Vestibulaire revalidatie
1a. Het vestibulaire systeem: componenten en taken (functies)
Input
verschillende types van receptoren (soort info?, hoe kunnen we het testen?)
1. Proprioceptie
soort: positie gevoel en bewegingsgevoel
test: spiegelbewegingen, thumb finding test
2. visie/zicht
detectie van obstakels in de omgeving (proactief scannen + belangrijk aspect feedforward)
Visie:
- gezichtsscherpte (verschillende optotypes kunnen worden gebruikt zoas Snellen chart,
Landolt C, Bailey and Lovie chart)
- contrast sensitiviteit, achtergrondherkenning, diepteperceptie…
Gezichtsvelden:
- confrontatie test (screening voor gezichtsveld beperkingen)
- betekenis gezichtsveld beperkingen
Oculomotorische vaardigheden
- soepele achtervolging van oogbewegingen
- vergentie (di- en covergentie)
- saccaden
- optokinetisch geïnduceerde oogbewegingen)
- vestibulo-oculaire bewegingen
relatie tussen visie en occulomotorische vaardigheden -> occulomotorische
vaardigheden moeten omgeving scannen voor mogelijke obstakels
Opgepast! Vergeet niet het hemispatieel visueel neglect
detectie van eigen beweging met respect naar stilstaande objecten (hoogtevrees)
informatie over eigen snelheid vergeleken met stilstaande objecten
beide centraal (projectie van object wordt steeds groter op het netvlies/retina)
perifere visie (optische stroom)
- neiging om te willen remmen als een passagier in een snel rijdende auto
- indien niet werkt -> botsingen
schatting van de eigen houding zwaaien tov een vast referentiepunt
- hoogtevrees
visuele oriëntatie (verticaal reference frame)
- verticaal referentiekader -> correcte perceptie van wat verticaal is, horizontaal of orthogonaal
- assessment van perceptie van verticaliteit -> subjective visual vertical test (SVV) dat is in volledig
,donkere kamer met startpositie 5-20 graden naar links en rechts + hoofd in neutrale positie en
inclinatie van links en rechts
testen voor zicht en oculomotorische vaardigheden in functie van balans/evenwicht bewaren
3. labyrint
soort: positie van het hoofd tov de ruimte, lineaire versnelling van het hoofd, rotationele versnelling
van het hoofd
test: Bedside tests (clinical) -> head impulse test, head shaking test, dix-hallpike test
Vestibualaire functie testen -> Binaural Bithermal Caloric test
4. andere sensorische input
exteroceptief (lichte aanraking)
graviceptoren
geluid (kan helpen met interpretatie, bron van oriëntatie bij balans testen enzo)
Integratie
primaire integrator: vestibulaire nuclei
secondaire (adaptieve) integrator : cerebellum
Output
- Vestibulo-oculaire reflex: labyrint -> centraal zenuwstelsel -> gezichts stabilisatie (zicht)
- vestibulo-spinale reflex: labyrint -> centraal zenuwstelsel -> posturale controle
- vestibulo-thalamo-corticale projecties -> labyrint -> centraal zenuwstelsel -> orientatie en navigatie
- vestibulo-autonomische intereacties -> labyrint -> centraal zenuwstelsel -> homeostase
- vestibulaire invloeden op hypothalamische regulatie van circadiaans ritme -> labyrint -> centraal
zenuwstelsel -> circadiaans ritme
Taken van het vestibulair systeem
- zicht stabilisatie door Vestibulo-oculaire reflex (VOR)
- posturale controle (balans) door vestibulo-spinale reflex (VSR)
- oriëntatie en navigatie
- autonome functies zoals hart en adem frequentie, bloeddruk…
- circadiaans ritme
,1b. Het labyrint
= deel van het vestibulair systeem = perifeer evenwichtsorgaan
= het vestibulaire orgaan is het zintuigencomplex dat info verzamelt over beweging en balans. Samen
met het slakkenhuis (cochlea), dat functioneel geen deel uitmaakt van het evenwichtsorgaan maar
van het oor, vormt het labyrint van het binnenoor. Dit bevindt zich aan beide zijden van het hoofd in
het os temporalis.
Cochlea + labyrint = samen een functioneel unit (cochlea ligt meer mediaal)
-> beenderig en membraneus labyrint
het beenderig labyrint is een holte gevuld met vocht = perilymfe
het membraneus labyrint is gevuld met ander vocht = endolymfe
Omdat bewegingen bestaan uit rotaties en translaties, bestaat het vestibulaire systeem uit
2 componenten:
de 3 semicirculaire kanalen -> rotatiebewegingen aangeven
otolieten -> lineaire versnellingen aangeven
Het vestibulaire systeem stuurt signalen voornamelijk naar de neurale structuren die de
oogbeweging regelen; deze bieden de anatomische basis van de vestibulo-oculaire reflex, die nodig is
voor een helder zicht. Signalen worden ook verzonden naar de spieren die een dier rechtop houden en
in algemene controlehouding; deze bieden de anatomische middelen die nodig zijn om een dier in
staat te stellen zijn gewenste positie in de ruimte te behouden.
Beweging van vloeistof binnen het horizontale halfronde kanaal komt overeen met rotatie van het
hoofd rond een verticale as (d.w.z. de nek), zoals bij het doen van een pirouette.
, De voorste en achterste halfronde kanalen detecteren rotaties van het hoofd in het sagittale
vlak (zoals bij het knikken) en in het frontale vlak, zoals bij radslag. Zowel voorste als achterste
kanalen zijn georiënteerd op ongeveer 45° tussen frontale en sagittale vlakken.
De beweging van vloeistof duwt op een structuur genaamd de cupula die haarcellen bevat die de
mechanische beweging transduceren naar elektrische signalen
8mm/5mm afstand naar kanalen -> niet microscopisch klein & 8cm tussen de twee labyrinten
labyrint is niet één sensorisch orgaan het zijn er eigenlijk 5!
Semicirculaire kanalen – orientatie in ruimte
lateraal en superior aanzicht
1. Horizontaal (or lateral) kanaal -> is 30° gekanteld
2. Anterior (or superior) kanaal -> maakt 90° hoek met posterior kanaal
3. Posterior (or superior) kanaal
4. Common kanaal (gemeenschappelijk crus communen
Linker anterior kanaal hetzelfde vlak als rechter posterior kanaal -> LARP (left ant right post)
Rechter anterior kanaal hetzelfde vlak als linker posterior kanaal -> RALP (right ant left post)
- Iets van de grond rapen? Hoe moet ik hoofd draaien wanneer je het anterior kanaal recht
voor de beweging wilt -> 45° rotated naar links -> rechtse anterior kanaal wijst dan recht
naar voor en zal de beweging leiden + de linker posterior kanaal wijst naar achter en zal de
beweging volgen.
- Gaan liggen -> de linker posterior kanaal zal de beweging leiden en de rechter anterior zal
volgen
- Op de rand tafel zitten en naar zijlig -> rechter gezichtslijn 45° graden draaien naar
rechts????
Ampulla
Eerste sensor is de ampulla
ampulla bestaat uit cupula en de crista ampullaris (crista gebouwd door verstevigende cellen en
haarcellen gebed in een gelatineuze massa = cupula die de ampulla ook in twee helften verdeelt)
Crista ampullaris
- verstevigende cellen (supporting cells)
- haarcellen (type 1 en type 2)
kinocilium = lange haren
stereocilia = kortere haren
tip links
-> op dezelfde manier georiënteerd voor elke haarcel, de haren zijn verbonden door tiplinks
- twee types van haarcellen
1a. Het vestibulaire systeem: componenten en taken (functies)
Input
verschillende types van receptoren (soort info?, hoe kunnen we het testen?)
1. Proprioceptie
soort: positie gevoel en bewegingsgevoel
test: spiegelbewegingen, thumb finding test
2. visie/zicht
detectie van obstakels in de omgeving (proactief scannen + belangrijk aspect feedforward)
Visie:
- gezichtsscherpte (verschillende optotypes kunnen worden gebruikt zoas Snellen chart,
Landolt C, Bailey and Lovie chart)
- contrast sensitiviteit, achtergrondherkenning, diepteperceptie…
Gezichtsvelden:
- confrontatie test (screening voor gezichtsveld beperkingen)
- betekenis gezichtsveld beperkingen
Oculomotorische vaardigheden
- soepele achtervolging van oogbewegingen
- vergentie (di- en covergentie)
- saccaden
- optokinetisch geïnduceerde oogbewegingen)
- vestibulo-oculaire bewegingen
relatie tussen visie en occulomotorische vaardigheden -> occulomotorische
vaardigheden moeten omgeving scannen voor mogelijke obstakels
Opgepast! Vergeet niet het hemispatieel visueel neglect
detectie van eigen beweging met respect naar stilstaande objecten (hoogtevrees)
informatie over eigen snelheid vergeleken met stilstaande objecten
beide centraal (projectie van object wordt steeds groter op het netvlies/retina)
perifere visie (optische stroom)
- neiging om te willen remmen als een passagier in een snel rijdende auto
- indien niet werkt -> botsingen
schatting van de eigen houding zwaaien tov een vast referentiepunt
- hoogtevrees
visuele oriëntatie (verticaal reference frame)
- verticaal referentiekader -> correcte perceptie van wat verticaal is, horizontaal of orthogonaal
- assessment van perceptie van verticaliteit -> subjective visual vertical test (SVV) dat is in volledig
,donkere kamer met startpositie 5-20 graden naar links en rechts + hoofd in neutrale positie en
inclinatie van links en rechts
testen voor zicht en oculomotorische vaardigheden in functie van balans/evenwicht bewaren
3. labyrint
soort: positie van het hoofd tov de ruimte, lineaire versnelling van het hoofd, rotationele versnelling
van het hoofd
test: Bedside tests (clinical) -> head impulse test, head shaking test, dix-hallpike test
Vestibualaire functie testen -> Binaural Bithermal Caloric test
4. andere sensorische input
exteroceptief (lichte aanraking)
graviceptoren
geluid (kan helpen met interpretatie, bron van oriëntatie bij balans testen enzo)
Integratie
primaire integrator: vestibulaire nuclei
secondaire (adaptieve) integrator : cerebellum
Output
- Vestibulo-oculaire reflex: labyrint -> centraal zenuwstelsel -> gezichts stabilisatie (zicht)
- vestibulo-spinale reflex: labyrint -> centraal zenuwstelsel -> posturale controle
- vestibulo-thalamo-corticale projecties -> labyrint -> centraal zenuwstelsel -> orientatie en navigatie
- vestibulo-autonomische intereacties -> labyrint -> centraal zenuwstelsel -> homeostase
- vestibulaire invloeden op hypothalamische regulatie van circadiaans ritme -> labyrint -> centraal
zenuwstelsel -> circadiaans ritme
Taken van het vestibulair systeem
- zicht stabilisatie door Vestibulo-oculaire reflex (VOR)
- posturale controle (balans) door vestibulo-spinale reflex (VSR)
- oriëntatie en navigatie
- autonome functies zoals hart en adem frequentie, bloeddruk…
- circadiaans ritme
,1b. Het labyrint
= deel van het vestibulair systeem = perifeer evenwichtsorgaan
= het vestibulaire orgaan is het zintuigencomplex dat info verzamelt over beweging en balans. Samen
met het slakkenhuis (cochlea), dat functioneel geen deel uitmaakt van het evenwichtsorgaan maar
van het oor, vormt het labyrint van het binnenoor. Dit bevindt zich aan beide zijden van het hoofd in
het os temporalis.
Cochlea + labyrint = samen een functioneel unit (cochlea ligt meer mediaal)
-> beenderig en membraneus labyrint
het beenderig labyrint is een holte gevuld met vocht = perilymfe
het membraneus labyrint is gevuld met ander vocht = endolymfe
Omdat bewegingen bestaan uit rotaties en translaties, bestaat het vestibulaire systeem uit
2 componenten:
de 3 semicirculaire kanalen -> rotatiebewegingen aangeven
otolieten -> lineaire versnellingen aangeven
Het vestibulaire systeem stuurt signalen voornamelijk naar de neurale structuren die de
oogbeweging regelen; deze bieden de anatomische basis van de vestibulo-oculaire reflex, die nodig is
voor een helder zicht. Signalen worden ook verzonden naar de spieren die een dier rechtop houden en
in algemene controlehouding; deze bieden de anatomische middelen die nodig zijn om een dier in
staat te stellen zijn gewenste positie in de ruimte te behouden.
Beweging van vloeistof binnen het horizontale halfronde kanaal komt overeen met rotatie van het
hoofd rond een verticale as (d.w.z. de nek), zoals bij het doen van een pirouette.
, De voorste en achterste halfronde kanalen detecteren rotaties van het hoofd in het sagittale
vlak (zoals bij het knikken) en in het frontale vlak, zoals bij radslag. Zowel voorste als achterste
kanalen zijn georiënteerd op ongeveer 45° tussen frontale en sagittale vlakken.
De beweging van vloeistof duwt op een structuur genaamd de cupula die haarcellen bevat die de
mechanische beweging transduceren naar elektrische signalen
8mm/5mm afstand naar kanalen -> niet microscopisch klein & 8cm tussen de twee labyrinten
labyrint is niet één sensorisch orgaan het zijn er eigenlijk 5!
Semicirculaire kanalen – orientatie in ruimte
lateraal en superior aanzicht
1. Horizontaal (or lateral) kanaal -> is 30° gekanteld
2. Anterior (or superior) kanaal -> maakt 90° hoek met posterior kanaal
3. Posterior (or superior) kanaal
4. Common kanaal (gemeenschappelijk crus communen
Linker anterior kanaal hetzelfde vlak als rechter posterior kanaal -> LARP (left ant right post)
Rechter anterior kanaal hetzelfde vlak als linker posterior kanaal -> RALP (right ant left post)
- Iets van de grond rapen? Hoe moet ik hoofd draaien wanneer je het anterior kanaal recht
voor de beweging wilt -> 45° rotated naar links -> rechtse anterior kanaal wijst dan recht
naar voor en zal de beweging leiden + de linker posterior kanaal wijst naar achter en zal de
beweging volgen.
- Gaan liggen -> de linker posterior kanaal zal de beweging leiden en de rechter anterior zal
volgen
- Op de rand tafel zitten en naar zijlig -> rechter gezichtslijn 45° graden draaien naar
rechts????
Ampulla
Eerste sensor is de ampulla
ampulla bestaat uit cupula en de crista ampullaris (crista gebouwd door verstevigende cellen en
haarcellen gebed in een gelatineuze massa = cupula die de ampulla ook in twee helften verdeelt)
Crista ampullaris
- verstevigende cellen (supporting cells)
- haarcellen (type 1 en type 2)
kinocilium = lange haren
stereocilia = kortere haren
tip links
-> op dezelfde manier georiënteerd voor elke haarcel, de haren zijn verbonden door tiplinks
- twee types van haarcellen
