Samenvatting Veterinaire volksgezondheid partim I: introductie
5 hoofdstukken van de primaire fase, 6 hoofdstukken van de transformatie fase
50 pagina’s in totaal
Ik heb dit vak in een keer gehaald
Tips: het is niet super veel theorie maar je moet wel gewoon alles kennen. Dus herhaal vaak
en neem goed door. Ik vond de colleges wel nuttig.
Hoofdstuk 1 – primaire fase
Hoofddoel: hoe kunnen we voedselketen veilig stellen waardoor mensen niet ziek
worden door (normaal) te eten
- = sterk geïntegreerd proces – niet alleen het eindproduct controleren maar de
hele keten
- Som de schakels van de keten op
- De keten is zo sterk als de zwakste schakel
Productiefase
- Diervoeder (productie en maken voer) – fokken van dieren – afmest van
dieren – het transport van dieren en dierlijke producten -- slachtproces
(slachthuis-verwerking-detailhandel-verkoop)
o Belangrijkste keten (kwetsbare schakel) allemaal (dat is de essentie
van veterinaire volksgezondheid)
Het bewaken van de voedselveiligheid moet tegelijk en in elke
schakel gebeuren
Heel veel schakels worden in detail gecontroleert
Dit wordt gedaan door 5 basisconcepten:
o 1. Integrale keten bewaking, niet alleen het
eindproduct wordt gecontroleerd en bewaakt
o 2. Tracking en tracing
Je kan achterhalen wat de productieketen is
geweest van het eindproduct (dus je ziet kip
in supermarkt en je kan erachter komen
waar de kip vandaan komt enzo) dus
alles registreren
o 3. Elke producent is verantwoordelijk voor zijn
eigen eindproducti voor het naar de volgende
schakel of de consument gaan
o 4. De verplichting van autocontrole binnen elke
schakel (de overheid zal controleren of de
bedrijven hun eigen autocontrole goed hebben
uitgevoerd maar zullen niet zelf autocontrole
uitvoeren)
Dus elke keten heeft eigen
verantwoordelijkheid controle
o 5. HACCP
HACCP
, - Eerste mogelijke gevaren identificeren daarna kritische controlepunten
vastleggen in de gaten houden
Ongezond voedsel -- in deze context wordt bedoeld: is het veilig?
- Hangt van 3 grote factoren af
o Gastheer – bijv immuniteit/species/YOPI group (=zwakkere groep
onder voedselveiligheid – jong-oud-zwanger-zieken)
o Eigenschappen van ziekteverwekker kiem – bijv
besmettingsgevaar/chemisch
o Extrinsieke factoren – bijv klimaat/huisvesting/dierenarts
Risico analyse
- Voedsel gevaar is het gevaar een risico? Ja nadelige gevolgen voor
je gezondheid
o Biologische agens
o Fysische agens
o Chemische agens
- Risico analyse vormt basis van de wetgeving rond voedselveiligheid
- Overzicht van het wetgevende kader
o Mondiaal niveau
FAO = wereld landbouw organisatie
WHO = wereld gezondheid organisatie
Codex alimentarius = vormt basis wetgeving rond voedsel en
voedselveiligheid
Beleid is niet bindend
o Europees niveau
Beleid is wel bindend
Europese overheden wetgeving voor interne markt
Oneerlijke concurrentie uit te sluiten: regels overal even
streng
Zelfde garantie op voedselveiligheid
Vrije handel te garanderen
Daarom: uniforme en gecontroleerde rol van de
dierenarts!
o Tegenwoordig alleen landbouw dierenartsen
hiervoor – maar steeds meer dat reguliere
huisdieren dat ook mogen
Wit boek (europees voedselveiligheidsbeleid vastgelegd)
5 grondbeginselen (goed kennen!!)
o Een geïntegreerde benadering van de
voedselketen
o De risicoanalyse als grondslag van het beleid
o De verantwoordelijkheid van de exploitant
o De traceerbaarheid van de producten tijdens alle
stadia van de voedselketen
o Het recht van de consument op duidelijke en
precieze informatie
, Het EFSA (European Food and Safety Authority) houdt de vinger
aan de pols en voert onderzoek uit over voedselveiligheid,
gebaseerd op de risico-analyse
o Nationaal niveau
Elke Europese lidstaat implementeert de Europese wetgeving
FOD volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en
leefmilieu (met oa. Het FAVV)
FOD economie, KMO, middenstand en energie
Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap voor Landbouw
en Visserij: garandeert de controle vóór het slachten
FAVV: Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de
Voedselketen
meldingsplicht
Voorbeeld taken van favv:
o Controle en keuren van voedingsstoffen en hun
grondstoffen
o Controle en keuring van het proces en de site van
de productie, verwerking, bewaring, vervoer en
verkoop
o Toekennen van erkenningen en vergunningen
o Toepassen en uitwerken van identificatie- en
traceerbaarheidssystemen
o Verzamelen, integreren en verspreiden van alle
informatie
Belang van het bedrijfstype op VVG
- Intensief versus extensief bedrijf
- Biologisch versus conventioneel
- Open of gesloten bedrijf
o Open bedrijven koopt jonge dieren van ander bedrijf – fok bedrijf /
gesloten bedrijf baren eigen jongen
- Integratie: achterwaartse of voorwaartse integratie
o Achterwaarts = mogelijk als vleesverwekkend bedrijf investeerd in koop
slachthuis zelf – en heeft vaak meerdere vestigingen
o Voordelen integratie:
Georganiseerde dierziektebestrijding
Uniforme bedrijfsbegeleiding
Strengere voorschriften inzake hygiëne, vaccinaties
Gebruik van kengetallen en richtwaarden
o Nadelen:
Kans op fraude – economisch niet altijd handig – fouten worden
sneller door de vingers gezien
Intensieve veehouderij en gevolgen voor de vvg
- Naoorlogse drang naar voedselzekerheid
- Globalisering van de markt
- Stijgend aantal consumenten
- Sterke stimulans intensivering van de landbouw (onderzoek, stallenbouw,
voeding)
, - Voedsel wordt goedkoper
- Consument wordt veeleisender
- Voordelen intensieve veehouderij:
o Betere preventie ziekten
o Uniformere huisvesting en hygiëne
o Reductie vaste kosten
- Nadelen intensieve veehouderij
o Snellere verspreiding ziekten
o Ernstige gevolgen bij contaminantie voeders
Voeders bevatten veel ingrediënten van bronnen wereldwijd
Veel soorten contaminanten
Vaak ontbreken van eensluidend advies over toxisch niveau
Verschillende niveaus van controle
Hoofdstuk 2 – primaire fase
Statistieken
- Landhuisbouwdieren = elk gewerveld dier, gekweekt of gehouden voor de
productie van voedsel, wol, huid, bont of andere landbouwdoelen
o Runderen, varkens, schapen, geiten, hertachtigen, pluimvee,
haasachtigen, paardachtigen
- Afnamen aantal landbouwbedrijven
- Gemiddeld bedrijfoppervlakte bijna verdriedubbeld over die periode (30 jaar
ong)
- Melkkoeien
o Enorm toename waarom? Quotum weggevallen 2015 eerst
mochten bedrijven maar bepaalde hoeveelheid melk per jaar geven. Nu
is die grens weggevallen
Gevolg = lage melkprijs maar meer koeien per bedrijf
- Schapen
o Sterke daling
o Blauwtong in 2006
o Economische schade
o Wereldwijd wel belangrijk
- Geiten
o Sterke opmars
o Geitenmelkmarkt toename
o Export
o Wereldwijd wel belangrijk
- Pluimvee
o Dioxinecrisis 1999
o Vogelpest 2003
o Vogelgriep VS 2014 --- 48 miljoen kippen
- Varkens
o Dioxinecrisis
o Mestbeleid 2008
o Export
5 hoofdstukken van de primaire fase, 6 hoofdstukken van de transformatie fase
50 pagina’s in totaal
Ik heb dit vak in een keer gehaald
Tips: het is niet super veel theorie maar je moet wel gewoon alles kennen. Dus herhaal vaak
en neem goed door. Ik vond de colleges wel nuttig.
Hoofdstuk 1 – primaire fase
Hoofddoel: hoe kunnen we voedselketen veilig stellen waardoor mensen niet ziek
worden door (normaal) te eten
- = sterk geïntegreerd proces – niet alleen het eindproduct controleren maar de
hele keten
- Som de schakels van de keten op
- De keten is zo sterk als de zwakste schakel
Productiefase
- Diervoeder (productie en maken voer) – fokken van dieren – afmest van
dieren – het transport van dieren en dierlijke producten -- slachtproces
(slachthuis-verwerking-detailhandel-verkoop)
o Belangrijkste keten (kwetsbare schakel) allemaal (dat is de essentie
van veterinaire volksgezondheid)
Het bewaken van de voedselveiligheid moet tegelijk en in elke
schakel gebeuren
Heel veel schakels worden in detail gecontroleert
Dit wordt gedaan door 5 basisconcepten:
o 1. Integrale keten bewaking, niet alleen het
eindproduct wordt gecontroleerd en bewaakt
o 2. Tracking en tracing
Je kan achterhalen wat de productieketen is
geweest van het eindproduct (dus je ziet kip
in supermarkt en je kan erachter komen
waar de kip vandaan komt enzo) dus
alles registreren
o 3. Elke producent is verantwoordelijk voor zijn
eigen eindproducti voor het naar de volgende
schakel of de consument gaan
o 4. De verplichting van autocontrole binnen elke
schakel (de overheid zal controleren of de
bedrijven hun eigen autocontrole goed hebben
uitgevoerd maar zullen niet zelf autocontrole
uitvoeren)
Dus elke keten heeft eigen
verantwoordelijkheid controle
o 5. HACCP
HACCP
, - Eerste mogelijke gevaren identificeren daarna kritische controlepunten
vastleggen in de gaten houden
Ongezond voedsel -- in deze context wordt bedoeld: is het veilig?
- Hangt van 3 grote factoren af
o Gastheer – bijv immuniteit/species/YOPI group (=zwakkere groep
onder voedselveiligheid – jong-oud-zwanger-zieken)
o Eigenschappen van ziekteverwekker kiem – bijv
besmettingsgevaar/chemisch
o Extrinsieke factoren – bijv klimaat/huisvesting/dierenarts
Risico analyse
- Voedsel gevaar is het gevaar een risico? Ja nadelige gevolgen voor
je gezondheid
o Biologische agens
o Fysische agens
o Chemische agens
- Risico analyse vormt basis van de wetgeving rond voedselveiligheid
- Overzicht van het wetgevende kader
o Mondiaal niveau
FAO = wereld landbouw organisatie
WHO = wereld gezondheid organisatie
Codex alimentarius = vormt basis wetgeving rond voedsel en
voedselveiligheid
Beleid is niet bindend
o Europees niveau
Beleid is wel bindend
Europese overheden wetgeving voor interne markt
Oneerlijke concurrentie uit te sluiten: regels overal even
streng
Zelfde garantie op voedselveiligheid
Vrije handel te garanderen
Daarom: uniforme en gecontroleerde rol van de
dierenarts!
o Tegenwoordig alleen landbouw dierenartsen
hiervoor – maar steeds meer dat reguliere
huisdieren dat ook mogen
Wit boek (europees voedselveiligheidsbeleid vastgelegd)
5 grondbeginselen (goed kennen!!)
o Een geïntegreerde benadering van de
voedselketen
o De risicoanalyse als grondslag van het beleid
o De verantwoordelijkheid van de exploitant
o De traceerbaarheid van de producten tijdens alle
stadia van de voedselketen
o Het recht van de consument op duidelijke en
precieze informatie
, Het EFSA (European Food and Safety Authority) houdt de vinger
aan de pols en voert onderzoek uit over voedselveiligheid,
gebaseerd op de risico-analyse
o Nationaal niveau
Elke Europese lidstaat implementeert de Europese wetgeving
FOD volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en
leefmilieu (met oa. Het FAVV)
FOD economie, KMO, middenstand en energie
Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap voor Landbouw
en Visserij: garandeert de controle vóór het slachten
FAVV: Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de
Voedselketen
meldingsplicht
Voorbeeld taken van favv:
o Controle en keuren van voedingsstoffen en hun
grondstoffen
o Controle en keuring van het proces en de site van
de productie, verwerking, bewaring, vervoer en
verkoop
o Toekennen van erkenningen en vergunningen
o Toepassen en uitwerken van identificatie- en
traceerbaarheidssystemen
o Verzamelen, integreren en verspreiden van alle
informatie
Belang van het bedrijfstype op VVG
- Intensief versus extensief bedrijf
- Biologisch versus conventioneel
- Open of gesloten bedrijf
o Open bedrijven koopt jonge dieren van ander bedrijf – fok bedrijf /
gesloten bedrijf baren eigen jongen
- Integratie: achterwaartse of voorwaartse integratie
o Achterwaarts = mogelijk als vleesverwekkend bedrijf investeerd in koop
slachthuis zelf – en heeft vaak meerdere vestigingen
o Voordelen integratie:
Georganiseerde dierziektebestrijding
Uniforme bedrijfsbegeleiding
Strengere voorschriften inzake hygiëne, vaccinaties
Gebruik van kengetallen en richtwaarden
o Nadelen:
Kans op fraude – economisch niet altijd handig – fouten worden
sneller door de vingers gezien
Intensieve veehouderij en gevolgen voor de vvg
- Naoorlogse drang naar voedselzekerheid
- Globalisering van de markt
- Stijgend aantal consumenten
- Sterke stimulans intensivering van de landbouw (onderzoek, stallenbouw,
voeding)
, - Voedsel wordt goedkoper
- Consument wordt veeleisender
- Voordelen intensieve veehouderij:
o Betere preventie ziekten
o Uniformere huisvesting en hygiëne
o Reductie vaste kosten
- Nadelen intensieve veehouderij
o Snellere verspreiding ziekten
o Ernstige gevolgen bij contaminantie voeders
Voeders bevatten veel ingrediënten van bronnen wereldwijd
Veel soorten contaminanten
Vaak ontbreken van eensluidend advies over toxisch niveau
Verschillende niveaus van controle
Hoofdstuk 2 – primaire fase
Statistieken
- Landhuisbouwdieren = elk gewerveld dier, gekweekt of gehouden voor de
productie van voedsel, wol, huid, bont of andere landbouwdoelen
o Runderen, varkens, schapen, geiten, hertachtigen, pluimvee,
haasachtigen, paardachtigen
- Afnamen aantal landbouwbedrijven
- Gemiddeld bedrijfoppervlakte bijna verdriedubbeld over die periode (30 jaar
ong)
- Melkkoeien
o Enorm toename waarom? Quotum weggevallen 2015 eerst
mochten bedrijven maar bepaalde hoeveelheid melk per jaar geven. Nu
is die grens weggevallen
Gevolg = lage melkprijs maar meer koeien per bedrijf
- Schapen
o Sterke daling
o Blauwtong in 2006
o Economische schade
o Wereldwijd wel belangrijk
- Geiten
o Sterke opmars
o Geitenmelkmarkt toename
o Export
o Wereldwijd wel belangrijk
- Pluimvee
o Dioxinecrisis 1999
o Vogelpest 2003
o Vogelgriep VS 2014 --- 48 miljoen kippen
- Varkens
o Dioxinecrisis
o Mestbeleid 2008
o Export
