Freud, S. (1900). De methode van de droomduiding. De analyse van een Droomvoorbeeld.
In: De Droomduiding, Werken, 2. Amsterdam: Boom-Meppel. pp. 115-137
De methode van droomduiding
De analyse van een droomvoorbeeld
Freud vooronderstelt dat dromen voor een bepaalde duiding vatbaar zijn, maar botst hiermee op
heersende droomleer want een ‘droom duiden’ wil zeggen dat men zijn ‘betekenis’ bepaalt.
Wetenschappelijke droomtheorieën : droom als somatisch proces
Leken hebben altijd gepoogd de droom te ‘duiden’ m.b.t. 3 verschillende methoden:
o Symbolische droomduiding = droominhoud als geheel beschouwen, en trachten
deze door een andere, begrijpelijke inhoud te vervangen. Dit door spontane intuïtie.
Nadeel: lukt niet bij verwarde, onbegrijpelijke dromen
Voorbeeld: Uitleg die Jozef aan droom Farao gaf: 7 vette koeien gevolgd door 7
magere koeien = symbolisch substituut voor voorspelling 7 hongerjaren in Egypte.
o Codeermethode = droom als een geheimschrift waarin elk teken volgens een vaste
sleutel in een andere teken met een bekende betekenis wordt vertaald.
o Variant codeersysteem: hier wordt niet enkel met de droominhoud, maar ook met
de persoon en levensomstandigheden rekening gehouden. Hier wordt dus de
aandacht op elk fragment van de droominhoud afzonderlijk gericht symbolische
droomduiding. Deze methode is wellicht ontstaan door onsamenhangende en
verwarde dromen.
In dit geval heeft het oeroude volksgeloof de ware aard der dingen beter benaderd dan de
wetenschap. Freud poneert dat de droom inderdaad een betekenis heeft, en dat een
wetenschappelijke methode van droomduiding mogelijk is. Hij heeft deze kennis verworven op
volgende wijze:
Freud hield zich bezig met de ontwarring van bepaalde psychopathologieën (hysterische
fobieën, dwangvoorstellingen) sinds Breuer hem heeft geleerd dat ontcijfering van
ziekteverschijnselen en opheffing ervan samenvallen. In de loop van psychoanalytische
studies kwam hij bij de droomduiding terecht. Patiënten vertelden hem zijn dromen en
leerden hem dat dromen in de psychische keten ingelast kan zijn -> droom zelf als symptoom
behandelen en de voor het symptoom ontwikkelde duidingsmethode op de droom
toepassen. Een psychische voorbereiding van de patiënt is noodzakelijk: “zeg de patiënt
aandachtig te zijn voor psychische waarnemingen en censuur uit te schakelen” (rustige
houding innemen en ogen sluiten.
De geestesgesteldheid van wie nadenkt verschilt sterk van die van iemand die observeert wat er zich
in de geest afspeelt, toch in beide gevallen moet er sprake zijn van concentratie van de aandacht.
1. Nadenkende: gefronste voorhoofd, meer kritiek uitoefenen -> meer invallen verwerpen,
gedachten afbreken
2. Zelfwaarnemer: mimische rust, kritiek onderdrukken -> enorme hoeveelheid invallen worden
bewust die anders ongrijpbaar zouden zijn gebleven. Hierdoor kan de duiding van de pathologische
voorstellingen en de droomproducten, plaatsvinden. Dit is analoog met de psychische toestand bij
het inslapen, waarbij de ongewilde psychische voorstellingen tevoorschijn komen omdat de kritische
functie verslapt. Die voorstellingen gaan over in visuele en akoestische beelden.
In: De Droomduiding, Werken, 2. Amsterdam: Boom-Meppel. pp. 115-137
De methode van droomduiding
De analyse van een droomvoorbeeld
Freud vooronderstelt dat dromen voor een bepaalde duiding vatbaar zijn, maar botst hiermee op
heersende droomleer want een ‘droom duiden’ wil zeggen dat men zijn ‘betekenis’ bepaalt.
Wetenschappelijke droomtheorieën : droom als somatisch proces
Leken hebben altijd gepoogd de droom te ‘duiden’ m.b.t. 3 verschillende methoden:
o Symbolische droomduiding = droominhoud als geheel beschouwen, en trachten
deze door een andere, begrijpelijke inhoud te vervangen. Dit door spontane intuïtie.
Nadeel: lukt niet bij verwarde, onbegrijpelijke dromen
Voorbeeld: Uitleg die Jozef aan droom Farao gaf: 7 vette koeien gevolgd door 7
magere koeien = symbolisch substituut voor voorspelling 7 hongerjaren in Egypte.
o Codeermethode = droom als een geheimschrift waarin elk teken volgens een vaste
sleutel in een andere teken met een bekende betekenis wordt vertaald.
o Variant codeersysteem: hier wordt niet enkel met de droominhoud, maar ook met
de persoon en levensomstandigheden rekening gehouden. Hier wordt dus de
aandacht op elk fragment van de droominhoud afzonderlijk gericht symbolische
droomduiding. Deze methode is wellicht ontstaan door onsamenhangende en
verwarde dromen.
In dit geval heeft het oeroude volksgeloof de ware aard der dingen beter benaderd dan de
wetenschap. Freud poneert dat de droom inderdaad een betekenis heeft, en dat een
wetenschappelijke methode van droomduiding mogelijk is. Hij heeft deze kennis verworven op
volgende wijze:
Freud hield zich bezig met de ontwarring van bepaalde psychopathologieën (hysterische
fobieën, dwangvoorstellingen) sinds Breuer hem heeft geleerd dat ontcijfering van
ziekteverschijnselen en opheffing ervan samenvallen. In de loop van psychoanalytische
studies kwam hij bij de droomduiding terecht. Patiënten vertelden hem zijn dromen en
leerden hem dat dromen in de psychische keten ingelast kan zijn -> droom zelf als symptoom
behandelen en de voor het symptoom ontwikkelde duidingsmethode op de droom
toepassen. Een psychische voorbereiding van de patiënt is noodzakelijk: “zeg de patiënt
aandachtig te zijn voor psychische waarnemingen en censuur uit te schakelen” (rustige
houding innemen en ogen sluiten.
De geestesgesteldheid van wie nadenkt verschilt sterk van die van iemand die observeert wat er zich
in de geest afspeelt, toch in beide gevallen moet er sprake zijn van concentratie van de aandacht.
1. Nadenkende: gefronste voorhoofd, meer kritiek uitoefenen -> meer invallen verwerpen,
gedachten afbreken
2. Zelfwaarnemer: mimische rust, kritiek onderdrukken -> enorme hoeveelheid invallen worden
bewust die anders ongrijpbaar zouden zijn gebleven. Hierdoor kan de duiding van de pathologische
voorstellingen en de droomproducten, plaatsvinden. Dit is analoog met de psychische toestand bij
het inslapen, waarbij de ongewilde psychische voorstellingen tevoorschijn komen omdat de kritische
functie verslapt. Die voorstellingen gaan over in visuele en akoestische beelden.
