Week 1 - Leeruitkomsten
- Noemen welke internationaalrechtelijke aspecten betrokken zijn bij de Europese Unie; (niet
behandeld)
- de begrippen intergouvernementeel, supranationaal en ngo uitleggen;
- uitleggen wat staatssoevereiniteit is en hoe dit kan worden beperkt;
- uiteenzetten wat de doelstellingen van de Europese Unie zijn;
- het gelijkheidsbeginsel en het evenredigheidsbeginsel uitleggen en toepassen.
- uitleggen welke rol respectievelijk de Europese Raad; Raad van de Europese Unie; de
Europese Commissie; het Europees Parlement en het Europees Hof van Justitie speelt
binnen de Europese Unie, daarbij kan de student aangeven wat de taken en bevoegdheden
zijn van deze instelling;
- uitleggen welke rol de nationale rechter speelt bij het toepassen van Europees recht;
- het arrest ‘Van Gend en Loos’ en ‘Costa/ENEL’ uitleggen en toepassen op een casus
De begrippen intergouvernementeel, supranationaal en ngo uitleggen
Intergouvernementeel: Als een lidstaat geen soevereiniteit afstaat.
Supranationaal: Als lidstaten beslissingsbevoegdheid afstaan aan de organisatie.
Ngo: Dit is een onafhankelijke organisatie van een staat en heeft vaak een ideële doelstelling.
Voorbeelden zijn het Rode Kruis en WNF.
Uitleggen wat staatssoevereiniteit is en hoe dit kan worden beperkt
Dit betekend dat andere lidstaten niet kunnen bepalen hoe een lidstaat zijn regelgeving vormgeeft.
Deze macht ligt alleen bij de nationale overheid. Deze macht kan op twee manieren worden
beperkt. De soevereiniteit kan vrijwillig worden overgedragen of onvrijwillig worden beperkt.
- Overgedragen: De staat kan beslissen om (een gedeelte van) de beslissingsbevoegdheid over te
dragen aan bijvoorbeeld een internationale organisatie. De staat kan dan niet meer zelf alle
regels stellen, maar accepteert dat een organisatie hoger en gezaghebbender is dan de staat zelf.
Dit gebeurt alleen als dit het belang van het land dient en bijdraagt aan het welzijn van zijn
inwoners. Dit hoeft niet permanent te zijn.
- Onvrijwillig beperkt: Als een staat wordt binnengevallen door een ander land en dat andere land
de macht overneemt, is de beslissingsbevoegdheid van de aangevallen staat beperkt. De
overheersende staat neemt vanaf dat moment alle beslissingen. Bijvoorbeeld door militair
ingrijpen.
Uiteenzetten wat de doelstellingen van de Europese Unie zijn
In het Verdrag betreffende de Europese unie staat in artikel 3 de doelstellingen van de EU
opgesomd. De belangrijkste doelstelling zijn kort gezegd: orde en welzijn, het creëren van een
ruimte van vrijheid, veiligheid en recht, het oprichten en voltooien van de interne markt, het
instellen van een Economische en Monetaire Unie (EMU) en het beschermen van mensenrechten.
Gelijkheidsbeginsel en evenredigheidsbeginsel
Het gaat bij het gelijkheidsbeginsel (artikel 18 VWEU) om de gelijkheid op basis van nationaliteit.
Er is sprake van een gelijk geval als beide gevallen dezelfde kenmerken hebben. Het enige kernmerk
waarin ze zich van elkaar onderscheiden, is de nationaliteit. Het idee hierachter is dat de interne
markt optimaal kan functioneren en aan iedereen dezelfde kansen en mogelijkheden worden
geboden.
Een andere naam voor het evenredigheidsbeginsel is ook wel het proportionaliteitsbeginsel. Het
houdt in dat altijd het minst belemmerende alternatief gebruikt moet worden om het doel te
bereiken. Wat is het doel (algemeen belang) het middel (het recht) en zou je een alternatief voor dit
algemeen belang kunnen bedenken die minder ingrijpend is?
1
, uitleggen welke rol respectievelijk de Europese Raad; Raad van de Europese Unie; de Europese
Commissie; het Europees Parlement en het Europees Hof van Justitie speelt binnen de Europese Unie,
daarbij kan de student aangeven wat de taken en bevoegdheden zijn van deze instelling;
Wanneer een land lidmaatschap van de EU heeft aangevraagd wordt dit voorgelegd aan de Raad.
De Europese Commissie geeft vervolgens een formeel advies uit, maar de Raad beslist uiteindeijk
om de aanvraag al dan niet in behandeling te nemen.
Het Europees Hof van Justitie oordeelt op grond van Artikel 2 VEU over de schendingen van
mensenrechten als deze worden voorgelegd tijdens een zaak.
uitleggen welke rol de nationale rechter speelt bij het toepassen van Europees recht;
Het is aan de nationale rechter om te bepalen of de geleden schade in causaal verband staat met
de schending door de lidstaat. Deze moet beoordelen of de geleden schade een direct gevolg is van
de schendig door de lidstaat.
Het arrest van Gend en Loos en Costa/Enel uitleggen en toepassen op een casus
- Van Gend en Loos: Het doel van dit arrest om het voor iedereen mogelijk te maken om gebruik te
maken van het Europees recht. Lidstaten kunnen niet kiezen wanneer het Europees recht wel en
wanneer het geen invloed heeft op de nationale rechtsorde. Het Europees recht heeft daarom in
beginsel directe werking. De voorwaarden hiervoor zijn: duidelijk, onvoorwaardelijk en is de
bepaling geschikt voor directe werking?
- Costa/Enel: Europese wetgeving gaat ALTIJD voor op nationale wetgeving. De voorwaarden
hiervoor zijn: Wat is de Europese regel, wat is de nationale regel, wat is het conflict en welke
heeft voorrang en waarop?
2
, Week 2 - leeruitkomsten
- de kenmerken van de verschillende vormen van Europees recht uitleggen en uitleggen wat
het verschil is tussen deze vormen;
- uitleggen hoe de gewone wetgevingsprocedure verloopt; (niet behandelt)
- het verschil tussen horizontale en verticale directe werking uitleggen;
- de criteria met betrekking tot directe werking van de verschillende vormen van Europese
regelgeving toepassen;
- uitleggen wanneer er sprake is van een horizontaal effect en wat de gevolgen daarvan zijn;
- beschrijven wat het Handvest voor de grondrechten inhoudt en wat het betekent voor de
rechtsbescherming
- uitleggen wat de verhouding is tussen het Handvest voor de grondrechten en het EVRM.
- de voorwaarden uit het arrest Faccini Dori’ uitleggen en toepassen op een casus;
- in een casus gemotiveerd aangeven wanneer de staat aansprakelijk kan worden gesteld bij
schade van een burger wegens schending van het Europees recht en daarbij de
voorwaarden van het arrest ‘Francovich’ uitleggen en toepassen.
- de voorwaarden noemen uit het arrest ‘Delena Wells’ en toepassen in een casus
De kenmerken van de verschillende vormen van Europees recht uitleggen en uitleggen wat het verschil is
tussen deze vormen
Er zijn verschillende vormen van het Europees recht.
- Verdragsartikelen: Deze bestaan uit verschillende hoofdstukken en afdelingen, waarin allerlei zaken zijn
geregeld. Sommige artikelen geven procedures weer of de manier waarop de bevoegdheidsverdeling is
geregeld. Voor burgers zijn de materiële bepalingen het belangrijkst. Hierin staan de rechten en plichten
die zij op grond van het Europees recht hebben.
- Verordeningen: Een verordening heeft een algemene strekking. Zij is verbindend in al haar onderdelen en
is rechtstreeks toepasselijk in elke lidstaat (artikel 288 VWEU). Hierdoor hoeft deze niet omgezet te
worden in nationale wetgeving. Dit is gericht aan iedereen (lidstaten, burgers en bedrijven) in de EU. De
burger kan zich direct beroepen op de artikelen van een verordening.
- Besluiten: Een besluit is verbindend in al zijn onderdelen. Indien er adressanten worden vermeld, is het
alleen voor hen verbindend (artikel 288 VWEU). Een besluit kan gericht zijn aan burgers of bedrijven,
maar ook aan een of meerdere lidstaten.
- Richtlijnen: Een richtlijn is verbindend ten aanzien van het te bereiken resultaat voor elke lidstaat
waarvoor zij bestemd is. Aan de nationale instanties wordt de bevoegdheid gelaten vorm en middelen te
kiezen. Het doel van een richtlijn is het harmoniseren van de wetgeving van de verschillende lidstaten.
Deze moeten nog wel geïmplementeerd of omgezet worden in nationale wetgeving. Een richtlijn heeft
beleidsvrijheid waardoor je wetgeving alleen hoeft aan te passen als er al een nationale wet bestaat. De
richtlijn geeft de lidstaten een periode waarbinnen de richtlijn moet zijn omgezet, ofwel een
implementatietermijn.
- Aanbevelingen en adviezen: Deze zijn niet bindend, maar toch moet er rekening mee gehouden worden.
Ze worden gebruikt door de instellingen om adviezen te geven of een bepaalde gang van zaken aan te
bevelen. Er kan van worden afgeweken.
Het verschil tussen horizontale en verticale directe werking uitleggen
Horizontale werking is als er een conflict is tussen particulier en particulier. Verticale werking is als een
particulier een conflict heeft met de staat/de overheid.
De criteria met betrekking tot directe werking van de verschillende vormen van Europese regelgeving
toepassen
De voorwaarden (Van Gend en Loos):
1. Geschikt voor directe werking: als het een recht of een plicht bevat waarop een burger zich kan
beroepen.
2. Duidelijk en onvoorwaardelijk zijn opgesteld: Duidelijk en geen nadere regelgeving nodig om het recht
of de plicht in te roepen.
3
- Noemen welke internationaalrechtelijke aspecten betrokken zijn bij de Europese Unie; (niet
behandeld)
- de begrippen intergouvernementeel, supranationaal en ngo uitleggen;
- uitleggen wat staatssoevereiniteit is en hoe dit kan worden beperkt;
- uiteenzetten wat de doelstellingen van de Europese Unie zijn;
- het gelijkheidsbeginsel en het evenredigheidsbeginsel uitleggen en toepassen.
- uitleggen welke rol respectievelijk de Europese Raad; Raad van de Europese Unie; de
Europese Commissie; het Europees Parlement en het Europees Hof van Justitie speelt
binnen de Europese Unie, daarbij kan de student aangeven wat de taken en bevoegdheden
zijn van deze instelling;
- uitleggen welke rol de nationale rechter speelt bij het toepassen van Europees recht;
- het arrest ‘Van Gend en Loos’ en ‘Costa/ENEL’ uitleggen en toepassen op een casus
De begrippen intergouvernementeel, supranationaal en ngo uitleggen
Intergouvernementeel: Als een lidstaat geen soevereiniteit afstaat.
Supranationaal: Als lidstaten beslissingsbevoegdheid afstaan aan de organisatie.
Ngo: Dit is een onafhankelijke organisatie van een staat en heeft vaak een ideële doelstelling.
Voorbeelden zijn het Rode Kruis en WNF.
Uitleggen wat staatssoevereiniteit is en hoe dit kan worden beperkt
Dit betekend dat andere lidstaten niet kunnen bepalen hoe een lidstaat zijn regelgeving vormgeeft.
Deze macht ligt alleen bij de nationale overheid. Deze macht kan op twee manieren worden
beperkt. De soevereiniteit kan vrijwillig worden overgedragen of onvrijwillig worden beperkt.
- Overgedragen: De staat kan beslissen om (een gedeelte van) de beslissingsbevoegdheid over te
dragen aan bijvoorbeeld een internationale organisatie. De staat kan dan niet meer zelf alle
regels stellen, maar accepteert dat een organisatie hoger en gezaghebbender is dan de staat zelf.
Dit gebeurt alleen als dit het belang van het land dient en bijdraagt aan het welzijn van zijn
inwoners. Dit hoeft niet permanent te zijn.
- Onvrijwillig beperkt: Als een staat wordt binnengevallen door een ander land en dat andere land
de macht overneemt, is de beslissingsbevoegdheid van de aangevallen staat beperkt. De
overheersende staat neemt vanaf dat moment alle beslissingen. Bijvoorbeeld door militair
ingrijpen.
Uiteenzetten wat de doelstellingen van de Europese Unie zijn
In het Verdrag betreffende de Europese unie staat in artikel 3 de doelstellingen van de EU
opgesomd. De belangrijkste doelstelling zijn kort gezegd: orde en welzijn, het creëren van een
ruimte van vrijheid, veiligheid en recht, het oprichten en voltooien van de interne markt, het
instellen van een Economische en Monetaire Unie (EMU) en het beschermen van mensenrechten.
Gelijkheidsbeginsel en evenredigheidsbeginsel
Het gaat bij het gelijkheidsbeginsel (artikel 18 VWEU) om de gelijkheid op basis van nationaliteit.
Er is sprake van een gelijk geval als beide gevallen dezelfde kenmerken hebben. Het enige kernmerk
waarin ze zich van elkaar onderscheiden, is de nationaliteit. Het idee hierachter is dat de interne
markt optimaal kan functioneren en aan iedereen dezelfde kansen en mogelijkheden worden
geboden.
Een andere naam voor het evenredigheidsbeginsel is ook wel het proportionaliteitsbeginsel. Het
houdt in dat altijd het minst belemmerende alternatief gebruikt moet worden om het doel te
bereiken. Wat is het doel (algemeen belang) het middel (het recht) en zou je een alternatief voor dit
algemeen belang kunnen bedenken die minder ingrijpend is?
1
, uitleggen welke rol respectievelijk de Europese Raad; Raad van de Europese Unie; de Europese
Commissie; het Europees Parlement en het Europees Hof van Justitie speelt binnen de Europese Unie,
daarbij kan de student aangeven wat de taken en bevoegdheden zijn van deze instelling;
Wanneer een land lidmaatschap van de EU heeft aangevraagd wordt dit voorgelegd aan de Raad.
De Europese Commissie geeft vervolgens een formeel advies uit, maar de Raad beslist uiteindeijk
om de aanvraag al dan niet in behandeling te nemen.
Het Europees Hof van Justitie oordeelt op grond van Artikel 2 VEU over de schendingen van
mensenrechten als deze worden voorgelegd tijdens een zaak.
uitleggen welke rol de nationale rechter speelt bij het toepassen van Europees recht;
Het is aan de nationale rechter om te bepalen of de geleden schade in causaal verband staat met
de schending door de lidstaat. Deze moet beoordelen of de geleden schade een direct gevolg is van
de schendig door de lidstaat.
Het arrest van Gend en Loos en Costa/Enel uitleggen en toepassen op een casus
- Van Gend en Loos: Het doel van dit arrest om het voor iedereen mogelijk te maken om gebruik te
maken van het Europees recht. Lidstaten kunnen niet kiezen wanneer het Europees recht wel en
wanneer het geen invloed heeft op de nationale rechtsorde. Het Europees recht heeft daarom in
beginsel directe werking. De voorwaarden hiervoor zijn: duidelijk, onvoorwaardelijk en is de
bepaling geschikt voor directe werking?
- Costa/Enel: Europese wetgeving gaat ALTIJD voor op nationale wetgeving. De voorwaarden
hiervoor zijn: Wat is de Europese regel, wat is de nationale regel, wat is het conflict en welke
heeft voorrang en waarop?
2
, Week 2 - leeruitkomsten
- de kenmerken van de verschillende vormen van Europees recht uitleggen en uitleggen wat
het verschil is tussen deze vormen;
- uitleggen hoe de gewone wetgevingsprocedure verloopt; (niet behandelt)
- het verschil tussen horizontale en verticale directe werking uitleggen;
- de criteria met betrekking tot directe werking van de verschillende vormen van Europese
regelgeving toepassen;
- uitleggen wanneer er sprake is van een horizontaal effect en wat de gevolgen daarvan zijn;
- beschrijven wat het Handvest voor de grondrechten inhoudt en wat het betekent voor de
rechtsbescherming
- uitleggen wat de verhouding is tussen het Handvest voor de grondrechten en het EVRM.
- de voorwaarden uit het arrest Faccini Dori’ uitleggen en toepassen op een casus;
- in een casus gemotiveerd aangeven wanneer de staat aansprakelijk kan worden gesteld bij
schade van een burger wegens schending van het Europees recht en daarbij de
voorwaarden van het arrest ‘Francovich’ uitleggen en toepassen.
- de voorwaarden noemen uit het arrest ‘Delena Wells’ en toepassen in een casus
De kenmerken van de verschillende vormen van Europees recht uitleggen en uitleggen wat het verschil is
tussen deze vormen
Er zijn verschillende vormen van het Europees recht.
- Verdragsartikelen: Deze bestaan uit verschillende hoofdstukken en afdelingen, waarin allerlei zaken zijn
geregeld. Sommige artikelen geven procedures weer of de manier waarop de bevoegdheidsverdeling is
geregeld. Voor burgers zijn de materiële bepalingen het belangrijkst. Hierin staan de rechten en plichten
die zij op grond van het Europees recht hebben.
- Verordeningen: Een verordening heeft een algemene strekking. Zij is verbindend in al haar onderdelen en
is rechtstreeks toepasselijk in elke lidstaat (artikel 288 VWEU). Hierdoor hoeft deze niet omgezet te
worden in nationale wetgeving. Dit is gericht aan iedereen (lidstaten, burgers en bedrijven) in de EU. De
burger kan zich direct beroepen op de artikelen van een verordening.
- Besluiten: Een besluit is verbindend in al zijn onderdelen. Indien er adressanten worden vermeld, is het
alleen voor hen verbindend (artikel 288 VWEU). Een besluit kan gericht zijn aan burgers of bedrijven,
maar ook aan een of meerdere lidstaten.
- Richtlijnen: Een richtlijn is verbindend ten aanzien van het te bereiken resultaat voor elke lidstaat
waarvoor zij bestemd is. Aan de nationale instanties wordt de bevoegdheid gelaten vorm en middelen te
kiezen. Het doel van een richtlijn is het harmoniseren van de wetgeving van de verschillende lidstaten.
Deze moeten nog wel geïmplementeerd of omgezet worden in nationale wetgeving. Een richtlijn heeft
beleidsvrijheid waardoor je wetgeving alleen hoeft aan te passen als er al een nationale wet bestaat. De
richtlijn geeft de lidstaten een periode waarbinnen de richtlijn moet zijn omgezet, ofwel een
implementatietermijn.
- Aanbevelingen en adviezen: Deze zijn niet bindend, maar toch moet er rekening mee gehouden worden.
Ze worden gebruikt door de instellingen om adviezen te geven of een bepaalde gang van zaken aan te
bevelen. Er kan van worden afgeweken.
Het verschil tussen horizontale en verticale directe werking uitleggen
Horizontale werking is als er een conflict is tussen particulier en particulier. Verticale werking is als een
particulier een conflict heeft met de staat/de overheid.
De criteria met betrekking tot directe werking van de verschillende vormen van Europese regelgeving
toepassen
De voorwaarden (Van Gend en Loos):
1. Geschikt voor directe werking: als het een recht of een plicht bevat waarop een burger zich kan
beroepen.
2. Duidelijk en onvoorwaardelijk zijn opgesteld: Duidelijk en geen nadere regelgeving nodig om het recht
of de plicht in te roepen.
3
