Cyclus maatschappij theorieën
Bachelor Sociologie semester 1b
Inhoudsopgave
College 1 (17-11) - Wat is oordeelsvorming & hoe onderscheiden oordelen zich van meningen?.........2
Vraag 1 - Wat is een goed oordeel?....................................................................................................2
Kees Schuyt - ‘Eerste schooldag’.........................................................................................................2
Barzun met citaat van William James.............................................................................................2
Van Tongeren.....................................................................................................................................3
Verschil Schuyt en van Tongeren;...................................................................................................4
Vraag 2 - Hoe komen oordelen tot stand?..........................................................................................4
Haidt’s drie modellen.........................................................................................................................5
College 2 (01-12) - Aan welke vertekeningen is oordeelsvorming in de regel onderhevig?...................7
College 3 (15-12) - Hoe kunnen mensen in verschillende maatschappelijke posities en met
verschillende opvattingen verschillen in hun oordeelsvorming?............................................................8
Deel 3 boek: ‘Morality binds and blinds’:.....................................................................................10
Van der Weele – ‘’Slimmere mensen zijn gevoeliger voor mispercepties’’......................................10
Toon Kuppens - Educationism and the irony of meritocracy............................................................11
Espin - Economics students..............................................................................................................12
Bovens - Het communitarisme als catch-all stroming.......................................................................13
Trappenburg - Hoe Elco Brinkman alsnog zijn zin kreeg...................................................................13
Boek Haidt............................................................................................................................................14
Deel 1...............................................................................................................................................14
Deel 2...............................................................................................................................................17
,College 1 (17-11) - Wat is oordeelsvorming & hoe
onderscheiden oordelen zich van meningen?
Wat zijn maatschappij theorieën?
- Macro sociologie, manier van kijken naar de samenleving waar een belangrijk element van
analyse in zit.
- Veel sociologie is maatschappij theorieën maar niet alle maatschappij theorieën is sociologie.
Vragen in de drie colleges;
1. Wat is oordeelsvorming?
2. Hoe komen oordelen tot stand?
3. Hoe verschillen mensen in hun oordeelsvorming?
4. Hoe verschillen hoger en lager opgeleiden in hun sociale en politieke oordeelsvorming?
5. Welke maatschappijtheorieën liggen ten grondslag aan deze oordeelsvorming?
Vraag 1 - Wat is een goed oordeel?
Literatuur:
- Kees Schuyt
- Van Tongeren
Kees Schuyt - ‘Eerste schooldag’
Nu de universiteiten weer hun poorten openen, is het goed op hun eerste schooldag stil te staan bij
het aloude doel van dit onderwijs; zorgvuldige oordeelsvorming op basis van grondige kennis.
Doel onderwijs hedendaags;
- Geven van een positie op de arbeidsmarkt
Oordeelsvorming gaat dan op de achtergrond en er wordt meer gekeken naar kwalificaties en
wat de arbeidsmarkt nodig heeft.
Maar het echte doel moet zijn oordeelsvorming op basis van grondige kennis
Grondige kennis;
Beoordelingen moeten gecheckt en getoetst, maar het draait om de oordelen zelf. Met
oordeelsvorming kan je ook oordelen over personen maar moet dus empirisch onderbouwd worden.
Toch is het zo dat oordeelsvorming bij opleidingen min of meer wordt verwaarloosd (door een zo
snel mogelijk klaarstomen, zeer korte studieduur, en de focus op geld verdienen en het geven van
positie op arbeidsmarkt). Men moet;
- Onderscheid goede en kwade zaken
- Onderscheid handelingen en gevolgen
- Hoofdzaken onderscheiden bijzaken
- Hoofdgevolgen van verwaarloosbare
- Belangrijke van onbelangrijke details
Barzun met citaat van William James
Een doel van het onderwijs (van universiteiten) is, of zou moeten zijn, om te leren oordelen, oftewel
‘’zorgvuldige oordeelsvorming op basis van grondige kennis’’.
William James: ‘’a college education is to help you to know a good man when you see him.’’
Barzun illustreert met dit citaat uit 1900 op subtiele wijze bovenstaand doel.
2
, Bijna tegenstrijdig, er wordt een oordeel gevormd op basis van uiterlijk.
Een goede opleiding helpt je oordelen over personen te vormen en te onderscheiden.
Doelen wetenschappelijk onderwijs (Dublin-descriptoren);
1. Kennis en inzicht
2. Toepassen van kennis en inzicht
3. Oordeelsvorming
4. Communicatie
5. Leervaardigheden
Oordeelsvorming is hier op de volgende manier in opgenomen: ‘’vaardigheden te verwerven die hen
in staat stellen, om op basis van een vraag of een probleem op het gebied van de discipline,
relevante gegevens te identificeren en te verzamelen, en dat oordeel mede te baseren op een
afweging van relevante sociaal-maatschappelijk, wetenschappelijke en/of ethische aspecten’’.
Oordeelsvorming gaat hier over de discipline en meer gericht op onderzoek;
- Je moet iets nuttigs kunnen zeggen over data/gegevens in een onderzoek.
- Mensen niet alleen uit zichzelf redeneren maar uit een hoger zelf > objectief > doel objectiviteit
is niet haalbaar en ook niet wenselijk.
- Het doel van objectiviteit is verdwenen, de wetenschapper is misschien in feite een
wetenschapper maar hij is ook een activiteit. Het halen van de feitelijke waarheid is dus
onmogelijk want er zit altijd een subjectief iets/mening/interpretatie van de wetenschapper aan.
Van Tongeren
Dit is gebaseerd op het boekje ‘opinitis’, over de wildgroei aan meningen die er is. Dit is vaak te
herleiden naar het gebrek aan kennis (volgens Schuyt). Het zijn vaak verzinsels, leugens, zonder
feiten en ze worden vaak doorgegeven via sociale media.
- Computer rechters die feiten vaststellen en registreren, interpreteren, beoordelen en betekenis
geven.
- Vaak zijn er 2 kanten aan dezelfde zaak.
- Registratie en interpretatie moet wel onderscheiden worden, maar niet gescheiden. Deze twee
zaken kan je namelijk niet los van elkaar zien.
‘Opinitis’
- Wildgroei aan meningen komt tot stand omdat te weinig mensen aandacht besteden aan feiten
- Vb; presidentsverkiezingen 2020, laboratoriumvirus, etc.
- Foute feiten hebben reële gevolgen.
- Maar wat is oorzaak en wat is gevolg?
Punten Van Tongeren;
1. Lastige relatie tussen feiten en oordelen
Oordelen zijn wel (maar niet alleen) gebaseerd op feiten.
- Je kan niet direct uit feiten, oordelen afleiden. Of te wel; feiten spreken niet. Pure feiten bestaan
niet, er zit altijd wel een waarde oordeel aan. En zonder interpretatie zeggen feiten niets. De
relatie tussen oordelen en feiten is tamelijk los.
- Feiten worden van belang door betekenis die we aan ze geven; zonder betekenis bestaat het feit
niet eens. Het wegen van de betekenis is het ‘oordelen’.
- Er gebeuren veel dingen die nooit als feiten erkend gaan worden omdat er geen betekenis aan
zit.
3
Bachelor Sociologie semester 1b
Inhoudsopgave
College 1 (17-11) - Wat is oordeelsvorming & hoe onderscheiden oordelen zich van meningen?.........2
Vraag 1 - Wat is een goed oordeel?....................................................................................................2
Kees Schuyt - ‘Eerste schooldag’.........................................................................................................2
Barzun met citaat van William James.............................................................................................2
Van Tongeren.....................................................................................................................................3
Verschil Schuyt en van Tongeren;...................................................................................................4
Vraag 2 - Hoe komen oordelen tot stand?..........................................................................................4
Haidt’s drie modellen.........................................................................................................................5
College 2 (01-12) - Aan welke vertekeningen is oordeelsvorming in de regel onderhevig?...................7
College 3 (15-12) - Hoe kunnen mensen in verschillende maatschappelijke posities en met
verschillende opvattingen verschillen in hun oordeelsvorming?............................................................8
Deel 3 boek: ‘Morality binds and blinds’:.....................................................................................10
Van der Weele – ‘’Slimmere mensen zijn gevoeliger voor mispercepties’’......................................10
Toon Kuppens - Educationism and the irony of meritocracy............................................................11
Espin - Economics students..............................................................................................................12
Bovens - Het communitarisme als catch-all stroming.......................................................................13
Trappenburg - Hoe Elco Brinkman alsnog zijn zin kreeg...................................................................13
Boek Haidt............................................................................................................................................14
Deel 1...............................................................................................................................................14
Deel 2...............................................................................................................................................17
,College 1 (17-11) - Wat is oordeelsvorming & hoe
onderscheiden oordelen zich van meningen?
Wat zijn maatschappij theorieën?
- Macro sociologie, manier van kijken naar de samenleving waar een belangrijk element van
analyse in zit.
- Veel sociologie is maatschappij theorieën maar niet alle maatschappij theorieën is sociologie.
Vragen in de drie colleges;
1. Wat is oordeelsvorming?
2. Hoe komen oordelen tot stand?
3. Hoe verschillen mensen in hun oordeelsvorming?
4. Hoe verschillen hoger en lager opgeleiden in hun sociale en politieke oordeelsvorming?
5. Welke maatschappijtheorieën liggen ten grondslag aan deze oordeelsvorming?
Vraag 1 - Wat is een goed oordeel?
Literatuur:
- Kees Schuyt
- Van Tongeren
Kees Schuyt - ‘Eerste schooldag’
Nu de universiteiten weer hun poorten openen, is het goed op hun eerste schooldag stil te staan bij
het aloude doel van dit onderwijs; zorgvuldige oordeelsvorming op basis van grondige kennis.
Doel onderwijs hedendaags;
- Geven van een positie op de arbeidsmarkt
Oordeelsvorming gaat dan op de achtergrond en er wordt meer gekeken naar kwalificaties en
wat de arbeidsmarkt nodig heeft.
Maar het echte doel moet zijn oordeelsvorming op basis van grondige kennis
Grondige kennis;
Beoordelingen moeten gecheckt en getoetst, maar het draait om de oordelen zelf. Met
oordeelsvorming kan je ook oordelen over personen maar moet dus empirisch onderbouwd worden.
Toch is het zo dat oordeelsvorming bij opleidingen min of meer wordt verwaarloosd (door een zo
snel mogelijk klaarstomen, zeer korte studieduur, en de focus op geld verdienen en het geven van
positie op arbeidsmarkt). Men moet;
- Onderscheid goede en kwade zaken
- Onderscheid handelingen en gevolgen
- Hoofdzaken onderscheiden bijzaken
- Hoofdgevolgen van verwaarloosbare
- Belangrijke van onbelangrijke details
Barzun met citaat van William James
Een doel van het onderwijs (van universiteiten) is, of zou moeten zijn, om te leren oordelen, oftewel
‘’zorgvuldige oordeelsvorming op basis van grondige kennis’’.
William James: ‘’a college education is to help you to know a good man when you see him.’’
Barzun illustreert met dit citaat uit 1900 op subtiele wijze bovenstaand doel.
2
, Bijna tegenstrijdig, er wordt een oordeel gevormd op basis van uiterlijk.
Een goede opleiding helpt je oordelen over personen te vormen en te onderscheiden.
Doelen wetenschappelijk onderwijs (Dublin-descriptoren);
1. Kennis en inzicht
2. Toepassen van kennis en inzicht
3. Oordeelsvorming
4. Communicatie
5. Leervaardigheden
Oordeelsvorming is hier op de volgende manier in opgenomen: ‘’vaardigheden te verwerven die hen
in staat stellen, om op basis van een vraag of een probleem op het gebied van de discipline,
relevante gegevens te identificeren en te verzamelen, en dat oordeel mede te baseren op een
afweging van relevante sociaal-maatschappelijk, wetenschappelijke en/of ethische aspecten’’.
Oordeelsvorming gaat hier over de discipline en meer gericht op onderzoek;
- Je moet iets nuttigs kunnen zeggen over data/gegevens in een onderzoek.
- Mensen niet alleen uit zichzelf redeneren maar uit een hoger zelf > objectief > doel objectiviteit
is niet haalbaar en ook niet wenselijk.
- Het doel van objectiviteit is verdwenen, de wetenschapper is misschien in feite een
wetenschapper maar hij is ook een activiteit. Het halen van de feitelijke waarheid is dus
onmogelijk want er zit altijd een subjectief iets/mening/interpretatie van de wetenschapper aan.
Van Tongeren
Dit is gebaseerd op het boekje ‘opinitis’, over de wildgroei aan meningen die er is. Dit is vaak te
herleiden naar het gebrek aan kennis (volgens Schuyt). Het zijn vaak verzinsels, leugens, zonder
feiten en ze worden vaak doorgegeven via sociale media.
- Computer rechters die feiten vaststellen en registreren, interpreteren, beoordelen en betekenis
geven.
- Vaak zijn er 2 kanten aan dezelfde zaak.
- Registratie en interpretatie moet wel onderscheiden worden, maar niet gescheiden. Deze twee
zaken kan je namelijk niet los van elkaar zien.
‘Opinitis’
- Wildgroei aan meningen komt tot stand omdat te weinig mensen aandacht besteden aan feiten
- Vb; presidentsverkiezingen 2020, laboratoriumvirus, etc.
- Foute feiten hebben reële gevolgen.
- Maar wat is oorzaak en wat is gevolg?
Punten Van Tongeren;
1. Lastige relatie tussen feiten en oordelen
Oordelen zijn wel (maar niet alleen) gebaseerd op feiten.
- Je kan niet direct uit feiten, oordelen afleiden. Of te wel; feiten spreken niet. Pure feiten bestaan
niet, er zit altijd wel een waarde oordeel aan. En zonder interpretatie zeggen feiten niets. De
relatie tussen oordelen en feiten is tamelijk los.
- Feiten worden van belang door betekenis die we aan ze geven; zonder betekenis bestaat het feit
niet eens. Het wegen van de betekenis is het ‘oordelen’.
- Er gebeuren veel dingen die nooit als feiten erkend gaan worden omdat er geen betekenis aan
zit.
3
