WERKWOORDSVORMEN
HOOFDREGELS NL SPELLING
VERDUBBELING VERENKELING
Medeklinker: De vrije klinkers (a) (o) (u) en (y)
Na een gedekte klinker wordt de worden in een open lettergreep
medeklinker verdubbeld enkel geschreven
1 mat, 2 matten 1 maat, 2 maten
Klinker:
De vrije klinkers (a) (o) (e ) en (y)
worden in een gesloten lettergreep
dubbel geschreven
Raak, ik raakte
OVEREENKOMST/ ANALOGIE GELIJKVORMIGHEID
Woorden die op een Éénzelfde woord of woorddeel,
overeenkomstige manier zijn schrijven we altijd op dezelfde
gevormd, worden ook op dezelfde manier, ook al wordt het anders
manier gespeld uitgesproken
Niet grote (znw) maar grootte Niet hont maar hond, wegens
(stam+te) want hoogte honden.
Niet ik vint, maar ik vind, wegens
vinden
Uitzonderingen op de regel van de gelijkvormigheid:
1. (ie) wordt (i) bij toevoeging van een vreemd achtervoegsel:
Markies > markizaat
Fabriek> fabrikant
Paniek > paniekeren
2. als een woord eindigt op een onbeklemtoonde klank i, wordt de (ie) als
(i) geschreven bij toevoeging van -en (meervoud of infinitief):
Monopolie > monopoliën (ie) > (i)
Olie > oliën
Ligt de klemtoon wel op de (i) dan blijft de spelling ongewijzigd
Calorie > calorieën
Knie > knieën
3. de (i) op het einde van een woord wordt (ie) bij toevoeging van:
- het achtervoegsel -tje
- het achtervoegsle -ster
- de werkwoordsuitgangen -t, -de, -den en -d
Ski > skiën > skiede
- Voor -tje wordt de (i) van woorden op -ine verlengd tot (ie)
Aspirine > aspirientje
,Stam= infinitief -en (de ik-vervoeging)
bv. zeven (ik) zeef)
Stam van vreemde werkwoorden
Als het ww op twee manieren kan uitgsproken worden, zijn er twee
schrijfwijzen.
Bv. leasen => leasete, leasede
We behouden altijd de vreemde spelling van het woord, eindigt dit op
een -e, dan blijft de -e in alle vormen behouden: geracet, gebridged,
gehoused…
Er zijn echter 3 uitzonderingen:
1. Als het grondwoord van een Engels ww eindigt op een een dubbele
medeklinker, schrappen we in de vervoeging één van de
medeklinkers als hierdoor de uitspraak niet verandert:
Engels: cross, Nederlands: ik cros, hij crost, zij heeft gecrost
Engels: volleyball; Nederlands: ik volleybal, jij volleybalt, zij heeft
gevolleybalt
(!) Engels: baseball; Nederlands: ik baseball, jij baseballt, … (we
behouden de uitspraak van ball)
2. Als het Engelse ww een o heeft die als o wordt uitgesproken en
eindigt op -e, dan vernederlandsen we de spelling en schrijven we
oo in een gesloten lettergreep.
Bv. Engels: score; Nederlands: ik scoor, jij scoort, ik heb gescoord
3. Het Franse ww douchen verliest in alle vormen de laatste -e
1. Persoonsvormen in de onvoltooid tegenwoordige
tijd (OTT)
Ik word stam Ik maak
Jij wordt Stam+t Jij maakt
Word jij Stam Maak jij
Hij/ Zij wordt Stam+t wegens Hij/zij maakt
Wij worden Stam+en Wij maken
Jullie worden Stam+en Jullie maken
Zij worden Stam+en Zij maken
Tip: bij twijfel over de persoonsvorm in de ott, gaan we uit van een
ww als maken. Als de stam niet eindigt op T of D, dan kunnen we
horen of er een T bijkomt of EN of niets.
1.1. Stam eindigt op (t)
, In het enkelvoud hoeven we niet te vergelijken, we schrijven op het
einde van een woord nooit twee medeklinkers. Bv. praten-ik praat
In het meervoud moeten we wel vergelijken en de regel van de
overeenkomst toepassen + de andere regels toepassen:
Bv. praten – ze praten > regel van overeenkomst stam+en &
regel van de verenkeling, in een open lettergreep worden de
vrije klinkers verenkeld.
Toetszin:
Die arme kinderen berieten hun stoelen, terwijl hun mama een
kuikentje marineert.
ott want “terwijl”
1.2. Stam eindigt op (d) zonder je/jij
Ik laad de auto uit stam Ik maak de auto
leeg
U laadt de auto uit Stam+t wegens U maakt de auto
leeg
Hij laadt de auto uit Stam+t Hij maakt de auto
leeg
Jullie laden de auto Stam+en Jullie maken de auto
uit leeg
Zij laden de auto uit Stam+en Zij maken de auto
leeg
We moeten uiteraard het bedoelde ww kennen. Verder mogen we
ook de andere spellingregels niet uit het oog verliezen:
Bv. we redden haar > stam+en wegens we maken, maar ook de
regel van de verdubbeling, na een gedekte klinker wordt de
medeklinker verdubbeld
Toetszin:
Vreemd dat ik, die Michelle Pfeiffer nog steeds verafgood, nu plots
verliefd word op de koningin van Nederland.
Ik word verliefd want “ik zie” : met het onderwerp ik komt er geen t
bij de stam.
LET OP UITZONDERING:
Als een zin begint met “Ik ben het die” dan slaat de ww vorm niet op
ik en schrijven we wel stam+t: Ik ben het die hen bemint.
Overreedt zij jou altijd of kun je soms ook eens je eigen zin doen?
Stam+t wegens “beveelt zij jou”
1.3. Stam eindigt op (d) met jij of je
Jij laadt de auto uit Stam+t Jij maakt de auto leeg
Je laadt de auto uit Stam+t Je maakt de auto leeg
HOOFDREGELS NL SPELLING
VERDUBBELING VERENKELING
Medeklinker: De vrije klinkers (a) (o) (u) en (y)
Na een gedekte klinker wordt de worden in een open lettergreep
medeklinker verdubbeld enkel geschreven
1 mat, 2 matten 1 maat, 2 maten
Klinker:
De vrije klinkers (a) (o) (e ) en (y)
worden in een gesloten lettergreep
dubbel geschreven
Raak, ik raakte
OVEREENKOMST/ ANALOGIE GELIJKVORMIGHEID
Woorden die op een Éénzelfde woord of woorddeel,
overeenkomstige manier zijn schrijven we altijd op dezelfde
gevormd, worden ook op dezelfde manier, ook al wordt het anders
manier gespeld uitgesproken
Niet grote (znw) maar grootte Niet hont maar hond, wegens
(stam+te) want hoogte honden.
Niet ik vint, maar ik vind, wegens
vinden
Uitzonderingen op de regel van de gelijkvormigheid:
1. (ie) wordt (i) bij toevoeging van een vreemd achtervoegsel:
Markies > markizaat
Fabriek> fabrikant
Paniek > paniekeren
2. als een woord eindigt op een onbeklemtoonde klank i, wordt de (ie) als
(i) geschreven bij toevoeging van -en (meervoud of infinitief):
Monopolie > monopoliën (ie) > (i)
Olie > oliën
Ligt de klemtoon wel op de (i) dan blijft de spelling ongewijzigd
Calorie > calorieën
Knie > knieën
3. de (i) op het einde van een woord wordt (ie) bij toevoeging van:
- het achtervoegsel -tje
- het achtervoegsle -ster
- de werkwoordsuitgangen -t, -de, -den en -d
Ski > skiën > skiede
- Voor -tje wordt de (i) van woorden op -ine verlengd tot (ie)
Aspirine > aspirientje
,Stam= infinitief -en (de ik-vervoeging)
bv. zeven (ik) zeef)
Stam van vreemde werkwoorden
Als het ww op twee manieren kan uitgsproken worden, zijn er twee
schrijfwijzen.
Bv. leasen => leasete, leasede
We behouden altijd de vreemde spelling van het woord, eindigt dit op
een -e, dan blijft de -e in alle vormen behouden: geracet, gebridged,
gehoused…
Er zijn echter 3 uitzonderingen:
1. Als het grondwoord van een Engels ww eindigt op een een dubbele
medeklinker, schrappen we in de vervoeging één van de
medeklinkers als hierdoor de uitspraak niet verandert:
Engels: cross, Nederlands: ik cros, hij crost, zij heeft gecrost
Engels: volleyball; Nederlands: ik volleybal, jij volleybalt, zij heeft
gevolleybalt
(!) Engels: baseball; Nederlands: ik baseball, jij baseballt, … (we
behouden de uitspraak van ball)
2. Als het Engelse ww een o heeft die als o wordt uitgesproken en
eindigt op -e, dan vernederlandsen we de spelling en schrijven we
oo in een gesloten lettergreep.
Bv. Engels: score; Nederlands: ik scoor, jij scoort, ik heb gescoord
3. Het Franse ww douchen verliest in alle vormen de laatste -e
1. Persoonsvormen in de onvoltooid tegenwoordige
tijd (OTT)
Ik word stam Ik maak
Jij wordt Stam+t Jij maakt
Word jij Stam Maak jij
Hij/ Zij wordt Stam+t wegens Hij/zij maakt
Wij worden Stam+en Wij maken
Jullie worden Stam+en Jullie maken
Zij worden Stam+en Zij maken
Tip: bij twijfel over de persoonsvorm in de ott, gaan we uit van een
ww als maken. Als de stam niet eindigt op T of D, dan kunnen we
horen of er een T bijkomt of EN of niets.
1.1. Stam eindigt op (t)
, In het enkelvoud hoeven we niet te vergelijken, we schrijven op het
einde van een woord nooit twee medeklinkers. Bv. praten-ik praat
In het meervoud moeten we wel vergelijken en de regel van de
overeenkomst toepassen + de andere regels toepassen:
Bv. praten – ze praten > regel van overeenkomst stam+en &
regel van de verenkeling, in een open lettergreep worden de
vrije klinkers verenkeld.
Toetszin:
Die arme kinderen berieten hun stoelen, terwijl hun mama een
kuikentje marineert.
ott want “terwijl”
1.2. Stam eindigt op (d) zonder je/jij
Ik laad de auto uit stam Ik maak de auto
leeg
U laadt de auto uit Stam+t wegens U maakt de auto
leeg
Hij laadt de auto uit Stam+t Hij maakt de auto
leeg
Jullie laden de auto Stam+en Jullie maken de auto
uit leeg
Zij laden de auto uit Stam+en Zij maken de auto
leeg
We moeten uiteraard het bedoelde ww kennen. Verder mogen we
ook de andere spellingregels niet uit het oog verliezen:
Bv. we redden haar > stam+en wegens we maken, maar ook de
regel van de verdubbeling, na een gedekte klinker wordt de
medeklinker verdubbeld
Toetszin:
Vreemd dat ik, die Michelle Pfeiffer nog steeds verafgood, nu plots
verliefd word op de koningin van Nederland.
Ik word verliefd want “ik zie” : met het onderwerp ik komt er geen t
bij de stam.
LET OP UITZONDERING:
Als een zin begint met “Ik ben het die” dan slaat de ww vorm niet op
ik en schrijven we wel stam+t: Ik ben het die hen bemint.
Overreedt zij jou altijd of kun je soms ook eens je eigen zin doen?
Stam+t wegens “beveelt zij jou”
1.3. Stam eindigt op (d) met jij of je
Jij laadt de auto uit Stam+t Jij maakt de auto leeg
Je laadt de auto uit Stam+t Je maakt de auto leeg
