Samenvatting Humanitair beleid
2020-2021
,Hoofdstuk 1: Wat humanitaire hulp precies is
1. Wat is verborgen in een naam?
Conventionele definitie
WAT?
Humanitaire hulp zijn tussenkomsten en activiteiten bedoeld om:
- Levens te redden
- Lijden te verlichten (fysiek en mentaal)
- De menselijke waardigheid te vrijwaren
+ Verdere degradatie van situatie te vermijden
WANNEER?
Tijdens en na, door menselijke veroorzaakte rampen of rampen met natuurlijke oorzaak
Komen tussen bij crisissen, urgenties en rampen
→ Urgentie: Elke situatie die onverwacht of niet onverwacht op korte termijn de normale
gang van zaken in een gemeenschap verstoord en het maatschappelijke functioneren
onmogelijk maakt. (MAAR: niet elke urgentie heeft humanitaire gevolgen)
⇒ PRAKTIJK:
- Urgenties komen zelden voor in hun pure vorm, meestal zijn het gemengde vormen
Vb: Aardbeving: Is puur geofysisch, maar vele doden vallen niet door de schok zelf,
meestal wel door technologische gevolgen zoals het instorten van gebouwen,
scheuren van gasleidingen of ze komen onder het puin te liggen.
- Verschillende graden van kwetsbaarheid
Vb: Assan: hier gebruikt men bouwtechnieken die rekening houden met
aardbevingen, de bevolking zal hier minder kwetsbaar zijn voor een aardbeving dan
elders.
- Niet alle rampen of urgenties worden humanitaire crisissen
- Er is een verschil tussen de eigenlijke slachtoffers en de getroffen/betrokken
populatie
- Eigenlijke slachtoffers (‘victims’): Mensen de dood gaan, fysieke letsels
hebben, inkomen verliezen
- Getroffen/betrokken populatie (‘affected population’): Alle mensen die
woonachtig zijn in het gebied en mogelijk gevolgen hebben, maar wel nog
verder kunnen met hun dagelijkse leven.
Humanitaire hulp en noodhulp
Humanitaire hulp wordt vaak gebruikt als een brede, overkoepelende term voor 2 vormen
van bijstand: humanitaire hulp en noodhulp
Humanitaire hulp (humanitarian assistance): hulp die geboden wordt bij rampen van
menselijke en sociale oorsprong (zoals gewapende conflicten) met complexe oorzaken en
werkomstandigheden. Eerder op lange termijn en meer multisectorieel. Soorten urgenties
1
,zijn vaak complexe maatschappelijke en politieke noodsituaties.
Noodhulp (emergency relief): hulp die gegeven wordt bij natuurrampen en technische
catastrofes en is meestal meer gericht op de acute fase van urgentie, met name de eerst
72uren na de ramp. Pakket van meer specifieke en gerichte activiteiten.
→ Vb: Voedselpakketten, mensen bevrijden onder puin, verwijderen van resten van lijken,...
→ Vb: B-FAST: Belgische urgentieteam dat noodhulp als specialiteit heeft
⇒ Vullen beide elkaar aan en overlappen enorm
- In verschillende omstandigheden gebruikt
- Actoren en activiteiten redelijk gelijklopend.
- Beide zijn universeel: al zien we na WOII dat het zwaartepunt van de sector en zijn
activiteiten duidelijk verschoven is naar de derde wereld
- Beide hebben soortgelijk discours en jargon
Humanitaire ruimte
= De ruimte waarbij voldoende omstandigheden zijn waar humanitaire werkers hun werk
kunnen voldoen.
2 niveau’s
1. Fysieke ruimte
= De fysieke toegankelijkheid (Logistiek: je moet er kunnen geraken)
2. Virtuele ruimte
= wordt gedefinieerd door de mate van toepassing en toepasbaarheid van 4
fundamentele humanitaire werkbeginselen. (=‘de kernprincipes van het CICR-ICRC’,
°1965)
- Menselijkheid: tegemoetkomen aan menselijke noden, het verlichten van hun
lijden.
- Neutraliteit: Humanitaire organisaties mogen in een conflict geen partij kiezen
of politieke standpunten innemen.
- Onpartijdigheid: Humanitaire hulp is het voldoen van menselijke noden, hierbij
mag geen onderscheid gemaakt worden qua gender, nationaliteit, …
- Operationele onafhankelijkheid: Humanitaire hulp mag geen verlengstuk zijn
van politieke acties.
⇒ Vooral principe 2&3 liggen de laatste tijd onder vuur doordat humanitaire hulp
eigenlijk wel een politiek gegeven is, het is steeds omkaderd door de waarden en
normen van wie deze organiseert en financiert.
Begrip en praktijk van de humanitaire ruimte:
● Cultuur en antropologie als kerncomponenten van de humanitaire ruimte:
universalisme ↔ cultureel particularisme
● Het Humanitaire dilemma
2
, = Situaties waarbij veel humanitaire hulp is maar waarbij de aanwezigheid van deze
hulp de conflictsituatie in stand houdt (ze worden een deel van het probleem of
voeden het probleem)
OPL: Stoppen?: men kan zich terugtrekken, maar bepaalde groepen gaan hier
negatieve gevolgen van voelen.
Vb: Mediterrane maritieme asielmigratie in Libië
2. Soorten activiteiten
1. Levering van dringende materiële bijstand; zoals:
- Noodonderdak en behuizing
- Watervoorziening en sanitair
- Medische verzorging
(2013: 1/5 à 1/4 van mondiale hulpvolume)
2. Organisatie en verdeling van rechtstreekse voedselhulp en het herstel en de
ondersteuning van de voedselzekerheid
- Belangrijkste humanitaire activiteit MAAR sterkst verweven met politieke en
economische belangengroepen in de donorlanden
(2013: +1/4 van hulpvolume)
3. Rehabilitatie van de sociale en economische infrastructuur en van haar functioneren
- Bedoeling om ze weer te laten draaien, NIET uitbreiden of verbeteren
- Opruimen van land- en antipersoonsmijnen tellen hier ook bij aangezien de
aanwezigheid van mijnen vaak zorgt voor dat wegen en
landbouwinfrastructuur onbruikbaar zijn.
(2013: 7% hulpvolume)
4. Ondersteunende activiteiten en omkadering; zoals:
- Coördinatie
- Transportlogistiek
- Veiligheidsmanagement
- Communicatie
- Juridische bescherming
(2013: 15% van hulpvolume)
Activiteiten moeten worden georganiseerd en uitgevoerd ‘op grond van de fundamentele
humanitaire beginselen van menselijkheid, neutraliteit, onpartijdigheid en operationele
onafhankelijkheid’.
Humanitaire hulp en noodhulp: activiteiten van korte duur → Realiteit: lang jaren van
humanitaire vulpvormen
↔ Ontwikkelingsbijstand: Meer gericht op het opzetten of verbeteren van de sociale en
economische infrastructuur en van bestuurlijke instellingen, op kennisoverdracht en een
verandering van sociale en economische realiteiten.
3
2020-2021
,Hoofdstuk 1: Wat humanitaire hulp precies is
1. Wat is verborgen in een naam?
Conventionele definitie
WAT?
Humanitaire hulp zijn tussenkomsten en activiteiten bedoeld om:
- Levens te redden
- Lijden te verlichten (fysiek en mentaal)
- De menselijke waardigheid te vrijwaren
+ Verdere degradatie van situatie te vermijden
WANNEER?
Tijdens en na, door menselijke veroorzaakte rampen of rampen met natuurlijke oorzaak
Komen tussen bij crisissen, urgenties en rampen
→ Urgentie: Elke situatie die onverwacht of niet onverwacht op korte termijn de normale
gang van zaken in een gemeenschap verstoord en het maatschappelijke functioneren
onmogelijk maakt. (MAAR: niet elke urgentie heeft humanitaire gevolgen)
⇒ PRAKTIJK:
- Urgenties komen zelden voor in hun pure vorm, meestal zijn het gemengde vormen
Vb: Aardbeving: Is puur geofysisch, maar vele doden vallen niet door de schok zelf,
meestal wel door technologische gevolgen zoals het instorten van gebouwen,
scheuren van gasleidingen of ze komen onder het puin te liggen.
- Verschillende graden van kwetsbaarheid
Vb: Assan: hier gebruikt men bouwtechnieken die rekening houden met
aardbevingen, de bevolking zal hier minder kwetsbaar zijn voor een aardbeving dan
elders.
- Niet alle rampen of urgenties worden humanitaire crisissen
- Er is een verschil tussen de eigenlijke slachtoffers en de getroffen/betrokken
populatie
- Eigenlijke slachtoffers (‘victims’): Mensen de dood gaan, fysieke letsels
hebben, inkomen verliezen
- Getroffen/betrokken populatie (‘affected population’): Alle mensen die
woonachtig zijn in het gebied en mogelijk gevolgen hebben, maar wel nog
verder kunnen met hun dagelijkse leven.
Humanitaire hulp en noodhulp
Humanitaire hulp wordt vaak gebruikt als een brede, overkoepelende term voor 2 vormen
van bijstand: humanitaire hulp en noodhulp
Humanitaire hulp (humanitarian assistance): hulp die geboden wordt bij rampen van
menselijke en sociale oorsprong (zoals gewapende conflicten) met complexe oorzaken en
werkomstandigheden. Eerder op lange termijn en meer multisectorieel. Soorten urgenties
1
,zijn vaak complexe maatschappelijke en politieke noodsituaties.
Noodhulp (emergency relief): hulp die gegeven wordt bij natuurrampen en technische
catastrofes en is meestal meer gericht op de acute fase van urgentie, met name de eerst
72uren na de ramp. Pakket van meer specifieke en gerichte activiteiten.
→ Vb: Voedselpakketten, mensen bevrijden onder puin, verwijderen van resten van lijken,...
→ Vb: B-FAST: Belgische urgentieteam dat noodhulp als specialiteit heeft
⇒ Vullen beide elkaar aan en overlappen enorm
- In verschillende omstandigheden gebruikt
- Actoren en activiteiten redelijk gelijklopend.
- Beide zijn universeel: al zien we na WOII dat het zwaartepunt van de sector en zijn
activiteiten duidelijk verschoven is naar de derde wereld
- Beide hebben soortgelijk discours en jargon
Humanitaire ruimte
= De ruimte waarbij voldoende omstandigheden zijn waar humanitaire werkers hun werk
kunnen voldoen.
2 niveau’s
1. Fysieke ruimte
= De fysieke toegankelijkheid (Logistiek: je moet er kunnen geraken)
2. Virtuele ruimte
= wordt gedefinieerd door de mate van toepassing en toepasbaarheid van 4
fundamentele humanitaire werkbeginselen. (=‘de kernprincipes van het CICR-ICRC’,
°1965)
- Menselijkheid: tegemoetkomen aan menselijke noden, het verlichten van hun
lijden.
- Neutraliteit: Humanitaire organisaties mogen in een conflict geen partij kiezen
of politieke standpunten innemen.
- Onpartijdigheid: Humanitaire hulp is het voldoen van menselijke noden, hierbij
mag geen onderscheid gemaakt worden qua gender, nationaliteit, …
- Operationele onafhankelijkheid: Humanitaire hulp mag geen verlengstuk zijn
van politieke acties.
⇒ Vooral principe 2&3 liggen de laatste tijd onder vuur doordat humanitaire hulp
eigenlijk wel een politiek gegeven is, het is steeds omkaderd door de waarden en
normen van wie deze organiseert en financiert.
Begrip en praktijk van de humanitaire ruimte:
● Cultuur en antropologie als kerncomponenten van de humanitaire ruimte:
universalisme ↔ cultureel particularisme
● Het Humanitaire dilemma
2
, = Situaties waarbij veel humanitaire hulp is maar waarbij de aanwezigheid van deze
hulp de conflictsituatie in stand houdt (ze worden een deel van het probleem of
voeden het probleem)
OPL: Stoppen?: men kan zich terugtrekken, maar bepaalde groepen gaan hier
negatieve gevolgen van voelen.
Vb: Mediterrane maritieme asielmigratie in Libië
2. Soorten activiteiten
1. Levering van dringende materiële bijstand; zoals:
- Noodonderdak en behuizing
- Watervoorziening en sanitair
- Medische verzorging
(2013: 1/5 à 1/4 van mondiale hulpvolume)
2. Organisatie en verdeling van rechtstreekse voedselhulp en het herstel en de
ondersteuning van de voedselzekerheid
- Belangrijkste humanitaire activiteit MAAR sterkst verweven met politieke en
economische belangengroepen in de donorlanden
(2013: +1/4 van hulpvolume)
3. Rehabilitatie van de sociale en economische infrastructuur en van haar functioneren
- Bedoeling om ze weer te laten draaien, NIET uitbreiden of verbeteren
- Opruimen van land- en antipersoonsmijnen tellen hier ook bij aangezien de
aanwezigheid van mijnen vaak zorgt voor dat wegen en
landbouwinfrastructuur onbruikbaar zijn.
(2013: 7% hulpvolume)
4. Ondersteunende activiteiten en omkadering; zoals:
- Coördinatie
- Transportlogistiek
- Veiligheidsmanagement
- Communicatie
- Juridische bescherming
(2013: 15% van hulpvolume)
Activiteiten moeten worden georganiseerd en uitgevoerd ‘op grond van de fundamentele
humanitaire beginselen van menselijkheid, neutraliteit, onpartijdigheid en operationele
onafhankelijkheid’.
Humanitaire hulp en noodhulp: activiteiten van korte duur → Realiteit: lang jaren van
humanitaire vulpvormen
↔ Ontwikkelingsbijstand: Meer gericht op het opzetten of verbeteren van de sociale en
economische infrastructuur en van bestuurlijke instellingen, op kennisoverdracht en een
verandering van sociale en economische realiteiten.
3
