Samenvatting Pediatrie en geriatrie
Kimmy Mesbahi
1
Kimmy Mesbahi VDK 3
, Pediatrie
1. Het gezonde kind
DEFINITIE PEDIATRIE:
= kindergeneeskunde
- Geneeskundig specialisme dat zich bezighoudt met de curatieve, preventieve en veelal ook ethische
zorg voor zieke en gezonde kinderen vanaf hun geboorte tot aan de leeftijd van 18 jaar.
- Integratie van lichamelijke, psychische en sociale ontwikkeling van het kind.
- Kinderartsen houden zich bezig met pathologieën die zich uitsluitend in deze levensfase openbaren
o Aandoeningen als gevolg van foetale ontwikkelingsstoornissen
= congenitale aandoeningen
= Ziektes net na de geboorte
o Erfelijk
Achondroplasie
Mucovisidose (niet opspoorbaar, te kleine fout in gen)
Syndroom van down
o Aangeboren
Tijdens zwangerschap
Spina bifida
Foetaal alcoholsyndroom
Tijdens bevalling
Zuurstoftekort slijmprop in de luchtwegen = anoxie
Fysiek trauma: armpje dat achter heupbot blijft steken
Teratogeen = veroorzaakt afwijkingen bij de foetus
CMV = cytomegalievirus: infectie tijdens zwangerschap, 1 e trimester: grote
neurologische gevolgen (doofheid)
Rubella
Toxoplasmose (katten!)
o Groeistoornissen
o Kindertumoren: hersentumor en leukemie
o Infecties
o Stofwisselingsziekten
Leeftijdscategorieën
Neonaat of pasgeborene Dag 1 – dag 28 postnataal
Zuigeling Dag 1 – dag 364 postnataal
Baby 0-18 maand
Peuter 18 maand – 3 jaar
Kleuter 3jaar-6jaar
Kind 6 jaar-12 jaar
Jongere 12 jaar – 18 jaar
Het specialisme pediatrie
- Een kind is geen kleine volwassene: zowel anatomisch als fysiologisch veel verschillen
- Specifiek is dat het individu zich ontwikkelt
- Ziekten kunnen grote invloed hebben op groei en ontwikkeling
- Gevolgen voor het verdere leven vb. slikken, kind doet dat onbewust eerst ziek tijdens periode dat
kind leert slikken: nooit zo goed leren slikken als een gezond kind.
- Belang van het tijdig ontdekken van stoornissen in groei/ontwikkeling preventief!!!
2
Kimmy Mesbahi VDK 3
, Alle drie fenylketonurie.
1&2: psychomotorische afwijkingen
2: apathie (altijd slecht teken bij een kind)
3: gezonde psychomotoriek
Diagnose op hetzelfde moment
Voorkomen: oorprik dag 5 op zoek naar
fenylketonen (toxisch voor hersenontwikkeling):
meteen aangepast dieet indien aanwezig
1.1 Psychomotorische ontwikkeling van het kind
1.1.1 Zwangerschap en foetale ontwikkeling
Berekening datum bevalling = à terme datum
- Eerste dag van laatste menstruatiecyclus + 280 dagen of 40 weken
o Bevruchting bij regelmatige cyclus: dag 14 van cyclus
- Zwangerschap duurt 40 weken MAAR een vrouw is 38 weken zwanger
o 1e dag menstruatie beginnen tellen maar pas 2 weken later vindt de bevruchting plaats
(ovulatie)
o 1e dag menstruatie: start cyclus
- Vanaf de bevruchting is de vrouw zwanger
Zwangerschapsduur
- 1e trimester: tem. Einde week 14
o Grootste risico op miskraam
o Einde eerste trimester: NIPT-test (week11-14)
Niet-invasieve prenatale test (meestal week 12)
o Hierna vertellen mensen het vaak aan vrienden en familie
- 2e trimester: start week 15 tem einde week 28
- 3e trimester: begin week 29 tem geboorte
o Meer dan 90% van de baby’s overleeft buiten de baarmoeder vanaf 3 e trimester
- Minder dan 37 weken zwangerschap
o Prematuur
- Tussen 37 en 42 weken zwangerschap
o À terme neonaat of voldragen pasgeborene
- Langer dan 42 weken zwangerschap
o Postmature neonaat of serotien geborene
o Verstikkingsgevaar door meconium
o Vaak bevalling inleiden
Verloop zwangerschap
- Te onthouden
o Bevruchting
Versmelting oöcyt en spermatozoïde
o Zygote
Bevruchte oöcyt
o Blastocyst
Stadium van zygote na 4 dagen ontwikkeling
o Implantatie of innesteling
Inbedding van de blastocyst in het endometrium
Gebeurt op dag 7 na de bevruchting
Volledige innesteling dag 14
- Pre-implantatie diagnostiek: IVF
o Oöcyt mama + sperma papa in een petrischaal
o Dag 5: cel nemen en zien of er een afwijking is in de blastocyst zo
kunnen afwijkingen eruit gehaald worden.
3
Kimmy Mesbahi VDK 3
, Zwangerschap
- Vorming van neurale plaat en neurale groeve rond 5
weken zwangerschap
o Cruciaal moment in embryonale ontwikkeling
- Sluitingsdefecten
o Grote openingen: meteen miskraam
o Schisis!
o Spina bifida
Wervelbot blijft open; zenuwen puilen
naar buiten in blaasje (kan scheuren)
Ergste: ruggenmerg bloot; geen gevoel/controle onder de
gordel
- Info over neurale buis
o Neurale buis is een embryonale structuur die zich in een vroeg stadium vanuit de neurale plaat
vormt door instulping over de lengte en afsnoering zodat er een buisvormige structuur
ontstaat in de lengterichting van het individu.
o Deze sluiting van de plaat tot de neurale buis begint op de 22 e dag na de bevruchting (5e week)
en verloopt verder van craniaal naar caudaal. Ronde de 24 e dag sluit de neurale buis aan de
craniale zijde, rond de 26e aan de caudale kant.
o Foliumzuur: 0,4mg/dag minder risico op spina bifida
Aanraden voor de zwangerschap; op moment dat vrouw stopt met anticonceptie
e
1 trimester (tem week 14 zwangerschap)
= organogenese: alles wordt uit de stamcellen gevormd; vorming organen
- Week 1 tem week 10: embryonale ontwikkeling = embryogenese
o Organogenese
o Functionerende lever en nieren
- Vanaf week 11: foetale ontwikkeling = foetogenese
o Vorming externe genitaliën, tanden, beenderig skelet…
e
2 trimester (week 15 tem week 28 zwangerschap)
- 4e maand:
o Geslacht via echografie zichtbaar
o Moeder voelt foetale bewegingen
General movements
Functioneel zenuwstelsel + motoriek
- 5e maand: foetus drinkt vruchtwater, maar plast niet
- 6e maand: activatie talgklieren vernix caseosa
o De talgklieren van de huid scheiden vette huidsmeer af
o Deze vormen samen met afgestorven epidermis cellen een witte substantie op de huid; resten
hiervan zijn zichtbaar na de geboorte
Links: begin 2e trimester (15w) rechts: einde tweede trimester (28w)
e
3 trimester (week 29 tot einde)
Alles is er, moet groeien
- 7e maand
o Foetus opent ogen
4
Kimmy Mesbahi VDK 3
Kimmy Mesbahi
1
Kimmy Mesbahi VDK 3
, Pediatrie
1. Het gezonde kind
DEFINITIE PEDIATRIE:
= kindergeneeskunde
- Geneeskundig specialisme dat zich bezighoudt met de curatieve, preventieve en veelal ook ethische
zorg voor zieke en gezonde kinderen vanaf hun geboorte tot aan de leeftijd van 18 jaar.
- Integratie van lichamelijke, psychische en sociale ontwikkeling van het kind.
- Kinderartsen houden zich bezig met pathologieën die zich uitsluitend in deze levensfase openbaren
o Aandoeningen als gevolg van foetale ontwikkelingsstoornissen
= congenitale aandoeningen
= Ziektes net na de geboorte
o Erfelijk
Achondroplasie
Mucovisidose (niet opspoorbaar, te kleine fout in gen)
Syndroom van down
o Aangeboren
Tijdens zwangerschap
Spina bifida
Foetaal alcoholsyndroom
Tijdens bevalling
Zuurstoftekort slijmprop in de luchtwegen = anoxie
Fysiek trauma: armpje dat achter heupbot blijft steken
Teratogeen = veroorzaakt afwijkingen bij de foetus
CMV = cytomegalievirus: infectie tijdens zwangerschap, 1 e trimester: grote
neurologische gevolgen (doofheid)
Rubella
Toxoplasmose (katten!)
o Groeistoornissen
o Kindertumoren: hersentumor en leukemie
o Infecties
o Stofwisselingsziekten
Leeftijdscategorieën
Neonaat of pasgeborene Dag 1 – dag 28 postnataal
Zuigeling Dag 1 – dag 364 postnataal
Baby 0-18 maand
Peuter 18 maand – 3 jaar
Kleuter 3jaar-6jaar
Kind 6 jaar-12 jaar
Jongere 12 jaar – 18 jaar
Het specialisme pediatrie
- Een kind is geen kleine volwassene: zowel anatomisch als fysiologisch veel verschillen
- Specifiek is dat het individu zich ontwikkelt
- Ziekten kunnen grote invloed hebben op groei en ontwikkeling
- Gevolgen voor het verdere leven vb. slikken, kind doet dat onbewust eerst ziek tijdens periode dat
kind leert slikken: nooit zo goed leren slikken als een gezond kind.
- Belang van het tijdig ontdekken van stoornissen in groei/ontwikkeling preventief!!!
2
Kimmy Mesbahi VDK 3
, Alle drie fenylketonurie.
1&2: psychomotorische afwijkingen
2: apathie (altijd slecht teken bij een kind)
3: gezonde psychomotoriek
Diagnose op hetzelfde moment
Voorkomen: oorprik dag 5 op zoek naar
fenylketonen (toxisch voor hersenontwikkeling):
meteen aangepast dieet indien aanwezig
1.1 Psychomotorische ontwikkeling van het kind
1.1.1 Zwangerschap en foetale ontwikkeling
Berekening datum bevalling = à terme datum
- Eerste dag van laatste menstruatiecyclus + 280 dagen of 40 weken
o Bevruchting bij regelmatige cyclus: dag 14 van cyclus
- Zwangerschap duurt 40 weken MAAR een vrouw is 38 weken zwanger
o 1e dag menstruatie beginnen tellen maar pas 2 weken later vindt de bevruchting plaats
(ovulatie)
o 1e dag menstruatie: start cyclus
- Vanaf de bevruchting is de vrouw zwanger
Zwangerschapsduur
- 1e trimester: tem. Einde week 14
o Grootste risico op miskraam
o Einde eerste trimester: NIPT-test (week11-14)
Niet-invasieve prenatale test (meestal week 12)
o Hierna vertellen mensen het vaak aan vrienden en familie
- 2e trimester: start week 15 tem einde week 28
- 3e trimester: begin week 29 tem geboorte
o Meer dan 90% van de baby’s overleeft buiten de baarmoeder vanaf 3 e trimester
- Minder dan 37 weken zwangerschap
o Prematuur
- Tussen 37 en 42 weken zwangerschap
o À terme neonaat of voldragen pasgeborene
- Langer dan 42 weken zwangerschap
o Postmature neonaat of serotien geborene
o Verstikkingsgevaar door meconium
o Vaak bevalling inleiden
Verloop zwangerschap
- Te onthouden
o Bevruchting
Versmelting oöcyt en spermatozoïde
o Zygote
Bevruchte oöcyt
o Blastocyst
Stadium van zygote na 4 dagen ontwikkeling
o Implantatie of innesteling
Inbedding van de blastocyst in het endometrium
Gebeurt op dag 7 na de bevruchting
Volledige innesteling dag 14
- Pre-implantatie diagnostiek: IVF
o Oöcyt mama + sperma papa in een petrischaal
o Dag 5: cel nemen en zien of er een afwijking is in de blastocyst zo
kunnen afwijkingen eruit gehaald worden.
3
Kimmy Mesbahi VDK 3
, Zwangerschap
- Vorming van neurale plaat en neurale groeve rond 5
weken zwangerschap
o Cruciaal moment in embryonale ontwikkeling
- Sluitingsdefecten
o Grote openingen: meteen miskraam
o Schisis!
o Spina bifida
Wervelbot blijft open; zenuwen puilen
naar buiten in blaasje (kan scheuren)
Ergste: ruggenmerg bloot; geen gevoel/controle onder de
gordel
- Info over neurale buis
o Neurale buis is een embryonale structuur die zich in een vroeg stadium vanuit de neurale plaat
vormt door instulping over de lengte en afsnoering zodat er een buisvormige structuur
ontstaat in de lengterichting van het individu.
o Deze sluiting van de plaat tot de neurale buis begint op de 22 e dag na de bevruchting (5e week)
en verloopt verder van craniaal naar caudaal. Ronde de 24 e dag sluit de neurale buis aan de
craniale zijde, rond de 26e aan de caudale kant.
o Foliumzuur: 0,4mg/dag minder risico op spina bifida
Aanraden voor de zwangerschap; op moment dat vrouw stopt met anticonceptie
e
1 trimester (tem week 14 zwangerschap)
= organogenese: alles wordt uit de stamcellen gevormd; vorming organen
- Week 1 tem week 10: embryonale ontwikkeling = embryogenese
o Organogenese
o Functionerende lever en nieren
- Vanaf week 11: foetale ontwikkeling = foetogenese
o Vorming externe genitaliën, tanden, beenderig skelet…
e
2 trimester (week 15 tem week 28 zwangerschap)
- 4e maand:
o Geslacht via echografie zichtbaar
o Moeder voelt foetale bewegingen
General movements
Functioneel zenuwstelsel + motoriek
- 5e maand: foetus drinkt vruchtwater, maar plast niet
- 6e maand: activatie talgklieren vernix caseosa
o De talgklieren van de huid scheiden vette huidsmeer af
o Deze vormen samen met afgestorven epidermis cellen een witte substantie op de huid; resten
hiervan zijn zichtbaar na de geboorte
Links: begin 2e trimester (15w) rechts: einde tweede trimester (28w)
e
3 trimester (week 29 tot einde)
Alles is er, moet groeien
- 7e maand
o Foetus opent ogen
4
Kimmy Mesbahi VDK 3
