1
Inhoudstabel
Wat zit er in de aarde? 2
Hoe ziet de aarde er vanbinnen uit? 2
Chemische kant 2
Fysische kant 3
Hoe is de aarde aan zijn samenstelling gekomen? 3
Platentektoniek: hoe bewegen platen? 4
Waarom beweegt de aardkorst? 4
Hoe kan de aardkorst bewegen? 5
Isostasie in de wereld - Scandinavië 6
Wat zijn divergerende bewegingen & wat zijn de gevolgen ervan? 7
Hotspot onder oceanische korst 7
Hotspot onder continentale korst 7
Fase 1, opheffing van het reliëf onder de mantelpluim 8
Fase 2, vorming van riftvallei of slenk 8
Fase 3, scheiding van 2 stukken continentale korst 10
Fase 4, geboorte van een oceaan 11
Alles op een rijtje 12
Wat zijn convergerende bewegingen & wat zijn de gevolgen hiervan 12
Spontane subductie in de wereld 13
Gedwongen subductie in de wereld 1 14
Gedwongen subductie in de wereld 2 14
Soorten vulkanen 16
Aardbevingen 16
Plooiingsgebergte 17
Wat zijn transforme bewegingen & wat zijn de gevolgen ervan? 18
Transforme plaatranden in de wereld 18
Belangerijke wereldkaart 19
, 2
De geosfeer
Wat zit er in de aarde?
Hoe ziet de aarde er vanbinnen uit?
Chemische samenstelling → atomen & deeltjes
Fysische samenstelling → vast, vloeibaar & plastisch
Chemische kant
3 lagen
Korst / SiAl → lichte chemische elementen
(silicium, aluminium), 10 à 100km dik
Onderverderdeeld in oceanische korst &
continentale korst
Oceanische korst → ontstaan uit vulkanisme op
land bestaat uit graniet, door vloeibaar magma
met relatief weinig zware chemische elementen
Continentale korst → ontstaan uit vulkanisme
op de bodem van de oceaan bestaat uit
zwaardere basalt, door viskeus magma met
relatief veel zware chemische elementen
Mantel / SiMa → lichte chemische elementen
maar een beetje zwaarder dan de korst (silicium,
magnesium), meer dan 2000km dik
Kern / NiFa → zware chemische elementen
(nikkel, ijzer), meer dan de helft van binnenste
van de aarde
, 3
Fysische kant
5 lagen
Vaste lithosfeer → vaste korst & bovenste vaste deel van de
mantel, bestaat uit continentale of oceanische korst
Plastische asthenosfeer → plastische deel van de mantel,
temperaturen van meer dan 1000 graden Celsius, opgedeeld in
verschillende platen, hier drijven de platen
Vaste mesosfeer → onderste vaste deel van de mantel,
vast door de grotere druk dieper in de aarde
Vloeibare buitenkern → vloeibaar door hoge temperatuur,
veroorzaakt zo het magneetveld van de aarde, af & toe lichtere
elementen
Vaste binnenkern → ondanks de hoge temperaturen toch vast
door de extreme druk
Platentektoniek → het bewegen van plaatsen
Hoe is de aarde aan zijn samenstelling gekomen?
Tijdens de vorming van het zonnestelsel ontstaat een accretieschijf. Daarin zal op verschillende afstanden tot
de protoster planetisimalen ontstaan.
Accretieschijf → schijf rond een hemellichaam waarin gas en stof uit de omgeving zich ophoopt.
Door continue accretie van ruimtepuin onstaat een grote bol vloeibaar materiaal, een planetisimaal.
Planetisimaal → Grote planetoïden maar niet groot genoeg om een planeet genoemd te worden.
Na verloop van tijd zijn er minder botsingen met ruimtepuin & koelt de planetisimaal af tot de vorming van
een protoplaneet. Zwaardere elementen zakken dieper in de bol & lichtere elementen blijven aan het
oppervlak. Er ontstaan schillen op basis van massadichtheid.
Een komeet bevat een grote massa ijs. Door de inslag van talrijke kometen op de protoplaneet wordt er
immense massa water naar de aarde gebracht.
Uiteindelijk ontstaat onze aarde (de blauwe planeet). Nadat de aarde voldoende is afgekoeld ontstaat er
vloeibaar water, afgewisseld tussen stukken land. in het water kan er nu leven ontstaan. de binnenkant van
de aarde is ondertussen opgebouwd uit verschillende schillen.
Inhoudstabel
Wat zit er in de aarde? 2
Hoe ziet de aarde er vanbinnen uit? 2
Chemische kant 2
Fysische kant 3
Hoe is de aarde aan zijn samenstelling gekomen? 3
Platentektoniek: hoe bewegen platen? 4
Waarom beweegt de aardkorst? 4
Hoe kan de aardkorst bewegen? 5
Isostasie in de wereld - Scandinavië 6
Wat zijn divergerende bewegingen & wat zijn de gevolgen ervan? 7
Hotspot onder oceanische korst 7
Hotspot onder continentale korst 7
Fase 1, opheffing van het reliëf onder de mantelpluim 8
Fase 2, vorming van riftvallei of slenk 8
Fase 3, scheiding van 2 stukken continentale korst 10
Fase 4, geboorte van een oceaan 11
Alles op een rijtje 12
Wat zijn convergerende bewegingen & wat zijn de gevolgen hiervan 12
Spontane subductie in de wereld 13
Gedwongen subductie in de wereld 1 14
Gedwongen subductie in de wereld 2 14
Soorten vulkanen 16
Aardbevingen 16
Plooiingsgebergte 17
Wat zijn transforme bewegingen & wat zijn de gevolgen ervan? 18
Transforme plaatranden in de wereld 18
Belangerijke wereldkaart 19
, 2
De geosfeer
Wat zit er in de aarde?
Hoe ziet de aarde er vanbinnen uit?
Chemische samenstelling → atomen & deeltjes
Fysische samenstelling → vast, vloeibaar & plastisch
Chemische kant
3 lagen
Korst / SiAl → lichte chemische elementen
(silicium, aluminium), 10 à 100km dik
Onderverderdeeld in oceanische korst &
continentale korst
Oceanische korst → ontstaan uit vulkanisme op
land bestaat uit graniet, door vloeibaar magma
met relatief weinig zware chemische elementen
Continentale korst → ontstaan uit vulkanisme
op de bodem van de oceaan bestaat uit
zwaardere basalt, door viskeus magma met
relatief veel zware chemische elementen
Mantel / SiMa → lichte chemische elementen
maar een beetje zwaarder dan de korst (silicium,
magnesium), meer dan 2000km dik
Kern / NiFa → zware chemische elementen
(nikkel, ijzer), meer dan de helft van binnenste
van de aarde
, 3
Fysische kant
5 lagen
Vaste lithosfeer → vaste korst & bovenste vaste deel van de
mantel, bestaat uit continentale of oceanische korst
Plastische asthenosfeer → plastische deel van de mantel,
temperaturen van meer dan 1000 graden Celsius, opgedeeld in
verschillende platen, hier drijven de platen
Vaste mesosfeer → onderste vaste deel van de mantel,
vast door de grotere druk dieper in de aarde
Vloeibare buitenkern → vloeibaar door hoge temperatuur,
veroorzaakt zo het magneetveld van de aarde, af & toe lichtere
elementen
Vaste binnenkern → ondanks de hoge temperaturen toch vast
door de extreme druk
Platentektoniek → het bewegen van plaatsen
Hoe is de aarde aan zijn samenstelling gekomen?
Tijdens de vorming van het zonnestelsel ontstaat een accretieschijf. Daarin zal op verschillende afstanden tot
de protoster planetisimalen ontstaan.
Accretieschijf → schijf rond een hemellichaam waarin gas en stof uit de omgeving zich ophoopt.
Door continue accretie van ruimtepuin onstaat een grote bol vloeibaar materiaal, een planetisimaal.
Planetisimaal → Grote planetoïden maar niet groot genoeg om een planeet genoemd te worden.
Na verloop van tijd zijn er minder botsingen met ruimtepuin & koelt de planetisimaal af tot de vorming van
een protoplaneet. Zwaardere elementen zakken dieper in de bol & lichtere elementen blijven aan het
oppervlak. Er ontstaan schillen op basis van massadichtheid.
Een komeet bevat een grote massa ijs. Door de inslag van talrijke kometen op de protoplaneet wordt er
immense massa water naar de aarde gebracht.
Uiteindelijk ontstaat onze aarde (de blauwe planeet). Nadat de aarde voldoende is afgekoeld ontstaat er
vloeibaar water, afgewisseld tussen stukken land. in het water kan er nu leven ontstaan. de binnenkant van
de aarde is ondertussen opgebouwd uit verschillende schillen.
