Samenvatting gezondheidsbevordering
Inhoud
1 Inleiding...............................................................................................................................................3
2 Begrippen & definities.........................................................................................................................4
3 De optimale aanpak: gezondheidsbevordering via settings-aanpak....................................................6
4 Samenspel: sportclubs en gezondheidsbevordering...........................................................................7
4.1 Een onderzoek naar de mogelijkheden van de gezondheidsbevorderende sportclub.................7
4.2 Sporten is gezond – de sportomgeving ook?................................................................................9
5 Evidence based werken.....................................................................................................................10
6 Model voor planmatige gezondheidsvoorlichting en gedragsverandering........................................11
6.1 Stap 1: analyse van gezondheidsproblemen:..............................................................................11
6.2 Stap 2: analyse van gedrag.........................................................................................................12
6.3 Stap 3: analyse van determinanten van gedrag..........................................................................12
6.4 Stap 4: interventieontwikkeling..................................................................................................13
6.5 Stap 5: interventie-implementatie & disseminatie.....................................................................13
6.6 Stap 6: evaluatie.........................................................................................................................13
7 Evidence based practice....................................................................................................................14
7.1 Stap 1: Hypothese ontwikkelen en experiment/studie opzetten................................................14
7.2 Stap 2: Data verzamelen.............................................................................................................15
7.3 Stap 3: Analyseren......................................................................................................................15
7.4 Stap 4: Publiceren.......................................................................................................................15
8 Werken naar, voor en met doelgroepen: “Liever Actiever” als inspiratie..........................................17
8.1 Liever actiever:...........................................................................................................................17
9 Ouderen motiveren tot beweging.....................................................................................................21
10 10 000 stappen implementeren op het werk:.................................................................................22
11 Interventies ifv beleid......................................................................................................................24
12 Multi-modale interventies:..............................................................................................................24
13 Beleid:..............................................................................................................................................25
13.1 Welk beleid vergroot de kans op gezondswinst?......................................................................25
13.2 Hoe verander je beleid?............................................................................................................25
14 Gezondheidsbevordering & ethiek..................................................................................................26
14.1 Onbedoelde negatieve neveneffecten:.....................................................................................26
15 Omgeving:.......................................................................................................................................27
15.1 Natuurlijke omgeving................................................................................................................27
15.2 Gebouwde omgeving................................................................................................................28
1
,16 Interventies voor verandering.........................................................................................................30
16.1 Psycho-sociale determinanten als hefbomen voor verandering...............................................30
16.2 Prioriteiten:...............................................................................................................................34
17 Examen:...........................................................................................................................................35
17.1 Vraag 1:.....................................................................................................................................35
17.2 Vraag 2:.....................................................................................................................................35
17.3 Vraag 3:.....................................................................................................................................35
17.4 Vraag 4:.....................................................................................................................................35
17.5 Vraag 5:.....................................................................................................................................35
2
,1 Inleiding
Doel= volgehouden verandering van levensstijl
Noodzakelijke basishouding:
- Brede kijk
- Teamwork
- Innoverende aanpak
- Wetenschappelijk onderbouwd
Gezondheid volgens WHO= “Gezondheid is een toestand van compleet fysiek, mentaal en sociaal
welbevinden en niet slechts de afwezigheid van ziekte of gebrek”
GB vraagt een brede kijk:
Enkel richten op het individu miskent
- De impact van de omgeving
- De verantwoordelijkheid van het beleid
Verantwoordelijkheid van bewegingsdeskundige
- Kijk verder dan 1-op-1
- Wees je bewust van het grotere plaatje
- Ook en zeker als je ‘t niet alleen kan oplossen!
GB is teamwork:
Werk samen binnen de gezondheidszorg
- Neem je rol op binnen een multidisciplinair team: adviseren, activeren…
Werk samen binnen de gezondheidszorg
- Neem je rol op binnen een multidisciplinair team: adviseren, activeren…
Leg connecties buiten de gezondheidszorg
- Geen focus =/= geen impact
Betrek je doelgroep
- Vermijd het ivoren-toren-syndroom
Bewegingsdeskundige = t-shaped professional!
3
, Interdisciplinair samenwerken:
Als bewegingsdeskundige
- Multi-thematische aanpak
- Inzicht in gedrag en gedragsverandering
- Persoon- en settinggericht
Coachende vaardigheden ifv verbinding
GB vraagt innoverende aanpak:
In een complexe context zijn simpele antwoorden niet genoeg
- Een les in de klas
- Een poster in de wachtzaal
Om alle partijen rond de tafel en aan het werk te krijgen is creativiteit nodig!
GB is wetenschappelijk onderbouwd
We leven in een kennismaatschappij
- Er is enorm veel informatie beschikbaar - zelfs zonder te zoeken
Brengt nieuwe uitdagingen met zich
- Verzamelen van relevante informatie
- Evalueren van de kwaliteit van informatie
- Vertalen van die informatie naar de praktijk
Hypes zijn niet altijd waar
2 Begrippen & definities
Het gezondheidsmodel van Lalonde:
De gezondheid wordt bepaald door:
- Biologische of genetische aanleg
- Leefomgeving
- Leefstijl
- Organisatie van de gezondheidszorg
Gezondheidsbevordering= “Een combinatie van voorlichting en omgevingsveranderingen die
(samen) gezond gedrag en gezonde levenscondities stimuleren”
Gezondheidsvoorlichting oude versie= gezondheidseducatie, gezondheidsvoorlichting & -opvoeding
Vroeger= informatie geven over wat wel/niet gezond is zorgt dat mensen de gezonde keuze maken
niet genoeg cognitieve dissonantie
Cognitieve dissonantie= “de onaangename spanning die iemand ervaart als zijn gedrag niet in
overeenstemming is met zijn overtuigingen/normen/waarden” meestal overtuigingen aanpassen
Gezondheidsvoorlichting nieuwe versie= “De combinatie van leerervaringen ontwikkeld en
ontworpen om mensen en gemeenschappen te helpen om hun gezondheid te bevorderen” alle
methoden die mensen doelbewust motiveren tot het (blijven) stellen van gezond(er) gedrag en op
het aanleren van vaardigheden om die kennis in de praktijk te brengen
4
Inhoud
1 Inleiding...............................................................................................................................................3
2 Begrippen & definities.........................................................................................................................4
3 De optimale aanpak: gezondheidsbevordering via settings-aanpak....................................................6
4 Samenspel: sportclubs en gezondheidsbevordering...........................................................................7
4.1 Een onderzoek naar de mogelijkheden van de gezondheidsbevorderende sportclub.................7
4.2 Sporten is gezond – de sportomgeving ook?................................................................................9
5 Evidence based werken.....................................................................................................................10
6 Model voor planmatige gezondheidsvoorlichting en gedragsverandering........................................11
6.1 Stap 1: analyse van gezondheidsproblemen:..............................................................................11
6.2 Stap 2: analyse van gedrag.........................................................................................................12
6.3 Stap 3: analyse van determinanten van gedrag..........................................................................12
6.4 Stap 4: interventieontwikkeling..................................................................................................13
6.5 Stap 5: interventie-implementatie & disseminatie.....................................................................13
6.6 Stap 6: evaluatie.........................................................................................................................13
7 Evidence based practice....................................................................................................................14
7.1 Stap 1: Hypothese ontwikkelen en experiment/studie opzetten................................................14
7.2 Stap 2: Data verzamelen.............................................................................................................15
7.3 Stap 3: Analyseren......................................................................................................................15
7.4 Stap 4: Publiceren.......................................................................................................................15
8 Werken naar, voor en met doelgroepen: “Liever Actiever” als inspiratie..........................................17
8.1 Liever actiever:...........................................................................................................................17
9 Ouderen motiveren tot beweging.....................................................................................................21
10 10 000 stappen implementeren op het werk:.................................................................................22
11 Interventies ifv beleid......................................................................................................................24
12 Multi-modale interventies:..............................................................................................................24
13 Beleid:..............................................................................................................................................25
13.1 Welk beleid vergroot de kans op gezondswinst?......................................................................25
13.2 Hoe verander je beleid?............................................................................................................25
14 Gezondheidsbevordering & ethiek..................................................................................................26
14.1 Onbedoelde negatieve neveneffecten:.....................................................................................26
15 Omgeving:.......................................................................................................................................27
15.1 Natuurlijke omgeving................................................................................................................27
15.2 Gebouwde omgeving................................................................................................................28
1
,16 Interventies voor verandering.........................................................................................................30
16.1 Psycho-sociale determinanten als hefbomen voor verandering...............................................30
16.2 Prioriteiten:...............................................................................................................................34
17 Examen:...........................................................................................................................................35
17.1 Vraag 1:.....................................................................................................................................35
17.2 Vraag 2:.....................................................................................................................................35
17.3 Vraag 3:.....................................................................................................................................35
17.4 Vraag 4:.....................................................................................................................................35
17.5 Vraag 5:.....................................................................................................................................35
2
,1 Inleiding
Doel= volgehouden verandering van levensstijl
Noodzakelijke basishouding:
- Brede kijk
- Teamwork
- Innoverende aanpak
- Wetenschappelijk onderbouwd
Gezondheid volgens WHO= “Gezondheid is een toestand van compleet fysiek, mentaal en sociaal
welbevinden en niet slechts de afwezigheid van ziekte of gebrek”
GB vraagt een brede kijk:
Enkel richten op het individu miskent
- De impact van de omgeving
- De verantwoordelijkheid van het beleid
Verantwoordelijkheid van bewegingsdeskundige
- Kijk verder dan 1-op-1
- Wees je bewust van het grotere plaatje
- Ook en zeker als je ‘t niet alleen kan oplossen!
GB is teamwork:
Werk samen binnen de gezondheidszorg
- Neem je rol op binnen een multidisciplinair team: adviseren, activeren…
Werk samen binnen de gezondheidszorg
- Neem je rol op binnen een multidisciplinair team: adviseren, activeren…
Leg connecties buiten de gezondheidszorg
- Geen focus =/= geen impact
Betrek je doelgroep
- Vermijd het ivoren-toren-syndroom
Bewegingsdeskundige = t-shaped professional!
3
, Interdisciplinair samenwerken:
Als bewegingsdeskundige
- Multi-thematische aanpak
- Inzicht in gedrag en gedragsverandering
- Persoon- en settinggericht
Coachende vaardigheden ifv verbinding
GB vraagt innoverende aanpak:
In een complexe context zijn simpele antwoorden niet genoeg
- Een les in de klas
- Een poster in de wachtzaal
Om alle partijen rond de tafel en aan het werk te krijgen is creativiteit nodig!
GB is wetenschappelijk onderbouwd
We leven in een kennismaatschappij
- Er is enorm veel informatie beschikbaar - zelfs zonder te zoeken
Brengt nieuwe uitdagingen met zich
- Verzamelen van relevante informatie
- Evalueren van de kwaliteit van informatie
- Vertalen van die informatie naar de praktijk
Hypes zijn niet altijd waar
2 Begrippen & definities
Het gezondheidsmodel van Lalonde:
De gezondheid wordt bepaald door:
- Biologische of genetische aanleg
- Leefomgeving
- Leefstijl
- Organisatie van de gezondheidszorg
Gezondheidsbevordering= “Een combinatie van voorlichting en omgevingsveranderingen die
(samen) gezond gedrag en gezonde levenscondities stimuleren”
Gezondheidsvoorlichting oude versie= gezondheidseducatie, gezondheidsvoorlichting & -opvoeding
Vroeger= informatie geven over wat wel/niet gezond is zorgt dat mensen de gezonde keuze maken
niet genoeg cognitieve dissonantie
Cognitieve dissonantie= “de onaangename spanning die iemand ervaart als zijn gedrag niet in
overeenstemming is met zijn overtuigingen/normen/waarden” meestal overtuigingen aanpassen
Gezondheidsvoorlichting nieuwe versie= “De combinatie van leerervaringen ontwikkeld en
ontworpen om mensen en gemeenschappen te helpen om hun gezondheid te bevorderen” alle
methoden die mensen doelbewust motiveren tot het (blijven) stellen van gezond(er) gedrag en op
het aanleren van vaardigheden om die kennis in de praktijk te brengen
4
