De vroege middeleeuwen
De verspreiding van het christendom in geheel Europa
Het ontstaan en de verspreiding van de islam
De vrijwel volledige vervanging in West-Europa van de agrarische-urbane cultuur door een
zelfvoorzienende agrarische cultuur, georganiseerd via hofstelsel en horigheid
Het ontstaan van feodale verhoudingen in het bestuur
Hofstelsel en horigheid
- Samenleving was verdeeld in standen, de hoogste standen waren de adel en de geestelijkheid. De
derde stand bestond uit vrije boeren en onvrije boeren (horigen en lijfeigenen).
- Vrije boeren: bewerkten eigen land en waren vrij van personen en goederen, hadden wel een
militaire plicht, voor militaire uitrusting moesten ze zelf zorgen.
- Horigen: bewerkten hun eigen grond, maar mochten de landerijen van de heer niet verlaten, ze
hoefden niet aan de militaire plicht te voldoen.
- Lijfeigenen: mensen zonder bezit, werkte als knecht en waren volledig in macht van de heer.
Hofstelsel: een economisch systeem waarin min of meer zelfvoorzienende domeinen centraal staan;
ook wel domeinstelsel genoemd.
Domein: landgoed dat bestaat uit een aantal boerderijen die onder dezelfde heer vallen en dat in
zijn geheel min of meer zelfvoorzienend is. Een domein kan bestaan uit verspreid liggende
landgoederen.
- Eerste gedeelte: vroonhof, gebied van de heer zelf waar een aantal gebouwen stonden. (opslag,
soms een kerk)
- Tweede gedeelte: akkers voor de vrije boeren en horigen. Moesten op het vroonhof wel diensten
leveren (herendiensten).
- Derde gedeelte: woeste grond (ongerepte natuur en voor oa vee)
- In de vroege middeleeuwen bestond de samenleving vrijwel volledig uit een agrarische
samenleving ipv een agrarisch-urbane samenleving, de handel was namelijk vrijwel verdwenen.
- Boeren waren in de vroege middeleeuwen dus autarkisch (zelfvoorzienend)
- Binnen een dorp kon nog wel sprake zijn van specialisatie.
Wegvallen van het centraal gezag in het West-Romeinse Rijk → Strijd en onveiligheid → Krimpende
handel → Verdwijnen van geldeconomie en belastingstelsel → Ontstaan van het hofstelsel,
gebaseerd op levering van goederen in natura aan de heerser.
- Res publica: het principe waarbij burgers van een staat zichzelf besturen.
- Koning kon de ambten om belasting te innen niet meer betalen en verdeelde zijn land over
betrouwbare mannen, zo ontstonden de Germaanse koninkrijken.
- In theorie lag de macht bij de koning, maar de administratieve taken werden steeds meer
overgelaten aan kleine groep hoge gestelijken.
- Er kwam een militarisering van de samenleving, de koning zag het beschermen van het volk als
voornaamste taak en het leiding geven aan gebiedsuitbreidingen.
Sociaal: grote groepen mensen raakten afhankelijk van enkele machtige heren.
Economisch: de mensen moesten vrijwel alle benodigde producten zelf maken (autarkie), omdat
handel en nijverheid zo goed als verdwenen waren.
De verspreiding van het christendom in geheel Europa
Het ontstaan en de verspreiding van de islam
De vrijwel volledige vervanging in West-Europa van de agrarische-urbane cultuur door een
zelfvoorzienende agrarische cultuur, georganiseerd via hofstelsel en horigheid
Het ontstaan van feodale verhoudingen in het bestuur
Hofstelsel en horigheid
- Samenleving was verdeeld in standen, de hoogste standen waren de adel en de geestelijkheid. De
derde stand bestond uit vrije boeren en onvrije boeren (horigen en lijfeigenen).
- Vrije boeren: bewerkten eigen land en waren vrij van personen en goederen, hadden wel een
militaire plicht, voor militaire uitrusting moesten ze zelf zorgen.
- Horigen: bewerkten hun eigen grond, maar mochten de landerijen van de heer niet verlaten, ze
hoefden niet aan de militaire plicht te voldoen.
- Lijfeigenen: mensen zonder bezit, werkte als knecht en waren volledig in macht van de heer.
Hofstelsel: een economisch systeem waarin min of meer zelfvoorzienende domeinen centraal staan;
ook wel domeinstelsel genoemd.
Domein: landgoed dat bestaat uit een aantal boerderijen die onder dezelfde heer vallen en dat in
zijn geheel min of meer zelfvoorzienend is. Een domein kan bestaan uit verspreid liggende
landgoederen.
- Eerste gedeelte: vroonhof, gebied van de heer zelf waar een aantal gebouwen stonden. (opslag,
soms een kerk)
- Tweede gedeelte: akkers voor de vrije boeren en horigen. Moesten op het vroonhof wel diensten
leveren (herendiensten).
- Derde gedeelte: woeste grond (ongerepte natuur en voor oa vee)
- In de vroege middeleeuwen bestond de samenleving vrijwel volledig uit een agrarische
samenleving ipv een agrarisch-urbane samenleving, de handel was namelijk vrijwel verdwenen.
- Boeren waren in de vroege middeleeuwen dus autarkisch (zelfvoorzienend)
- Binnen een dorp kon nog wel sprake zijn van specialisatie.
Wegvallen van het centraal gezag in het West-Romeinse Rijk → Strijd en onveiligheid → Krimpende
handel → Verdwijnen van geldeconomie en belastingstelsel → Ontstaan van het hofstelsel,
gebaseerd op levering van goederen in natura aan de heerser.
- Res publica: het principe waarbij burgers van een staat zichzelf besturen.
- Koning kon de ambten om belasting te innen niet meer betalen en verdeelde zijn land over
betrouwbare mannen, zo ontstonden de Germaanse koninkrijken.
- In theorie lag de macht bij de koning, maar de administratieve taken werden steeds meer
overgelaten aan kleine groep hoge gestelijken.
- Er kwam een militarisering van de samenleving, de koning zag het beschermen van het volk als
voornaamste taak en het leiding geven aan gebiedsuitbreidingen.
Sociaal: grote groepen mensen raakten afhankelijk van enkele machtige heren.
Economisch: de mensen moesten vrijwel alle benodigde producten zelf maken (autarkie), omdat
handel en nijverheid zo goed als verdwenen waren.
