Samenvatting BRM
Week 7 – Welkom en introductie
Clip 1: opbouw & hoofdlijnen
Wat is beleid?
Mark Bovens: ‘Beleid is de poging van een bestuursorgaan om een maatschappelijke
toestand te beïnvloeden’
Thomas Dye: ‘Anything a government chooses to do or not to do’
Paul Cairney: ‘Public policy is the sum total of government action, from signals of intent to
the final outcomes’
Gemeenschappelijk: doelbewuste, veranderingsgerichte (in-)actie
Wat is rationaliteit?
Mensbeeld van de Renaissance
Peter Watson: ‘Het idee ontstond dat de mens rationeel, berekenend, wezen was… Het woord
‘ragione’ impliceerde in alle betekenissen ‘berekening’’
Leidraad van de Verlichting
Saint Simon: Governance of society was to be an ‘administration of things’… political institutions
would be replaced by a ‘parliament’ of technical experts
Er zit altijd een mate van rationaliteit in beleid, zonder logica, calculatie, etc. kan dit niet
Wat is macht? (eigenlijk bedoelen we politiek)
Harold Laswell: Who gets what, when and how
David Easton: The authoritative allocation of value
Dus: bindend beslissen over waarden of (on)gewenste zaken
En ook: politiek is meer dan ‘de’ politiek
Hoofdvragen in BRM
1. Hoe werkt beleid feitelijk? Rationaal-analytisch vs politiek-waardegeladen
2. Hoe maak je goed beleid? Apolitiek en waardevrij of politiek en waarde-geladen?
3. Hoe organiseer je goed beleid/ Via formele kanalen of in brede consultatie?
4. Hoe analyseer en onderzoek je beleid? Positivistisch of interpretatief?
Cairney blogpost: Politics & Public Policy
Wat is beleid?
Verschillende definities
o De som van al het overheidsoptreden, van intentiesignalen tot de uiteindelijke
resultaten
Zo’n soort definitie roept meer vragen op:
Omvat 'overheidsactie' ook wat beleidsmakers zeggen dat ze zullen doen en wat ze
daadwerkelijk doen? Een onvervulde belofte lijkt niet altijd beleid.
, Omvat het zowel de gevolgen van een besluit als het besluit zelf? Een beleidsresultaat lijkt
mogelijk niet op de oorspronkelijke beleidsdoelstellingen.
Wat is 'de overheid' en omvat deze gekozen en niet-gekozen beleidsmakers? Veel individuen,
groepen en organisaties beïnvloeden het beleid en helpen het uitvoeren.
Omvat openbaar beleid wat beleidsmakers niet doen? Beleid gaat over macht, die vaak wordt
uitgeoefend om belangrijke kwesties van de agenda van het publiek, de media en de
overheid te houden.
De overheid is te groot om te worden begrepen zonder de vereenvoudigde concepten en theorieën,
en ze is te groot om te worden beheerd
De overheid is te groot om bestuurd te worden door gekozen beleidsmakers > beheersbare eenheden
waarin bureaucraten en organisaties besluiten nemen
Een groot deel van het overheidsbeleid gaat over wat er gebeurt als noch het publiek, noch gekozen
beleidsmakers de mogelijkheid hebben om aandacht te schenken aan wat er in hun naam gebeurt
Stone Introductie
Woorden hebben verschillende betekenissen en de manier waarop mensen over dingen denken
hangt af van hoe de vraag gesteld wordt
Dit boek biedt drie uitdagingen voor beleidsanalyse en -ontwerp:
Het rationaliteitsproject mist het punt van politiek
Het rationaliteitsproject wil een correct of objectief gezichtspunt bieden van waaruit we de
echte wereld kunnen beoordelen
Het gebied van overheidsbeleid wordt gedomineerd door de economie, met haar model van
individuen als rationele actoren en haar model van de samenleving als markt
Het project van publiek beleid rationeel maken rust op drie pillaren: een model van redeneren, een
model van de samenleving en een model van besluitvorming
Week 8 – Perspectieven op het beleidsproces
Clip 2: Perspectieven: markt en polis
Policy paradox = een boek met een ‘missie’
p. 10: “The field of public policy is dominated by economics and its model of society as a market”
p. 8: “The fields of political science, public administration, law and economics have a common
mission of rescuing public policy from the irrationalities and indignities of politics”
Tegenstelling market en polis
1. Model van redeneren (kennisvisie)
Rationele besluitvorming Politiek redeneren
2. Model van de samenleving (mens- en maatsch. visie)
Rationele individualisten Verbonden mensen met ideeën
3. Model van besluitvorming (beleidsvisie)
Fasenmodel Ideeënstrijd
,Pas op!: driewerf markt!
Markt kan drie dingen betekenen:
Benaming model rationele/standaardvisie op beleid
Maatschappijvisie binnen het marketmodel (p. 12 ‘the model of society… is the market’)
Markt = markt (economische markt)
Een boek met drie doelen
1. Een beter (descriptief en normatief) begrip van de politieke dimensie beleid
2. Een beter begrip van de betekenis van de bouwstenen (doelen, middelen, etc.) van beleid
3. Een beter (descriptief en normatief) begrip van mens en maatschappij
En waarom de paradox?
Paradox toont tekortschieten rationele analyse
Paradoxen geen anomalieën maar wezenskenmerk politieke besluitvorming
Kunst is om te midden van paradoxen zinvol beleid te maken: “the art of political
decisionmaking”
HC2 - Perspectieven op beleid
Elk perspectief van waaruit je kijkt laat andere dingen zien
Beleid is overal
Beleidscycli Hoogerwerf
Agendavorming > beleidsvoorbereiding > beleidsbepaling > beleidsuitvoering > beleidsevaluatie >
beleidsterugkoppeling
Market: rationele (traditionele) visie
Kennisvisie
Model van redeneren
Positivisme: duidelijke oorzaak-gevolg relatie, kenbaarheid
Rationele besluitvorming
Mens- en maatschappijvisie
Samenlevingsvisie
Samenleving als markt: wetten van vraag en aanbod
Mensvisie
Homo economicus: maximaliseert eigen nut
o Sociaal gedrag is niet anders dan die van op de markt
Beleidsvisie
‘Fasenmodel’
Rationeel proces gericht op beste oplossing voor objectief probleem
Formuleer duidelijk + onveranderlijk doel
Alternatieven ‘verzamelen’
Voor- en nadelen afwegen
‘Beste kiezen'
Polis: politieke visie (betekenis-strijd)
, Kennisvisie
Model van redeneren
Sociaal-constructivisme: de wereld bestaat maar wat we erg of niet erg vinden/wat ons wel
of niet bezighoudt/waar we beleid over maken is een sociale constructie
Sociale constructie werkelijkheid
Kunst: categoriseren, interpreteren, mobiliseren
Grillige oorzaak-gevolg relaties
Doelgerichte (politieke) besluitvorming
Mens- en maatschappijvisie
Samenlevingsvisie
Politieke gemeenschap met psychologische, emotionele en materiële banden
Mensvisie
Eigenbelang + algemene belangen + loyaliteiten
o Samenleving is complexer dan optelsom van individuele kosten- en baten afwegingen
Beleidsvisie
“Ideas are the stuff of politics”
Beleid = strategisch spel van strijd + samenwerking om (interpretaties) belangen en doelen
Praktijk-realistische visie
Super-structuur vs. Machinekamer
Super-structuur is politiek, opinie, wet- en regels
o Geeft kaders en richting > vertellen wat de ideeën zijn
Machinekamer
o Invulling en concretisering
o Daadwerkelijk vormgeven beleid > het échte werk
Superstructuurspel
Inhoudelijk generalisten
Macht
Coördinatie-met-medemachtigen
Belangen
Gestuurd door politieke instituties
Machinekamerspel
Specialisten
Informaliteit
Horizontale oriëntatie
Rivaliteit met andere machinekamers
o Verschillende ministeries
Voorbeeld persconferentie coronacrisis
Market: rationele (traditionele) visie
Focus: proces van agenda-fase tot uitvoering
Aanname: rationeel proces
Verwachting: stabiele en eenduidige oorzaak-gevolg relaties
Aandachtspunt: objectieve belangen mensen
Week 7 – Welkom en introductie
Clip 1: opbouw & hoofdlijnen
Wat is beleid?
Mark Bovens: ‘Beleid is de poging van een bestuursorgaan om een maatschappelijke
toestand te beïnvloeden’
Thomas Dye: ‘Anything a government chooses to do or not to do’
Paul Cairney: ‘Public policy is the sum total of government action, from signals of intent to
the final outcomes’
Gemeenschappelijk: doelbewuste, veranderingsgerichte (in-)actie
Wat is rationaliteit?
Mensbeeld van de Renaissance
Peter Watson: ‘Het idee ontstond dat de mens rationeel, berekenend, wezen was… Het woord
‘ragione’ impliceerde in alle betekenissen ‘berekening’’
Leidraad van de Verlichting
Saint Simon: Governance of society was to be an ‘administration of things’… political institutions
would be replaced by a ‘parliament’ of technical experts
Er zit altijd een mate van rationaliteit in beleid, zonder logica, calculatie, etc. kan dit niet
Wat is macht? (eigenlijk bedoelen we politiek)
Harold Laswell: Who gets what, when and how
David Easton: The authoritative allocation of value
Dus: bindend beslissen over waarden of (on)gewenste zaken
En ook: politiek is meer dan ‘de’ politiek
Hoofdvragen in BRM
1. Hoe werkt beleid feitelijk? Rationaal-analytisch vs politiek-waardegeladen
2. Hoe maak je goed beleid? Apolitiek en waardevrij of politiek en waarde-geladen?
3. Hoe organiseer je goed beleid/ Via formele kanalen of in brede consultatie?
4. Hoe analyseer en onderzoek je beleid? Positivistisch of interpretatief?
Cairney blogpost: Politics & Public Policy
Wat is beleid?
Verschillende definities
o De som van al het overheidsoptreden, van intentiesignalen tot de uiteindelijke
resultaten
Zo’n soort definitie roept meer vragen op:
Omvat 'overheidsactie' ook wat beleidsmakers zeggen dat ze zullen doen en wat ze
daadwerkelijk doen? Een onvervulde belofte lijkt niet altijd beleid.
, Omvat het zowel de gevolgen van een besluit als het besluit zelf? Een beleidsresultaat lijkt
mogelijk niet op de oorspronkelijke beleidsdoelstellingen.
Wat is 'de overheid' en omvat deze gekozen en niet-gekozen beleidsmakers? Veel individuen,
groepen en organisaties beïnvloeden het beleid en helpen het uitvoeren.
Omvat openbaar beleid wat beleidsmakers niet doen? Beleid gaat over macht, die vaak wordt
uitgeoefend om belangrijke kwesties van de agenda van het publiek, de media en de
overheid te houden.
De overheid is te groot om te worden begrepen zonder de vereenvoudigde concepten en theorieën,
en ze is te groot om te worden beheerd
De overheid is te groot om bestuurd te worden door gekozen beleidsmakers > beheersbare eenheden
waarin bureaucraten en organisaties besluiten nemen
Een groot deel van het overheidsbeleid gaat over wat er gebeurt als noch het publiek, noch gekozen
beleidsmakers de mogelijkheid hebben om aandacht te schenken aan wat er in hun naam gebeurt
Stone Introductie
Woorden hebben verschillende betekenissen en de manier waarop mensen over dingen denken
hangt af van hoe de vraag gesteld wordt
Dit boek biedt drie uitdagingen voor beleidsanalyse en -ontwerp:
Het rationaliteitsproject mist het punt van politiek
Het rationaliteitsproject wil een correct of objectief gezichtspunt bieden van waaruit we de
echte wereld kunnen beoordelen
Het gebied van overheidsbeleid wordt gedomineerd door de economie, met haar model van
individuen als rationele actoren en haar model van de samenleving als markt
Het project van publiek beleid rationeel maken rust op drie pillaren: een model van redeneren, een
model van de samenleving en een model van besluitvorming
Week 8 – Perspectieven op het beleidsproces
Clip 2: Perspectieven: markt en polis
Policy paradox = een boek met een ‘missie’
p. 10: “The field of public policy is dominated by economics and its model of society as a market”
p. 8: “The fields of political science, public administration, law and economics have a common
mission of rescuing public policy from the irrationalities and indignities of politics”
Tegenstelling market en polis
1. Model van redeneren (kennisvisie)
Rationele besluitvorming Politiek redeneren
2. Model van de samenleving (mens- en maatsch. visie)
Rationele individualisten Verbonden mensen met ideeën
3. Model van besluitvorming (beleidsvisie)
Fasenmodel Ideeënstrijd
,Pas op!: driewerf markt!
Markt kan drie dingen betekenen:
Benaming model rationele/standaardvisie op beleid
Maatschappijvisie binnen het marketmodel (p. 12 ‘the model of society… is the market’)
Markt = markt (economische markt)
Een boek met drie doelen
1. Een beter (descriptief en normatief) begrip van de politieke dimensie beleid
2. Een beter begrip van de betekenis van de bouwstenen (doelen, middelen, etc.) van beleid
3. Een beter (descriptief en normatief) begrip van mens en maatschappij
En waarom de paradox?
Paradox toont tekortschieten rationele analyse
Paradoxen geen anomalieën maar wezenskenmerk politieke besluitvorming
Kunst is om te midden van paradoxen zinvol beleid te maken: “the art of political
decisionmaking”
HC2 - Perspectieven op beleid
Elk perspectief van waaruit je kijkt laat andere dingen zien
Beleid is overal
Beleidscycli Hoogerwerf
Agendavorming > beleidsvoorbereiding > beleidsbepaling > beleidsuitvoering > beleidsevaluatie >
beleidsterugkoppeling
Market: rationele (traditionele) visie
Kennisvisie
Model van redeneren
Positivisme: duidelijke oorzaak-gevolg relatie, kenbaarheid
Rationele besluitvorming
Mens- en maatschappijvisie
Samenlevingsvisie
Samenleving als markt: wetten van vraag en aanbod
Mensvisie
Homo economicus: maximaliseert eigen nut
o Sociaal gedrag is niet anders dan die van op de markt
Beleidsvisie
‘Fasenmodel’
Rationeel proces gericht op beste oplossing voor objectief probleem
Formuleer duidelijk + onveranderlijk doel
Alternatieven ‘verzamelen’
Voor- en nadelen afwegen
‘Beste kiezen'
Polis: politieke visie (betekenis-strijd)
, Kennisvisie
Model van redeneren
Sociaal-constructivisme: de wereld bestaat maar wat we erg of niet erg vinden/wat ons wel
of niet bezighoudt/waar we beleid over maken is een sociale constructie
Sociale constructie werkelijkheid
Kunst: categoriseren, interpreteren, mobiliseren
Grillige oorzaak-gevolg relaties
Doelgerichte (politieke) besluitvorming
Mens- en maatschappijvisie
Samenlevingsvisie
Politieke gemeenschap met psychologische, emotionele en materiële banden
Mensvisie
Eigenbelang + algemene belangen + loyaliteiten
o Samenleving is complexer dan optelsom van individuele kosten- en baten afwegingen
Beleidsvisie
“Ideas are the stuff of politics”
Beleid = strategisch spel van strijd + samenwerking om (interpretaties) belangen en doelen
Praktijk-realistische visie
Super-structuur vs. Machinekamer
Super-structuur is politiek, opinie, wet- en regels
o Geeft kaders en richting > vertellen wat de ideeën zijn
Machinekamer
o Invulling en concretisering
o Daadwerkelijk vormgeven beleid > het échte werk
Superstructuurspel
Inhoudelijk generalisten
Macht
Coördinatie-met-medemachtigen
Belangen
Gestuurd door politieke instituties
Machinekamerspel
Specialisten
Informaliteit
Horizontale oriëntatie
Rivaliteit met andere machinekamers
o Verschillende ministeries
Voorbeeld persconferentie coronacrisis
Market: rationele (traditionele) visie
Focus: proces van agenda-fase tot uitvoering
Aanname: rationeel proces
Verwachting: stabiele en eenduidige oorzaak-gevolg relaties
Aandachtspunt: objectieve belangen mensen
