Samenvatting Les 8 stemmingsstoornissen klinische psychologie

Les 8 – stemmingsstoornissen
Korte definities

- Emotie = een intens overheersend gevoel van korte duur, dat te maken heeft met een
specifieke ervaring.
o Gekoppeld aan een ervaring
o ‘Weer van de dag’
- Stemming = een bepaalde gemoedstoestand van een zekere duur, die geen betrekking heeft
op een specifieke ervaring
o ‘Klimaat’

Stemmingsstoornis:
- Belangrijkste kenmerk: stemming is langdurig veranderd
o Ernstige somberheid
 Zelfs positieve ervaringen zijn niet goed
 Je hebt wel ups en downs
o Overdreven goede stemming
- Niet elke stemmingsverandering is een stoornis
o Bv.: een normale emotionele reactie op tegenslag. Deze reactie duurt meestal kort.
- Stemmingsstoornis duurt meestal langer
o Dagen tot maanden
 Dagen: overdreven goede stemming
- Stemmingsstoornissen zijn syndromen waar diverse symptomen gelijktijdig aanwezig zijn.
o Het gaat meestal om episoden, tijdelijke verstoringen (in ups-and-downs...)
o Iedereen heeft ups-and-downs, maar bij een stemmingsstoornis is de grondtoon
verlaagd of verhoogd




Depressieve stemmingsstoornis

A-criteria:
- 5 of meer van de volgende symptomen zijn binnen dezelfde periode van 2 weken aanwezig
geweest en wijken af van het eerdere functioneren. (NB: 1) of 2) zit er zeker bij)
o Sombere stemming gedurende het grootste deel van de dag of bijna elke dag zoals
blijkt uit of subjectieve mededelingen of observatie door anderen
 Bij kinderen en adolescenten prikkelbaarheid
o Duidelijk verminderde interesse of plezier in alle activiteiten, gedurende het grootste
deel van de dag, bijna elke dag.
 Bij dingen die je graag doet. Geen dingen waar je tegenop ziet.
o Significant gewichtsverlies zonder dieet, of gewichtstoename
o Insomnia of hypersomnia (slaapt te weinig of te veel)
o Psychomotorische agitatie of vertraging
o Vermoeidheid of verlies van energie
o Gevoelens van waardeloosheid of buitensporige of onterechte schuldgevoelens (kan
waanachtig zijn) bijna elke dag (niet alleen zelfverwijt of schuldgevoel over het ziek
zijn)
 Emoties zitten lager, maar de cognitie ligt ook lager

1

, o Verminderd vermogen tot nadenken of concentreren of besluiteloosheid
 Piekeren
 Rumineren
o Terugkerende gedachten aan de dood
 Gradaties

B-criteria:
- De symptomen veroorzaken klinisch significante lijdensdruk of beperkingen in het sociale of
beroepsmatige functioneren of in het functioneren op andere belangrijke terreinen

C-criteria:
- De episode kan niet worden toegeschreven aan fysiologische effecten van een middel of aan
een somatische aandoening

D-criteria
- Het optreden van de depressieve episode kan niet verklaard worden door een schizo
affectieve stoornis, schizofrenie of andere psychotische stoornis
 Als schizo meer op voorgrond is, meer dat gaan behandelen
 Als depressie meer op voorgrond is, dat behandelen

E-criteria
- Er heeft zich nooit een manische of hypomanische episode voorgedaan (tenzij tgv de
medicatie)
 Dan spreken we van een bipolaire stoornis


Persisterend depressieve stoornis (dysthymie)

- Gedurende het grootste deel van de dag, meer dagen wel dan niet, een depressieve
stemming hebben en dit gedurende ten minste twee jaar
- Onbehandeld kan deze stoornis het hele leven voort blijven woekeren
o Geworteld in hun depressieve levensstijl
o Niet meer herinneren hoe het vroeger was
- Tijdens de depressieve stemming moeten minstens twee (hiervoor vijf) van de volgende
symptomen voorkomen:
o Slechte eetlust of te veel eten
o Slapeloosheid of te veel slapen
o Weinig energie of moeheid
o Gering gevoel van eigenwaarde
o Slechte concentratie of moeilijkheden om tot een besluit te komen
o Gevoelens van hopeloosheid
- Deze komen ook voor bij een gewone depressie, maar zijn minder aanwezig


Specificaties

- Onderverdeling binnen DSM5
- Met angstige spanning
o Minstens 2 gedurende de meeste dagen van de stoornis
 Zich opgedraaid of gespannen voelen
 Zich uitzonderlijk rusteloos voelen

2