Gynaecologie
Invasief mammacarcinoom
Epidemiologie
Jaarlijks 10 000 nieuwe gevallen = belangrijkste doodsoorzaak bij vrouwen tussen 40-55 jaar.
Oorzaak is niet gekend.
5% is erfelijk, 10-15% is familiaal.
Risicofactoren
Geslacht Leeftijd Geografische Leeftijd menarche en Pariteit en Leefstijl
factoren menopauze leeftijd eerste
zwangerschap
V = 1/8 75% > 50 Hoogst bij Vroege menarche Nullipare Alcohol,
M = 1/100 jaar blanke (vroeg vrouwen <lichaamsbeweging,
bevolking. menstrueren)/laattijdige (nooit kind roken, obesitas
Laagst in menopauze gehad) +
verre zwangerschap
oosten. latere leeftijd
Voorgeschiedeni Ioniserende Dieet Obesitas Hormonale Genetische
s goedaardige straling medicatie predispositie
borstaandoening
Op jonge Alcohol Langdurig Mutaties in BRCA-1
leeftijd. Bv. gebruik gen en BRCA-2 gen
lymfoom hormonale
en hiervoor anticonceptiva
bestraling bij jonge
vrouwen <35
jaar.
Casus p35
Symptomatologie
= meestal door vrouw zelf ontdekt: pijnloze knobbel in borst gevoeld.
Soms eerste teken: huid- of tepelintrekking, oedeem van huid en vochtverlies uit tepel.
Wanneer alarmbel afgaan en naar arts gaan?
- Knobbel in borst of zwelling die harder aanvoelt als rest borst
- Knobbel/zwelling onder oksel
- Schilfering en roodheid tepel of ingetrokken tepel
- Kuiltje of intrekking borstoppervlak
- Vocht uit tepel
- Ontstoken, rode, warm aanvoelende borst
- Slecht genezend plekje of wondje
- Pijn in borst
Zelfonderzoek hoe doe je dat?
= staand, liggend of zittend
= voor spiegel en bekijk borsten: veranderingen in grootte en vorm aan huid/tepel? Leg
handen achter hoofd en kijk opnieuw of er veranderingen zijn.
, = verdeel borst in 12 gelijke stukken, linkerhand 5cm onder rechtersleutelbeen en
rechterhand in nek. Maak met 3-4 vingertoppen linkerhand draaiende bewegingen met
lichte druk van buitenkant borst naar tepel. Herhaal bij alle 12 stukken
onderzoek met deze draaiende bewegingen ook oksel en gebied tussen oksel en borst.
Trek dan tepels iets van lichaam af om na te gaan of tepel makkelijk beweest.
Diagnostiek
- Klinisch onderzoek
- Klinische diagnose bevestigen door beeldvorming en histologisch onderzoek:
mammografie
Staging: de staging gebeurt volgens TNM-systeem:
T = diameter van tumor in cm
N = palpabele lymfeklieren
M = metastase
Tumor metastaseer vnl naar lever, longen en bot bijkomende stralingsonderzoeken
nodig: RX thorax, bloedonderzoek, botscan en echografie lever.
Behandeling
Vroeger: chirurgie
Nu: Lokale heelkundige controle van tumorale proces + eventuele micrometastasen onder
controle houden moderne behandeling op 3 niveau’s:
- Lokaal (extirpatie van tumor)
- Locoregionaal (preventie lokale recidieven door radiotherapie)
- Systemisch (hormonale behandeling / chemotherapie ter preventie van metastasen
op afstand)
Chirurgische behandeling:
1. Mastectomie met uitruiming van okselklieren
= maximale lokale controle van tumor
= vroeger
2. Tumorectomie gevolgd door radiotherapie
= nu
= ruime resectie van tumor en sampling van okselklieren, gevolgd door radiotherapie
indien tumorectomie niet mogelijk: mammectomie met plastische chirurgie voor
reconstructie.
Senitelprocedure:
- Tijdens operatie
- Controleren van borst, lymfevaten en uiteindelijk de oksel -> men wil weten of er al
uitzaaiingen zijn in lymfebanen?
- Radioactieve vloeistof inspuiten in tumor: zo naar lymfebanen
- 1ste klier na tumor: senitelklier: als deze aangetast is dan nemen ze alle klieren weg,
anders alleen de sentinelklier = okselontruiming
Gevolg: normale lymfedrainage is onderbroken: eiwitten worden niet meer afgevoerd,
trekken vocht aan en dit stapelt zich op in de weefsel.
Invasief mammacarcinoom
Epidemiologie
Jaarlijks 10 000 nieuwe gevallen = belangrijkste doodsoorzaak bij vrouwen tussen 40-55 jaar.
Oorzaak is niet gekend.
5% is erfelijk, 10-15% is familiaal.
Risicofactoren
Geslacht Leeftijd Geografische Leeftijd menarche en Pariteit en Leefstijl
factoren menopauze leeftijd eerste
zwangerschap
V = 1/8 75% > 50 Hoogst bij Vroege menarche Nullipare Alcohol,
M = 1/100 jaar blanke (vroeg vrouwen <lichaamsbeweging,
bevolking. menstrueren)/laattijdige (nooit kind roken, obesitas
Laagst in menopauze gehad) +
verre zwangerschap
oosten. latere leeftijd
Voorgeschiedeni Ioniserende Dieet Obesitas Hormonale Genetische
s goedaardige straling medicatie predispositie
borstaandoening
Op jonge Alcohol Langdurig Mutaties in BRCA-1
leeftijd. Bv. gebruik gen en BRCA-2 gen
lymfoom hormonale
en hiervoor anticonceptiva
bestraling bij jonge
vrouwen <35
jaar.
Casus p35
Symptomatologie
= meestal door vrouw zelf ontdekt: pijnloze knobbel in borst gevoeld.
Soms eerste teken: huid- of tepelintrekking, oedeem van huid en vochtverlies uit tepel.
Wanneer alarmbel afgaan en naar arts gaan?
- Knobbel in borst of zwelling die harder aanvoelt als rest borst
- Knobbel/zwelling onder oksel
- Schilfering en roodheid tepel of ingetrokken tepel
- Kuiltje of intrekking borstoppervlak
- Vocht uit tepel
- Ontstoken, rode, warm aanvoelende borst
- Slecht genezend plekje of wondje
- Pijn in borst
Zelfonderzoek hoe doe je dat?
= staand, liggend of zittend
= voor spiegel en bekijk borsten: veranderingen in grootte en vorm aan huid/tepel? Leg
handen achter hoofd en kijk opnieuw of er veranderingen zijn.
, = verdeel borst in 12 gelijke stukken, linkerhand 5cm onder rechtersleutelbeen en
rechterhand in nek. Maak met 3-4 vingertoppen linkerhand draaiende bewegingen met
lichte druk van buitenkant borst naar tepel. Herhaal bij alle 12 stukken
onderzoek met deze draaiende bewegingen ook oksel en gebied tussen oksel en borst.
Trek dan tepels iets van lichaam af om na te gaan of tepel makkelijk beweest.
Diagnostiek
- Klinisch onderzoek
- Klinische diagnose bevestigen door beeldvorming en histologisch onderzoek:
mammografie
Staging: de staging gebeurt volgens TNM-systeem:
T = diameter van tumor in cm
N = palpabele lymfeklieren
M = metastase
Tumor metastaseer vnl naar lever, longen en bot bijkomende stralingsonderzoeken
nodig: RX thorax, bloedonderzoek, botscan en echografie lever.
Behandeling
Vroeger: chirurgie
Nu: Lokale heelkundige controle van tumorale proces + eventuele micrometastasen onder
controle houden moderne behandeling op 3 niveau’s:
- Lokaal (extirpatie van tumor)
- Locoregionaal (preventie lokale recidieven door radiotherapie)
- Systemisch (hormonale behandeling / chemotherapie ter preventie van metastasen
op afstand)
Chirurgische behandeling:
1. Mastectomie met uitruiming van okselklieren
= maximale lokale controle van tumor
= vroeger
2. Tumorectomie gevolgd door radiotherapie
= nu
= ruime resectie van tumor en sampling van okselklieren, gevolgd door radiotherapie
indien tumorectomie niet mogelijk: mammectomie met plastische chirurgie voor
reconstructie.
Senitelprocedure:
- Tijdens operatie
- Controleren van borst, lymfevaten en uiteindelijk de oksel -> men wil weten of er al
uitzaaiingen zijn in lymfebanen?
- Radioactieve vloeistof inspuiten in tumor: zo naar lymfebanen
- 1ste klier na tumor: senitelklier: als deze aangetast is dan nemen ze alle klieren weg,
anders alleen de sentinelklier = okselontruiming
Gevolg: normale lymfedrainage is onderbroken: eiwitten worden niet meer afgevoerd,
trekken vocht aan en dit stapelt zich op in de weefsel.
