1. Europese geschiedenis Nationalisten en natiestaten, Europa tot 1918
Nationalisten en natiestaten
Het volk is een rare term: Is het iedere Nederlander? Iemand die in Nederland geboren is?
Iemand met blond haar en blauwe ogen? Als Baudet praat over het volk, voel je je dan
aangesproken? Nee
Patriotisme
- Liefde tot het ‘vaderland’
- Vaderland is niet hetzelfde als natiestaat.
o Voorbeeld Friesland: zijn heel trots op Friesland, haar taal etc., maar ze willen
niet losstaan van Nederland
- Berust op natuurlijke gehechtheid aan het vertrouwde/eigene en is een
psychologische reactie
Chauvinisme
- Overdreven vorm van gehechtheid aan het eigene
- Voor de chauvinist is alles bij hem ‘thuis’ beter, mooier, waardevoller etc. dan overal
elders
- Berust op natuurlijke gehechtheid aan het vertrouwde/eigene en is een
psychologische reactie
- Italianen zijn luie spagettivreters. Nederland is veel beter
Nationalisme
- Nationalisme is zowel een culturele beweging als een politieke ideologie die zich richt
op de natie
- Een natie is een volk of een groep van volken, die een staat vormt of daarnaar streeft
en wel een nationale staat. Nationalisme: een staat van gelijkberechtigde burgers die
hun lot in die staat verenigd wensen te zien.
- Het nationalisme is een historisch verschijnsel. Nederland is gecreëerd. Meeste
landen bestonden 100 jaar geleden nog niet.
2014 Schotland: Referendum voor onafhankelijkheid 55% tegen afscheiding van het VK en
pro-EU → Strijd, maar ze zijn afhankelijk van VK gebleven. 2016→ Meeste schotten wilde
tijdens Brexit referendum bij EU blijven. Zeer waarschijnlijk komt er een nieuw referendum
over onafhankelijkheid van VK en ze gaan er waarschijnlijk uitstappen. Zou goed kunnen dat
Schotland over paar jaar onafhankelijk is van VK.
Ierland pas heel jong land. Noord-Ierland bleef onderdeel van VK. Heel problematisch.
Ierland is heel katholiek, Engelsen, Schotten zijn van oudsher protestant. De protestanten in
Noord-Ierland zijn voor Brexit. Willen bij VK blijven, maar niet bij EU. Katholieken wilden dit
niet.
The troubles vanaf jaren 70 in Noord-Ierland: Aanslagen die gepleegd werden door
Katholieken Noord-Ieren in VK.
1998 vrede gesloten (paasakkoord) tussen katholieken en protestanten in Noord-Ierland
, - Belangrijk akkoord: Grens tussen Ierland en Noord-Ierland moet ten alle tijden
openblijven (ook voor goederen), maar nu met Brexit worden grenzen weer gesloten
(met paspoort naar Engeland bijvoorbeeld). Maar dan moet grens tussen Ierland en
Noord-Ierland ook dicht, maar dan komt er burgeroorlog in Noord-Ierland. Grens
komt in Ierse zee. Maar dat vinden Engelsen niet fijn, want dan geven ze stuk land
weg.
- Waarschijnlijk komt er een referendum: en er zijn nu meer katholieken, dus
waarschijnlijk gaat Noord-Ierland bij Ierland horen, maar dat vinden Engelsen niet
goed en ook Trust. Zij gaan er met gestrekt been in. Dus dan zou Engeland uit Europa
gaan en Ierland en Noord-Ierland blijven bij de EU.
Geschiedenis:
- Waarom is nationalisme van protestanten zo hevig?
o Oranjemars protestanten: oranjemars (fel nationalisme)
o The battle of the boyne (1690): Stadhouder Willem III. Engeland was een
protestant land, maar er kwam een katholieke koning (Jacobus II). Wilde
protestantse privileges afbouwen. Protestanten vreesde voor een katholieke
vorst. Parlement: We nodigen vreemde koning uit: Willem III. Hij was met
dochter van koning getrouwd. Hij gaat met grote vloot naar Engeland. Wordt
onthaald, maar 2 slagen. Katholieken worden verslagen in Noord-Ierland (in
Boyne). Grote held protestanten in Noord-Ierland: Willem III. Daarom hebben
ze ook Oranjemarsen (geschiedenis nog goed in gedachten). Als Nederland
kan je tijdens deze mars niet in katholieken wijken komen in Noord-Ierland.
Kosovo – Land in de Balkan onder Servië
- Kosovo wordt niet herkend door alle andere landen in de wereld. 90% is Albanees
(moslim)
- 1998: Kosovo wilde eigen land en onafhankelijk worden van Servië. De Serven waren
hier niet blij mee. Er komt oorlog. Ze proberen nationalisme van Kosovo
onderdrukken, want Kosovo was belangrijk. Veel mijnen en belangrijke plaats. Serven
zien zichzelf als hoeders van het christelijke Europa, want ze hebben gevochten tegen
de turken op die plaats in Kosovo.
- Servië werd gebombardeerd door VS, vonden ze raar, want waarom zou christelijk
land hun aanvallen? Voor Kosovo zijn VS heilig.
- Spanje erkent Kosovo niet als land, omdat Catalonië ook onafhankelijk wil worden.
Kosovo is net zoiets voor Servië als Catalonië in Spanje. Daarom keuren ze het niet
goed.
- Zelfs nummerborden kunnen voor conflict zorgen tussen Servië en Kosovo
Europa 1900
- Optimisme
o Wereldtentoonstelling Parijs
o Dieselmotoren, roltrappen, geluidsfilms etc.
,Kaart Europa 1900 en 2000: Hier zitten 100 miljoenen doden tussen. Europa meest bloedige
continent ter wereld. Geen een grens gekomen zonder levens. Allemaal door nationalisme
In rijken sprak niet iedereen dezelfde taal, dus op bankbiljet stond in 10 talen de waarde.
Nationale held Duitsland: Grote Herman
De Grote rijken (imperia)
- West:
o Engeland
o Frankrijk
- Midden:
o Duitsland
o Habsburgse rijk
o Polen-Litouwen
- Oost:
o Russische Rijk
o Ottomaanse Rijk
Tot begin 20e eeuw bestonden deze landen
Kenmerken grote rijken:
- Veel volkeren rijken domineren Europa tot 1918 (USSR tot 1991 en Rusland nu)
- Meeste zijn oude monarchieën, koning of keizer centrale factor
o Eenheid onderdanen door loyaliteit aan de koning of keizer (Koningin
Elisabeth)
- Niet een landstaal, maar een rijkstaal
o Voorbeeld: Latijn (Hongarije, Polen), Duits (Habsburgse Rijk)
o Daarnaast talloze volkstalen
- Vaak officiële staatsgodsdienst
, o Rusland- orthodoxie, Ottomanen- Islam, Habsburgers- Katholieken (Daarnaast
mocht je alles geloven wat je wilde)
- Adel heersende klasse (vaak met hoge geestelijkheid)
o Niet je etniciteit telt, maar je maatschappelijke status
De grote tegenbeweging: naties en nationalisme
Wat is het volk?
- Staatsburgerschap → Iedereen met een Nederlands paspoort: Nederlander,
Amerikanen, Belgen
- Natie → Schotten, Catalanen, Basken
- Etniciteit/stam → Basken, Lappen, Friezen
- Religie → Joden, Armenen, Grieken
Demos/etnos:
- Demos: een land schept een volk (Nederlander, Fransen)
- Etnos: Een volk schept een land (Finnen, Albanezen)
-
Nationalisme
- Nationalisme is zowel een culturele beweging als een politieke ideologie die zich richt
op de natie.
- Nationalisme is een postchristelijke, ‘seculiere religie’, nauw verbonden met het
ontstaan van de moderne natiestaat en het idee van `volkssoevereiniteit’ van de
Franse Revolutie (1789).
- Alleen natiestaten die gebaseerd zijn op nationale zelfbeschikking gelden als legitiem.
- Omdat de meeste staten diverse etniciteiten en zelfs naties omvatten, leidt deze
ideologie al gauw tot conflicten. Nationalisme leidt vaak tot `etnische zuivering’ of
zelfs genocide, zoals de Holocaust.
- Nationalisme speelde een grote rol bij het ontstaan van zowel de Eerste als de
Tweede Wereldoorlog.
Opkomst nationalistisch denken
- Revoluties!
o 1789, 1830, 1848
o Volkssoevereiniteit (het volk vormt het hoogste gezag van de staat) → Zolang
koning hoogste macht heeft gebeurt er niks
o Via Franse Revolutie verspreid over heel Europa
o Frans idee (Rousseau, Montesquieu) → Grondwet etc.
- Nationalisme
o Idee van natie en eigen cultuur: wie zijn wij als volk? Wat betekent het om
Nederlander te zijn? Wat is onze cultuur
o Reactie op de Frans (universeel) classicisme
o Duitse romantiek en Herder
o Duits idee (cf afschaffing 1000-jarig HRR in 1806)
Nationalisten en natiestaten
Het volk is een rare term: Is het iedere Nederlander? Iemand die in Nederland geboren is?
Iemand met blond haar en blauwe ogen? Als Baudet praat over het volk, voel je je dan
aangesproken? Nee
Patriotisme
- Liefde tot het ‘vaderland’
- Vaderland is niet hetzelfde als natiestaat.
o Voorbeeld Friesland: zijn heel trots op Friesland, haar taal etc., maar ze willen
niet losstaan van Nederland
- Berust op natuurlijke gehechtheid aan het vertrouwde/eigene en is een
psychologische reactie
Chauvinisme
- Overdreven vorm van gehechtheid aan het eigene
- Voor de chauvinist is alles bij hem ‘thuis’ beter, mooier, waardevoller etc. dan overal
elders
- Berust op natuurlijke gehechtheid aan het vertrouwde/eigene en is een
psychologische reactie
- Italianen zijn luie spagettivreters. Nederland is veel beter
Nationalisme
- Nationalisme is zowel een culturele beweging als een politieke ideologie die zich richt
op de natie
- Een natie is een volk of een groep van volken, die een staat vormt of daarnaar streeft
en wel een nationale staat. Nationalisme: een staat van gelijkberechtigde burgers die
hun lot in die staat verenigd wensen te zien.
- Het nationalisme is een historisch verschijnsel. Nederland is gecreëerd. Meeste
landen bestonden 100 jaar geleden nog niet.
2014 Schotland: Referendum voor onafhankelijkheid 55% tegen afscheiding van het VK en
pro-EU → Strijd, maar ze zijn afhankelijk van VK gebleven. 2016→ Meeste schotten wilde
tijdens Brexit referendum bij EU blijven. Zeer waarschijnlijk komt er een nieuw referendum
over onafhankelijkheid van VK en ze gaan er waarschijnlijk uitstappen. Zou goed kunnen dat
Schotland over paar jaar onafhankelijk is van VK.
Ierland pas heel jong land. Noord-Ierland bleef onderdeel van VK. Heel problematisch.
Ierland is heel katholiek, Engelsen, Schotten zijn van oudsher protestant. De protestanten in
Noord-Ierland zijn voor Brexit. Willen bij VK blijven, maar niet bij EU. Katholieken wilden dit
niet.
The troubles vanaf jaren 70 in Noord-Ierland: Aanslagen die gepleegd werden door
Katholieken Noord-Ieren in VK.
1998 vrede gesloten (paasakkoord) tussen katholieken en protestanten in Noord-Ierland
, - Belangrijk akkoord: Grens tussen Ierland en Noord-Ierland moet ten alle tijden
openblijven (ook voor goederen), maar nu met Brexit worden grenzen weer gesloten
(met paspoort naar Engeland bijvoorbeeld). Maar dan moet grens tussen Ierland en
Noord-Ierland ook dicht, maar dan komt er burgeroorlog in Noord-Ierland. Grens
komt in Ierse zee. Maar dat vinden Engelsen niet fijn, want dan geven ze stuk land
weg.
- Waarschijnlijk komt er een referendum: en er zijn nu meer katholieken, dus
waarschijnlijk gaat Noord-Ierland bij Ierland horen, maar dat vinden Engelsen niet
goed en ook Trust. Zij gaan er met gestrekt been in. Dus dan zou Engeland uit Europa
gaan en Ierland en Noord-Ierland blijven bij de EU.
Geschiedenis:
- Waarom is nationalisme van protestanten zo hevig?
o Oranjemars protestanten: oranjemars (fel nationalisme)
o The battle of the boyne (1690): Stadhouder Willem III. Engeland was een
protestant land, maar er kwam een katholieke koning (Jacobus II). Wilde
protestantse privileges afbouwen. Protestanten vreesde voor een katholieke
vorst. Parlement: We nodigen vreemde koning uit: Willem III. Hij was met
dochter van koning getrouwd. Hij gaat met grote vloot naar Engeland. Wordt
onthaald, maar 2 slagen. Katholieken worden verslagen in Noord-Ierland (in
Boyne). Grote held protestanten in Noord-Ierland: Willem III. Daarom hebben
ze ook Oranjemarsen (geschiedenis nog goed in gedachten). Als Nederland
kan je tijdens deze mars niet in katholieken wijken komen in Noord-Ierland.
Kosovo – Land in de Balkan onder Servië
- Kosovo wordt niet herkend door alle andere landen in de wereld. 90% is Albanees
(moslim)
- 1998: Kosovo wilde eigen land en onafhankelijk worden van Servië. De Serven waren
hier niet blij mee. Er komt oorlog. Ze proberen nationalisme van Kosovo
onderdrukken, want Kosovo was belangrijk. Veel mijnen en belangrijke plaats. Serven
zien zichzelf als hoeders van het christelijke Europa, want ze hebben gevochten tegen
de turken op die plaats in Kosovo.
- Servië werd gebombardeerd door VS, vonden ze raar, want waarom zou christelijk
land hun aanvallen? Voor Kosovo zijn VS heilig.
- Spanje erkent Kosovo niet als land, omdat Catalonië ook onafhankelijk wil worden.
Kosovo is net zoiets voor Servië als Catalonië in Spanje. Daarom keuren ze het niet
goed.
- Zelfs nummerborden kunnen voor conflict zorgen tussen Servië en Kosovo
Europa 1900
- Optimisme
o Wereldtentoonstelling Parijs
o Dieselmotoren, roltrappen, geluidsfilms etc.
,Kaart Europa 1900 en 2000: Hier zitten 100 miljoenen doden tussen. Europa meest bloedige
continent ter wereld. Geen een grens gekomen zonder levens. Allemaal door nationalisme
In rijken sprak niet iedereen dezelfde taal, dus op bankbiljet stond in 10 talen de waarde.
Nationale held Duitsland: Grote Herman
De Grote rijken (imperia)
- West:
o Engeland
o Frankrijk
- Midden:
o Duitsland
o Habsburgse rijk
o Polen-Litouwen
- Oost:
o Russische Rijk
o Ottomaanse Rijk
Tot begin 20e eeuw bestonden deze landen
Kenmerken grote rijken:
- Veel volkeren rijken domineren Europa tot 1918 (USSR tot 1991 en Rusland nu)
- Meeste zijn oude monarchieën, koning of keizer centrale factor
o Eenheid onderdanen door loyaliteit aan de koning of keizer (Koningin
Elisabeth)
- Niet een landstaal, maar een rijkstaal
o Voorbeeld: Latijn (Hongarije, Polen), Duits (Habsburgse Rijk)
o Daarnaast talloze volkstalen
- Vaak officiële staatsgodsdienst
, o Rusland- orthodoxie, Ottomanen- Islam, Habsburgers- Katholieken (Daarnaast
mocht je alles geloven wat je wilde)
- Adel heersende klasse (vaak met hoge geestelijkheid)
o Niet je etniciteit telt, maar je maatschappelijke status
De grote tegenbeweging: naties en nationalisme
Wat is het volk?
- Staatsburgerschap → Iedereen met een Nederlands paspoort: Nederlander,
Amerikanen, Belgen
- Natie → Schotten, Catalanen, Basken
- Etniciteit/stam → Basken, Lappen, Friezen
- Religie → Joden, Armenen, Grieken
Demos/etnos:
- Demos: een land schept een volk (Nederlander, Fransen)
- Etnos: Een volk schept een land (Finnen, Albanezen)
-
Nationalisme
- Nationalisme is zowel een culturele beweging als een politieke ideologie die zich richt
op de natie.
- Nationalisme is een postchristelijke, ‘seculiere religie’, nauw verbonden met het
ontstaan van de moderne natiestaat en het idee van `volkssoevereiniteit’ van de
Franse Revolutie (1789).
- Alleen natiestaten die gebaseerd zijn op nationale zelfbeschikking gelden als legitiem.
- Omdat de meeste staten diverse etniciteiten en zelfs naties omvatten, leidt deze
ideologie al gauw tot conflicten. Nationalisme leidt vaak tot `etnische zuivering’ of
zelfs genocide, zoals de Holocaust.
- Nationalisme speelde een grote rol bij het ontstaan van zowel de Eerste als de
Tweede Wereldoorlog.
Opkomst nationalistisch denken
- Revoluties!
o 1789, 1830, 1848
o Volkssoevereiniteit (het volk vormt het hoogste gezag van de staat) → Zolang
koning hoogste macht heeft gebeurt er niks
o Via Franse Revolutie verspreid over heel Europa
o Frans idee (Rousseau, Montesquieu) → Grondwet etc.
- Nationalisme
o Idee van natie en eigen cultuur: wie zijn wij als volk? Wat betekent het om
Nederlander te zijn? Wat is onze cultuur
o Reactie op de Frans (universeel) classicisme
o Duitse romantiek en Herder
o Duits idee (cf afschaffing 1000-jarig HRR in 1806)
