samenvatting crisishantering

Crisishantering



Inhoud
Deel 1: Basiskennis..........................................................................................................................................................2
1. Wat is agressie en grensoverschrijdend gedrag.....................................................................................................2
1.1. Het bos en de bomen: woorden voor agressie en grensoverschrijdend gedrag............................................2
1.2. Door welke ogen kijken we: een weloverwogen definitie..............................................................................2
1.3. Onze kijk op agressie.......................................................................................................................................3
2. Hoe ziet agressie eruit?..........................................................................................................................................4
2.1. Een zevenkoppige draak!................................................................................................................................4
2.2. Agressie gevierendeeld: vier uitingsvormen van agressie..............................................................................5
3. Feiten en cijfers.......................................................................................................................................................5
3.1. Monsters en nimfen: hardnekkige mythes.....................................................................................................5
3.2. De harde feiten: agressie gemeten en geteld.................................................................................................5
4. Bronnen van agressie..............................................................................................................................................5
4.1. Frustratieagressie: agressie ten gevolge van frustratie..................................................................................5
4.2. Instrumentele agressie: agressie om iets te verkrijgen..................................................................................6
4.3. Agressie vanuit innerlijke processen bij de agressor......................................................................................7
4.4. Besluit..............................................................................................................................................................7
5. Agressie en het lichaam..........................................................................................................................................7
5.1. Je lichaam, een keten van reacties (fysiologische aspecten)..........................................................................7
5.2. Je lichaam, een bron van informatie...............................................................................................................8
5.3. Stress hanteren...............................................................................................................................................8
5.4. Besluit..............................................................................................................................................................9
Deel 2: Aanpak................................................................................................................................................................9
1. Grenzen hanteren...................................................................................................................................................9
1.1. Wat is een grens?............................................................................................................................................9
1.2. Je grenzen voelen............................................................................................................................................9
1.3. Grenzen trekken..............................................................................................................................................9
1.4. Grenzen verschuiven.....................................................................................................................................10
1.5. Grenzen en je team.......................................................................................................................................10
1.6. Besluit............................................................................................................................................................10
2. Strategieën om met agressie om te gaan.............................................................................................................10
2.1. Een strategie kiezen......................................................................................................................................10
2.2. Kalmeren of de-escaleren als strategie.........................................................................................................11

Pagina 1 van 25

, Crisishantering


2.3. Confronteren als strategie............................................................................................................................12
2.4. Hulp halen als strategie.................................................................................................................................13
2.5. Met humor reageren.....................................................................................................................................13
2.6. Verwarring als strategie................................................................................................................................13
2.7. Vermijden en negeren als strategie..............................................................................................................14
2.8. Tegenagressie................................................................................................................................................14
2.9. Het laatste redmiddel: fysiek zelfbescherming.............................................................................................14
3. Het cyclische verloop van een agressie-incident..................................................................................................15
3.1. De meerwaarde van het crisisontwikkelingsmodel......................................................................................15
3.2. Het crisisontwikkelingsmodel in fasen..........................................................................................................15
3.3. Aandachtspunten bij het gebruik van het crisisinterventiemodel................................................................23
4. Impact, nazorg en herstel.....................................................................................................................................23
4.1. Agressie als schokkende gebeurtenis...........................................................................................................23
4.2. Eerste opvang na agressie.............................................................................................................................23
4.3. Pak agressie integraal aan met de preventiepiramide.................................................................................23
4.4. Herstel na agressie........................................................................................................................................24
5. Vrijheidsbeperkende maatregelen.......................................................................................................................24
5.1. Definities.......................................................................................................................................................24
5.2. Indeling volgens vorm...................................................................................................................................25
5.3. Uitgangspunten.............................................................................................................................................25

DEEL 1: BASISKENNIS.

1. WAT IS AGRESSIE EN GRENSOVERSCHRIJDEND GEDRAG.

 Het leed dat agressie en grensoverschrijdend gedrag veroorzaakt, treft mensen vaak diep. Ondermijnt
persoonlijke ontwikkeling, welbevinden en gezamenlijk recht op vrijheid en geluk.


1.1. HET BOS EN DE BOMEN: WOORDEN VOOR AGRESSIE EN GRENSOVERSCHRIJDEND GEDRAG.
 Geweld en agressie schaadt relaties, ondermijnt zelfvertrouwen en gezag, haalt groepsdynamiek onderuit,
verzuurt samenwerking en samenleven en ontwricht organisatie en gemeenschappen.
 Agressie kan gaan om heel subtiele intimidatie tot het gebruik van brute, fysieke kracht.
 Agressie vaak negatieve zin dit is niet altijd, vaak positieve innerlijke kracht gericht op evenwicht en
vooruitgang.
 Grensoverschrijdend gedrag geeft aan dat we te maken hebben met gedrag waar iemand last van heeft.


1.2. DOOR WELKE OGEN KIJKEN WE: EEN WELOVERWOGEN DEFINITIE.
 Wereldgezondheidsorganisatie: Geweld is het internationaal aanwenden van of dreigen met fysieke of
psychologische macht of kracht, ten aanzien van zichzelf, andere persoon of tegen een groep of

Pagina 2 van 25

, Crisishantering


gemeenschap en wel zo dat er sprake is van/of reële kans bestaat op toebrengen van kwetsuren, dood,
psychologische schade, problematische ontwikkeling of deprivatie.
 Agressie is gedrag waarbij een persoon schade toebrengt aan materiaal of de psychische grenzen
overschrijft van zichzelf of een andere persoon.
 Agressief, gewelddadig of grensoverschrijdend gedrag definiëren vanuit slachtoffer: Gehoor geven aan
niet-intentionele agressie schade ondervinden.
 Bewust zijn van subjectiviteit is belangrijk uitgangspunten als agressie aan slag gaat.
 Gevaar beroepsgroepen is gewenning optreedt, normaal beschouwd en horend bij job -) verregaande
tolerantie, niet kritisch gekeken naar wat er gebeurt.
 Lichtere vormen van agressie, ernstig nemen want vaak grote impact op welbevinden.


1.3. ONZE KIJK OP AGRESSIE.

1.3.1. UITGANGSPUNT 1: STRUCTURELE VEILIGHEID NAAST RELATIONELE VEILIGHEID.
 Structurele veiligheid:
 Beogen we alles wat samenhangt met procedures, afspraken, flowcharts en geschreven of
ongeschreven regels die in organisatie gehanteerd worden om samenwerking te optimaliseren.
 Hanteren te veel regels zorgt voor inefficiëntie, max. 7 harde regels.
 Heerst verwarring over regels door, andere visies over grenzen.
 Professionele context: persoonlijk item afzetten, denken vanuit hulpvrager.
 Relationele veiligheid:
 Psychiater John Bowbly: Relaties essentieel zijn in menselijk leven, voedsel voor geest.
 Pas gelukkig als relatie veilig zijn en vertrouwen hebben.
 Wanneer geleerd hebben mensen te vertrouwen zijn en ruziemaken niet erg is, veerkracht op
relationeel vlak groot en kunnen kleine tegenslagen makkelijk overwinnen.
 Persoon fundamenteel wantrouwen heeft tegenover anderen, deze persoon veel gekwetst of
getreft door onrecht, leer je jezelf uitkijken naar anderen. Veerkracht op relationeel vlak erg
miniem en wantrouwen neemt bovenhand. Belangrijk relationele veiligheid bieden, relaties
voorspelbaar en betrouwbaar zijn.

1.3.2. UITGANGSPUNT 2: EEN BASISHOUDIG VAN ‘ZORGDRAGENDE BEGRENZING’.




Pagina 3 van 25