Spelen met de zorg van morgen
Er zijn twee grote bewegingen gaande die bepalend zijn voor hoe de eerstelijnszorg er over 5-10 jaar
uitziet:
1. De steeds toenemende druk op professionals in de eerstelijnszorg
Oorzaken:
- De complexiteit van de zorg en de manier waarop deze georganiseerd wordt neemt toe
- Op organisatorisch gebied zorgt decentralisatie van de zorg en de grotere rol die gemeenten en
wijken toegedicht krijgen voor nieuwe werk- en overlegsituaties
- De geïntegreerde benadering van ketenzorg voor chronische patiënten vraagt om betere
samenwerking tussen partners in de eerstelijnszorg en daarbuiten
2. Opkomende technologie
Bijvoorbeeld op het gebied van diagnostiek, behandeling en zelfmanagement
Daarnaast:
- Individueel zorgplan (IZP) met meer persoonlijke gegevens zoals labuitslagen, meetwaarden,
genetische informatie, informatie uit activity trackers of slimme pleisters
Positief: stelt hogere eisen aan de juiste afstemming op de patiënt
- Hogere eisen op het gebied van transparantie en verantwoording
- De zorgbudgetten staan steeds meer onder druk
Blended care en matched care moeten leiden tot kostenreductie en een betere kwaliteit
Blended care: combinatie van eHealth of mHealth met een fysieke behandeling
Matched care: het afstemmen van de behandeling op kenmerken van de patiënt (ernst van de
problematiek, mentale en sociale vaardigheden, omgevingsfactoren, wensen en behoeften van de
patiënt)
Twee trends spelen een belangrijke rol:
- Een beweging in de richting van meer verantwoordelijkheden voor burgers en tegelijkertijd meer
mogelijkheden voor de patiënt
- De snel groeiende mogelijkheden van ICT zorgen ervoor dat het zorgproces minder tijd- en
plaatsafhankelijk wordt en dat het zorgproces met meer informatie kan worden ondersteund of
verbeterd
Van patiënten wordt verwacht dat:
- ze een meer gelijkwaardige gesprekspartner worden voor hun zorgverlener
- dat ze zich realiseren wat het effect is van hun gedrag op hun gezondheid
- dat ze zich actiever informeren en meedenken over belangrijke beslissingen in het zorgproces
Wat als alle zorgconsulten online plaatsvinden?
Bevorderende factoren:
- patiënten willen meer online services
- zorgverzekeraars vergoeden eHealth steeds vaker en mensen gaan vaker zelf betalen voor zorg
- overheidsinstellingen zetten in op eHealth
,- andere ontwikkelingen versnellen het gebruik van online consulten (inzage in medische gegevens,
online beoordelingen van zorgverleners, zelfmetingen)
Belemmerende factoren:
- zowel patiënten als zorgverleners zijn veelal nog onbekend met online mogelijkheden
- de wet- en regelgeving houdt niet altijd rekening met online mogelijkheden
- vergoedingen zijn vaak niet structureel
- zorgen over de privacy en de wet- en regelgeving over informatiebeveiliging is ingewikkeld en lastig
toe te passen
Impact:
- er ontstaat meer concurrentie tussen zorgverleners
- patiënten hebben altijd en overal toegang tot zorg
Zorgverleners moeten zich aan de beveiligingsnorm houden om veilige verbinding te leggen met
patiënten die eist dat de verbinding niet gehackt kan worden en dat de zorgverlener kan verifiëren
dat degene met wie hij online contact heeft degene is die hij zegt te zijn.
Wat als de patiënt de kwaliteit van de zorg beoordeelt?
Bevorderende factoren:
- transparantie over kwaliteit van zorg is een speerpunt van de overheid
- traditionele kwaliteitsinformatie is slecht beschikbaar voor patiënten
- mensen gebruiken graag online beoordelingen om hun keuze op te baseren
- steeds meer zorginstellingen gebruiken online beoordelingen om de patiënttevredenheid te bepalen
- beoordelingen van patiënten blijken overeen te komen met de daadwerkelijke kwaliteit van zorg
Belemmerende factoren:
- weinig patiënten maken actief een keuze voor een zorgverlener
- de beoordelingen zijn anoniem en het is ongecontroleerde informatie en door het nog lage gebruik
is de informatie niet betrouwbaar
- naast subjectieve beoordelingen blijft objectieve kwaliteitsinformatie nodig om de kwaliteit van zorg
te beoordelen
Impact:
- patiënten hebben meer invloed op de beoordeling van de kwaliteit van zorg
- de zorg wordt meer patiëntgericht
Wat als iedereen gezondheidswaarden meet en zelf diagnoses stelt?
Bevorderende factoren:
- patiënten en burgers willen en moeten zelf meer regie nemen over hun gezondheid
- de overheid stuurt aan op de inzet van zelfmetingen
- zorgverleners kunnen gerichter adviezen geven omdat ze een vollediger en meer continu beeld van
de patiënt hebben
- op afstand monitoren is handig en kan tijd besparen en ziekenhuisopnames voorkomen
,Belemmerende factoren:
- zorgverleners vrezen voor onnodig angstige patiënten en dus extra werk
- zorgverleners kunnen de betrouwbaarheid van zelfmeetapparaten moeilijk inschatten en twijfelen
aan de zelfmeetvaardigheden van patiënten
- het aanbod van zelfmeetapparaten is zo groot dat het voor zowel de zorgverleners als patiënten
moeilijk kiezen is
- data uit zelfmeetapparaten kan meestal niet worden uitgewisseld met het informatiesysteem van de
zorgverlener
- zorgen over de privacy over van wie de zelfmeetdata zijn en wie daarbij kan
Impact:
- patiënten krijgen meer inzicht in hun gezondheid
- de zorgverlener kan de behandeling beter afstemmen op de patiënt en hem beter monitoren
Door de ontwikkelingen in de mogelijkheden voor zelfdiagnostiek wordt gesproken over een nieuwe
revolutie: mobiele diagnostiek
Zelfmeetapparaten helpen mensen gegevens over hun gezondheid te verzamelen (bloeddruk,
bloedsuiker, hartslag, hersenactiviteit):
- in mobiele apparaten (carriables)
- in kleding of assecoires (wearables, smart clothes)
- in huis (domotica)
- in het lichaams (insideables, implantables)
Telemonitoring: zorgverleners houden op afstand de gezondheid van de patiënt in de gaten op basis
van door de patiënt zelfgemeten waarden
Wat als mensen met licht psychische klachten online zelftests doen
en behandelingen volgen?
Bevorderende factoren:
- de vraag naar psychische hulp is groot en de inzet van eHealth is nodig om de vraag aan te kunnen
- voor de patiënt is een online behandeling bij de huisarts goedkoper, hij hoeft de deur niet uit, het
kan anoniem en hij gaat niet gebukt onder het stigma van een behandeling bij de specialistische GGZ
- zorgverzekeraars vergoeden eHealthbehandeling in de GGZ inmiddels in reguliere inkoopcontracten
Belemmerende factoren:
- zorgverleners hebben een face-to-face traditie wat betreft hun contact met hun patiënten en
moeten leren hoe ze hun rol in eHealthbehandeling moeten invullen
- er bestaat nog veel onbekendheid over de mogelijkheden bij zowel zorgverleners als cliënten
waardoor het gebruik nog laag is
- een eventuele kostenbesparing komt pas op lange termijn en op korte termijn is het vooral een
investering om eHealth aan te bieden
Impact:
- er komen minder patiënten in de specialistische GGZ terecht
- de drempel voor het zoeken van psychische hulp wordt lager
, Wat als voorspellende software de risicopatiënten in een wijk
identificeert?
Bevorderende factoren:
- efficiëntere zorg is nodig om de toenemende vraag aan te kunnen
- er ontstaat een grotere behoefte aan het delen van informatie tussen zorgverleners, cliënten en
mantelzorgers
- gemeenten en zorginstellingen hebben inzicht nodig in welke mensen welke zorg nodig hebben
- met voorspellingen kunnen ze zich beter voorbereiden op zorgvraag en beter inspelen op de
behoeften van cliënten
Belemmerende factoren:
- zorgverleners zijn niet gewend om samenwerkingsplatforms te gebruiken en zien extra registratie als
last
- analytische software vergt inzicht in de benodigde gegevens en in de goede aanpak
- koppelingen met persoonlijke gezondheidsdossiers en zorgverlenerssystemen zijn nodig
Impact:
- de geleverde zorg is meer afgestemd op de behoeften van de patiënt
- de benodigde inzet is beter te plannen
Wat als ouderen zo lang mogelijk thuis wonen met domotica?
Bevorderende factoren:
- de langdurige zorg wordt anders georganiseerd en er wordt bezuinigd en de inzet van domotica
draagt er aan bij om mensen langer thuis te laten wonen
- ouderen willen zo lang mogelijk thuis blijven wonen en domotica maakt hen minder afhankelijk van
zorgverleners
- de nieuwe generatie ouderen is gewend aan technologie
Belemmerende factoren:
- de huidige generatie ouderen is er nog niet aan toe
- zorgverleners zijn bang dat zorg minder persoonlijk wordt, dat ze een bijrol gaan spelen of ze zijn
zelf nog niet gewend aan nieuwe zorgtechnologie
- zorginstellingen in de langdurige zorg zijn nog weinig geautomatiseerd
- zonder structurele bekostiging zullen zorginstellingen niet grootschalig inzetten op technologische
oplossingen
Impact:
- grootschalige verpleeg- en verzorgingshuizen zullen verdwijnen
- ouderen houden meer controle over hun leven en kunnen het inrichten zoals zij dat willen
Wat als iedereen een persoonlijk gezondheidsdossier gebruikt?
Bevorderende factoren:
- veel mensen geven aan dat ze inzage willen in hun medische gegevens
Er zijn twee grote bewegingen gaande die bepalend zijn voor hoe de eerstelijnszorg er over 5-10 jaar
uitziet:
1. De steeds toenemende druk op professionals in de eerstelijnszorg
Oorzaken:
- De complexiteit van de zorg en de manier waarop deze georganiseerd wordt neemt toe
- Op organisatorisch gebied zorgt decentralisatie van de zorg en de grotere rol die gemeenten en
wijken toegedicht krijgen voor nieuwe werk- en overlegsituaties
- De geïntegreerde benadering van ketenzorg voor chronische patiënten vraagt om betere
samenwerking tussen partners in de eerstelijnszorg en daarbuiten
2. Opkomende technologie
Bijvoorbeeld op het gebied van diagnostiek, behandeling en zelfmanagement
Daarnaast:
- Individueel zorgplan (IZP) met meer persoonlijke gegevens zoals labuitslagen, meetwaarden,
genetische informatie, informatie uit activity trackers of slimme pleisters
Positief: stelt hogere eisen aan de juiste afstemming op de patiënt
- Hogere eisen op het gebied van transparantie en verantwoording
- De zorgbudgetten staan steeds meer onder druk
Blended care en matched care moeten leiden tot kostenreductie en een betere kwaliteit
Blended care: combinatie van eHealth of mHealth met een fysieke behandeling
Matched care: het afstemmen van de behandeling op kenmerken van de patiënt (ernst van de
problematiek, mentale en sociale vaardigheden, omgevingsfactoren, wensen en behoeften van de
patiënt)
Twee trends spelen een belangrijke rol:
- Een beweging in de richting van meer verantwoordelijkheden voor burgers en tegelijkertijd meer
mogelijkheden voor de patiënt
- De snel groeiende mogelijkheden van ICT zorgen ervoor dat het zorgproces minder tijd- en
plaatsafhankelijk wordt en dat het zorgproces met meer informatie kan worden ondersteund of
verbeterd
Van patiënten wordt verwacht dat:
- ze een meer gelijkwaardige gesprekspartner worden voor hun zorgverlener
- dat ze zich realiseren wat het effect is van hun gedrag op hun gezondheid
- dat ze zich actiever informeren en meedenken over belangrijke beslissingen in het zorgproces
Wat als alle zorgconsulten online plaatsvinden?
Bevorderende factoren:
- patiënten willen meer online services
- zorgverzekeraars vergoeden eHealth steeds vaker en mensen gaan vaker zelf betalen voor zorg
- overheidsinstellingen zetten in op eHealth
,- andere ontwikkelingen versnellen het gebruik van online consulten (inzage in medische gegevens,
online beoordelingen van zorgverleners, zelfmetingen)
Belemmerende factoren:
- zowel patiënten als zorgverleners zijn veelal nog onbekend met online mogelijkheden
- de wet- en regelgeving houdt niet altijd rekening met online mogelijkheden
- vergoedingen zijn vaak niet structureel
- zorgen over de privacy en de wet- en regelgeving over informatiebeveiliging is ingewikkeld en lastig
toe te passen
Impact:
- er ontstaat meer concurrentie tussen zorgverleners
- patiënten hebben altijd en overal toegang tot zorg
Zorgverleners moeten zich aan de beveiligingsnorm houden om veilige verbinding te leggen met
patiënten die eist dat de verbinding niet gehackt kan worden en dat de zorgverlener kan verifiëren
dat degene met wie hij online contact heeft degene is die hij zegt te zijn.
Wat als de patiënt de kwaliteit van de zorg beoordeelt?
Bevorderende factoren:
- transparantie over kwaliteit van zorg is een speerpunt van de overheid
- traditionele kwaliteitsinformatie is slecht beschikbaar voor patiënten
- mensen gebruiken graag online beoordelingen om hun keuze op te baseren
- steeds meer zorginstellingen gebruiken online beoordelingen om de patiënttevredenheid te bepalen
- beoordelingen van patiënten blijken overeen te komen met de daadwerkelijke kwaliteit van zorg
Belemmerende factoren:
- weinig patiënten maken actief een keuze voor een zorgverlener
- de beoordelingen zijn anoniem en het is ongecontroleerde informatie en door het nog lage gebruik
is de informatie niet betrouwbaar
- naast subjectieve beoordelingen blijft objectieve kwaliteitsinformatie nodig om de kwaliteit van zorg
te beoordelen
Impact:
- patiënten hebben meer invloed op de beoordeling van de kwaliteit van zorg
- de zorg wordt meer patiëntgericht
Wat als iedereen gezondheidswaarden meet en zelf diagnoses stelt?
Bevorderende factoren:
- patiënten en burgers willen en moeten zelf meer regie nemen over hun gezondheid
- de overheid stuurt aan op de inzet van zelfmetingen
- zorgverleners kunnen gerichter adviezen geven omdat ze een vollediger en meer continu beeld van
de patiënt hebben
- op afstand monitoren is handig en kan tijd besparen en ziekenhuisopnames voorkomen
,Belemmerende factoren:
- zorgverleners vrezen voor onnodig angstige patiënten en dus extra werk
- zorgverleners kunnen de betrouwbaarheid van zelfmeetapparaten moeilijk inschatten en twijfelen
aan de zelfmeetvaardigheden van patiënten
- het aanbod van zelfmeetapparaten is zo groot dat het voor zowel de zorgverleners als patiënten
moeilijk kiezen is
- data uit zelfmeetapparaten kan meestal niet worden uitgewisseld met het informatiesysteem van de
zorgverlener
- zorgen over de privacy over van wie de zelfmeetdata zijn en wie daarbij kan
Impact:
- patiënten krijgen meer inzicht in hun gezondheid
- de zorgverlener kan de behandeling beter afstemmen op de patiënt en hem beter monitoren
Door de ontwikkelingen in de mogelijkheden voor zelfdiagnostiek wordt gesproken over een nieuwe
revolutie: mobiele diagnostiek
Zelfmeetapparaten helpen mensen gegevens over hun gezondheid te verzamelen (bloeddruk,
bloedsuiker, hartslag, hersenactiviteit):
- in mobiele apparaten (carriables)
- in kleding of assecoires (wearables, smart clothes)
- in huis (domotica)
- in het lichaams (insideables, implantables)
Telemonitoring: zorgverleners houden op afstand de gezondheid van de patiënt in de gaten op basis
van door de patiënt zelfgemeten waarden
Wat als mensen met licht psychische klachten online zelftests doen
en behandelingen volgen?
Bevorderende factoren:
- de vraag naar psychische hulp is groot en de inzet van eHealth is nodig om de vraag aan te kunnen
- voor de patiënt is een online behandeling bij de huisarts goedkoper, hij hoeft de deur niet uit, het
kan anoniem en hij gaat niet gebukt onder het stigma van een behandeling bij de specialistische GGZ
- zorgverzekeraars vergoeden eHealthbehandeling in de GGZ inmiddels in reguliere inkoopcontracten
Belemmerende factoren:
- zorgverleners hebben een face-to-face traditie wat betreft hun contact met hun patiënten en
moeten leren hoe ze hun rol in eHealthbehandeling moeten invullen
- er bestaat nog veel onbekendheid over de mogelijkheden bij zowel zorgverleners als cliënten
waardoor het gebruik nog laag is
- een eventuele kostenbesparing komt pas op lange termijn en op korte termijn is het vooral een
investering om eHealth aan te bieden
Impact:
- er komen minder patiënten in de specialistische GGZ terecht
- de drempel voor het zoeken van psychische hulp wordt lager
, Wat als voorspellende software de risicopatiënten in een wijk
identificeert?
Bevorderende factoren:
- efficiëntere zorg is nodig om de toenemende vraag aan te kunnen
- er ontstaat een grotere behoefte aan het delen van informatie tussen zorgverleners, cliënten en
mantelzorgers
- gemeenten en zorginstellingen hebben inzicht nodig in welke mensen welke zorg nodig hebben
- met voorspellingen kunnen ze zich beter voorbereiden op zorgvraag en beter inspelen op de
behoeften van cliënten
Belemmerende factoren:
- zorgverleners zijn niet gewend om samenwerkingsplatforms te gebruiken en zien extra registratie als
last
- analytische software vergt inzicht in de benodigde gegevens en in de goede aanpak
- koppelingen met persoonlijke gezondheidsdossiers en zorgverlenerssystemen zijn nodig
Impact:
- de geleverde zorg is meer afgestemd op de behoeften van de patiënt
- de benodigde inzet is beter te plannen
Wat als ouderen zo lang mogelijk thuis wonen met domotica?
Bevorderende factoren:
- de langdurige zorg wordt anders georganiseerd en er wordt bezuinigd en de inzet van domotica
draagt er aan bij om mensen langer thuis te laten wonen
- ouderen willen zo lang mogelijk thuis blijven wonen en domotica maakt hen minder afhankelijk van
zorgverleners
- de nieuwe generatie ouderen is gewend aan technologie
Belemmerende factoren:
- de huidige generatie ouderen is er nog niet aan toe
- zorgverleners zijn bang dat zorg minder persoonlijk wordt, dat ze een bijrol gaan spelen of ze zijn
zelf nog niet gewend aan nieuwe zorgtechnologie
- zorginstellingen in de langdurige zorg zijn nog weinig geautomatiseerd
- zonder structurele bekostiging zullen zorginstellingen niet grootschalig inzetten op technologische
oplossingen
Impact:
- grootschalige verpleeg- en verzorgingshuizen zullen verdwijnen
- ouderen houden meer controle over hun leven en kunnen het inrichten zoals zij dat willen
Wat als iedereen een persoonlijk gezondheidsdossier gebruikt?
Bevorderende factoren:
- veel mensen geven aan dat ze inzage willen in hun medische gegevens
