Notities onderwijspsychologie NIET leerstoornissen

ONDERWIJSPSYCHOLOGIE
Inhoud
1. Onderwijsvisies...............................................................................................3
1.1. Onvrede in het onderwijs...............................................................................................................................3
1.1.1. Oorzaken van onvrede............................................................................................................................3
1.2. Nieuwe waarde: alles verandert voortdurend...............................................................................................5
1.3. Onderwijs is waarde op zich...........................................................................................................................6
1.4. Wat is wezen van de school?.........................................................................................................................7
1.5. Onderwijs als catering van individuele leerbehoeften..................................................................................8
1.6. Tendensen in huidige onderwijs....................................................................................................................9
1.6.1. Naturalisme: ervaringsgericht leren........................................................................................................9
1.6.2. Formalisme............................................................................................................................................10
1.6.3. Hyper-individualisme............................................................................................................................11
1.7. Distributional dynamics................................................................................................................................12
1.8. Relatie tussen scheefheid en correlatie gem-var.........................................................................................13
1.9. Welbevinden................................................................................................................................................13
1.9.1. Is welbevinden een noodzakelijke voorwaarde?..................................................................................14
1.10. Conclusies...................................................................................................................................................14
2. Leerzorg........................................................................................................15
2.1. Uitgangspunten............................................................................................................................................15
2.2. Waarom verandering?.................................................................................................................................15
2.3. Cijfers over zorg............................................................................................................................................16
2.4. Knelpunten aan basis van M-decreet...........................................................................................................16
2.5. De leerzorgmatrix.........................................................................................................................................16
2.6. VN-verdrag...................................................................................................................................................17
2.6.1. Redelijke aanpassingen.........................................................................................................................18
2.7. het M-decreet..............................................................................................................................................18
2.8. Aanpassingen aan het M-decreet: ondersteuningsmodellen......................................................................19
2.9. De inclusieve beweging................................................................................................................................20
2.9.1. Inclusief onderwijs................................................................................................................................21
2.9.2. Wortels van inclusie..............................................................................................................................22
2.9.3. Voorwaarden voor inclusief onderwijs.................................................................................................22
3. inclusief onderwijs........................................................................................23
3.1. M-decreet als invulling van inclusieprincipe................................................................................................23
3.1.1. Schoolexterne hulp (schaduwonderwijs)..............................................................................................23


1

, 3.1.2. Schoolinterne hulp (STICORDI)..............................................................................................................24
3.2. Implicaties....................................................................................................................................................28
3.3. Oplossingen..................................................................................................................................................29
3.3.1. Response to intervention......................................................................................................................29
3.4. Handelingsgerichte diagnostiek...................................................................................................................30
4. Zittenblijven..................................................................................................31
4.1. Zittenblijven in vraag gesteld.......................................................................................................................31
4.2. Brede context...............................................................................................................................................31
4.3. Wetenschappelijke studies..........................................................................................................................32
4.3.1. Meta-analyses.......................................................................................................................................33
4.4. Selectie-bias is kernprobleem......................................................................................................................34
4.4.1. Differentiërende kenmerken: ‘unmeasured confounders’...................................................................34
4.5. SiBO-data (nu SONO)....................................................................................................................................35
4.6. KUL studies...................................................................................................................................................36
4.7. verdelingen van propensityscores...............................................................................................................37
4.8. Propensityscores in 10 strata.......................................................................................................................38
4.9. Kwaliteitscheck van matching: two-way ANOVA.........................................................................................38
4.10. Covariate balance check.............................................................................................................................39
4.11. Positiviteitsassumptie (overlap).................................................................................................................39
4.12. Fundamenteel probleem met matching....................................................................................................40
4.13. Zittenblijven is tijdsvariërende predictor...................................................................................................40
4.14. SUTVA = Stable Unit Treatment Value Assumption...................................................................................41
4.15. Leeftijds- of jaarklasvergelijking?...............................................................................................................41
4.15.1. Leeftijdsvergelijking en het probleem van meetinvariantie...............................................................42
4.16. MSM & SCMM (paradigma = gerandomiseerd experiment).....................................................................42
4.16.1. MSM....................................................................................................................................................43
4.17. Latent groeimodel......................................................................................................................................46
4.18. Output MPlus.............................................................................................................................................46
4.19. Conclusies MonteCarlo simulaties.............................................................................................................46
4.20. Overige onderzoeksvragen.........................................................................................................................47
4.21. Modererende variabelen...........................................................................................................................47
4.22. Effect op doorverwijzen bijzonder onderwijs............................................................................................48
4.22.1. Effect op doorverwijzen bijzonder onderwijs (target lln)...................................................................48
4.22.2. Effect op doorverwijzen bijzonder onderwijs (target)........................................................................49
4.23. Varianten en alternatieven van zittenblijven.............................................................................................49
4.24. Conclusies...................................................................................................................................................49



2

,1. ONDERWIJSVISIES

1.1. ONVREDE IN HET ONDERWIJS

- Gebrek aan duidelijke, gemeenschappelijke visie van wat de essentie van
onderwijs is
 Hervormingsplannen veroorzaken onrust
 Overheid die zichzelf machteloos voelt
 Machteloosheid bij de beleidsmakers zelf
 Grote gevoeligheid voor nieuwe hypes
 Alhoewel dat plots aan het veranderen is. Men wordt zich hier meer van
bewust en er is een tegenbeweging aan de gang (slingerbeweging).
 Bv. dienst onderwijsvernieuwing: focus op vorm in plaats van inhoud
- Vrees voor kwaliteitsverlies op alle niveaus (= daling van gemiddelde prestatie)
 Tot 2000: zeer goed onderwijs in Vlaanderen
 PISA peiling (internationale peiling) in 2000
 Voor 2000: media focussen op de slechte aspecten van het onderwijs (vnl. de
klassieke aspecten)  achteraf gezien klopte dit niet
 Hele verdeling is naar beneden geschoven  “drama op sociaal vlak”
- Onvoldoende inspelen op economische behoeften
- Burn-out bij leerkrachten
- Therapeutisering van het onderwijs
 School/klas is misschien eerder een therapeutische setting in plaats van een
school/ klas. Wat betekent dat? Helpt sterk nadenken over medische
diagnoses? Zorgt het voor een omgekeerd effect? Worden de leerlingen
kwetsbaarder?
- Problematiek van nieuwkomers: taalachterstand


1.1.1. OORZAKEN VAN ONVREDE
- Door elkaar lopende visies die moeilijk met elkaar kunnen verzoend worden:
 Premoderne (autoritaire) visie:
 Autoriteit (bv. leerkracht) verleent betekenis
 Individu wordt gedomineerd door traditie
 Moderne visie:
 Verwerping van traditie en autoriteit ten voordele van rede en
wetenschap
 Cultuuronafhankelijk
 Autonoom individu als enige bron van betekenis en waarheid
 Postmoderne visie:
 Verwerping van soevereine autonome individu
 Alles is constructie: ieder zijn waarden en waarheden
= alles wordt subjectief waardoor het niet gebonden is aan een
autonoom individu
 Nadruk op emoties, intuïties, fragmentatie van ervaringen




3

, Professor: gematigd modernist

- Ontwikkeling postmoderne visie: consequentie van het modernisme, want het
modernisme is cultuuronafhankelijk. Het afwijzen van autoriteit en gezag heeft op
zich vanzelf geleidt tot een soort cultuur relativisme.
- Als je alles gaat relativeren, dan zit je in het postmoderne. Alles is relatief en
ieder heeft zijn eigen waarheden. Maar dat klopt ook niet, niet iedereen kan zijn
waarheden hebben, natuurlijk heeft ieder zijn subjectieve beleving maar dat is
niet hetzelfde. Dat is niet wat we in een democratie willen, in een democratie leeft
het feit dat we ervan uit gaan dat er een soort redelijkheid is tussen mensen,
waar men overleg wil hebben met elkaar en een soort consensus wil bereiken,
dan moet men vertrouwen hebben in de rationaliteit van de mens.
- Als ratio de norm wordt spelen culturele gevoeligheden weinig rol. Dan ga je al die
waarden weg relativeren. Dan kom je op het gebied van het onderwijs in de knel
want onderwijs heeft altijd te maken gehad met cultuuroverdracht (elementen uit
de huidige cultuur die we willen overdragen). Wetenschap probeert
cultuuronafhankelijk te zijn, maar onderwijs is breder dan dat (bv. cultuurvakken,
taal…).

Gematigd modernisme = positie dat de mens wel degelijk in staat is tot het verwerven
van objectieve kennis (met veel moeite). Die objectieve kennis is niet relatief
(postmodern), maar de mens is meer dan die ratio alleen. De mens heeft culturele
gevoeligheden, waarden en normen die hij/zij meedraagt vanuit zijn/haar eigen
achtergrond.

 In het onderwijs moet men weldegelijk aandacht wijten aan allerlei aspecten van de
persoonlijkheidsontwikkeling, naast het cognitieve. Dat past in de visie van de
professor, op voorwaarde dat men het belang van kennis niet gaat relativeren.

Homo sapiens (= de verstandige mens): wat ons onderscheid van andere dieren.

Op die manier gezien, zou men kunnen zeggen dat onderwijs/ educatie in de letterlijke
etymologische betekenis van het woord: wegleiden uit onwetendheid. Mensen invoeren in
een wereld die tot dan toe onbekend is.




4