Samenvatting Taal&Meertaligheid 'krachtlijn meertaligheid'

TAAL & MEERTALIGHEID
KRACHTLIJN ‘MEERTALIGHEID’


WAT IS TAAL?

1. WAT IS TAAL?

Kenmerken van taal (Anne Baker):

1) Elke taal wordt gebruikt als algemene communicatie
o Afh van onderwerp maakt men gebruik van ≠ vakjargon
 Bv: gesprek over voetbal heeft andere woorden dan parlementaire
discussie
o Die ≠ jargons of vaktalen zijn onderdeel van de nat taal als geheel en
maken tot op zeer grote hoogte gebruik van = grammatica

2) Talen hebben een bepaalde structuur
o Er zijn regels op te stellen waaraan de zinnen in een taal moeten
voldoen; die regels vormen samen de grammatica van taal.
o Volgens de grammatica van het ned zijn er 3 versch volgordes voor de
elementen van een zin mogelijk.

3) Het is bekend dat talen van elkaar ≠ wat betreft de regels waaraan de zinnen
moeten voldoen.
o Soms kleine ≠ bv Ned en Duits
o Spaans wijkt iets meer af vh Ned

4) Talen kunnen heel divers zijn qua structuur
o Desondanks houden taalkundigen zich al eeuwen bezig met het idee dat
ze wel een gemeensch basis moeten hebben

Enkele universele eigenschappen van talen (= universalia):

 Alle talen bestaan uit kleine elementen
o Gaat hier om een specifiek kenmerk van menselijke, natuurlijke talen 
verschijnsel v dubbele articulatie
 = het feit dat woorden los gezien een bepaalde betekenis hebben,
maar gecombineerd met andere woorden een complexe boodschap
kunnen vormen
 Alle gesproken talen hebben klinkers en medeklinkers
 In alle talen kunnen taalgebruikers een ontkennende bewering uitdrukken,
vragen stellen, bevelen doorgeven
 Alle talen hebben een manier om complexe zinnen te maken
o De manier waarop die complexe zinnen worden gemaakt kan van taal tot
taal ≠
 In alle talen is het zo dat in zinnen het woordje zich naar ‘Thomas’ verwijst en
niet naar iemand anders

, o Bv: thomas maakte zich zorgen
 Alle talen hebben woorden voor ‘zwart’ en ‘wit’ of ‘donker’ en ‘licht’

Vraag van andere orde: Kunnen alleen mensen zich in een menselijke taal
uitdrukken? Zouden dieren mss ook zo’n menselijke taal met zijn specifieke
eigenschappen kunnen leren?

 Papegaaien: kunnen menselijke spraak nabootsen MAAR geen benul van wat
ze zeggen
 Mensapen: geen spraakapparaat ontwikkeld
o Experimenten om ze te leren spreken zijn gefaald (+ experiment p.6
Nim Chimpsky)

ACHTERGROND: bijencommunicatie (p.7)

Voorbeeld laat zien dat dit systeem vrij beperkt in zijn mogelijkheden is, en dat geldt
ook voor communicatiesystemen van andere dieren.
 Ze bevatten veel minder elementen zoals bewegingen of geluiden dan er
woorden in mensen taal zijn
 Bijentaal en taal van andere dieren kent geen creativiteit, wat wel een
kenmerkende eig van mensentaal is.
o Creativiteit (in betekenis v taal) = betrekking op het feit dat mensen met
de regels waar ze over beschikken steeds nieuwe, mogelijke unieke
zinnen kunnen maken

Waarin verschilt bijentaal nu nog meer van mensentaal:

Mensentaal Bijentaal
 Een kwestie v ‘samen handelen’:  Bijen dansen hun dansjes ongeacht
mensen stemmen taalgebruik af op de respons v andere bijen
gesprekspartner
= sprake van interactie

 Spontaan = er hoeft geen directe  Een bij maakt bv pas een dansje
aanleiding of stimulus te zijn nadat ze een bloem gevonden heeft
en terug gevlogen is naar de
bijenkorf, bij zal nooit ‘zomaar’ een
dansje maken

 Onafhankelijk van het hier en nu  Bijen verkondigen alleen de waarheid
over wat er op dat moment zelf het
geval is

 Grotendeels willekeurig of arbitrair  Geen arbitraire relatie tussen de vorm
wat betreft de relatie tussen vorm en en inhoud vd boodschap
betekenis (enkele uitzonderingen:
onomatopeeën (=
klanknabootsende woorden) en
gebarentaal


Ander type talen  kunsttalen = talen die door mensen bewust ontworpen of
geconstrueerd zijn

,  DOEL: problemen van internationale communicatie oplossen, of volken dichter
bij elkaar te brengen
 In de loop der jaren tientallen ontworpen: bv Mundolingue of Interglossa
o Bekendste: Esperanto (ACHTERGROND)

Kunststalen hebben aantal kenmerken die gelijk zijn aan de eig v nat menselijke
talen:

 Verschijnsel vd dubbele articulatie
 Willekeurigheid vh taalteken



OOK verschillen:

 Ze veranderen niet in de loop v tijd, terwijl de nat talen levend zijn
 Kids verwerven een nat taal over het algemeen van jongsaf aan in directe
interactie met hun omgeving (bij kunsttalen niet)

Nog een ander type talen:

 Computertalen = waarin computerprogramma’s zijn geschreven en waarin
mensen instructies ad computer kunnen geven
 Non – verbale communicatie = een taal waar geen woorden bij te pas komen

SAMENVATTING: kenmerken (natuurlijke, menselijke) talen:

 Talen hebben bepaalde structuur, de uitingen worden gevormd volgens
bepaalde regels
 Alle talen delen een aantal universele eigenschappen
 Een bel onderscheidend kenmerk van talen is dat van de dubbele articulatie
 Talen worden verworven door kinderen middels interactie met de omgeving en
ze word van generatie op generatie overgedragen
 Creativiteit is een eig van het menselijk taalvermogen
 Menselijk taalgebruik is een vorm van ‘’samen handelen”
 Taalgebruik kan plaatsvinden los van het hier en nu, dat willen zeggen,
taalgebruik hoeft niet gekoppeld te zijn aan actuele ervaring of omstandigheden
 In talen bestaat er in veel gevallen een willekeurige of arbitraire relatie
tussen de vorm van het taalteken en de betekenis van dat teken
 Veel taaluitingen hebben meer betekenissen, maar op basis van de context
is meestal vast te stellen wat de bedoelde betekenis is.

2. TAAL ALS LEVEND ORGANISME


2.1.1 TALEN WORDEN GEBOREN EN STERVEN

Op dit moment op de wereld  6000 à 7000 talen (sterven meer dan erbij komen)

TALEN WORDEN GEBOREN

Pidgin – talen