Sociaal recht - Rechtsgeleerdheid
Inhoud
Hoorcollege en werkgroep 1: Kwalificatie en flexibiliteit en loon.......................................................3
HR 14 november 1997, ECLI:NL:HR:1997:ZC2495 (Groen-Schoevers)................................................4
HR 11 juli 2008, ECLI:NL:HR:2008:BD1847 (Stoof/Mammoet)...........................................................8
HR 3 mei 2013, ECLI:NL:HR:2013:BZ2907 (Van der Meulen/Wolters).............................................13
HR 6 november 2020, ECLI:NL:HR:2020:1746 (X/Gemeente Amsterdam).......................................17
Hoorcollege en werkgroep 2: Cao-recht en medezeggenschap.........................................................23
HR 7 juni 1957, NJ 1957, 527 (Suk/Brittania)...................................................................................24
HR 14 januari 2000, ECLI:NL:HR:2000:AA4276 (Boonen/Quicken)...................................................31
Ondernemingskamer Hof Amsterdam 1 mei 1980, ECLI:NL:GHAMS:1980:AB7579 (Linge
Ziekenhuis).......................................................................................................................................34
HR 11 februari 2000, ECLI:NL:HR:2000:AA4770 (Belastingdienst)...................................................39
Hoorcollege en werkgroep 3: Ontslagrecht: systeem en opzegging..................................................42
HR 12 februari 1999, NJ 1999, 643 (De man met de hamer)...........................................................43
HR 30 juni 2017, ECLI:NL:HR:2017:1187 (New Hairstyle).................................................................56
HR 30 maart 2018, ECLI:NL:HR:2018:484 (Dräger)..........................................................................64
Hoorcollege en werkgroep 4: Ontslagrecht: ontbinding, einde van rechtswege,
beëindigingsovereenkomst................................................................................................................68
HR 5 februari 1999, NJ 1999/652 (Ameva/Van Venrooij)................................................................69
HR 9 januari 2015, ECLI:NL:HR:2015:39 (Coenraad/Yacht Builders)................................................82
HR 16 februari 2018, ECLI:NL:HR:2018:220 (Werknemer/Bossers & Cnossen)................................86
Hoorcollege en werkgroep 5: Bescherming bijzondere groepen.......................................................94
HvJ EG 8 november 1990, ECLI:EU:C:1990:383 (Dekker).................................................................95
HR 3 februari 1978, ECLI:NL:HR:1978:AE1064 (Roovers/De Toekomst).........................................101
HR 14 maart 2008, ECLI:NL:HR:2008:BC6699 (Zutekouw/Van Oort).............................................113
Hoorcollege en werkgroep 6: Sociale zekerheid..............................................................................118
CRvB 7 november 2018, ECLI:NL:CRVB:2018:3469 (Toetsingskader verwijtbare werkloosheid). . .119
,Hoorcollege en werkgroep 1: Kwalificatie en flexibiliteit en loon
3
,HR 14 november 1997, ECLI:NL:HR:1997:ZC2495 (Groen-Schoevers)
Uitspraak
in de zaak van:
[eiser],
wonende te [woonplaats],
EISER tot cassatie,
advocaat: mr E. van Staden ten Brink,
tegen
INSTITUUT SCHOEVERS B.V., handelend onder de naam Schoevers Opleidingen,
gevestigd te ’s-Gravenhage, tevens kantoorhoudende te Groningen,
VERWEERSTER in cassatie,
advocaat: mr. H.A. Groen.
1. Het geding in feitelijke instanties
Eiser tot cassatie — verder te noemen: [eiser] — heeft bij exploit van 13 oktober 1993 verweerster
in cassatie — verder te noemen: Schoevers — gedagvaard voor de Kantonrechter te Groningen en
na diverse wijzigingen en vermeerderingen van eis en voorzover in cassatie nog van belang
gevorderd:
I. te bepalen dat het door Schoevers aan [eiser] verleende ontslag onrechtmatig c.q. kennelijk
onredelijk is;
II. Schoevers te veroordelen om aan [eiser] te betalen (a) een schadevergoeding van ƒ
55.000,-- bruto, (b) een immateriële schadevergoeding van ƒ 15.000,-- dan wel een billijke
materiële en immateriële schadevergoeding, en (c) een bedrag aan openstaande declaraties
van ƒ 21.642,35 bruto, vermeerderd met de wettelijke verhoging en rente.
Schoevers heeft de vorderingen bestreden.
De Kantonrechter heeft bij vonnis van 20 april 1995 aan [eiser] diens vorderingen ontzegd.
Tegen dit vonnis heeft [eiser] hoger beroep ingesteld bij de Rechtbank te Groningen.
Bij vonnis van 24 mei 1996 heeft de Rechtbank voormeld vonnis van de Kantonrechter bekrachtigd.
Het vonnis van de Rechtbank is aan dit arrest gehecht.
2. Het geding in cassatie
Tegen het vonnis van de Rechtbank heeft [eiser] beroep in cassatie ingesteld. De
cassatiedagvaarding is aan dit arrest gehecht en maakt daarvan deel uit.
Schoevers heeft geconcludeerd tot verwerping van het beroep.
De zaak is voor partijen toegelicht door hun advocaten.
De conclusie van de Advocaat-Generaal De Vries Lentsch-Kostense strekt tot verwerping van het
beroep.
3. Beoordeling van het middel
3.1 In cassatie kan van het volgende worden uitgegaan.
4
, (i) [eiser] is verbonden aan de commanditaire vennootschap [A] C.V. in die zin, dat hij zijn
onderneming in deze rechtsvorm drijft.
(ii) [eiser] heeft sinds 1 maart 1991 ingevolge mondelinge overeenkomst onderwijswerkzaamheden
bij en voor Schoevers verricht.
(iii) Ingevolge voormelde overeenkomst heeft Schoevers steeds betaald aan [A] C.V. (met
uitzondering van tweemaal op verzoek aan anderen gedane betalingen).
(iv) De betalingen vonden steeds plaats op door de vennootschap maandelijks (althans 11 maal
per jaar) aan Schoevers gezonden facturen ter zake van verrichte werkzaamheden op basis van
door [eiser] gewerkte uren, waarop ook BTW aan Schoevers in rekening werd gebracht.
(v) Door Schoevers werden geen inhoudingen — zoals premie AOW, loonbelasting en premie sociale
verzekeringen — gedaan.
(vi) De bij Schoevers toepasselijke Arbeidsvoorwaardenregeling, op grond waarvan haar werknemers
onder andere aanspraak konden maken op een eindejaarsuitkering, een bijdrage in de
ziektekostenverzekering, pensioenregeling en aanvullende betalingen in geval van ziekte, werd niet
ten behoeve van [eiser] toegepast. Evenmin heeft [eiser] in de betreffende periode vakantiebijslag
of betaling bij ziekte ontvangen.
(vii) Voormelde overeenkomst is in deze vorm gesloten op voorstel van [eiser].
(viii) [eiser] was van het onder (iii)—(vi) vermelde volledig op de hoogte. Hij noch de vennootschap
heeft daartegen ooit bezwaar gemaakt.
(ix) Bij brief van 26 augustus 1993 heeft Schoevers de overeenkomst beëindigd per 1 november
1993.
3.2 Naar aanleiding van de beëindiging van de overeenkomst heeft [eiser] tegen Schoevers de
hiervoor onder 1 vermelde vorderingen ingesteld, die alle berusten op het standpunt dat de
overeenkomst moet worden aangemerkt als een arbeidsovereenkomst tussen hem en
Schoevers.
3.3 De Kantonrechter heeft geoordeeld dat er geen sprake is van een (arbeids)overeenkomst tussen
[eiser] en Schoevers, maar van een overeenkomst tussen Schoevers en de vennootschap, welke
ertoe strekte, dat de vennootschap [eiser] ter beschikking van Schoevers stelde voor het verrichten
van onderwijswerkzaamheden.
3.4 De Rechtbank heeft blijkens rov. 6 van haar vonnis als de centrale vraag in deze zaak beschouwd
of tussen partijen een arbeidsovereenkomst als bedoeld in art. 7A:1637a (oud) BW heeft bestaan.
De Rechtbank heeft, nu — anders dan bij Schoevers bij het sluiten van arbeidsovereenkomsten
gebruikelijk — geen schriftelijke arbeidsovereenkomst is opgemaakt, deze vraag beoordeeld aan de
hand van de feiten en omstandigheden van het geval, waarbij zij doorslaggevende betekenis heeft
toegekend aan de vraag of partijen totstandkoming van een arbeidsovereenkomst hebben beoogd.
Hiermee heeft de Rechtbank kennelijk en terecht tot uitgangspunt genomen dat partijen die een
overeenkomst sluiten die strekt tot het verrichten van werk tegen betaling, deze overeenkomst op
verschillende wijzen kunnen inrichten, en dat wat tussen hen heeft te gelden wordt bepaald door
hetgeen hun bij het sluiten van de overeenkomst voor ogen stond, mede in aanmerking genomen de
wijze waarop zij feitelijk aan de overeenkomst uitvoering hebben gegeven en aldus daaraan inhoud
hebben gegeven. Aan de hand van de op deze wijze vastgestelde inhoud van de overeenkomst kan
de rechter vervolgens bepalen of de overeenkomst behoort tot een van de in de wet geregelde
bijzondere overeenkomsten.
De Rechtbank heeft in het onderhavige geval onderzocht op welke wijze partijen hun overeenkomst
hebben ingericht, welk onderzoek haar tot de slotsom heeft geleid dat niet van een
5
Inhoud
Hoorcollege en werkgroep 1: Kwalificatie en flexibiliteit en loon.......................................................3
HR 14 november 1997, ECLI:NL:HR:1997:ZC2495 (Groen-Schoevers)................................................4
HR 11 juli 2008, ECLI:NL:HR:2008:BD1847 (Stoof/Mammoet)...........................................................8
HR 3 mei 2013, ECLI:NL:HR:2013:BZ2907 (Van der Meulen/Wolters).............................................13
HR 6 november 2020, ECLI:NL:HR:2020:1746 (X/Gemeente Amsterdam).......................................17
Hoorcollege en werkgroep 2: Cao-recht en medezeggenschap.........................................................23
HR 7 juni 1957, NJ 1957, 527 (Suk/Brittania)...................................................................................24
HR 14 januari 2000, ECLI:NL:HR:2000:AA4276 (Boonen/Quicken)...................................................31
Ondernemingskamer Hof Amsterdam 1 mei 1980, ECLI:NL:GHAMS:1980:AB7579 (Linge
Ziekenhuis).......................................................................................................................................34
HR 11 februari 2000, ECLI:NL:HR:2000:AA4770 (Belastingdienst)...................................................39
Hoorcollege en werkgroep 3: Ontslagrecht: systeem en opzegging..................................................42
HR 12 februari 1999, NJ 1999, 643 (De man met de hamer)...........................................................43
HR 30 juni 2017, ECLI:NL:HR:2017:1187 (New Hairstyle).................................................................56
HR 30 maart 2018, ECLI:NL:HR:2018:484 (Dräger)..........................................................................64
Hoorcollege en werkgroep 4: Ontslagrecht: ontbinding, einde van rechtswege,
beëindigingsovereenkomst................................................................................................................68
HR 5 februari 1999, NJ 1999/652 (Ameva/Van Venrooij)................................................................69
HR 9 januari 2015, ECLI:NL:HR:2015:39 (Coenraad/Yacht Builders)................................................82
HR 16 februari 2018, ECLI:NL:HR:2018:220 (Werknemer/Bossers & Cnossen)................................86
Hoorcollege en werkgroep 5: Bescherming bijzondere groepen.......................................................94
HvJ EG 8 november 1990, ECLI:EU:C:1990:383 (Dekker).................................................................95
HR 3 februari 1978, ECLI:NL:HR:1978:AE1064 (Roovers/De Toekomst).........................................101
HR 14 maart 2008, ECLI:NL:HR:2008:BC6699 (Zutekouw/Van Oort).............................................113
Hoorcollege en werkgroep 6: Sociale zekerheid..............................................................................118
CRvB 7 november 2018, ECLI:NL:CRVB:2018:3469 (Toetsingskader verwijtbare werkloosheid). . .119
,Hoorcollege en werkgroep 1: Kwalificatie en flexibiliteit en loon
3
,HR 14 november 1997, ECLI:NL:HR:1997:ZC2495 (Groen-Schoevers)
Uitspraak
in de zaak van:
[eiser],
wonende te [woonplaats],
EISER tot cassatie,
advocaat: mr E. van Staden ten Brink,
tegen
INSTITUUT SCHOEVERS B.V., handelend onder de naam Schoevers Opleidingen,
gevestigd te ’s-Gravenhage, tevens kantoorhoudende te Groningen,
VERWEERSTER in cassatie,
advocaat: mr. H.A. Groen.
1. Het geding in feitelijke instanties
Eiser tot cassatie — verder te noemen: [eiser] — heeft bij exploit van 13 oktober 1993 verweerster
in cassatie — verder te noemen: Schoevers — gedagvaard voor de Kantonrechter te Groningen en
na diverse wijzigingen en vermeerderingen van eis en voorzover in cassatie nog van belang
gevorderd:
I. te bepalen dat het door Schoevers aan [eiser] verleende ontslag onrechtmatig c.q. kennelijk
onredelijk is;
II. Schoevers te veroordelen om aan [eiser] te betalen (a) een schadevergoeding van ƒ
55.000,-- bruto, (b) een immateriële schadevergoeding van ƒ 15.000,-- dan wel een billijke
materiële en immateriële schadevergoeding, en (c) een bedrag aan openstaande declaraties
van ƒ 21.642,35 bruto, vermeerderd met de wettelijke verhoging en rente.
Schoevers heeft de vorderingen bestreden.
De Kantonrechter heeft bij vonnis van 20 april 1995 aan [eiser] diens vorderingen ontzegd.
Tegen dit vonnis heeft [eiser] hoger beroep ingesteld bij de Rechtbank te Groningen.
Bij vonnis van 24 mei 1996 heeft de Rechtbank voormeld vonnis van de Kantonrechter bekrachtigd.
Het vonnis van de Rechtbank is aan dit arrest gehecht.
2. Het geding in cassatie
Tegen het vonnis van de Rechtbank heeft [eiser] beroep in cassatie ingesteld. De
cassatiedagvaarding is aan dit arrest gehecht en maakt daarvan deel uit.
Schoevers heeft geconcludeerd tot verwerping van het beroep.
De zaak is voor partijen toegelicht door hun advocaten.
De conclusie van de Advocaat-Generaal De Vries Lentsch-Kostense strekt tot verwerping van het
beroep.
3. Beoordeling van het middel
3.1 In cassatie kan van het volgende worden uitgegaan.
4
, (i) [eiser] is verbonden aan de commanditaire vennootschap [A] C.V. in die zin, dat hij zijn
onderneming in deze rechtsvorm drijft.
(ii) [eiser] heeft sinds 1 maart 1991 ingevolge mondelinge overeenkomst onderwijswerkzaamheden
bij en voor Schoevers verricht.
(iii) Ingevolge voormelde overeenkomst heeft Schoevers steeds betaald aan [A] C.V. (met
uitzondering van tweemaal op verzoek aan anderen gedane betalingen).
(iv) De betalingen vonden steeds plaats op door de vennootschap maandelijks (althans 11 maal
per jaar) aan Schoevers gezonden facturen ter zake van verrichte werkzaamheden op basis van
door [eiser] gewerkte uren, waarop ook BTW aan Schoevers in rekening werd gebracht.
(v) Door Schoevers werden geen inhoudingen — zoals premie AOW, loonbelasting en premie sociale
verzekeringen — gedaan.
(vi) De bij Schoevers toepasselijke Arbeidsvoorwaardenregeling, op grond waarvan haar werknemers
onder andere aanspraak konden maken op een eindejaarsuitkering, een bijdrage in de
ziektekostenverzekering, pensioenregeling en aanvullende betalingen in geval van ziekte, werd niet
ten behoeve van [eiser] toegepast. Evenmin heeft [eiser] in de betreffende periode vakantiebijslag
of betaling bij ziekte ontvangen.
(vii) Voormelde overeenkomst is in deze vorm gesloten op voorstel van [eiser].
(viii) [eiser] was van het onder (iii)—(vi) vermelde volledig op de hoogte. Hij noch de vennootschap
heeft daartegen ooit bezwaar gemaakt.
(ix) Bij brief van 26 augustus 1993 heeft Schoevers de overeenkomst beëindigd per 1 november
1993.
3.2 Naar aanleiding van de beëindiging van de overeenkomst heeft [eiser] tegen Schoevers de
hiervoor onder 1 vermelde vorderingen ingesteld, die alle berusten op het standpunt dat de
overeenkomst moet worden aangemerkt als een arbeidsovereenkomst tussen hem en
Schoevers.
3.3 De Kantonrechter heeft geoordeeld dat er geen sprake is van een (arbeids)overeenkomst tussen
[eiser] en Schoevers, maar van een overeenkomst tussen Schoevers en de vennootschap, welke
ertoe strekte, dat de vennootschap [eiser] ter beschikking van Schoevers stelde voor het verrichten
van onderwijswerkzaamheden.
3.4 De Rechtbank heeft blijkens rov. 6 van haar vonnis als de centrale vraag in deze zaak beschouwd
of tussen partijen een arbeidsovereenkomst als bedoeld in art. 7A:1637a (oud) BW heeft bestaan.
De Rechtbank heeft, nu — anders dan bij Schoevers bij het sluiten van arbeidsovereenkomsten
gebruikelijk — geen schriftelijke arbeidsovereenkomst is opgemaakt, deze vraag beoordeeld aan de
hand van de feiten en omstandigheden van het geval, waarbij zij doorslaggevende betekenis heeft
toegekend aan de vraag of partijen totstandkoming van een arbeidsovereenkomst hebben beoogd.
Hiermee heeft de Rechtbank kennelijk en terecht tot uitgangspunt genomen dat partijen die een
overeenkomst sluiten die strekt tot het verrichten van werk tegen betaling, deze overeenkomst op
verschillende wijzen kunnen inrichten, en dat wat tussen hen heeft te gelden wordt bepaald door
hetgeen hun bij het sluiten van de overeenkomst voor ogen stond, mede in aanmerking genomen de
wijze waarop zij feitelijk aan de overeenkomst uitvoering hebben gegeven en aldus daaraan inhoud
hebben gegeven. Aan de hand van de op deze wijze vastgestelde inhoud van de overeenkomst kan
de rechter vervolgens bepalen of de overeenkomst behoort tot een van de in de wet geregelde
bijzondere overeenkomsten.
De Rechtbank heeft in het onderhavige geval onderzocht op welke wijze partijen hun overeenkomst
hebben ingericht, welk onderzoek haar tot de slotsom heeft geleid dat niet van een
5
