De Verlichting
Paragraaf 1: De wetenschappelijke revolutie
De wetenschappelijke revolutie ontstond in de 17 de eeuw. Kenmerken hiervan zijn:
Nieuwe manier van onderzoek doen (observeren, experimenteren en
redeneren).
Grote veranderingen in het leven van mensen, uitvindingen zorgde voor een
vooruitgang in de medische zorg. Ook kwamen er nieuwe energiebronnen.
Mensen begonnen zich te verzetten van de kerk en de overheid.
Oorzaken wetenschappelijke revolutie:
De ontdekkingsreizen: Het wereldbeeld werd verbreid.
Ambachtelijke technieken: Ambachtslieden bezaten veel praktische kennis,
met name over meetkunde. Metingen moesten kloppen, waarnemingen
moesten precies zijn.
Humanistische tekstanalyse: Uit het werk van Griekse en Romeinse schrijvers,
vergaarde humanisten kennis, hierbij werd de nadruk gelegd op het
zelfstandig denken van de mens.
Het rationalisme van Descartes: Kennis komt voort uit logisch nadenken, niet
uit vaste ideeën of de bijbel, dit idee kwam op.
Het empirisme van Locke: Kennis moet worden gebaseerd op waarneming en
ervaring, ook dit idee kwam op.
De wetenschappelijke revolutie leidde tot nieuwe inzichten en ontdekkingen:
Natuurwetten en andere ontdekkingen zoals een microscoop.
Wonderen uit de bijbel konden niet met het menselijk verstand worden
geredeneerd.
Door ontdekkingsreizen kwamen mensen in contact met nieuwe culturen en
nieuwe geloven.
Er kwam kritiek op de kerk en de levenswijze van de geestelijken. Ook viel de
christelijke kerk uiteen. Hierdoor kwamen er debatten over godsdiensten in de
samenleving. Godsdienste en geweten werden steeds minder als
verantwoordelijkheid van staat of vorst gezien, maar steeds meer als een zaak
van het individu. Hierdoor kwam er meer onrust, want veel vorsten gingen het
geloof bepalen van de onderdanen (kwam door het uiteenvallen van de
christelijke kerk).
Paragraaf 2: Rationeel optimisme en ‘verlicht denken’ werd toegepast op alle
terreinen van de samenleving: godsdienst, politiek, economisch en sociale
verhoudingen
Mensen begonnen te vertrouwen op hun eigen verstand. De wetenschappelijke
methode moet op meerdere terreinen worden toegepast en niet alleen op
natuurwetenschappen. Er werd breder naar de wereld gekeken. Er kwam een
nieuwe stroming, de verlichting. De mensen gedroegen zich net als de natuur
volgens ‘natuurwetten’. Door het verstand te gebruiken, konden de mensen, de
wetten goed leren kennen.
, Het optimisme gaat heersen over de mogelijkheden die je allemaal kunt bereiken,
wanneer je je verstand gebruikt.
Verlichters vonden dat alles moest worden onderzocht aan de hand van de rede. Het
verstand was de belangrijkste wetenschappelijke methode. Er werd verschillend
gedacht over de terreinen: godsdienst, politiek, economie en sociale verhoudingen.
Het terrein godsdienst:
In de middeleeuwen was een godsdienst heel belangrijk, later begon men al te
geloven dat er een relatie zat tussen god en het individu, er hoefde geen priester
tussen te zitten. Zo kwamen Kalvijn en Luther met nieuwe ideeën.
Later kwam de verlichting. Verlichters vonden dat godsdienst een zaak was van het
individu.
Mensen mochten zelf kiezen wat ze geloofden. De verlichters pleiten voor vrijheid en
tolerantie. De geloven onderling moesten ook tolerant zijn naar elkaar. Een vorst
mocht niet meer bepalen wat zijn onderdanen geloofden.
Het terrein politiek:
In de verlichting wordt er kritisch nagedacht over de gezagsverhoudingen. Het oude
idee van een rechtvaardige samenleving was dat de koning de absolute macht had.
Zijn macht was namelijk aangewezen door god.
De verlichters gingen hier tegen in, alle mensen waren gelijk aan elkaar. Er mogen
geen verschillen van rechten en machten zijn tussen verschillende groepen. De
koning mocht dus ook niet de absolute macht over zijn onderdanen hebben. Er
ontstonden nieuwe ideeën.
Volkssoevereiniteit= Het volk mag zelf bepalen hoe het bestuurd wordt.
Sociaalcontract= Afspraak tussen onderdanen en overheid over het bestuur.
Scheiding van machten= Trias Politica.
Het terrein economie:
De verhouding tussen de overheid en economie moest anders. Adam Smith komt
met het idee van minder overheidsbemoeienis. Hierdoor zou de economie vanzelf
goed gaan draaien.
Het terrein sociale verhoudingen:
Dit gaat over hoe mensen met elkaar omgaan en hun leven inrichten. Eerst was dit
vooral op het christendom gebaseerd. De mens was van nature slecht, het geloof
zou men beter maken. Dit kon door hun zonden toe te geven en met aflaten af te
kopen. Het leven na de dood was belangrijker dan het leven op aarde.
De verlichters vonden dat de mens van nature goed is, alleen maakt de samenleving
de mens slecht. De samenleving kon worden verbeterd door opvoeding en onderwijs
aan te pakken. Onderwijs zorgt er namelijk voor dat wetenschappelijke kennis wordt
verspreid, en dat bijgeloof wordt tegengegaan. Het leven op aarde werd veel
belangrijker. Om gelukkig te blijven/worden is vrijheid en gelijkheid heel belangrijk.
Paragraaf 1: De wetenschappelijke revolutie
De wetenschappelijke revolutie ontstond in de 17 de eeuw. Kenmerken hiervan zijn:
Nieuwe manier van onderzoek doen (observeren, experimenteren en
redeneren).
Grote veranderingen in het leven van mensen, uitvindingen zorgde voor een
vooruitgang in de medische zorg. Ook kwamen er nieuwe energiebronnen.
Mensen begonnen zich te verzetten van de kerk en de overheid.
Oorzaken wetenschappelijke revolutie:
De ontdekkingsreizen: Het wereldbeeld werd verbreid.
Ambachtelijke technieken: Ambachtslieden bezaten veel praktische kennis,
met name over meetkunde. Metingen moesten kloppen, waarnemingen
moesten precies zijn.
Humanistische tekstanalyse: Uit het werk van Griekse en Romeinse schrijvers,
vergaarde humanisten kennis, hierbij werd de nadruk gelegd op het
zelfstandig denken van de mens.
Het rationalisme van Descartes: Kennis komt voort uit logisch nadenken, niet
uit vaste ideeën of de bijbel, dit idee kwam op.
Het empirisme van Locke: Kennis moet worden gebaseerd op waarneming en
ervaring, ook dit idee kwam op.
De wetenschappelijke revolutie leidde tot nieuwe inzichten en ontdekkingen:
Natuurwetten en andere ontdekkingen zoals een microscoop.
Wonderen uit de bijbel konden niet met het menselijk verstand worden
geredeneerd.
Door ontdekkingsreizen kwamen mensen in contact met nieuwe culturen en
nieuwe geloven.
Er kwam kritiek op de kerk en de levenswijze van de geestelijken. Ook viel de
christelijke kerk uiteen. Hierdoor kwamen er debatten over godsdiensten in de
samenleving. Godsdienste en geweten werden steeds minder als
verantwoordelijkheid van staat of vorst gezien, maar steeds meer als een zaak
van het individu. Hierdoor kwam er meer onrust, want veel vorsten gingen het
geloof bepalen van de onderdanen (kwam door het uiteenvallen van de
christelijke kerk).
Paragraaf 2: Rationeel optimisme en ‘verlicht denken’ werd toegepast op alle
terreinen van de samenleving: godsdienst, politiek, economisch en sociale
verhoudingen
Mensen begonnen te vertrouwen op hun eigen verstand. De wetenschappelijke
methode moet op meerdere terreinen worden toegepast en niet alleen op
natuurwetenschappen. Er werd breder naar de wereld gekeken. Er kwam een
nieuwe stroming, de verlichting. De mensen gedroegen zich net als de natuur
volgens ‘natuurwetten’. Door het verstand te gebruiken, konden de mensen, de
wetten goed leren kennen.
, Het optimisme gaat heersen over de mogelijkheden die je allemaal kunt bereiken,
wanneer je je verstand gebruikt.
Verlichters vonden dat alles moest worden onderzocht aan de hand van de rede. Het
verstand was de belangrijkste wetenschappelijke methode. Er werd verschillend
gedacht over de terreinen: godsdienst, politiek, economie en sociale verhoudingen.
Het terrein godsdienst:
In de middeleeuwen was een godsdienst heel belangrijk, later begon men al te
geloven dat er een relatie zat tussen god en het individu, er hoefde geen priester
tussen te zitten. Zo kwamen Kalvijn en Luther met nieuwe ideeën.
Later kwam de verlichting. Verlichters vonden dat godsdienst een zaak was van het
individu.
Mensen mochten zelf kiezen wat ze geloofden. De verlichters pleiten voor vrijheid en
tolerantie. De geloven onderling moesten ook tolerant zijn naar elkaar. Een vorst
mocht niet meer bepalen wat zijn onderdanen geloofden.
Het terrein politiek:
In de verlichting wordt er kritisch nagedacht over de gezagsverhoudingen. Het oude
idee van een rechtvaardige samenleving was dat de koning de absolute macht had.
Zijn macht was namelijk aangewezen door god.
De verlichters gingen hier tegen in, alle mensen waren gelijk aan elkaar. Er mogen
geen verschillen van rechten en machten zijn tussen verschillende groepen. De
koning mocht dus ook niet de absolute macht over zijn onderdanen hebben. Er
ontstonden nieuwe ideeën.
Volkssoevereiniteit= Het volk mag zelf bepalen hoe het bestuurd wordt.
Sociaalcontract= Afspraak tussen onderdanen en overheid over het bestuur.
Scheiding van machten= Trias Politica.
Het terrein economie:
De verhouding tussen de overheid en economie moest anders. Adam Smith komt
met het idee van minder overheidsbemoeienis. Hierdoor zou de economie vanzelf
goed gaan draaien.
Het terrein sociale verhoudingen:
Dit gaat over hoe mensen met elkaar omgaan en hun leven inrichten. Eerst was dit
vooral op het christendom gebaseerd. De mens was van nature slecht, het geloof
zou men beter maken. Dit kon door hun zonden toe te geven en met aflaten af te
kopen. Het leven na de dood was belangrijker dan het leven op aarde.
De verlichters vonden dat de mens van nature goed is, alleen maakt de samenleving
de mens slecht. De samenleving kon worden verbeterd door opvoeding en onderwijs
aan te pakken. Onderwijs zorgt er namelijk voor dat wetenschappelijke kennis wordt
verspreid, en dat bijgeloof wordt tegengegaan. Het leven op aarde werd veel
belangrijker. Om gelukkig te blijven/worden is vrijheid en gelijkheid heel belangrijk.
