Kennisclip + Hoeken
Taal onderscheid ons en biedt ons flexibele communicatiemogelijkheden om, onder andere
te praten over:
- Counterfactuals = gebeurtenissen die hadden kunnen gebeuren, maar niet gebeurd
zijn
Communicative displays = onbedoeld gedrag, gedrag waarover je geen controle hebt
(blozen)
Communicative signals = gedrag waarover je wel controle hebt, intentie om iets over te
brengen (tekst of emoji’s)
Iconische symbolen = de betekenis zit in het symbool (emoji) - het lijkt op de realiteit, er is
een relatie
Niet-iconische symbolen = tekst - kan meerdere betekenissen hebben
Er zijn verschillen in betekenissen tussen groepen - sociale constructie van betekenis
Er zijn verschillen in betekenissen in tijd (het woord wijf betekende vroeger iets anders dan
nu)
Hoe komen we erachter wat een symbool betekent?
Niet-iconische symbolen: op basis van het symbool kun je niet achterhalen waarnaar het
verwijst (bijvoorbeeld een woord: boom - er zit niets aan dat naar het concept verwijs, er is
sprake van een code)
-> Hoe breek je een code?
- Betekenis is willekeurig: betekenis valt niet af te leiden uit de kenmerken van het symbool
- Betekenis is een afspraak (sociaal construct)
- Je moet weten wat de afspraak is
- Aan communicatie via symbolen gaat een andere vorm van communicatie vooraf
Communicatie & media = doelgericht gedrag = beschrijven en verklaren vanuit een
functioneel kader (doelgericht)
3 communicatiedoelen (van Tomasello):
1. Verzoek
Iets vragen/verzoeken waar je baat bij hebt (in eigen belang: als het verzoek wordt
ingewilligd, heeft degene die het verzoek heeft ingediend er iets bij gewonnen) - kan sprake
zijn van directe wederkerigheid (ik vraag jou - jij vraagt mij)
Communicatie is gericht op het beïnvloeden van het gedrag van de ander
2. Informeren
Iets nieuws vertellen, waarvan je denkt dat de ander het nog niet weet (is niet perse in jouw
eigen belang)
Frequent en bijzonder: geen eigen belang, maar belang van de ander
Directe wederkerigheid (ik vertel jou - jij vertelt mij): de ene dienst is de andere waard
Indirecte wederkerigheid: iedereen zit een groep en houdt zich eraan, waardoor een ander
groepslid jou weer zal helpen
Je doet dit ook bij mensen waar je hoogstwaarschijnlijk geen contact meer mee gaat
hebben, waarom? - groepsnormen: wij helpen elkaar en werken samen
, 3. Sharing (delen)
Construeren en delen van groepsnormen door middel van verhalen
Normen worden duidelijk gemaakt door middel van verhalen over wat wel en wat niet
gewenst is (in films zie je dit bijvoorbeeld door middel van beloning en bestraffing, waarbij je
beloond wordt wanneer je het belang van de groep als prioriteit hebt)
Wanneer je je niet houdt aan de norm dan is dit gevaarlijk, je loopt het risico uit de groep
verstoten te worden, jij wordt dan ook niet geholpen (je kan dit voorkomen door
communicatie - excuses aanbieden)
Wanneer je je wel houdt aan de norm dan is dit een bevestiging van jouw lidmaatschap (van
de groep)
Uses & Gratifications Approach
Use = gebruik van media en communicatie
Gratification = wat het gebruik oplevert/wat de beloning is, dit kan kennis (behoefte om zicht
te hebben op relevante ontwikkelingen), vermaak (behoefte aan verhalen) of sociaal
(behoefte om in contact te staan met anderen) zijn (je merkt of iets belonend is aan je
stemming en/of welbevinden = well-being - hoe je je voelt)
2 vormen van welbevinden:
1. Hedonistisch welbevinden: hangt af van de verhouding tussen positieve en negatieve
gevoelens
Aandeel positieve gevoelens groter dan aandeel negatieve gevoelens -> beter
welzijn
2. Eudaimonisch welbevinden: gaat om persoonlijke groei - groeien als mens, door
talenten te ontwikkelen en deze in te zetten voor het verwezenlijken van doelen,
voldoen van je basisbehoeften (spelen rol bij persoonlijke groei):
- Autonomie: beslissingsruimte, zelfstandigheid, controle over gedrag
- Competentie: in staat zijn iets te doen/leren/kunnen - op goede manier
kunnen opereren in sociale en fysieke omgeving
- Verbondenheid: gewaardeerd en gerespecteerd worden (lid van groep)
Activiteiten die leiden tot het versterken en vervullen van deze basisbehoeften, leiden tot
groter welbevinden en bevorderen persoonlijke groei
Factoren die bepalen of communicatiedoelen bereikt zijn en of mensen tevreden zijn over
hun mediagebruik:
- Kenmerken van de boodschap
Retorische boodschap: proberen te overtuigen/uitleggen - het algemene, analyses,
argumenten - beschrijvingen en verklaringen van algemene fenomenen (gebruik van
categorisatie en logica)
Narratieve boodschap: het specifieke, het particuliere (mensen en hun doelen en handelen,
gebeurtenissen, consequenties) - anekdotes, verhalen
Multimodale boodschap: combinatie taal en beeld - bijna alle boodschappen hebben
meerdere aspecten - er zijn bijna geen boodschappen die uitsluitend bestaan uit taal of
beeld
- De match met ons brein (voorkennis, waarden en cognitieve vaardigheden)
Het moet passen bij de kenmerken van ons brein (je waarden, wat je al weet etc.) - er zijn
individuele verschillen bij dezelfde boodschap
Taal onderscheid ons en biedt ons flexibele communicatiemogelijkheden om, onder andere
te praten over:
- Counterfactuals = gebeurtenissen die hadden kunnen gebeuren, maar niet gebeurd
zijn
Communicative displays = onbedoeld gedrag, gedrag waarover je geen controle hebt
(blozen)
Communicative signals = gedrag waarover je wel controle hebt, intentie om iets over te
brengen (tekst of emoji’s)
Iconische symbolen = de betekenis zit in het symbool (emoji) - het lijkt op de realiteit, er is
een relatie
Niet-iconische symbolen = tekst - kan meerdere betekenissen hebben
Er zijn verschillen in betekenissen tussen groepen - sociale constructie van betekenis
Er zijn verschillen in betekenissen in tijd (het woord wijf betekende vroeger iets anders dan
nu)
Hoe komen we erachter wat een symbool betekent?
Niet-iconische symbolen: op basis van het symbool kun je niet achterhalen waarnaar het
verwijst (bijvoorbeeld een woord: boom - er zit niets aan dat naar het concept verwijs, er is
sprake van een code)
-> Hoe breek je een code?
- Betekenis is willekeurig: betekenis valt niet af te leiden uit de kenmerken van het symbool
- Betekenis is een afspraak (sociaal construct)
- Je moet weten wat de afspraak is
- Aan communicatie via symbolen gaat een andere vorm van communicatie vooraf
Communicatie & media = doelgericht gedrag = beschrijven en verklaren vanuit een
functioneel kader (doelgericht)
3 communicatiedoelen (van Tomasello):
1. Verzoek
Iets vragen/verzoeken waar je baat bij hebt (in eigen belang: als het verzoek wordt
ingewilligd, heeft degene die het verzoek heeft ingediend er iets bij gewonnen) - kan sprake
zijn van directe wederkerigheid (ik vraag jou - jij vraagt mij)
Communicatie is gericht op het beïnvloeden van het gedrag van de ander
2. Informeren
Iets nieuws vertellen, waarvan je denkt dat de ander het nog niet weet (is niet perse in jouw
eigen belang)
Frequent en bijzonder: geen eigen belang, maar belang van de ander
Directe wederkerigheid (ik vertel jou - jij vertelt mij): de ene dienst is de andere waard
Indirecte wederkerigheid: iedereen zit een groep en houdt zich eraan, waardoor een ander
groepslid jou weer zal helpen
Je doet dit ook bij mensen waar je hoogstwaarschijnlijk geen contact meer mee gaat
hebben, waarom? - groepsnormen: wij helpen elkaar en werken samen
, 3. Sharing (delen)
Construeren en delen van groepsnormen door middel van verhalen
Normen worden duidelijk gemaakt door middel van verhalen over wat wel en wat niet
gewenst is (in films zie je dit bijvoorbeeld door middel van beloning en bestraffing, waarbij je
beloond wordt wanneer je het belang van de groep als prioriteit hebt)
Wanneer je je niet houdt aan de norm dan is dit gevaarlijk, je loopt het risico uit de groep
verstoten te worden, jij wordt dan ook niet geholpen (je kan dit voorkomen door
communicatie - excuses aanbieden)
Wanneer je je wel houdt aan de norm dan is dit een bevestiging van jouw lidmaatschap (van
de groep)
Uses & Gratifications Approach
Use = gebruik van media en communicatie
Gratification = wat het gebruik oplevert/wat de beloning is, dit kan kennis (behoefte om zicht
te hebben op relevante ontwikkelingen), vermaak (behoefte aan verhalen) of sociaal
(behoefte om in contact te staan met anderen) zijn (je merkt of iets belonend is aan je
stemming en/of welbevinden = well-being - hoe je je voelt)
2 vormen van welbevinden:
1. Hedonistisch welbevinden: hangt af van de verhouding tussen positieve en negatieve
gevoelens
Aandeel positieve gevoelens groter dan aandeel negatieve gevoelens -> beter
welzijn
2. Eudaimonisch welbevinden: gaat om persoonlijke groei - groeien als mens, door
talenten te ontwikkelen en deze in te zetten voor het verwezenlijken van doelen,
voldoen van je basisbehoeften (spelen rol bij persoonlijke groei):
- Autonomie: beslissingsruimte, zelfstandigheid, controle over gedrag
- Competentie: in staat zijn iets te doen/leren/kunnen - op goede manier
kunnen opereren in sociale en fysieke omgeving
- Verbondenheid: gewaardeerd en gerespecteerd worden (lid van groep)
Activiteiten die leiden tot het versterken en vervullen van deze basisbehoeften, leiden tot
groter welbevinden en bevorderen persoonlijke groei
Factoren die bepalen of communicatiedoelen bereikt zijn en of mensen tevreden zijn over
hun mediagebruik:
- Kenmerken van de boodschap
Retorische boodschap: proberen te overtuigen/uitleggen - het algemene, analyses,
argumenten - beschrijvingen en verklaringen van algemene fenomenen (gebruik van
categorisatie en logica)
Narratieve boodschap: het specifieke, het particuliere (mensen en hun doelen en handelen,
gebeurtenissen, consequenties) - anekdotes, verhalen
Multimodale boodschap: combinatie taal en beeld - bijna alle boodschappen hebben
meerdere aspecten - er zijn bijna geen boodschappen die uitsluitend bestaan uit taal of
beeld
- De match met ons brein (voorkennis, waarden en cognitieve vaardigheden)
Het moet passen bij de kenmerken van ons brein (je waarden, wat je al weet etc.) - er zijn
individuele verschillen bij dezelfde boodschap
