Samenvatting Thema 4, 5 & 6:
§4.1:
De aarde bestaat ongeveer 4,6 miljard jaar, naar schatting ontstond er 3,8 jaar
geleden eencellig leven op aarde, pas 670 miljoen jaar geleden ontstonden
meercellige.
En zo’n 542 miljoen jaar geleden ontstonden gepantserde dieren, geleedpotigen en
stekelhuidigen, ook ontstonden de eerste vissen.
Er was rond die tijd naar schatting 7% zuurstof in de lucht aanwezig.
Tot in het Siluur speelde het leven zich in het water af. In devoon ontstonden
landplanten die dieren naar het land lokte. Hierdoor evolueerde geleedpotige in
gewervelde en amfibieën.
In het Carboon ontstonden planten met vaatbundels, deze planten werden steeds
groter. Tegelijkertijd ontstonden reptielen en insecten.
Het Mesozoïcum was het tijdperk van de reptielen, zij waren de eerste landdieren
onafhankelijk van het water.
In het Jura ontstonden veel verschillende reptielen, de eerste zoogdieren en vogels
ontstonden. Deze dieren konden zich verder ontwikkelen na de meteorietinslag.
Aan het ontstaan van het leven ging een chemische evolutie vooraf, hierin
ontstonden stoffen die tot het ontstaan van eencelligen hebben geleidt.
Oeratmosfeer => De atmosfeer 3 miljard jaar geleden.
\__ Bevatte vooral: stikstof, waterdamp, koolstofmonoxide, koolstofdioxide, etc.
* Een vergelijkbaar gasmengsel komt nu vrij bij vulkaanuitbarstingen.
Door de toevoer van energie (UV-straling, botsing met meteorieten en elektrische
ontladingen) kunnen deze gassen ioniseren, waarbij anorganische stoffen
ontstaan.
Anorganische stoffen => stoffen opgebouwd uit kleine eenvoudige moleculen.
\__ Bijvoorbeeld: CO, CO2, H2O, NaCl en O2.
Organische stoffen => relatief ingewikkelde en grote moleculen.
\__ Bijvoorbeeld: glucose (C6H12O6)
Het Miller-Urey-experiment bootste het ontstaan van organische stoffen uit
anorganische stoffen in het laboratorium na. Hij stelde een gasmengsel bloot aan
elektrische ontladingen en toen ontstonden er onder andere aminozuren en
nucleotiden.
Oersoep => de ingedikte oerzee, vol met organische stoffen.
\__ Kleine moleculen verenigde zich tot grotere moleculen en de eerste cellen
ontstonden.
Zelforganisatie => het vormen van cellen uit organische stoffen.
\__ Eenheden met nieuwe eigenschappen ontstaan.
Black smokers => vulkanische schoorstenen aan de zeebodem.
\__ Andere bron van protobionten => gerangschikte druppels organische stoffen.
, De eerste gevonden fossielen zijn prokaryoten (eencellige) organismen, zij waren
anaeroob en heterotroof.
De eerste autotrofe organisme waren cyanobacteriën.
Anaeroob => organismen die alleen kunnen overleven zonder zuurstof.
Aeroob => organismen die zuurstof nodig hebben om te overleven
Heterotroof => organismen die energie verkrijgen uit afbraak van organische
stoffen.
Autotroof => organismen die energie verkrijgen uit anorganische stoffen.
\__ Vaak door middel van fotosynthese.
Ongeveer 1,5 miljard jaar geleden ontstonden de eerste eukaryoten (meercellige).
Deze ontwikkeling lijkt plaatsgevonden te hebben volgens de
endosymbiosetheorie.
Eukaryoten zijn ontstaan door het instulpen van relatief grote prokaryoten en het
door ontwikkelen van de celorganellen.
Biodiversiteit => verscheidenheid aan organismen.
\__ Dankzij de ontwikkeling van levensvormen gedurende miljarden jaren.
Om organismen te organiseren wordt gekeken naar overeenkomende moleculaire
eigenschappen.
De domeinen bacteriën en archaea bestaan uit eencelligen, de prokaryoten. De
bouw van bacteriën en archaea verschilt wel.
Het domein eukaryoten bestaat uit meercellige, dit domein bestaat uit schimmels,
planten en dieren.
Organismen worden verdeeld in rijken, stammen, klassen, orden, families,
geslachten (genus) en soorten (species).
Geslachten bestaan uit soorten van dezelfde voorouder.
Soorten worden aangeduid door wetenschappelijke namen, de binaire naamgeving.
§4.1:
De aarde bestaat ongeveer 4,6 miljard jaar, naar schatting ontstond er 3,8 jaar
geleden eencellig leven op aarde, pas 670 miljoen jaar geleden ontstonden
meercellige.
En zo’n 542 miljoen jaar geleden ontstonden gepantserde dieren, geleedpotigen en
stekelhuidigen, ook ontstonden de eerste vissen.
Er was rond die tijd naar schatting 7% zuurstof in de lucht aanwezig.
Tot in het Siluur speelde het leven zich in het water af. In devoon ontstonden
landplanten die dieren naar het land lokte. Hierdoor evolueerde geleedpotige in
gewervelde en amfibieën.
In het Carboon ontstonden planten met vaatbundels, deze planten werden steeds
groter. Tegelijkertijd ontstonden reptielen en insecten.
Het Mesozoïcum was het tijdperk van de reptielen, zij waren de eerste landdieren
onafhankelijk van het water.
In het Jura ontstonden veel verschillende reptielen, de eerste zoogdieren en vogels
ontstonden. Deze dieren konden zich verder ontwikkelen na de meteorietinslag.
Aan het ontstaan van het leven ging een chemische evolutie vooraf, hierin
ontstonden stoffen die tot het ontstaan van eencelligen hebben geleidt.
Oeratmosfeer => De atmosfeer 3 miljard jaar geleden.
\__ Bevatte vooral: stikstof, waterdamp, koolstofmonoxide, koolstofdioxide, etc.
* Een vergelijkbaar gasmengsel komt nu vrij bij vulkaanuitbarstingen.
Door de toevoer van energie (UV-straling, botsing met meteorieten en elektrische
ontladingen) kunnen deze gassen ioniseren, waarbij anorganische stoffen
ontstaan.
Anorganische stoffen => stoffen opgebouwd uit kleine eenvoudige moleculen.
\__ Bijvoorbeeld: CO, CO2, H2O, NaCl en O2.
Organische stoffen => relatief ingewikkelde en grote moleculen.
\__ Bijvoorbeeld: glucose (C6H12O6)
Het Miller-Urey-experiment bootste het ontstaan van organische stoffen uit
anorganische stoffen in het laboratorium na. Hij stelde een gasmengsel bloot aan
elektrische ontladingen en toen ontstonden er onder andere aminozuren en
nucleotiden.
Oersoep => de ingedikte oerzee, vol met organische stoffen.
\__ Kleine moleculen verenigde zich tot grotere moleculen en de eerste cellen
ontstonden.
Zelforganisatie => het vormen van cellen uit organische stoffen.
\__ Eenheden met nieuwe eigenschappen ontstaan.
Black smokers => vulkanische schoorstenen aan de zeebodem.
\__ Andere bron van protobionten => gerangschikte druppels organische stoffen.
, De eerste gevonden fossielen zijn prokaryoten (eencellige) organismen, zij waren
anaeroob en heterotroof.
De eerste autotrofe organisme waren cyanobacteriën.
Anaeroob => organismen die alleen kunnen overleven zonder zuurstof.
Aeroob => organismen die zuurstof nodig hebben om te overleven
Heterotroof => organismen die energie verkrijgen uit afbraak van organische
stoffen.
Autotroof => organismen die energie verkrijgen uit anorganische stoffen.
\__ Vaak door middel van fotosynthese.
Ongeveer 1,5 miljard jaar geleden ontstonden de eerste eukaryoten (meercellige).
Deze ontwikkeling lijkt plaatsgevonden te hebben volgens de
endosymbiosetheorie.
Eukaryoten zijn ontstaan door het instulpen van relatief grote prokaryoten en het
door ontwikkelen van de celorganellen.
Biodiversiteit => verscheidenheid aan organismen.
\__ Dankzij de ontwikkeling van levensvormen gedurende miljarden jaren.
Om organismen te organiseren wordt gekeken naar overeenkomende moleculaire
eigenschappen.
De domeinen bacteriën en archaea bestaan uit eencelligen, de prokaryoten. De
bouw van bacteriën en archaea verschilt wel.
Het domein eukaryoten bestaat uit meercellige, dit domein bestaat uit schimmels,
planten en dieren.
Organismen worden verdeeld in rijken, stammen, klassen, orden, families,
geslachten (genus) en soorten (species).
Geslachten bestaan uit soorten van dezelfde voorouder.
Soorten worden aangeduid door wetenschappelijke namen, de binaire naamgeving.
