WETGEVING
HOOFDSTUK 1: ALGEMENE BEGRIPPEN
Nut van het recht
Recht = Een geheel van afdwingbare gedragsregels door de maatschappij opgelegd ter
bescherming van de maatschappelijke belangen.
Gedragsregel = Betekent dat het recht bestaat uit regels of normen die zeggen wat we
“moeten” of “mogen”.
Opgelegd door de gemeenschap = De regels worden opgesteld door een
overheidsinstantie die door de maatschappij gemachtigd is om volgens een bepaalde
procedure rechtsregels uit te vaardigen.
Ter bescherming van de maatschappelijke belangen = Het recht wil het gedrag van de in
de gemeenschap levende mens beïnvloeden met als bedoeling individueel en algemeen
belang te verzoenen. In vele situaties hebben de burgers immers tegenstrijdige belangen.
Als er een aanvaardbare afweging gevonden wordt, kunnen we spreken van een
rechtvaardige regeling.
Afdwingbaarheid = Bij het niet naleven van de rechtsregels mag de overheid “geweld”
gebruiken om de regels te doen naleven. Geen fysiek geweld.
Bv. Boetes, schadevergoedingen, gevangenisstraf ,...
Indeling van de gedragsregels
1. Gebiedende rechtsregels = Hier mag nooit van worden afgeweken
Indeling gebiedende rechtsregels:
Wetten van openbare orde = Raken de essentiële belangen van de staat of van de
samenleving.
Bv. Bijna alle regels van strafrecht : wetten i.v.m. misdrijven, ...
Bv. Sommige regels van burgerlijk recht : o.a. de staat van de persoon.
Wetten die de goede zeden aanbelangen = Alles wat de menselijke waardigheid
aanbelangt.
Bv. ontucht, bevordering van buitenechtelijke verhoudingen
Opmerking: vroeger werd overspel bestraft met gevangenis- en/of geldstraf.
Opmerking: Overeenkomsten in strijd met de regels van openbare orde en de goede zeden geven
aanleiding tot de absolute nietigheid van deze overeenkomsten.
Gewone gebiedende rechtsregels = Leggen beperkingen op ter bescherming van
bepaalde groepen in de samenleving.
Bv. de gebiedende regels in de huurwetgeving, de regels inzake de handelingsbekwaamheid
van minderjarigen
Opmerking: Overeenkomsten in strijd met de gewone gebiedende rechtsregels geven aanleiding tot
de relatieve nietigheid van deze overeenkomsten.
, Absolute nietigheid kenmerken:
Sanctioneert de miskenning van regels van openbare orde en goede zeden.
Ze kan door elke belanghebbende, ook door het openbaar ministerie, ingeroepen
worden.
De rechter kan en moet deze nietigheid ambtshalve inroepen.
Bv: bigamie, een overeenkomst m.b.t. een moord
Bigamie = Het sluiten van een tweede huwelijk terwijl het eerste nog niet definitief
ontbonden is.
Relatieve nietigheid kenmerken:
Sanctioneert de miskenning van private belangen.
Kan enkel ingeroepen worden door de personen wier belangen door de wet
beschermd worden of door hun wettelijke vertegenwoordigers.
De rechter mag de nietigheid niet ambtshalve inroepen.
Bv. aankoop door een minderjarige, koop van een onbekend schilderij, wanneer men in feite
dacht een bekend schilderij te kopen
Gevolgen van de nietigverklaring van rechtshandelingen:
De nietigverklaring van een rechtshandeling steunt op gronden die reeds bestonden op het
ogenblik dat de rechtshandeling gesteld werd. Ze werkt dan ook steeds terug tot op de dag
dat de rechtshandeling gesteld werd: wat nietig is kan op geen enkel ogenblik een geldig
rechtsgevolg hebben. Aan de vergaande, en soms onbillijke, gevolgen van het volledig
verdwijnen van alle rechtsgevolgen van een nietige rechtshandeling, werden zowel door de
rechtspraak als door de wetgever bepaalde verzachtingen aangebracht.
2. Aanvullende rechtsregels = Deze moeten enkel toegepast worden indien
de partijen in een overeenkomst geen andere regeling hebben uitgewerkt.
Bv. - Art.1398-art.1450: het wettelijk huwelijksstelsel
- Art. 1609 B.W. : bij de koopovereenkomst gebeurt de eigendomsoverdracht bij de
toestemming over de prijs en het goed, tenzij de partijen anders overeengekomen zijn.
3. Internationaal recht = Recht tussen landen of staten onderling
Europees recht = Het geheel van regels m.b.t. de E.U
Internationaal Privaatrecht = Heeft tot doel uit te maken welke nationale
wetgeving van toepassing is op een rechtsverhouding waarin elementen
voorkomen uit verschillende staten.
Volkenrecht = Regelt de betrekkingen tussen de staten onderling en tussen
staten en internationale organisaties. Tevens regelt het de inrichting en de
werking van internationale instellingen en diensten.
HOOFDSTUK 1: ALGEMENE BEGRIPPEN
Nut van het recht
Recht = Een geheel van afdwingbare gedragsregels door de maatschappij opgelegd ter
bescherming van de maatschappelijke belangen.
Gedragsregel = Betekent dat het recht bestaat uit regels of normen die zeggen wat we
“moeten” of “mogen”.
Opgelegd door de gemeenschap = De regels worden opgesteld door een
overheidsinstantie die door de maatschappij gemachtigd is om volgens een bepaalde
procedure rechtsregels uit te vaardigen.
Ter bescherming van de maatschappelijke belangen = Het recht wil het gedrag van de in
de gemeenschap levende mens beïnvloeden met als bedoeling individueel en algemeen
belang te verzoenen. In vele situaties hebben de burgers immers tegenstrijdige belangen.
Als er een aanvaardbare afweging gevonden wordt, kunnen we spreken van een
rechtvaardige regeling.
Afdwingbaarheid = Bij het niet naleven van de rechtsregels mag de overheid “geweld”
gebruiken om de regels te doen naleven. Geen fysiek geweld.
Bv. Boetes, schadevergoedingen, gevangenisstraf ,...
Indeling van de gedragsregels
1. Gebiedende rechtsregels = Hier mag nooit van worden afgeweken
Indeling gebiedende rechtsregels:
Wetten van openbare orde = Raken de essentiële belangen van de staat of van de
samenleving.
Bv. Bijna alle regels van strafrecht : wetten i.v.m. misdrijven, ...
Bv. Sommige regels van burgerlijk recht : o.a. de staat van de persoon.
Wetten die de goede zeden aanbelangen = Alles wat de menselijke waardigheid
aanbelangt.
Bv. ontucht, bevordering van buitenechtelijke verhoudingen
Opmerking: vroeger werd overspel bestraft met gevangenis- en/of geldstraf.
Opmerking: Overeenkomsten in strijd met de regels van openbare orde en de goede zeden geven
aanleiding tot de absolute nietigheid van deze overeenkomsten.
Gewone gebiedende rechtsregels = Leggen beperkingen op ter bescherming van
bepaalde groepen in de samenleving.
Bv. de gebiedende regels in de huurwetgeving, de regels inzake de handelingsbekwaamheid
van minderjarigen
Opmerking: Overeenkomsten in strijd met de gewone gebiedende rechtsregels geven aanleiding tot
de relatieve nietigheid van deze overeenkomsten.
, Absolute nietigheid kenmerken:
Sanctioneert de miskenning van regels van openbare orde en goede zeden.
Ze kan door elke belanghebbende, ook door het openbaar ministerie, ingeroepen
worden.
De rechter kan en moet deze nietigheid ambtshalve inroepen.
Bv: bigamie, een overeenkomst m.b.t. een moord
Bigamie = Het sluiten van een tweede huwelijk terwijl het eerste nog niet definitief
ontbonden is.
Relatieve nietigheid kenmerken:
Sanctioneert de miskenning van private belangen.
Kan enkel ingeroepen worden door de personen wier belangen door de wet
beschermd worden of door hun wettelijke vertegenwoordigers.
De rechter mag de nietigheid niet ambtshalve inroepen.
Bv. aankoop door een minderjarige, koop van een onbekend schilderij, wanneer men in feite
dacht een bekend schilderij te kopen
Gevolgen van de nietigverklaring van rechtshandelingen:
De nietigverklaring van een rechtshandeling steunt op gronden die reeds bestonden op het
ogenblik dat de rechtshandeling gesteld werd. Ze werkt dan ook steeds terug tot op de dag
dat de rechtshandeling gesteld werd: wat nietig is kan op geen enkel ogenblik een geldig
rechtsgevolg hebben. Aan de vergaande, en soms onbillijke, gevolgen van het volledig
verdwijnen van alle rechtsgevolgen van een nietige rechtshandeling, werden zowel door de
rechtspraak als door de wetgever bepaalde verzachtingen aangebracht.
2. Aanvullende rechtsregels = Deze moeten enkel toegepast worden indien
de partijen in een overeenkomst geen andere regeling hebben uitgewerkt.
Bv. - Art.1398-art.1450: het wettelijk huwelijksstelsel
- Art. 1609 B.W. : bij de koopovereenkomst gebeurt de eigendomsoverdracht bij de
toestemming over de prijs en het goed, tenzij de partijen anders overeengekomen zijn.
3. Internationaal recht = Recht tussen landen of staten onderling
Europees recht = Het geheel van regels m.b.t. de E.U
Internationaal Privaatrecht = Heeft tot doel uit te maken welke nationale
wetgeving van toepassing is op een rechtsverhouding waarin elementen
voorkomen uit verschillende staten.
Volkenrecht = Regelt de betrekkingen tussen de staten onderling en tussen
staten en internationale organisaties. Tevens regelt het de inrichting en de
werking van internationale instellingen en diensten.
