Boekhouden & financiën
Welkomstvideo
2 modules:
• Boekhouden
o Cursus theorie- en oefenboek(H1-H6)
o Video tutorials, theoriequizzen, modeloplossingen, aanvullende oef- en
studiemateriaal
• Financiën (investeringsanalyse)
o Theorie- en oefeningenbundel
o Modeloplossingen oef
1) theorie canvas + oefeningen
2) Colleges WPO
3) Leren en extra oef
Evaluatie
• Permanente evaluatie (3 tussentijdse opdrachten canvas openboek): 15%
• Schriftelijk eindexamen: 85% (meerkeuze- en openvragen en oefeningen)
H1) De boekhoudkundige gelijkheid (Bezittingen, Schulden en Eigen Vermogen)
Inleiding
Boekhouden = proces waar financiële informatie over bedrijfsactiviteiten wordt geïdentificeerd,
geregistreerd en samengevat en gerapporteerd wordt naar belanghebbende (jaarrekening)
Doel rapport → belanghebbende informeren over vennootschap
→ Boekhouding vertaald in cijfers wat er in onderneming gebeurt
Taal van het bedrijfsleven (4 stappen) → financiële rapporten waarmee bedrijven communiceren
→ hoe beter taal beheerst, hoe beteer economische beslissingen nemen
1
,Transparantie jaarrekeningen → uniek in BE → niet enkel grote maar ook kleine vennootschappen
jaarrekening publiceren → nationale bank van België (NBB)
Boekhouden naast managementtool ook communicatietool naar stakeholders
Belang boekhoudkundige info → voor iedereen die beslissing wil nemen met economische impact
→ partijen die belang hebben bij activiteiten van onderneming omdat ze erdoor worden beïnvloed
(stakeholders/gebruikers) → gebruikers jaarrekening
• Aandeelhouders/beleggers → bedrijf goede investering?
• Crediteuren (schuldeisers: banken en leveranciers) → credit versterken? hoeveel, hoelang?
• Klanten → bedrijf te vertrouwen, dienst na verkoop?
• Overheid (fiscus (berekening belastingen), statistieken)
• Overige (concurrenten, werknemers, vakbonden)
Boekhoudkundige domeinen
algemeen (financieel) boekhouden VS management accounting
Algemeen boekhouden (wij) Management accounting
Boeken transacties: aankopen,
verkopen, …
Resultaat Jaarrekening Budgetten komende jaren, kostprijs
goederen, …
Gebruiker Extern: aandeelhouders, crediteuren, Intern: managers
klanten, overheid
Rapporten Beknopte info: samenvattende Gedetailleerde info: verslagen over
verslagen over volledige onderneming delen bedrijf (producten, afdelingen,
→ Meestal op kwartaal of jaarbasis segmenten, landen, …)
→ Dagelijkse of wekelijkse basis
Tijdspanne Vertraagd, historisch Actueel, toekomstgericht
VB: cijfers 2017 in 2018 gerapporteerd VB: budget 2018 in 2017 opgesteld
1 jaar 1 à 15 jaar
Vormvereisten Strenge vormvereisten gereguleerd Geen regels → bepaald door
GAAP + standaardvorm jaarrekening management o.b.v. strategische en
operationele behoeften
GAAP (Generaly Accepted Accounting Principles)
→ Algemenen richtlijnen/afspraken om op consistente manier gebeurtenissen te boeken
→ boekhouden geen exacte wetenschap → sommige dingen niet exact meten → jaarrekening niet
tot op euro juist, maar moet duidelijk beeld scheppen → getrouwd beeld onderneming
Nog steeds kleine verschillen (BE GAAP, US GAAP (FASB), …)
→ over hele wereld harmoniseren → IFRS = International Financiel Reporting Standards
Doel → Harmoniseren financiële verslaggeving van ondernemingen wereldwijd
→ Jaarrekeningen over hele wereld transparant, consistent en gemakkelijk vergelijkbaar maken
IFRS was voorheen IAS → uitgevaardigd door International accounting standards board → IASB
Verordening 2002 → binnen EU moeten beursgenoteerde ondernemingen sinds 2005 hun
geconsolideerde jaarrekening opstellen in overeenstemming met IAS & IFRS
IFRS in meer dan 140/166 rechtsgebieden verplicht voor beursgenoteerde ondernemingen
2
,Enkelvoudige (statutaire) jaarrekening VS geconsolideerde jaarrekening
Vennootschap A en B afzonderlijke
rechtspersonen, B eigenaar van A
→ Enkelvoudige jaarrekening
geeft individueel weergave vennootschap
Inzicht in groep
→ samengevoegde jaarrekening groep
= geconsolideerde jaarrekening
Boekhoudkundige beginselen (7)
Boekhoudkundige entiteit
• Afzonderlijke economische eenheid (waarvan boekhouden kunnen doen)
• Helpt bepalen of gebeurtenis binnen of buiten entiteit valt
VB. rechtspersoon, groep van vennootschappen, technische eenheid, zelfstandige
• Vennootschap die bepaalde activiteit voert waar we boekhouden van gaan doen
→ vennootschap is dan boekhoudkundige entiteit
→ Eigenaar is niet boekhoudkundige entiteit
• Voor elke boeking moet duidelijk zijn over welke entiteit gebeurtenis betrekking heeft
o Accountant gaan na of gebeurtenis binnen of buiten de entiteit valt
VB. Reparatie dak eigenaar wordt niet geboekt in boekhouding onderneming
→ geen betrekking op boekhoudkundige entiteit
Boekhoudkundige transactie
• Gebeurtenis die we kunnen boeken
o Die financiële toestand beïnvloedt
o Die betrouwbaar in geld uit te drukken is
VB. Aankoop computer → onderneming geld kwijt en wijzigt financiële toestand, ook is
gebeurtenis betrouwbaar in geld uit te drukken want we weten hoeveel precies koste
→ Aankoop computer is dus boekhoudkundige transactie
VB. Aanwerving personeel → iets gebeurd in leven onderneming, maar niet te boeken
zal financiële toestand veranderen, maar is niet in geld uit te drukken
→ gebeurtenis die geen boekhoudkundige transactie is
Cooking the books (artikel De tijd) → boekhouden geen exacte wetenschap (grijze zones)
→ Betalen leverancier duidelijke transactie → je weet wat je betaald
→ onderneming heeft oude computer liggen, hoeveel nog waard, verkopen?
→ grijze zones waardoor boekhoudt fraude voorkomt → onderneming doet creatief boekhouden
VB. Lernout en Hauspie
3
, Juridisch kader
2 belangrijke boekhoudkundige stromingen:
• Angelsaksische model → Engelstalige landen (VK, USA, Canada, Australië, Nieuw-Zeeland)
o Industriële revolutie (1750) → vereist extra kapitaal
o Financiers informatie verschaffen
o Gewoonterecht (common law) vanuit beroepsbeoefenaars
o Boekhoudregels kwam hier tot stand voor het informeren van financiers
• Continentaal Europees model → Europese vasteland
o Overheid → drijvende kracht achter boekhoud recht
VB. berekening inkomstbelastingen
o Informeren en beschermen van schuldeisers
o (Verschil) → Regels kwamen bij wet tot stand → bewijsrecht (code/civil law)
Belgische regelgeving
Boekjaar 1975 eerste boekhoudwet tot stand in BE → ervoor geen boekhoudkundige wetgeving
→ in deze wet krachtlijnen van Europese regelgeving terug te vinden
Boekhoudverplichtingen voor ondernemingen van EU-lidstaten zijn gebaseerd op EU-richtlijnen en
verordeningen → EU harmoniseer financieel informatie van Europese ondernemingen
Meest recente aanpassing van Belgisch boekhoud en jaarrekeningen recht → dec. 2015
→ Belgische regelgeving in overeenstemming gebracht met nieuwe EU-richtlijnen van jun. 2013
Belgisch boekhoud en jaarrekeningen recht → vervat in 4 teksten
1) Wetboek van economisch recht (WER) → bepaalt o.a. dat elke onderneming passende
boekhouding moet voeren volgens regels van dubbelboekhouden
2) Koninklijke besluiten 21 okt 2018 → (hiermee voorziet federale regering wetgeving van
nodige uitvoeringsmaatregelen) over houden en bewaren van boeken en minimumindeling
van algemeen rekeningenstelsel
3) Wetboek van vennootschappen en verengingen (WVV) → (2019 afgestapt van oude
wetboek van vennootschappen) → nieuwe wetgeving (wijzigingen in vennootschapsvormen
en werking ervan) bepalingen over jaarrekening van vennootschappen
4) Koninklijke besluiten 21 april 2019 → meer gedetailleerde regels over structuur
jaarrekening en waardering van verschillende rubrieken
Adviezen van de CBN (Commissie voor Boekhoudkundige Normen) → specifiek in BE
→ commissie van experten en beroepsbeoefenaars die adviezen schrijven over interpretatie van
boekhoud- en jaarrekening wetgeving → hoe bepaalde dingen moeten boeken
→ adviezen zijn juridisch niet binden, maar hebben wel grote morele waarde
→ geven indicatie van praktijk en vormen vaak basis voor latere wetswijzigingen
→ Commission des Normes Comptables → CNC
4
Welkomstvideo
2 modules:
• Boekhouden
o Cursus theorie- en oefenboek(H1-H6)
o Video tutorials, theoriequizzen, modeloplossingen, aanvullende oef- en
studiemateriaal
• Financiën (investeringsanalyse)
o Theorie- en oefeningenbundel
o Modeloplossingen oef
1) theorie canvas + oefeningen
2) Colleges WPO
3) Leren en extra oef
Evaluatie
• Permanente evaluatie (3 tussentijdse opdrachten canvas openboek): 15%
• Schriftelijk eindexamen: 85% (meerkeuze- en openvragen en oefeningen)
H1) De boekhoudkundige gelijkheid (Bezittingen, Schulden en Eigen Vermogen)
Inleiding
Boekhouden = proces waar financiële informatie over bedrijfsactiviteiten wordt geïdentificeerd,
geregistreerd en samengevat en gerapporteerd wordt naar belanghebbende (jaarrekening)
Doel rapport → belanghebbende informeren over vennootschap
→ Boekhouding vertaald in cijfers wat er in onderneming gebeurt
Taal van het bedrijfsleven (4 stappen) → financiële rapporten waarmee bedrijven communiceren
→ hoe beter taal beheerst, hoe beteer economische beslissingen nemen
1
,Transparantie jaarrekeningen → uniek in BE → niet enkel grote maar ook kleine vennootschappen
jaarrekening publiceren → nationale bank van België (NBB)
Boekhouden naast managementtool ook communicatietool naar stakeholders
Belang boekhoudkundige info → voor iedereen die beslissing wil nemen met economische impact
→ partijen die belang hebben bij activiteiten van onderneming omdat ze erdoor worden beïnvloed
(stakeholders/gebruikers) → gebruikers jaarrekening
• Aandeelhouders/beleggers → bedrijf goede investering?
• Crediteuren (schuldeisers: banken en leveranciers) → credit versterken? hoeveel, hoelang?
• Klanten → bedrijf te vertrouwen, dienst na verkoop?
• Overheid (fiscus (berekening belastingen), statistieken)
• Overige (concurrenten, werknemers, vakbonden)
Boekhoudkundige domeinen
algemeen (financieel) boekhouden VS management accounting
Algemeen boekhouden (wij) Management accounting
Boeken transacties: aankopen,
verkopen, …
Resultaat Jaarrekening Budgetten komende jaren, kostprijs
goederen, …
Gebruiker Extern: aandeelhouders, crediteuren, Intern: managers
klanten, overheid
Rapporten Beknopte info: samenvattende Gedetailleerde info: verslagen over
verslagen over volledige onderneming delen bedrijf (producten, afdelingen,
→ Meestal op kwartaal of jaarbasis segmenten, landen, …)
→ Dagelijkse of wekelijkse basis
Tijdspanne Vertraagd, historisch Actueel, toekomstgericht
VB: cijfers 2017 in 2018 gerapporteerd VB: budget 2018 in 2017 opgesteld
1 jaar 1 à 15 jaar
Vormvereisten Strenge vormvereisten gereguleerd Geen regels → bepaald door
GAAP + standaardvorm jaarrekening management o.b.v. strategische en
operationele behoeften
GAAP (Generaly Accepted Accounting Principles)
→ Algemenen richtlijnen/afspraken om op consistente manier gebeurtenissen te boeken
→ boekhouden geen exacte wetenschap → sommige dingen niet exact meten → jaarrekening niet
tot op euro juist, maar moet duidelijk beeld scheppen → getrouwd beeld onderneming
Nog steeds kleine verschillen (BE GAAP, US GAAP (FASB), …)
→ over hele wereld harmoniseren → IFRS = International Financiel Reporting Standards
Doel → Harmoniseren financiële verslaggeving van ondernemingen wereldwijd
→ Jaarrekeningen over hele wereld transparant, consistent en gemakkelijk vergelijkbaar maken
IFRS was voorheen IAS → uitgevaardigd door International accounting standards board → IASB
Verordening 2002 → binnen EU moeten beursgenoteerde ondernemingen sinds 2005 hun
geconsolideerde jaarrekening opstellen in overeenstemming met IAS & IFRS
IFRS in meer dan 140/166 rechtsgebieden verplicht voor beursgenoteerde ondernemingen
2
,Enkelvoudige (statutaire) jaarrekening VS geconsolideerde jaarrekening
Vennootschap A en B afzonderlijke
rechtspersonen, B eigenaar van A
→ Enkelvoudige jaarrekening
geeft individueel weergave vennootschap
Inzicht in groep
→ samengevoegde jaarrekening groep
= geconsolideerde jaarrekening
Boekhoudkundige beginselen (7)
Boekhoudkundige entiteit
• Afzonderlijke economische eenheid (waarvan boekhouden kunnen doen)
• Helpt bepalen of gebeurtenis binnen of buiten entiteit valt
VB. rechtspersoon, groep van vennootschappen, technische eenheid, zelfstandige
• Vennootschap die bepaalde activiteit voert waar we boekhouden van gaan doen
→ vennootschap is dan boekhoudkundige entiteit
→ Eigenaar is niet boekhoudkundige entiteit
• Voor elke boeking moet duidelijk zijn over welke entiteit gebeurtenis betrekking heeft
o Accountant gaan na of gebeurtenis binnen of buiten de entiteit valt
VB. Reparatie dak eigenaar wordt niet geboekt in boekhouding onderneming
→ geen betrekking op boekhoudkundige entiteit
Boekhoudkundige transactie
• Gebeurtenis die we kunnen boeken
o Die financiële toestand beïnvloedt
o Die betrouwbaar in geld uit te drukken is
VB. Aankoop computer → onderneming geld kwijt en wijzigt financiële toestand, ook is
gebeurtenis betrouwbaar in geld uit te drukken want we weten hoeveel precies koste
→ Aankoop computer is dus boekhoudkundige transactie
VB. Aanwerving personeel → iets gebeurd in leven onderneming, maar niet te boeken
zal financiële toestand veranderen, maar is niet in geld uit te drukken
→ gebeurtenis die geen boekhoudkundige transactie is
Cooking the books (artikel De tijd) → boekhouden geen exacte wetenschap (grijze zones)
→ Betalen leverancier duidelijke transactie → je weet wat je betaald
→ onderneming heeft oude computer liggen, hoeveel nog waard, verkopen?
→ grijze zones waardoor boekhoudt fraude voorkomt → onderneming doet creatief boekhouden
VB. Lernout en Hauspie
3
, Juridisch kader
2 belangrijke boekhoudkundige stromingen:
• Angelsaksische model → Engelstalige landen (VK, USA, Canada, Australië, Nieuw-Zeeland)
o Industriële revolutie (1750) → vereist extra kapitaal
o Financiers informatie verschaffen
o Gewoonterecht (common law) vanuit beroepsbeoefenaars
o Boekhoudregels kwam hier tot stand voor het informeren van financiers
• Continentaal Europees model → Europese vasteland
o Overheid → drijvende kracht achter boekhoud recht
VB. berekening inkomstbelastingen
o Informeren en beschermen van schuldeisers
o (Verschil) → Regels kwamen bij wet tot stand → bewijsrecht (code/civil law)
Belgische regelgeving
Boekjaar 1975 eerste boekhoudwet tot stand in BE → ervoor geen boekhoudkundige wetgeving
→ in deze wet krachtlijnen van Europese regelgeving terug te vinden
Boekhoudverplichtingen voor ondernemingen van EU-lidstaten zijn gebaseerd op EU-richtlijnen en
verordeningen → EU harmoniseer financieel informatie van Europese ondernemingen
Meest recente aanpassing van Belgisch boekhoud en jaarrekeningen recht → dec. 2015
→ Belgische regelgeving in overeenstemming gebracht met nieuwe EU-richtlijnen van jun. 2013
Belgisch boekhoud en jaarrekeningen recht → vervat in 4 teksten
1) Wetboek van economisch recht (WER) → bepaalt o.a. dat elke onderneming passende
boekhouding moet voeren volgens regels van dubbelboekhouden
2) Koninklijke besluiten 21 okt 2018 → (hiermee voorziet federale regering wetgeving van
nodige uitvoeringsmaatregelen) over houden en bewaren van boeken en minimumindeling
van algemeen rekeningenstelsel
3) Wetboek van vennootschappen en verengingen (WVV) → (2019 afgestapt van oude
wetboek van vennootschappen) → nieuwe wetgeving (wijzigingen in vennootschapsvormen
en werking ervan) bepalingen over jaarrekening van vennootschappen
4) Koninklijke besluiten 21 april 2019 → meer gedetailleerde regels over structuur
jaarrekening en waardering van verschillende rubrieken
Adviezen van de CBN (Commissie voor Boekhoudkundige Normen) → specifiek in BE
→ commissie van experten en beroepsbeoefenaars die adviezen schrijven over interpretatie van
boekhoud- en jaarrekening wetgeving → hoe bepaalde dingen moeten boeken
→ adviezen zijn juridisch niet binden, maar hebben wel grote morele waarde
→ geven indicatie van praktijk en vormen vaak basis voor latere wetswijzigingen
→ Commission des Normes Comptables → CNC
4
