Samenvatting Medische Vakken OP2.1
Shock (cMV1)
Definitie shock
Acute levensbedreigende verstoring van bloedsomloop. Tekort aan circulerend
volume. Hypoxie op weefselniveau. Snelle diagnostiek en therapie nodig.
Als er een te kort is aan circulerend volume gaat het lichaam maatregelen nemen.
Het lichaam zorgt ervoor dat in het midden van de cirkel (hart, longen en
hersenen), de vitale organen zo lang mogelijk van zuurstof worden verziend. Hoe
meer je naar buiten komt in de cirkel hoe minder belangrijk het weefsel en de
organen zijn, en hoe minder bloed ze dus krijgen. De vitale organen
krijgen dus voorrang.
Symptomen
Het voorrang verlenen aan de vitale organen uit zich in de
symptomen. Het lichaam laat het hart sneller pompen en de patiënt
sneller ademen.
- Onrustig en angstig
- Bleke, koude, klamme/zweterige huid
- Misselijk/ziek gevoel
- Dorst en krachteloos
- Verminderd bewustzijn of raakt bewusteloos
Fasen
- Gecompenseerde shock (het lichaam kan de bloeddruk nog normaal houden).
o Bleek*, klam, koud*, RR normaal, P snel
*Geldt niet voor distributieve shock
- Ongecompenseerde shock
o RR omlaag, P omhoog, pH omlaag (onvoldoende O2), AF omhoog (ademfrequentie)
- Irreversible shock
- Overlijden
Diagnostiek
- Anamnese
- Lichamelijk onderzoek
o Inspectie/palpatie/percussie/auscultatie
o Vitale functies (P, RR, AH, saturatie, bewustzijn)
- Aanvullend onderzoek
o Bloedonderzoek (pO2, pCO2, pH)
o Beeldvormend onderzoek
Afhankelijk van etiologie
Therapie
Afhankelijk van oorzaak (etiologie)
- Herstel van bloedsomloop en saturatie
- Voorkomen van complicaties
- Conservatief versus operatief
,Complicaties
- Multiorgaan falen (MOF)
o Acute nierinsufficiëntie
o Adult Respiratory Distress Syndrome (ARDS)
- Myocard infarct
- Ischemie van het brein
- Overlijden
Vormen van shock
- Hypovolemisch
o Definitie = Hypo = Te weinig. Het lichaam heeft te weinig volume en raakt daarom in
shock. Dit kan bloedverlies of vochtverlies zijn. Vochtverlies kan komen door grote
brandwonden of een ontsteking die vocht naar zich toe trekken.
o Diagnostiek = X-thorax, FAST-echografie, CT.
o Therapie = Conservatief zoals vocht/bloed toedienen en/of een bloeding te stoppen
of brandwonden herstellen. Endoscopie/stent/embolisatie.
- Cardiogeen
o Definitie = Het hart pompt niet goed (decompensatio cordis). Er is voldoende bloed,
maar het hart kan het niet in de aorta pompen. Het bloed blijft achter in de venen en
het hart. Er is onvoldoende circulatie in het arteriële systeem. Oorzaak kan zijn een
myocardinfarct, klepproblemen, ritme stoornissen en ventrikelfibrilleren.
o Diagnostiek = Bloed afnemen, X-thorax, ECG, angiografie.
o Therapie = Medicatie, operatie (interventieradiologie).
- Obstructief
o Definitie = Er is een obstructie in de circulatie waardoor het bloed ergens achterblijft.
Bijvoorbeeld een longembolie. Oorzaak is longembolie/ruiterembolie,
spanningspneumothorax en harttamponade.
o Diagnostiek = X-thorax, echo cor, CTA.
- Distibutief
o Definitie = Verkeerde verdeling van het bloed. Het bloed zit in de verkeerde vaten
door vaatverwijding. Het gaat bijvoorbeeld naar de huid en slijmvliezen in plaats van
de vitale organen.
- Distributief - Septisch
o Definitie = Bij sepsis is er een bacteriële infectie (bloedvergiftiging). De bacteriën
maken giftige stoffen aan waardoor de bloedvaten in de huid gaan verwijden.
Oorzaak kan zijn meningokokken.
o Therapie = Afhankelijk van de ziekteverwekker een antibioticum intraveneus.
- Distributief - Anafylactisch
o Definitie = Bijvoorbeeld ten gevolge van contrast kun je een allergische reactie
krijgen. Hierdoor kunnen de vaten verwijden. Oorzaak kan zijn een allergische reactie
(contrastmiddel/eten/bijensteek).
o Symptomen = Urticaria, zwelling, niezen, jeuk.
o Therapie = Adrenaline voor vaatwijding. Prednison als ontstekingsremmer.
Antihistaminicum om de allergie tegen te gaan. Infuus, zuurstof en ademweg
vrijhouden.
, Vaatpathologie (wMV1)
Kleine bloedsomloop = Longcirculatie
Grote bloedsomloop = Systemische circulatie
Je kunt vaatpathologie hebben in het veneuze systeem en arteriële systeem, dit geeft allebei
verschillende klachten.
Atherosclerose
Slagaderverkalking. Proces wat zich langzaam ontwikkeld. Roken is een van de risicofactoren wat een
grote boosdoener is waardoor de vaatwand beschadigd wordt. Er komen gaatjes in de vaatwand en
er hoopt zich vet op. Als eerst heb je vetafzettingen onder het epitheel. Hierna kunnen er spiercellen
gevormd worden en kun je kalkafzettingen krijgen. Je krijgt daarna als eerst vernauwingen in het
bloedvat en daarna kan het gehele bloedvat verstopt raken. Complicaties zijn trombose, embolie en
gangreen (necrose van weefsel).
Trombose
Wanneer er te veel stolling is, kan er een trombus ontstaan en
zorgen voor een infarct of longembolie. Risicofactoren zijn;
diabetes, lange tijd geen beweging in de benen, ouderdom,
pilgebruik, roken en zwangerschap. Wanneer er te weinig stolling
is, dicht een wond niet goed en kan iemand met een relatieve
kleine wond al sterven aan hypovolemie (te weinig bloed in het
lichaam). De Trias van Virchow laat zien hoe trombose kan ontstaan.
- Bij een veneuze trombose sluit een bloedstolsel een vene af. Gebeurt vaak in de benen.
Kan leiden tot post trombotisch syndroom.
- Bij een diep veneuze trombose ontstaat het in een dieper gelegen vene.
- Bij een arteriële trombose sluit een bloedstolsel een arterie af. Gevolgen hiervan zijn een
hartinfarct, herseninfarct of perifeer arterieel vaatlijden.
Veneuze insufficiëntie
Het bloed stroomt terug in de venen door de vaatkleppen en beweging. De spieren drukken er op en
zorgen ervoor dat het verder omhoog pompt. Door een zwakke vaatwand of vaatkleppen kan er
bloed terugstromen en kan de vaatwand uitlubberen. De venen kunnen het bloed en de afvalstoffen
niet goed afvoeren. Hier kunnen klachten van ontstaan zoals vermoeidheid, niet-genezende wonden
en pitting oedeem. Dit kan leiden tot ulcus cruris of spataderen.
Ulcus cruris
Een open been is een wond aan het onderbeen. De meest voorkomende oorzaak is een chronische
veneuze ziekte zoals spataders, post-trombotisch syndroom en verminderde pompfunctie. Je
behandelt het been door te zwachtelen. Hierdoor verhoogd de druk in het onderbeen met als gevolg
dat als je de kuitspier aanspant, wordt de druk in het been hoger waardoor bloed beter terugstroomt
naar het hart.
- Bij een arterieel ulcus cruris ontstaat er een vernauwing van de aanvoerende bloedvaten,
hierdoor krijgen de weefsels te weinig zuurstof en voedingsstoffen. Dit leidt tot
weefselversterf. De wond kan niet genezen, maar zal gaan ulcureren (zweren).
- Bij een veneuze ulcus cruris is de terugvoer van het bloed uit de benen naar het hart
verstoord.
Shock (cMV1)
Definitie shock
Acute levensbedreigende verstoring van bloedsomloop. Tekort aan circulerend
volume. Hypoxie op weefselniveau. Snelle diagnostiek en therapie nodig.
Als er een te kort is aan circulerend volume gaat het lichaam maatregelen nemen.
Het lichaam zorgt ervoor dat in het midden van de cirkel (hart, longen en
hersenen), de vitale organen zo lang mogelijk van zuurstof worden verziend. Hoe
meer je naar buiten komt in de cirkel hoe minder belangrijk het weefsel en de
organen zijn, en hoe minder bloed ze dus krijgen. De vitale organen
krijgen dus voorrang.
Symptomen
Het voorrang verlenen aan de vitale organen uit zich in de
symptomen. Het lichaam laat het hart sneller pompen en de patiënt
sneller ademen.
- Onrustig en angstig
- Bleke, koude, klamme/zweterige huid
- Misselijk/ziek gevoel
- Dorst en krachteloos
- Verminderd bewustzijn of raakt bewusteloos
Fasen
- Gecompenseerde shock (het lichaam kan de bloeddruk nog normaal houden).
o Bleek*, klam, koud*, RR normaal, P snel
*Geldt niet voor distributieve shock
- Ongecompenseerde shock
o RR omlaag, P omhoog, pH omlaag (onvoldoende O2), AF omhoog (ademfrequentie)
- Irreversible shock
- Overlijden
Diagnostiek
- Anamnese
- Lichamelijk onderzoek
o Inspectie/palpatie/percussie/auscultatie
o Vitale functies (P, RR, AH, saturatie, bewustzijn)
- Aanvullend onderzoek
o Bloedonderzoek (pO2, pCO2, pH)
o Beeldvormend onderzoek
Afhankelijk van etiologie
Therapie
Afhankelijk van oorzaak (etiologie)
- Herstel van bloedsomloop en saturatie
- Voorkomen van complicaties
- Conservatief versus operatief
,Complicaties
- Multiorgaan falen (MOF)
o Acute nierinsufficiëntie
o Adult Respiratory Distress Syndrome (ARDS)
- Myocard infarct
- Ischemie van het brein
- Overlijden
Vormen van shock
- Hypovolemisch
o Definitie = Hypo = Te weinig. Het lichaam heeft te weinig volume en raakt daarom in
shock. Dit kan bloedverlies of vochtverlies zijn. Vochtverlies kan komen door grote
brandwonden of een ontsteking die vocht naar zich toe trekken.
o Diagnostiek = X-thorax, FAST-echografie, CT.
o Therapie = Conservatief zoals vocht/bloed toedienen en/of een bloeding te stoppen
of brandwonden herstellen. Endoscopie/stent/embolisatie.
- Cardiogeen
o Definitie = Het hart pompt niet goed (decompensatio cordis). Er is voldoende bloed,
maar het hart kan het niet in de aorta pompen. Het bloed blijft achter in de venen en
het hart. Er is onvoldoende circulatie in het arteriële systeem. Oorzaak kan zijn een
myocardinfarct, klepproblemen, ritme stoornissen en ventrikelfibrilleren.
o Diagnostiek = Bloed afnemen, X-thorax, ECG, angiografie.
o Therapie = Medicatie, operatie (interventieradiologie).
- Obstructief
o Definitie = Er is een obstructie in de circulatie waardoor het bloed ergens achterblijft.
Bijvoorbeeld een longembolie. Oorzaak is longembolie/ruiterembolie,
spanningspneumothorax en harttamponade.
o Diagnostiek = X-thorax, echo cor, CTA.
- Distibutief
o Definitie = Verkeerde verdeling van het bloed. Het bloed zit in de verkeerde vaten
door vaatverwijding. Het gaat bijvoorbeeld naar de huid en slijmvliezen in plaats van
de vitale organen.
- Distributief - Septisch
o Definitie = Bij sepsis is er een bacteriële infectie (bloedvergiftiging). De bacteriën
maken giftige stoffen aan waardoor de bloedvaten in de huid gaan verwijden.
Oorzaak kan zijn meningokokken.
o Therapie = Afhankelijk van de ziekteverwekker een antibioticum intraveneus.
- Distributief - Anafylactisch
o Definitie = Bijvoorbeeld ten gevolge van contrast kun je een allergische reactie
krijgen. Hierdoor kunnen de vaten verwijden. Oorzaak kan zijn een allergische reactie
(contrastmiddel/eten/bijensteek).
o Symptomen = Urticaria, zwelling, niezen, jeuk.
o Therapie = Adrenaline voor vaatwijding. Prednison als ontstekingsremmer.
Antihistaminicum om de allergie tegen te gaan. Infuus, zuurstof en ademweg
vrijhouden.
, Vaatpathologie (wMV1)
Kleine bloedsomloop = Longcirculatie
Grote bloedsomloop = Systemische circulatie
Je kunt vaatpathologie hebben in het veneuze systeem en arteriële systeem, dit geeft allebei
verschillende klachten.
Atherosclerose
Slagaderverkalking. Proces wat zich langzaam ontwikkeld. Roken is een van de risicofactoren wat een
grote boosdoener is waardoor de vaatwand beschadigd wordt. Er komen gaatjes in de vaatwand en
er hoopt zich vet op. Als eerst heb je vetafzettingen onder het epitheel. Hierna kunnen er spiercellen
gevormd worden en kun je kalkafzettingen krijgen. Je krijgt daarna als eerst vernauwingen in het
bloedvat en daarna kan het gehele bloedvat verstopt raken. Complicaties zijn trombose, embolie en
gangreen (necrose van weefsel).
Trombose
Wanneer er te veel stolling is, kan er een trombus ontstaan en
zorgen voor een infarct of longembolie. Risicofactoren zijn;
diabetes, lange tijd geen beweging in de benen, ouderdom,
pilgebruik, roken en zwangerschap. Wanneer er te weinig stolling
is, dicht een wond niet goed en kan iemand met een relatieve
kleine wond al sterven aan hypovolemie (te weinig bloed in het
lichaam). De Trias van Virchow laat zien hoe trombose kan ontstaan.
- Bij een veneuze trombose sluit een bloedstolsel een vene af. Gebeurt vaak in de benen.
Kan leiden tot post trombotisch syndroom.
- Bij een diep veneuze trombose ontstaat het in een dieper gelegen vene.
- Bij een arteriële trombose sluit een bloedstolsel een arterie af. Gevolgen hiervan zijn een
hartinfarct, herseninfarct of perifeer arterieel vaatlijden.
Veneuze insufficiëntie
Het bloed stroomt terug in de venen door de vaatkleppen en beweging. De spieren drukken er op en
zorgen ervoor dat het verder omhoog pompt. Door een zwakke vaatwand of vaatkleppen kan er
bloed terugstromen en kan de vaatwand uitlubberen. De venen kunnen het bloed en de afvalstoffen
niet goed afvoeren. Hier kunnen klachten van ontstaan zoals vermoeidheid, niet-genezende wonden
en pitting oedeem. Dit kan leiden tot ulcus cruris of spataderen.
Ulcus cruris
Een open been is een wond aan het onderbeen. De meest voorkomende oorzaak is een chronische
veneuze ziekte zoals spataders, post-trombotisch syndroom en verminderde pompfunctie. Je
behandelt het been door te zwachtelen. Hierdoor verhoogd de druk in het onderbeen met als gevolg
dat als je de kuitspier aanspant, wordt de druk in het been hoger waardoor bloed beter terugstroomt
naar het hart.
- Bij een arterieel ulcus cruris ontstaat er een vernauwing van de aanvoerende bloedvaten,
hierdoor krijgen de weefsels te weinig zuurstof en voedingsstoffen. Dit leidt tot
weefselversterf. De wond kan niet genezen, maar zal gaan ulcureren (zweren).
- Bij een veneuze ulcus cruris is de terugvoer van het bloed uit de benen naar het hart
verstoord.
