VOORBEREIDING HOORCOLLEGE week 1
Successierecht
- Belasting heffen over saldo nalatenschappen
- Alleen verschuldigd over netto-verkrijgingen
- Sprake van zekere verwantschapsprogressie
Verkrijgingen in de rechte linie zijn vrijgesteld (= NU AFGESCHAFT)
- Mate verwantschap en grootte van de verkrijging spelen een rol
Karakter erfbelasting
- Verkrijgingsbelasting: draagkrachtvermeerdering die optreedt bij verkrijger moet in heffing
erfbelasting worden betrokken
- Buitenkansbeginsel: beginsel van bevoorrechte verkrijging
NB. NL heeft twee progressies:
1. Tarief neemt toe naarmate verwantschap tussen erflater en verkrijger afneemt
2. Grootte van de verkrijging
Gedachte dat het gerechtvaardigd is belasting te heffen over vermogen
dat iemand zomaar is toegevallen, zonder het leveren van inspanning
- Sluisgedachte: verband leggen tussen vermogenstoename krachten erfrecht en
vermogenstoename uit inkomen
Vermogensaanwas passeert hetzij de sluis van de inkomstenbelasting, hetzij de sluis
van de erfbelasting
Successiewet
- Regelt: schenk- en erfbelasting
- Belangrijkste wijzigingen:
1980: vrijstelling voor samenwoners ingevoerd en vrijstelling voor langstlevende
verruimd
1984: AwR op gehele successiewet van toepassing verklaart
2006: algehele vrijstelling voor kerkelijke, levensbeschouwelijke, culturele en
wetenschappelijke instellingen
2009: vrijstelling voor verkrijgingen door vereniging/stichting ten doel heeft én die is
aangesloten bij een door minister van volksgezondheid aangewezen landelijke
sportorganisatie
2012: inzake waardering onroerende zaken is mogelijk om WOZ-waarde van jaar ná
verkrijging in aanmerking te nemen in plaats van WOZ-waarde in jaar van verkrijging
Belastbare feit (Art. 1 SW)
- Aard Nederlandse heffingen ter zake van overlijden en schenking
Verkrijgingsbelasting: heffing knoopt aan bij waarde van iedere afzonderlijke
verkrijging krachtens erfrecht/schenking door iedere individuele verkrijger
Verschillende tarieven/vrijstellingen van toepassing, die afhankelijk zijn van de
bloedverwanten en eventuele huwelijkse staat tussen erflater/schenker en verkrijger
- Erfbelasting: geheven over waarde van hetgeen iemand verkrijgt krachtens erfrecht door
overlijden van iemand die ten tijde van overlijden in Nederland woonde
, - Schenkbelasting: geheven over waarde van hetgeen iemand verkrijgt krachtens een gift
(7:186 lid 2 BW) van iemand die ten tijde van de gift in Nederland woonde
Voldoening natuurlijke verbintenis wordt ook als schenking aangemerkt (1 lid 7 SW),
MAAR kan vrijgesteld zijn indien voldaan aan voorwaarden ex 33 onder 12 SW
Ingezetene
- Waar verkrijger woont, is NIET van belang
NB. SW verwijst in 1 lid 1 SW naar Nederland, dus beperkt tot in EU gelegen deel van het Koninkrijk
ex 2 lid 3 onder d sub 3 AWR
NB. Waar iemand woont, wordt vastgesteld aan de hand van het bepaalde in 4 AWR
NB. 2 en 3 SW kunnen leiden tot dubbele belastingheffing, want staat waarin erflater/schenker
woont kan belasting heffen op grond van woonplaatsbeginsel en verkrijgers in Nederland worden
belast, omdat erflater/schenker geacht wordt ten tijde van het overlijden/doen schenking in
Nederland te wonen
OPLOSSING:
Nederland heeft aantal landen verdragen gesloten
Geen verdrag? Beroep mogelijk op eenzijdige regeling
NB. 1 lid 9 SW: schenking onder opschortende voorwaarde wordt geacht tot stand te zijn gekomen
op moment dat de voorwaarde wordt vervuld
Afstand genomen van het uitgangspunt dat schenking tot stand komt op moment dat de
overeenkomst wordt gesloten
Waarde
- Wijze van waardering van de verkrijging is geregeld in 21 lid 1 SW
- Naar waarde in economische verkeer op tijdstip van de verkrijging
Objectivering van de waardering in
Prijs die bij aanbieding ten verkoop op de voor het goed meest geschikte wijze na de beste
voorbereiding op tijdstip van de verkoop door de meestbiedende gegadigde zou worden
besteed
Heffing
- 36 SW
- Erfbelasting: erfgenamen moeten binnen 8 maanden na overlijden aangifte indienen (45 lid 1
+ 39 SW)
- Schenkbelasting: aangifteplicht geldt voor de begiftigde (40 lid 1 SW) binnen 2 maanden
na einde kalenderjaar waarin schenking heeft plaatsgevonden (46 SW)
ARTIKEL: 100 jaar schenkbelasting
, - 12 SW: fictiefbepaling schenkingen gedaan binnen 180 dagen voorafgaand overlijden,
worden aangemerkt als fictief legaat
- Schenking ex 7:175 BW is NIET meer beperkt tot obligatoire overeenkomst
ARTIKEL: een eeuw schenkbelasting
- Voordeel uit renteloze/laagrentende direct opeisbare lening wordt fictief als verkrijging voor
schenkbelasting aangemerkt (15 SW)
- Geëvolueerd naar meer zelfstandige heffing
HOORCOLLEGE WEEK 1
Successiewet
- Beetje alles of niets
- Voorzichtigheid geboden bij begeven vlak van internationaal recht
Rechtsgronden heffen erfbelasting
1. Budgettair aspect: burger moet er achter staan, schatkist moet gevuld
2. ! Draagkrachtbeginsel: sterke schouders moeten hogere lasten dragen!
3. ! Buitenkansbeginsel (beginsel van bevoorrechte verkrijging): exclusief voor successiewet
je verwachtte iets niet en kreeg het zomaar uit het niets (richt zich op verkrijgingen van wat
verder afgelegen (niet-)familieleden = waarvan je niet zo snel zou VERWACHTEN dat je iets
krijgt) rechtvaardigt eerste progressie (mensen die dicht bij de erflater staan, betalen
minder (20% max) belasting dan mensen die verder weg bij de erflater staan (40% max),
ertussen in is 30% max)
4. Sluisgedachte: waardeloos, want regelt dat over verkrijging OF inkomstenbelasting geheven
moet worden OF erfbelasting
5. Loon naar werken: klopt niet helemaal, want je krijgt het niet voor niks
6. Beginsel van minste pijn: overlijden is fantastisch moment om te heffen, want niemand lijdt
daaronder overledene merkt het niet meer en verkrijgers krijgen toch IETS
7. Wegnemen van ongelijkheden in vermogensverdeling
8. Eenmalige vervanging van ontbrekende vermogens(winst)bepaling, niet alle landen kennen
dit en erfbelasting lost het dan op
9. Prijs die betaald moet worden voor bescherming van het instituut ‘erfrecht’ of ‘eigendom’:
vermogen moet beschermt worden en eigendom ook!
10. Boete die betaald moet worden voor mogelijke belastingontduiking: meeste mensen deugen
niet en moeten dus bij de eindstreep (= overlijden) een betaling doen
11. Gelijke kansen creëren (equal opportunities argument), beetje proberen gelijk te trekken
Recht op overgang
- Afgeschaft
- Buitenlandse plicht van successiewet: alleen heffen als erflater buiten Nederland woonde EN
als het een Nederlander was, langer dan 10 jaar weg was en bestanddelen naliet die in
Nederland gelegen waren
Heffingen zijn verkrijgensbelastingen
, - Richten zich op IEDERE afzonderlijke verkrijging (5 erfgenamen = 5 verkrijgingen)
- Verkrijgingsbelasting
Boedelbelasting
- Niet kijken naar wie iets krijgt, maar kijken naar boedel als zodanig en daarover belasting
heffen
- Zuivere boedelbelasting bestaat NIET, men kijkt toch een beetje naar wie het krijgt, want
bijvoorbeeld algemene instellingen zijn vrijgesteld (dus toch stiekem verkrijgingsbelasting)
Criterium heffing
- Kijken naar erflater/schenker: die moet in Nederland zijn (weggaan in Nederland: fictie
treedt in geacht nog in Nederland te wonen gedurende 10 jaar)
- Waar verkrijger/begiftigde woont is irrelevant
Tweede progressie
- Hoe meer u krijgt, hoe meer u betaalt
Derde progressie
- Meer betaalt als verkrijger als u al veel vermogen heeft
- In Nederland NIET ingevoerd, want:
1. Discriminerend: 2 partijen die zelfde bedrag krijgen, moeten ander belastingtarief
betalen
2. Draagkracht is al meegenomen in tweede progressie
3. Straf op sparen: als je spaart, betaal je meer
Eerste progressie
- Mensen dichtbij betalen minder, omdat het verwacht wordt (zou andersom moeten zijn
volgens Anne L. Alstolt, want chance of choice: het is minder te verwachten dat iemand ver
van je, jou iets nalaat, dus als dat dan wel gebeurt, is dat bijzonder en zul je het verdient
hebben en is het NIET eerlijk als je daar nog max 40% belasting over moet betalen)
VOORBEREIDING HOORCOLLEGE WEEK 2
Huwelijksgoederenregime
- Verkrijging door langstlevende echtgenoot ingevolge huwelijksgoederenregime is GEEN
verkrijging krachtens erfrecht
DUS: heffing erfbelasting is NIET aan de orde
Stelsel van wettelijke gemeenschap van goederen telt, TENZIJ
echtgenoten/geregistreerd partners daarvan bij huwelijkse
voorwaarden/geregistreerd partnerschapsovereenkomst zijn afgeweken
Gehuwd in wettelijke gemeenschap van goederen
- Saldo van gemeenschap vaststellen ter bepaling omvang nalatenschap
Bezittingen en schulden waarderen op wijze ex 21 SW
Successierecht
- Belasting heffen over saldo nalatenschappen
- Alleen verschuldigd over netto-verkrijgingen
- Sprake van zekere verwantschapsprogressie
Verkrijgingen in de rechte linie zijn vrijgesteld (= NU AFGESCHAFT)
- Mate verwantschap en grootte van de verkrijging spelen een rol
Karakter erfbelasting
- Verkrijgingsbelasting: draagkrachtvermeerdering die optreedt bij verkrijger moet in heffing
erfbelasting worden betrokken
- Buitenkansbeginsel: beginsel van bevoorrechte verkrijging
NB. NL heeft twee progressies:
1. Tarief neemt toe naarmate verwantschap tussen erflater en verkrijger afneemt
2. Grootte van de verkrijging
Gedachte dat het gerechtvaardigd is belasting te heffen over vermogen
dat iemand zomaar is toegevallen, zonder het leveren van inspanning
- Sluisgedachte: verband leggen tussen vermogenstoename krachten erfrecht en
vermogenstoename uit inkomen
Vermogensaanwas passeert hetzij de sluis van de inkomstenbelasting, hetzij de sluis
van de erfbelasting
Successiewet
- Regelt: schenk- en erfbelasting
- Belangrijkste wijzigingen:
1980: vrijstelling voor samenwoners ingevoerd en vrijstelling voor langstlevende
verruimd
1984: AwR op gehele successiewet van toepassing verklaart
2006: algehele vrijstelling voor kerkelijke, levensbeschouwelijke, culturele en
wetenschappelijke instellingen
2009: vrijstelling voor verkrijgingen door vereniging/stichting ten doel heeft én die is
aangesloten bij een door minister van volksgezondheid aangewezen landelijke
sportorganisatie
2012: inzake waardering onroerende zaken is mogelijk om WOZ-waarde van jaar ná
verkrijging in aanmerking te nemen in plaats van WOZ-waarde in jaar van verkrijging
Belastbare feit (Art. 1 SW)
- Aard Nederlandse heffingen ter zake van overlijden en schenking
Verkrijgingsbelasting: heffing knoopt aan bij waarde van iedere afzonderlijke
verkrijging krachtens erfrecht/schenking door iedere individuele verkrijger
Verschillende tarieven/vrijstellingen van toepassing, die afhankelijk zijn van de
bloedverwanten en eventuele huwelijkse staat tussen erflater/schenker en verkrijger
- Erfbelasting: geheven over waarde van hetgeen iemand verkrijgt krachtens erfrecht door
overlijden van iemand die ten tijde van overlijden in Nederland woonde
, - Schenkbelasting: geheven over waarde van hetgeen iemand verkrijgt krachtens een gift
(7:186 lid 2 BW) van iemand die ten tijde van de gift in Nederland woonde
Voldoening natuurlijke verbintenis wordt ook als schenking aangemerkt (1 lid 7 SW),
MAAR kan vrijgesteld zijn indien voldaan aan voorwaarden ex 33 onder 12 SW
Ingezetene
- Waar verkrijger woont, is NIET van belang
NB. SW verwijst in 1 lid 1 SW naar Nederland, dus beperkt tot in EU gelegen deel van het Koninkrijk
ex 2 lid 3 onder d sub 3 AWR
NB. Waar iemand woont, wordt vastgesteld aan de hand van het bepaalde in 4 AWR
NB. 2 en 3 SW kunnen leiden tot dubbele belastingheffing, want staat waarin erflater/schenker
woont kan belasting heffen op grond van woonplaatsbeginsel en verkrijgers in Nederland worden
belast, omdat erflater/schenker geacht wordt ten tijde van het overlijden/doen schenking in
Nederland te wonen
OPLOSSING:
Nederland heeft aantal landen verdragen gesloten
Geen verdrag? Beroep mogelijk op eenzijdige regeling
NB. 1 lid 9 SW: schenking onder opschortende voorwaarde wordt geacht tot stand te zijn gekomen
op moment dat de voorwaarde wordt vervuld
Afstand genomen van het uitgangspunt dat schenking tot stand komt op moment dat de
overeenkomst wordt gesloten
Waarde
- Wijze van waardering van de verkrijging is geregeld in 21 lid 1 SW
- Naar waarde in economische verkeer op tijdstip van de verkrijging
Objectivering van de waardering in
Prijs die bij aanbieding ten verkoop op de voor het goed meest geschikte wijze na de beste
voorbereiding op tijdstip van de verkoop door de meestbiedende gegadigde zou worden
besteed
Heffing
- 36 SW
- Erfbelasting: erfgenamen moeten binnen 8 maanden na overlijden aangifte indienen (45 lid 1
+ 39 SW)
- Schenkbelasting: aangifteplicht geldt voor de begiftigde (40 lid 1 SW) binnen 2 maanden
na einde kalenderjaar waarin schenking heeft plaatsgevonden (46 SW)
ARTIKEL: 100 jaar schenkbelasting
, - 12 SW: fictiefbepaling schenkingen gedaan binnen 180 dagen voorafgaand overlijden,
worden aangemerkt als fictief legaat
- Schenking ex 7:175 BW is NIET meer beperkt tot obligatoire overeenkomst
ARTIKEL: een eeuw schenkbelasting
- Voordeel uit renteloze/laagrentende direct opeisbare lening wordt fictief als verkrijging voor
schenkbelasting aangemerkt (15 SW)
- Geëvolueerd naar meer zelfstandige heffing
HOORCOLLEGE WEEK 1
Successiewet
- Beetje alles of niets
- Voorzichtigheid geboden bij begeven vlak van internationaal recht
Rechtsgronden heffen erfbelasting
1. Budgettair aspect: burger moet er achter staan, schatkist moet gevuld
2. ! Draagkrachtbeginsel: sterke schouders moeten hogere lasten dragen!
3. ! Buitenkansbeginsel (beginsel van bevoorrechte verkrijging): exclusief voor successiewet
je verwachtte iets niet en kreeg het zomaar uit het niets (richt zich op verkrijgingen van wat
verder afgelegen (niet-)familieleden = waarvan je niet zo snel zou VERWACHTEN dat je iets
krijgt) rechtvaardigt eerste progressie (mensen die dicht bij de erflater staan, betalen
minder (20% max) belasting dan mensen die verder weg bij de erflater staan (40% max),
ertussen in is 30% max)
4. Sluisgedachte: waardeloos, want regelt dat over verkrijging OF inkomstenbelasting geheven
moet worden OF erfbelasting
5. Loon naar werken: klopt niet helemaal, want je krijgt het niet voor niks
6. Beginsel van minste pijn: overlijden is fantastisch moment om te heffen, want niemand lijdt
daaronder overledene merkt het niet meer en verkrijgers krijgen toch IETS
7. Wegnemen van ongelijkheden in vermogensverdeling
8. Eenmalige vervanging van ontbrekende vermogens(winst)bepaling, niet alle landen kennen
dit en erfbelasting lost het dan op
9. Prijs die betaald moet worden voor bescherming van het instituut ‘erfrecht’ of ‘eigendom’:
vermogen moet beschermt worden en eigendom ook!
10. Boete die betaald moet worden voor mogelijke belastingontduiking: meeste mensen deugen
niet en moeten dus bij de eindstreep (= overlijden) een betaling doen
11. Gelijke kansen creëren (equal opportunities argument), beetje proberen gelijk te trekken
Recht op overgang
- Afgeschaft
- Buitenlandse plicht van successiewet: alleen heffen als erflater buiten Nederland woonde EN
als het een Nederlander was, langer dan 10 jaar weg was en bestanddelen naliet die in
Nederland gelegen waren
Heffingen zijn verkrijgensbelastingen
, - Richten zich op IEDERE afzonderlijke verkrijging (5 erfgenamen = 5 verkrijgingen)
- Verkrijgingsbelasting
Boedelbelasting
- Niet kijken naar wie iets krijgt, maar kijken naar boedel als zodanig en daarover belasting
heffen
- Zuivere boedelbelasting bestaat NIET, men kijkt toch een beetje naar wie het krijgt, want
bijvoorbeeld algemene instellingen zijn vrijgesteld (dus toch stiekem verkrijgingsbelasting)
Criterium heffing
- Kijken naar erflater/schenker: die moet in Nederland zijn (weggaan in Nederland: fictie
treedt in geacht nog in Nederland te wonen gedurende 10 jaar)
- Waar verkrijger/begiftigde woont is irrelevant
Tweede progressie
- Hoe meer u krijgt, hoe meer u betaalt
Derde progressie
- Meer betaalt als verkrijger als u al veel vermogen heeft
- In Nederland NIET ingevoerd, want:
1. Discriminerend: 2 partijen die zelfde bedrag krijgen, moeten ander belastingtarief
betalen
2. Draagkracht is al meegenomen in tweede progressie
3. Straf op sparen: als je spaart, betaal je meer
Eerste progressie
- Mensen dichtbij betalen minder, omdat het verwacht wordt (zou andersom moeten zijn
volgens Anne L. Alstolt, want chance of choice: het is minder te verwachten dat iemand ver
van je, jou iets nalaat, dus als dat dan wel gebeurt, is dat bijzonder en zul je het verdient
hebben en is het NIET eerlijk als je daar nog max 40% belasting over moet betalen)
VOORBEREIDING HOORCOLLEGE WEEK 2
Huwelijksgoederenregime
- Verkrijging door langstlevende echtgenoot ingevolge huwelijksgoederenregime is GEEN
verkrijging krachtens erfrecht
DUS: heffing erfbelasting is NIET aan de orde
Stelsel van wettelijke gemeenschap van goederen telt, TENZIJ
echtgenoten/geregistreerd partners daarvan bij huwelijkse
voorwaarden/geregistreerd partnerschapsovereenkomst zijn afgeweken
Gehuwd in wettelijke gemeenschap van goederen
- Saldo van gemeenschap vaststellen ter bepaling omvang nalatenschap
Bezittingen en schulden waarderen op wijze ex 21 SW
