ Eigen land zijn eigen GAAP → kleine variaties, nuances
Internationaal: IFRS, international financial reporting standards
➔ Men wou financiële verslaggeving van ondernemingen over heel de wereld generaliseren
➔ Boekhoudkundige richtlijnen die tot doel hebben jaarrekeningen over heel de wereld
transparant, consistent en makkelijk vergelijkbaar te maken
➔ Gepubliceerd en opgesteld door IASB: International Accounting Standards Board
➔ Binnen EU moeten beurgenoteerde ondernemingen sinds 1 januari 2005 hun geconsolideerde
jaarrekening opstellen in overeenstemming met de IASB en IFRS
➔ De IFRS zijn in meer dan 140 van de 166 rechtsgebieden ter wereld verplicht door
beurgenoteerde ondernemingen
Enkelvoudige versus geconsolideerde jaarrekening
➔ Stel dat venootschap A en B afzonderlijke rechtspersonen zijn
• Enkelvoudige jaarrekening
➢ Venootschap B is eigenaar van venootschap A
➢ B is moedervenootschap en A dochtervenootschap
➢ Elk zal zijn activiteiten blijven uitvoeren en elk zal haar eigen jaarrekening opmaken
➢ Geeft reilen en zeilen van individuele venootschap weer
• Geconsolideerde jaarrekening
➢ Het kan ook nuttig zijn om inzicht te krijgen in het reilen en zeilen van de groep
➢ Er wordt soms een gemeenschappelijke jaarrekening opgesteld
Boekhoudkundig beginselen
Boekhoudkundige entiteit
➔ Een boekhoudkundige entiteit vormt voor het voeren van de boekhouding en het opstellen van
de jaarrekening een afzonderlijke bedrijfseconomische eenheid.
➔ Het kan gaan om een geconsolideerde groep, rechtspersoon, technische eenheid of zelfstandige.
➔ Helpt om te bepalen of een gebeurtenis binnen of buiten de entiteit valt
➔ Om de jaarrekening op te stellen, moet het heel duidelijk zijn voor wie het wordt opgesteld
(welke onderneming) – enkel zaken die echt betrekking hebben op de onderneming mogen in die
jaarrekening
➔ Eigenaar is niet de boekhoudkundige entiteit
➔ Stelt dus niet dat elke onderneming een boekhouding moet voeren
Voorbeeld
Reparatie aan het dak van het huis van de eigenaar van de onderneming → zal niet geboekt worden
in de boekhouding van de onderneming omdat het geen betrekking heeft op de boekhoudkundige
entiteit
Boekhoudkundige transactie
, ➔ Gebeurtenis die we kunnen boeken
➔ Gebeurtenis die:
• Financiële toestand beïnvloedt
• Betrouwbaar in geld is uit te drukken
Voorbeeld
• Onderneming koop computer voor 2000 euro
➢ hierdoor geld kwijt en financiele toestand veranderd
➢ betrouwbaar in geld uit te drukken (je weet precies wat het ge kost heeft)
• aanwerving nieuw getalenteerde werknemers
➢ Het is niet te boeken
➢ Beinvloed toestand maar is niet in geld uit te drukken
➢ Enige uitzondering: voetballers
Geschiedenis
2 belangrijke boekhoudkundige stromingen
Angelsaksisch model
➔ Vanaf 1750
➔ Industrialisatie vereist extra kapitaal (investeringen, aankopen, etc komt niet meer van eigen
kapitaal dus zoeken ze extra, bij bv rijke man, buur etc – investeerder, dus moet er ook iets voor
terugkrijgen)
➔ Daardoor financiële rapporten: kijken hoe goed ik bezig ben met de onderneming, goed idee om
te investeren
➔ Informatie aan financiers verschaffen – huidige waarde van bedrijf etc – minder conservatief,
tonen hoe goed het gaat met bedrijf
➔ “common law” – landelijk rechtsstelsel dat in de middeleeuwen in Engeland is ontstaan vanuit
het versnipperde, plaatselijke gewoonterecht (vanuit de beroepsbeoefenaars)
Continentaal- europees model
➔ De overheid was de dreivende kracht achter het boekhoudrecht
➔ Het continent is gericht op het afleggen van verantwoording ten behoeve van schuldeisers of de
staat voor vb het berekenen van inkomstbelasting
➔ Verschil heeft als gevolg dat boekhoudregels bij wet tot stand komen
➢ “code/civil law” - bewijsrecht
Hoofdstuk 1: De boekhoudige gelijkheid
Inleiding boekhouden
➔ Boekhouden = identificatie, registratie en samenvatting van financiële informatie en rapportering
naar belanghebbenden
➔ Proces boekhouden:
Voorbeeld
Een venootschap dat handtassen verkoopt → Boekhouding vertaald in cijfers wat er in de
venootschap allemaal gebeurd.
Venootschap moet gebouw huren, personeel betalen, materialen kopen en ontvangt betalingen van
klanten
1. Gebeurtenissen worden geïdentificeerd en geanalyseerd door de boekhouder
2. Als het boekbare transacties zijn, dan worden deze geregistreerd of geboekt
3. Na een bepaalde periode worden al deze boekingen samengevat in de jaarrekening =
eindproduct van het boekhoudig proces
4. Bestemd voor elke belanghebbenden voor het maken van economische beslissingen
➔ Boekhouden wordt ook wel de taal van het bedrijfsleven genoemd, hoe beter je de taal beheerst,
hoe beter je economische beslissingen zal kunnen nemen
➔ Boekhoudkundige informatie is belangrijk voor iedereen die een beslissing wenst te nemen met
een economische impact.
➢ Daarom dat sommige ondernemingen verplicht zijn hun jaarrekeningen publiek te maken zodat
iedere geïnteresseerde partij de gepubliceerde cijfers kan raadplegen
➔ Vooral voor extern gebruik – stakeholders/gebruikers (hebben belang bij activiteiten
onderneming want worden erdoor beïnvloed)
- Aandeelhouders/beleggers – willen weten of onderneming goede investering is
- Crediteuren (schuldeisers zoals banken & leveranciers) – willen weten of ze krediet kunnen
verstrekken, hoeveel en voor hoe lang
- Klanten – of ze kunnen vertrouwen op goede na-verkoop dienst
- Overheid (voor berekening van belastingen, statistieken)
- Overige (concurrenten, werknemers, vakbonden)
,Boekhoudkundige domeinen
• Algemeen (financieel) boekhouden
➢ Wat wij gaan doen
➢ Het boeken van transacties (aankopen,verkopen,…)
➢ Resulteert in de jaarrekening
➢ Zullen voornamelijk voor externen zijn → krijgen beknopte informatie van de onderneming
➢ Zal niet blijken welke afdeling het goed doet
➢ Kan voor management interessant zijn → daarom interne boekhouding (=management
accounting)
• Management accounting
➢ Deelaspect van boekhouden
➢ Staat ten dienste van interne gebruikers
➢ Gedetailleerdere informatie over onderneming
➢ Vb.: budgetten voor de komende jaren, berekeningen
Voorbeeld
Onderneming dat handtassen produceert en verkoopt:
➢ Aan hoeveel moet de handtassen worden verkocht om winst te genereren?
➢ Kosten:
- Materiaalkost, arbeidskost →je kan makelijk weten hoeveel kost je hebt voor 1 handtas
- Elektriciteit, onderhoud fabriek→ Onderneming moet weten hoeveel van deze kosten moet
worden doorgerekend in 1 handtas
➢ Berekening van de kostprijs van goederen is 1 van de aspecten dat valt onder management
acounting
GAAP
➔ = Generally Accepted Accounting Principles
= Algemene aanvaarde boekhoudkundige beginselen
➔ Algemene richtlijnen waaraan we ons houden als we de boekhouding voeren
,➔ We kunnen dingen precies meten en er zijn dingen die we niet precies kunnen meten→ hiervoor
een oordeel nodig vb.: voorzien van renovatiewerken
➔ Om jaarrekening vergelijkbaar en consistent te houden → werd een gemeenschappelijk stelsel
van algemeen aanvaardbare boekhoudkundige beginselen ingevoerd
➔ Eigen land zijn eigen GAAP → kleine variaties, nuances
Internationaal: IFRS, international financial reporting standards
➔ Men wou financiële verslaggeving van ondernemingen over heel de wereld generaliseren
➔ Boekhoudkundige richtlijnen die tot doel hebben jaarrekeningen over heel de wereld
transparant, consistent en makkelijk vergelijkbaar te maken
➔ Gepubliceerd en opgesteld door IASB: International Accounting Standards Board
➔ Binnen EU moeten beurgenoteerde ondernemingen sinds 1 januari 2005 hun geconsolideerde
jaarrekening opstellen in overeenstemming met de IASB en IFRS
➔ De IFRS zijn in meer dan 140 van de 166 rechtsgebieden ter wereld verplicht door
beurgenoteerde ondernemingen
Enkelvoudige versus geconsolideerde jaarrekening
➔ Stel dat venootschap A en B afzonderlijke rechtspersonen zijn
• Enkelvoudige jaarrekening
➢ Venootschap B is eigenaar van venootschap A
➢ B is moedervenootschap en A dochtervenootschap
➢ Elk zal zijn activiteiten blijven uitvoeren en elk zal haar eigen jaarrekening opmaken
➢ Geeft reilen en zeilen van individuele venootschap weer
• Geconsolideerde jaarrekening
➢ Het kan ook nuttig zijn om inzicht te krijgen in het reilen en zeilen van de groep
➢ Er wordt soms een gemeenschappelijke jaarrekening opgesteld
Boekhoudkundig beginselen
Boekhoudkundige entiteit
➔ Een boekhoudkundige entiteit vormt voor het voeren van de boekhouding en het opstellen van
de jaarrekening een afzonderlijke bedrijfseconomische eenheid.
➔ Het kan gaan om een geconsolideerde groep, rechtspersoon, technische eenheid of zelfstandige.
➔ Helpt om te bepalen of een gebeurtenis binnen of buiten de entiteit valt
➔ Om de jaarrekening op te stellen, moet het heel duidelijk zijn voor wie het wordt opgesteld
(welke onderneming) – enkel zaken die echt betrekking hebben op de onderneming mogen in die
jaarrekening
➔ Eigenaar is niet de boekhoudkundige entiteit
➔ Stelt dus niet dat elke onderneming een boekhouding moet voeren
Voorbeeld
Reparatie aan het dak van het huis van de eigenaar van de onderneming → zal niet geboekt worden
in de boekhouding van de onderneming omdat het geen betrekking heeft op de boekhoudkundige
entiteit
Boekhoudkundige transactie
, ➔ Gebeurtenis die we kunnen boeken
➔ Gebeurtenis die:
• Financiële toestand beïnvloedt
• Betrouwbaar in geld is uit te drukken
Voorbeeld
• Onderneming koop computer voor 2000 euro
➢ hierdoor geld kwijt en financiele toestand veranderd
➢ betrouwbaar in geld uit te drukken (je weet precies wat het ge kost heeft)
• aanwerving nieuw getalenteerde werknemers
➢ Het is niet te boeken
➢ Beinvloed toestand maar is niet in geld uit te drukken
➢ Enige uitzondering: voetballers
Geschiedenis
2 belangrijke boekhoudkundige stromingen
Angelsaksisch model
➔ Vanaf 1750
➔ Industrialisatie vereist extra kapitaal (investeringen, aankopen, etc komt niet meer van eigen
kapitaal dus zoeken ze extra, bij bv rijke man, buur etc – investeerder, dus moet er ook iets voor
terugkrijgen)
➔ Daardoor financiële rapporten: kijken hoe goed ik bezig ben met de onderneming, goed idee om
te investeren
➔ Informatie aan financiers verschaffen – huidige waarde van bedrijf etc – minder conservatief,
tonen hoe goed het gaat met bedrijf
➔ “common law” – landelijk rechtsstelsel dat in de middeleeuwen in Engeland is ontstaan vanuit
het versnipperde, plaatselijke gewoonterecht (vanuit de beroepsbeoefenaars)
Continentaal- europees model
➔ De overheid was de dreivende kracht achter het boekhoudrecht
➔ Het continent is gericht op het afleggen van verantwoording ten behoeve van schuldeisers of de
staat voor vb het berekenen van inkomstbelasting
➔ Verschil heeft als gevolg dat boekhoudregels bij wet tot stand komen
➢ “code/civil law” - bewijsrecht
