Geographies of Health
Hoofdstuk 1 Describing and explaining health in geographical settings
Grote verschillen bestaan in gemiddelde leeftijd bij overlijden en percentage mensen beneden de
armoede lijn binnen een stad; wel komen deze twee overeen samen met veel andere factoren die te
maken hebben met gezondheid (armoede, opleiding etc) gezondheid is afhankelijk van waar je
woont; het beïnvloed ook de behandeling die je krijgt. Ook verschilt de ‘environmental
contamination’ wat verschillen in risico’s op ziekten met zich mee brengt en daarmee je welzijn. Ook
beïnvloed het de bereikbaarheid en beschikbaarheid van bronnen van basis behoeften (schoon
water, voedzaam eten etc.). Deze relaties worden nog ingewikkelder als je invalide bent, toegang
wordt dan vaak slechter.
Health and geography: some fundamental concepts
Concepts of health: ‘a state of complete physical, mental and social well-being’ ingewikkelde
definitie, want dan is bijna niemand gezond. Dus: gezondheid als de beschikbaarheid van middelen,
persoonlijke en maatschappelijke, die helpen onze persoonlijke mogelijkheden te bereiken. Er zijn
echter verschillende manieren om gezondheid te definiëren. ‘Illness’ is een subjectief gevoel, dat
door een professional kan worden gediagnostiseerd als een ‘disease’. Het is makkelijker om de
afwezigheid van gezondheid te begrenzen dan gezondheid, dus vaak gaat data over ‘disease’ omdat
dat goed geobserveerd kan worden ‘epidemiology’ met ‘geographical epidemiology’ over hoe
disease geografisch verspreid is. Epidimiology focust op ‘mortality’ en haar oorzaken of op
‘morbidity’. Vaak maakt men ‘age-standardized rates’, die iets zeggen over bepaalde plekken.
Chronic: voor lange tijd
Acute: starten plotseling en blijven vaak maar kort; maar kunnen ontwikkelen tot chronic
Infectious: veroorzaakt door organismen dat kan verspreiden onder de mensen
Impairment: beperking defect of missen lichaamsdeel
Disability: sociaal of cultureel gestructureerde uitsluiting
Primary care: gezondheidsprofessional zoals een dokter; kan diagnose stellen
Secondary care: gespecialiseerde gezondheidsprofessionals; in ziekenhuis bijvoorbeeld
Tertiary care: gespecialiseerde zorg (bijvoorbeeld complexe chirurgie)
Geographical concepts: ‘Location’ a fixed point or geographic area on the earth’s surface,
somewhere that can be pinpointed by usin ga pair of locational coordinates; de schaal van ‘location’
is van belang als je kijkt naar gezondheid of diseases. Locaties worden plaatsen op het moment dat
ze gelabeld worden of een naam krijgen; betekenis krijgen. Plaatsen kunnen goed of slecht zijn voor
gezondheid. ‘Externe effecten’: impact op de gezondheid van mensen niet direct bij een bepaalde
schadelijke fabriek bijvoorbeeld. ‘Therapeutic landscape’: plaatsen en landschappen die goed gezien
worden als gunstig voor je gezondheid. Plaatsen, en hoe we identificeren met deze, zijn niet alleen
een subjectieve ervaring: ‘gevoelens en betekenissen worden sterk vormgegeven door sociale,
culturele en economische omstandigheden waarin individuen zichzelf vinden.
Voor onderzoek naar gezondheid op bepaalde plaatsen en verschillen tussen plaatsen is
distance tussen de plaatsen belangrijk; hierbij is absolute afstand belangrijk, maar ook relatieve
afstand: plaatsen ten opzichten van elkaar (ruimtelijke afzondering cognitive distance; social
distance). Concept of spatial scale: gebeurtenissen die impact hebben op onze geozndheid kunnen
op verschillende schaal voorkomen; toch connectedness van plaatsen binnen netwerken of relaties
van groter belang. Ook is time belangrijk: locaties kunnen hetzelfde blijven over de tijd, terwijl
plaatsen kunnen veranderen; ook verschillen in tijdschaal tussen bijvoorbeeld tsunami en opwarming
van de aarde. Ook kunnen plaatsen goed of slecht zijn voor onze gezondheid op verschillende tijden
en over verschillende tijdsschalen. Ook kan de ervaring en geloof over bepaalde plaatsen
Hoofdstuk 1 Describing and explaining health in geographical settings
Grote verschillen bestaan in gemiddelde leeftijd bij overlijden en percentage mensen beneden de
armoede lijn binnen een stad; wel komen deze twee overeen samen met veel andere factoren die te
maken hebben met gezondheid (armoede, opleiding etc) gezondheid is afhankelijk van waar je
woont; het beïnvloed ook de behandeling die je krijgt. Ook verschilt de ‘environmental
contamination’ wat verschillen in risico’s op ziekten met zich mee brengt en daarmee je welzijn. Ook
beïnvloed het de bereikbaarheid en beschikbaarheid van bronnen van basis behoeften (schoon
water, voedzaam eten etc.). Deze relaties worden nog ingewikkelder als je invalide bent, toegang
wordt dan vaak slechter.
Health and geography: some fundamental concepts
Concepts of health: ‘a state of complete physical, mental and social well-being’ ingewikkelde
definitie, want dan is bijna niemand gezond. Dus: gezondheid als de beschikbaarheid van middelen,
persoonlijke en maatschappelijke, die helpen onze persoonlijke mogelijkheden te bereiken. Er zijn
echter verschillende manieren om gezondheid te definiëren. ‘Illness’ is een subjectief gevoel, dat
door een professional kan worden gediagnostiseerd als een ‘disease’. Het is makkelijker om de
afwezigheid van gezondheid te begrenzen dan gezondheid, dus vaak gaat data over ‘disease’ omdat
dat goed geobserveerd kan worden ‘epidemiology’ met ‘geographical epidemiology’ over hoe
disease geografisch verspreid is. Epidimiology focust op ‘mortality’ en haar oorzaken of op
‘morbidity’. Vaak maakt men ‘age-standardized rates’, die iets zeggen over bepaalde plekken.
Chronic: voor lange tijd
Acute: starten plotseling en blijven vaak maar kort; maar kunnen ontwikkelen tot chronic
Infectious: veroorzaakt door organismen dat kan verspreiden onder de mensen
Impairment: beperking defect of missen lichaamsdeel
Disability: sociaal of cultureel gestructureerde uitsluiting
Primary care: gezondheidsprofessional zoals een dokter; kan diagnose stellen
Secondary care: gespecialiseerde gezondheidsprofessionals; in ziekenhuis bijvoorbeeld
Tertiary care: gespecialiseerde zorg (bijvoorbeeld complexe chirurgie)
Geographical concepts: ‘Location’ a fixed point or geographic area on the earth’s surface,
somewhere that can be pinpointed by usin ga pair of locational coordinates; de schaal van ‘location’
is van belang als je kijkt naar gezondheid of diseases. Locaties worden plaatsen op het moment dat
ze gelabeld worden of een naam krijgen; betekenis krijgen. Plaatsen kunnen goed of slecht zijn voor
gezondheid. ‘Externe effecten’: impact op de gezondheid van mensen niet direct bij een bepaalde
schadelijke fabriek bijvoorbeeld. ‘Therapeutic landscape’: plaatsen en landschappen die goed gezien
worden als gunstig voor je gezondheid. Plaatsen, en hoe we identificeren met deze, zijn niet alleen
een subjectieve ervaring: ‘gevoelens en betekenissen worden sterk vormgegeven door sociale,
culturele en economische omstandigheden waarin individuen zichzelf vinden.
Voor onderzoek naar gezondheid op bepaalde plaatsen en verschillen tussen plaatsen is
distance tussen de plaatsen belangrijk; hierbij is absolute afstand belangrijk, maar ook relatieve
afstand: plaatsen ten opzichten van elkaar (ruimtelijke afzondering cognitive distance; social
distance). Concept of spatial scale: gebeurtenissen die impact hebben op onze geozndheid kunnen
op verschillende schaal voorkomen; toch connectedness van plaatsen binnen netwerken of relaties
van groter belang. Ook is time belangrijk: locaties kunnen hetzelfde blijven over de tijd, terwijl
plaatsen kunnen veranderen; ook verschillen in tijdschaal tussen bijvoorbeeld tsunami en opwarming
van de aarde. Ook kunnen plaatsen goed of slecht zijn voor onze gezondheid op verschillende tijden
en over verschillende tijdsschalen. Ook kan de ervaring en geloof over bepaalde plaatsen
