Bestuursrecht
Week 1
Kennisclip I: Introductie, wat is het Bestuursrecht, wat is het verschil met
Constitutioneel recht, Privaatrecht en Strafrecht en wat zijn de functies van het
Bestuursrecht?
Wat is bestuursrecht?
• Ziet op de rechtsverhouding tussen het bestuur en de burgers;
• Eenzijdig vaststellen van de rechtspositie van burgers in het algemeen belang;
• Concretisering van de democratische rechtsstaat.
Verschil met Constitutioneel recht
• Nauwe samenhang tussen Constitutioneel recht en Bestuursrecht;
• Staatsrecht gaat om de grondregels voor de democratische rechtsstaat;
• Staatsrecht bestudeerd de organieke wetten; wetten die de organen en organisatie van
de staat regelen
• Hoe democratische rechtsstaat handen en voeten krijgt voor de burger: terrein van het
Bestuursrecht;
• Onlosmakelijk met elkaar verbonden
Verschil met Privaatrecht
• Ziet op relatie tussen burgers/bedrijven onderling;
• Gelijkwaardigheid betrokken partijen;
• Particulier belang staat centraal.
Functies van het bestuursrecht
• Van het bestuur: instrumentele functie;
• Voor het bestuur: normerende functie;
• Tegen het bestuur: waarborgfunctie.
1. Instrumentele functie
Het toekennen van bevoegdheden om het bestuur zijn publieke taken (het behartigen
van het algemeen belang) goed te kunnen laten uitoefenen;
Vroeger: vooral ge- en verboden;
Sinds jaren 50/60: ook vergunningen, subsidies, uitkeringen en andere ‘instrumentele’
bevoegdheden;
o Vooral geregeld in het bijzondere bestuursrecht
2. Normerende functie
Het bestuursrecht bevat regels waaraan het bestuur zich moet houden;
Wat zijn die regels?
o Wet- en regelgeving (Awb en bijzondere wetgeving), amvb’s, ministeriële
regeling, beleidsregels, algemene beginselen
van behoorlijk bestuur.
, 3. Waarborgfunctie
• Het bestuursrecht biedt waarborgen tegen eenzijdig overheidsingrijpen;
• Rechtsbescherming: onafhankelijke rechtspraak, maar ook bezwaar (H 7 Awb),
inspraak, openbaarheid, klachtrecht (H 9 Awb), schadevergoeding (H 4 en 8 Awb).
Gelede normstelling; Het verschijnsel dat normstelling in het bestuursrecht (anders dan in
het civiel en het strafrecht) plaatsvindt op meerdere niveaus van regelgeving.
Kennisclip II: Hoe ziet de bestuursrechtelijke procedure eruit?
Hoe ziet de bestuursrechtelijke procedure eruit?
• Voornemen om een besluit te nemen:
o Aanvraag ingediend: omgevingsvergunning, subsidie of uitkering;
o Ambtshalve: handhavingsbesluit naar aanleiding van een overtreding;
• Voordat besluit wordt genomen: zienswijze (4:7 e.v. Awb) of openbare uniforme
voorbereidingsprocedure (afdeling 3.4 Awb);
• Besluit (1:3, eerste lid, Awb);
Rechtbank rotterdam; tabak
Kennisclip III: De Algemene wet bestuursrecht, haar geschiedenis en doelstellingen
Naar een algemeen bestuursrecht
• Vroeger vooral bijzonder bestuursrecht;
• 1994: Algemene wet bestuursrecht;
• Doelstellingen:
Vastleggen algemene regels van het bestuursrecht;
Bevorderen eenheid;
Systematiseren en vereenvoudigen;
Codificeren van jurisprudentie;
, Regelen van algemene onderwerpen die niet goed passen in bijzondere
regelgeving.
• De Awb is werk in uitvoering…
De awb heeft een uniformende werkening; is relevant voor al het bijzondere bestuursrecht
De verhouding algemeen (Awb) en bijzonder bestuursrecht
In de Awb vinden we:
• Dwingend recht:
Afwijking van Awb soms niet mogelijk (bijv. art. 6:7 Awb (beroepstermijn)), gebeurt dat toch
dan stelt de bijzondere wet ‘in afwijking van de Awb…’
• Regelend recht:
Awb bevat hoofdregel maar staat afwijking uitdrukkelijk toe: ‘tenzij bij wettelijk voorschrift
anders is bepaald’, zie bijv. 4:1 Awb
• Aanvullend recht:
Bijzondere wet bevat hoofdregel maar wanneer daarin niets staat, geldt Awb, zie bijv. 4:13
Awb
• Facultatief recht:
De bijzondere wetgever kan een bepaling uit de Awb van toepassing verklaren (bijv. afd. 3.4
Awb)
Kennisclip IV: Het bestuursorgaanbegrip deel I
Kernbegrippen awb
• Week 1: Bestuursorgaan (artikel 1:1 Awb);
• Week 2: Belanghebbende (artikel 1:2 Awb);
• Week 3: Besluit (artikel 1:3 Awb);
• Waarom belangrijk?
o Om te bepalen welke regels van toepassing zijn op handelen van de overheid;
o Rechtsbescherming (artikel 8:1 Awb): een belanghebbende kan tegen een
besluit beroep instellen bij de bestuursrechter.
Waarom is het zijn van bestuursorgaan van belang?
• De Awb is alleen van toepassing op het handelen van bestuursorganen;
• Geen bestuursorgaan, dan ook geen besluit, zie art. 1:3 Awb;
• Geen besluit, dan ook geen bestuursrechtelijke rechtsbescherming (bezwaar, beroep).
A-bestuursorganen
Artikel 1:1 lid 1 sub a Awb:
“Onder bestuursorgaan wordt verstaan een
- orgaan van een
- rechtspersoon die
- krachtens publiekrecht
is ingesteld.”
Rechtspersoon krachtens publiekrecht?
• Rechtspersoonlijkheid op grond van de wet!
Week 1
Kennisclip I: Introductie, wat is het Bestuursrecht, wat is het verschil met
Constitutioneel recht, Privaatrecht en Strafrecht en wat zijn de functies van het
Bestuursrecht?
Wat is bestuursrecht?
• Ziet op de rechtsverhouding tussen het bestuur en de burgers;
• Eenzijdig vaststellen van de rechtspositie van burgers in het algemeen belang;
• Concretisering van de democratische rechtsstaat.
Verschil met Constitutioneel recht
• Nauwe samenhang tussen Constitutioneel recht en Bestuursrecht;
• Staatsrecht gaat om de grondregels voor de democratische rechtsstaat;
• Staatsrecht bestudeerd de organieke wetten; wetten die de organen en organisatie van
de staat regelen
• Hoe democratische rechtsstaat handen en voeten krijgt voor de burger: terrein van het
Bestuursrecht;
• Onlosmakelijk met elkaar verbonden
Verschil met Privaatrecht
• Ziet op relatie tussen burgers/bedrijven onderling;
• Gelijkwaardigheid betrokken partijen;
• Particulier belang staat centraal.
Functies van het bestuursrecht
• Van het bestuur: instrumentele functie;
• Voor het bestuur: normerende functie;
• Tegen het bestuur: waarborgfunctie.
1. Instrumentele functie
Het toekennen van bevoegdheden om het bestuur zijn publieke taken (het behartigen
van het algemeen belang) goed te kunnen laten uitoefenen;
Vroeger: vooral ge- en verboden;
Sinds jaren 50/60: ook vergunningen, subsidies, uitkeringen en andere ‘instrumentele’
bevoegdheden;
o Vooral geregeld in het bijzondere bestuursrecht
2. Normerende functie
Het bestuursrecht bevat regels waaraan het bestuur zich moet houden;
Wat zijn die regels?
o Wet- en regelgeving (Awb en bijzondere wetgeving), amvb’s, ministeriële
regeling, beleidsregels, algemene beginselen
van behoorlijk bestuur.
, 3. Waarborgfunctie
• Het bestuursrecht biedt waarborgen tegen eenzijdig overheidsingrijpen;
• Rechtsbescherming: onafhankelijke rechtspraak, maar ook bezwaar (H 7 Awb),
inspraak, openbaarheid, klachtrecht (H 9 Awb), schadevergoeding (H 4 en 8 Awb).
Gelede normstelling; Het verschijnsel dat normstelling in het bestuursrecht (anders dan in
het civiel en het strafrecht) plaatsvindt op meerdere niveaus van regelgeving.
Kennisclip II: Hoe ziet de bestuursrechtelijke procedure eruit?
Hoe ziet de bestuursrechtelijke procedure eruit?
• Voornemen om een besluit te nemen:
o Aanvraag ingediend: omgevingsvergunning, subsidie of uitkering;
o Ambtshalve: handhavingsbesluit naar aanleiding van een overtreding;
• Voordat besluit wordt genomen: zienswijze (4:7 e.v. Awb) of openbare uniforme
voorbereidingsprocedure (afdeling 3.4 Awb);
• Besluit (1:3, eerste lid, Awb);
Rechtbank rotterdam; tabak
Kennisclip III: De Algemene wet bestuursrecht, haar geschiedenis en doelstellingen
Naar een algemeen bestuursrecht
• Vroeger vooral bijzonder bestuursrecht;
• 1994: Algemene wet bestuursrecht;
• Doelstellingen:
Vastleggen algemene regels van het bestuursrecht;
Bevorderen eenheid;
Systematiseren en vereenvoudigen;
Codificeren van jurisprudentie;
, Regelen van algemene onderwerpen die niet goed passen in bijzondere
regelgeving.
• De Awb is werk in uitvoering…
De awb heeft een uniformende werkening; is relevant voor al het bijzondere bestuursrecht
De verhouding algemeen (Awb) en bijzonder bestuursrecht
In de Awb vinden we:
• Dwingend recht:
Afwijking van Awb soms niet mogelijk (bijv. art. 6:7 Awb (beroepstermijn)), gebeurt dat toch
dan stelt de bijzondere wet ‘in afwijking van de Awb…’
• Regelend recht:
Awb bevat hoofdregel maar staat afwijking uitdrukkelijk toe: ‘tenzij bij wettelijk voorschrift
anders is bepaald’, zie bijv. 4:1 Awb
• Aanvullend recht:
Bijzondere wet bevat hoofdregel maar wanneer daarin niets staat, geldt Awb, zie bijv. 4:13
Awb
• Facultatief recht:
De bijzondere wetgever kan een bepaling uit de Awb van toepassing verklaren (bijv. afd. 3.4
Awb)
Kennisclip IV: Het bestuursorgaanbegrip deel I
Kernbegrippen awb
• Week 1: Bestuursorgaan (artikel 1:1 Awb);
• Week 2: Belanghebbende (artikel 1:2 Awb);
• Week 3: Besluit (artikel 1:3 Awb);
• Waarom belangrijk?
o Om te bepalen welke regels van toepassing zijn op handelen van de overheid;
o Rechtsbescherming (artikel 8:1 Awb): een belanghebbende kan tegen een
besluit beroep instellen bij de bestuursrechter.
Waarom is het zijn van bestuursorgaan van belang?
• De Awb is alleen van toepassing op het handelen van bestuursorganen;
• Geen bestuursorgaan, dan ook geen besluit, zie art. 1:3 Awb;
• Geen besluit, dan ook geen bestuursrechtelijke rechtsbescherming (bezwaar, beroep).
A-bestuursorganen
Artikel 1:1 lid 1 sub a Awb:
“Onder bestuursorgaan wordt verstaan een
- orgaan van een
- rechtspersoon die
- krachtens publiekrecht
is ingesteld.”
Rechtspersoon krachtens publiekrecht?
• Rechtspersoonlijkheid op grond van de wet!
