Leerdoelen kt 1
Lesweek 1 wg 1
De student verwoordt wat het verschil is tussen curatieve en palliatieve zorg.
Curatieve zorg Palliatieve zorg
Doel: genezen Behoud/verbetering kwaliteit van leven
Behandeling Behandeling van ziekte indien mogelijk en
alleen na afweging voor- en nadelen
Maximaal reanimeerbeleid Overeengekomen reanimeerbeleid
Protocollaire zorg Zorg op maat
ADL tijdelijk afhankelijk Wisselende ADL afhankelijkheid
Uiteindelijk: integratie in persoonlijke en Uiteindelijk: gericht op kwaliteit van sterven
sociaal leven
Verschil palliatieve en curatieve zorg:
Het grootste verschil is het behandeldoel, bij curatief is het doel genezen en staat
behandelen centraal. Bij palliatief gaat het om stabilisering en staat kwaliteit van leven
centraal.
De student legt uit wat palliatieve zorg inhoudt en weet welke thema’s van belang zijn
in de palliatieve fase.
In de definitie van de WHO (2015)27 wordt palliatieve zorg omschreven als 'een benadering die de
kwaliteit van leven verbetert van patiënten (volwassenen en kinderen) en hun naasten die te maken
hebben met een levensbedreigende aandoening, door het voorkomen en verlichten van lijden door
middel van vroegtijdige signalering en zorgvuldige beoordeling en behandeling van pijn en andere
problemen van lichamelijke, psychosociale en spirituele aard'
Aan een symptoom is een aantal dimensies te onderscheiden: (Chang 20091, Vissers 201026)
lichamelijk:
o pathofysiologisch: het mechanisme dat tot het symptoom leidt
o sensorisch: de gewaarwording van het symptoom
o functioneel: de gevolgen van het symptoom voor het fysiek functioneren
psychologisch:
o affectief: de emotionele problemen die ontstaan door, samengaan met of van invloed
zijn op het symptoom
o cognitief: begrip van het symptoom en gedachten hierover
sociaal:
o gedrag en interactie met de eigen omgeving
o functionele gevolgen van het niet meer kunnen vervullen van rollen in het eigen sociale
systeem
, existentieel c.q. spiritueel: gedachten, gevoelens en vragen die het symptoom oproept ten
aanzien van de persoonlijke zin- en betekenisgeving die verbonden zijn met het ziekteverloop
en het levenseinde.
Thema’s:
- Kwaliteit van leven
Lichamelijk, sociaal en psychisch
- Symptoommanagement
Specifieke symptomen
Ondervangen/onderdrukken
- Multidimensionale zorg
Alle dimensies
- Zorg voor cliënt en naasten
Rouwproces
Schuldgevoelens
- Anticiperen en proactieve zorgplanning
Beslissingen nemen
Op tijd gesprekken voeren over datgene wat iemand te
wachten staat (denk aan bijvoorbeeld beademing willen
ja of nee)
- Autonomie
Zelf beslissen
Grenzen aangeven
De student kent de meest voorkomende symptomen bij cliënten in de palliatieve fase en
kan inschatten welke mensen een verhoogd risico hebben op deze symptomen en kan
deze herkennen in de fase van vroegsignalering.
Meest voorkomende symptomen zijn:
o Vermoeidheid
o Pijn
o Gebrek aan energie
o Zwakte
o Gebrek aan eetlust
o Gespannenheid
o Gewichtsverlies
o Droge mond
o obstipatie
Verhoogde risico’s bij mensen in de palliatieve fase:
o Anorexia en gewichtsverlies
o Decubitus
o Ascites
o Dehydratie
o Delier
o Depressie
, o Diarree
De student legt uit wat de symptomen en oorzaken zijn van ‘slaapproblemen’ in de
palliatieve fase.
Oorzaken zijn ongewenste slaaphouding, onrust, spanning, bijwerkingen medicatie en piekeren.
Symptomen zijn bijvoorbeeld gebrek aan energie.
- Predisponerende factoren:
Voor het optreden van slaapproblemen in de palliatieve fase zijn bepaalde vormen van
kanker (m.n. long- en borstkanker) en een slechte lichamelijke toestand c.q. performance
status. Daarnaast treden ze vaker op bij scheiding, lagere sociaaleconomische status,
slaapproblemen in de familie en slaapproblemen in de voorgeschiedenis.
bvb. recente operatie waardoor zij een mindere weerstand heeft
- Uitlokkende factoren
ongewenste slaaphouding;
onvoldoende behandelde of behandelbare lichamelijke symptomen als gevolg van
ziekte, behandeling of comorbiditeit
verstoring van het dag-en-nachtritme bij dementie
onrust, verwardheid en/of delier
piekeren en bezorgheid over de ziekte en de gevolgen daarvan (voor de naasten)
en/of gevoelens van hopeloosheid
depressie, spanning of angst
bijwerkingen van medicatie en/of behandeling:
bijwerkingen van middelen
omgevingsfactoren en/of hospitalisatie, leidend tot gebrek aan privacy, nachtelijke
onrust en verstoring van het dag-en-nachtritme
bvb. piekeren en bezorgdheid over de ziekte en de gevolgen daarvan (voor de
naasten) en/of gevoelens van hopeloosheid
bvb. pijn waardoor mevrouw minder goed kan slapen
, - Onderhoudende factoren
Als er eenmaal slaapproblemen bestaan, kunnen ze worden onderhouden door gedrag en
inadequate gedachten.
Met gedrag wordt in dit verband vooral bedoeld verkeerde slaaphygiëne, frequent
veranderen van slaap- en waaktijden, verminderde activiteit, veel slapen overdag en
langdurig onjuist gebruik van slaapmedicatie.
bvb. Als er eenmaal slaapproblemen bestaan, kunnen ze worden onderhouden door
gedrag en inadequate gedachten.
bvb. blijft in een vicieuze cirkel van slapeloosheid door piekeren
P: Slapeloosheid
E: Lichamelijke pijnklachten door carcinoom en abces
S: slapeloze nachten door stress, in de nacht last van pijnklachten waardoor mevrouw geen fijne
slaaphouding kan vinden, na een middagdutje ook gebrek aan energie, uitgeput na het opstaan
Lesweek 1 wg 2
De student legt uit wat de verschillende stadia van palliatieve zorg inhouden
(ziektegerichte-, symptoomgerichte palliatie, palliatie in de stervensfase, nazorg).
Stadium 1:
Markering palliatieve fase
- Mensen met kanker
- Levensbedreigende aandoeningen
- Onduidelijke scheiding tussen curatief en palliatief
- Kwetsbare ouderen
Stadium 2:
Meer ziektegericht dan symptoomgericht
- Ziektegerichte palliatie: doel van kwaliteit van leven handhaven of verbeteren (bijvoorbeeld
starten met chemo)
- Symptoomgerichte palliatie: richt op symptomen van de zorgvrager, het is gericht op
handhaven of verbeteren van kwaliteit van leven (bijvoorbeeld pijn medicatie voor
bijwerkingen chemo)
Stadium 3:
Meer symptoomgericht dan ziektegericht
- Bijwerkingen & belasting
- Kwaliteit van leven
- Balans
- Klachten voorkomen
Stadium 4:
Palliatie in de stervensfase (nog paar dagen te leven)
- KvL > kwaliteit van sterven
- Symptoomgerichte palliatie
- Overlijden onafwendbaar
- Cognitieve functies behouden niet altijd meer behoudbaar
Stadium 5
Nazorg nabestaande
Lesweek 1 wg 1
De student verwoordt wat het verschil is tussen curatieve en palliatieve zorg.
Curatieve zorg Palliatieve zorg
Doel: genezen Behoud/verbetering kwaliteit van leven
Behandeling Behandeling van ziekte indien mogelijk en
alleen na afweging voor- en nadelen
Maximaal reanimeerbeleid Overeengekomen reanimeerbeleid
Protocollaire zorg Zorg op maat
ADL tijdelijk afhankelijk Wisselende ADL afhankelijkheid
Uiteindelijk: integratie in persoonlijke en Uiteindelijk: gericht op kwaliteit van sterven
sociaal leven
Verschil palliatieve en curatieve zorg:
Het grootste verschil is het behandeldoel, bij curatief is het doel genezen en staat
behandelen centraal. Bij palliatief gaat het om stabilisering en staat kwaliteit van leven
centraal.
De student legt uit wat palliatieve zorg inhoudt en weet welke thema’s van belang zijn
in de palliatieve fase.
In de definitie van de WHO (2015)27 wordt palliatieve zorg omschreven als 'een benadering die de
kwaliteit van leven verbetert van patiënten (volwassenen en kinderen) en hun naasten die te maken
hebben met een levensbedreigende aandoening, door het voorkomen en verlichten van lijden door
middel van vroegtijdige signalering en zorgvuldige beoordeling en behandeling van pijn en andere
problemen van lichamelijke, psychosociale en spirituele aard'
Aan een symptoom is een aantal dimensies te onderscheiden: (Chang 20091, Vissers 201026)
lichamelijk:
o pathofysiologisch: het mechanisme dat tot het symptoom leidt
o sensorisch: de gewaarwording van het symptoom
o functioneel: de gevolgen van het symptoom voor het fysiek functioneren
psychologisch:
o affectief: de emotionele problemen die ontstaan door, samengaan met of van invloed
zijn op het symptoom
o cognitief: begrip van het symptoom en gedachten hierover
sociaal:
o gedrag en interactie met de eigen omgeving
o functionele gevolgen van het niet meer kunnen vervullen van rollen in het eigen sociale
systeem
, existentieel c.q. spiritueel: gedachten, gevoelens en vragen die het symptoom oproept ten
aanzien van de persoonlijke zin- en betekenisgeving die verbonden zijn met het ziekteverloop
en het levenseinde.
Thema’s:
- Kwaliteit van leven
Lichamelijk, sociaal en psychisch
- Symptoommanagement
Specifieke symptomen
Ondervangen/onderdrukken
- Multidimensionale zorg
Alle dimensies
- Zorg voor cliënt en naasten
Rouwproces
Schuldgevoelens
- Anticiperen en proactieve zorgplanning
Beslissingen nemen
Op tijd gesprekken voeren over datgene wat iemand te
wachten staat (denk aan bijvoorbeeld beademing willen
ja of nee)
- Autonomie
Zelf beslissen
Grenzen aangeven
De student kent de meest voorkomende symptomen bij cliënten in de palliatieve fase en
kan inschatten welke mensen een verhoogd risico hebben op deze symptomen en kan
deze herkennen in de fase van vroegsignalering.
Meest voorkomende symptomen zijn:
o Vermoeidheid
o Pijn
o Gebrek aan energie
o Zwakte
o Gebrek aan eetlust
o Gespannenheid
o Gewichtsverlies
o Droge mond
o obstipatie
Verhoogde risico’s bij mensen in de palliatieve fase:
o Anorexia en gewichtsverlies
o Decubitus
o Ascites
o Dehydratie
o Delier
o Depressie
, o Diarree
De student legt uit wat de symptomen en oorzaken zijn van ‘slaapproblemen’ in de
palliatieve fase.
Oorzaken zijn ongewenste slaaphouding, onrust, spanning, bijwerkingen medicatie en piekeren.
Symptomen zijn bijvoorbeeld gebrek aan energie.
- Predisponerende factoren:
Voor het optreden van slaapproblemen in de palliatieve fase zijn bepaalde vormen van
kanker (m.n. long- en borstkanker) en een slechte lichamelijke toestand c.q. performance
status. Daarnaast treden ze vaker op bij scheiding, lagere sociaaleconomische status,
slaapproblemen in de familie en slaapproblemen in de voorgeschiedenis.
bvb. recente operatie waardoor zij een mindere weerstand heeft
- Uitlokkende factoren
ongewenste slaaphouding;
onvoldoende behandelde of behandelbare lichamelijke symptomen als gevolg van
ziekte, behandeling of comorbiditeit
verstoring van het dag-en-nachtritme bij dementie
onrust, verwardheid en/of delier
piekeren en bezorgheid over de ziekte en de gevolgen daarvan (voor de naasten)
en/of gevoelens van hopeloosheid
depressie, spanning of angst
bijwerkingen van medicatie en/of behandeling:
bijwerkingen van middelen
omgevingsfactoren en/of hospitalisatie, leidend tot gebrek aan privacy, nachtelijke
onrust en verstoring van het dag-en-nachtritme
bvb. piekeren en bezorgdheid over de ziekte en de gevolgen daarvan (voor de
naasten) en/of gevoelens van hopeloosheid
bvb. pijn waardoor mevrouw minder goed kan slapen
, - Onderhoudende factoren
Als er eenmaal slaapproblemen bestaan, kunnen ze worden onderhouden door gedrag en
inadequate gedachten.
Met gedrag wordt in dit verband vooral bedoeld verkeerde slaaphygiëne, frequent
veranderen van slaap- en waaktijden, verminderde activiteit, veel slapen overdag en
langdurig onjuist gebruik van slaapmedicatie.
bvb. Als er eenmaal slaapproblemen bestaan, kunnen ze worden onderhouden door
gedrag en inadequate gedachten.
bvb. blijft in een vicieuze cirkel van slapeloosheid door piekeren
P: Slapeloosheid
E: Lichamelijke pijnklachten door carcinoom en abces
S: slapeloze nachten door stress, in de nacht last van pijnklachten waardoor mevrouw geen fijne
slaaphouding kan vinden, na een middagdutje ook gebrek aan energie, uitgeput na het opstaan
Lesweek 1 wg 2
De student legt uit wat de verschillende stadia van palliatieve zorg inhouden
(ziektegerichte-, symptoomgerichte palliatie, palliatie in de stervensfase, nazorg).
Stadium 1:
Markering palliatieve fase
- Mensen met kanker
- Levensbedreigende aandoeningen
- Onduidelijke scheiding tussen curatief en palliatief
- Kwetsbare ouderen
Stadium 2:
Meer ziektegericht dan symptoomgericht
- Ziektegerichte palliatie: doel van kwaliteit van leven handhaven of verbeteren (bijvoorbeeld
starten met chemo)
- Symptoomgerichte palliatie: richt op symptomen van de zorgvrager, het is gericht op
handhaven of verbeteren van kwaliteit van leven (bijvoorbeeld pijn medicatie voor
bijwerkingen chemo)
Stadium 3:
Meer symptoomgericht dan ziektegericht
- Bijwerkingen & belasting
- Kwaliteit van leven
- Balans
- Klachten voorkomen
Stadium 4:
Palliatie in de stervensfase (nog paar dagen te leven)
- KvL > kwaliteit van sterven
- Symptoomgerichte palliatie
- Overlijden onafwendbaar
- Cognitieve functies behouden niet altijd meer behoudbaar
Stadium 5
Nazorg nabestaande
