Evidence based diëtetiek 2: toegepaste dieetleer 2
1. Hart-en vaatziekten
Inleiding
- Hypertensie
- Hypercholesterolemie of hypertriglyceridemie: hyperlipidemie of dyslipidemie: verstoring in
lipidenwaarden è kan hypo en hyper zijn.
- Hartfalen
- Risico hart-en vaatziekten: nog niets gediagnosticeerd; maar wel risico vb. obesitas, diabetes… è leefstijl
en voedingsadviezen
- Na operatie: leefstijl en voedingsadviezen; aanpassing voeding is cruciaal!
Intermezzo
- Ongezonde voeding: slecht voor het hart: slechte deeltjes kunnen blijven plakken aan de
binnenkant van de bloedvatwand è vernauwingen è vermijden!!
- Medicatie is niet altijd de beste oplossing: eerst voeding aanpakken
- Pure chocolade: flavonolen; mogelijkse verwijding bloedvaten è betere doorstroming (niet
genoeg eenduidig wetenschappelijk bewijs)
- Franse paradox: elke dag een glas rode wijn è minder risico op hart-en vaatziekten; kan
misschien kloppen, maar alcohol kan voor veel andere pathologieën zorgen.
- Algemeen: patiënten stellen dit soort vragen vaak en denken dat alles makkelijk opgelost is met 1
oplossing
1.1 Hypertensie
- MESA-studie:
• Incidentie volwassenen is zeer hoog
• Goed opvolgen en behandelen
- FOTO: toont het zoutgehalte in voedingsmiddelen
• Max. aanbeveling: 6g /dag
o Hebben we vaak al binnen zonder extra
toegevoegd zout.
Definitie
Vanaf wanneer spreken we van een hoge bloeddruk?
- Algemeen volwassenen volgens European Society of Cardiology
• ≥ 140 mm Hg systolisch en/of ≥ 90 mm Hg diastolisch
Bloeddruk is de kracht van je bloed die tegen de wanden van je bloedvaten beweegt.
- Bovendruk: systolische bloeddruk
• Druk die uitgevoerd wordt op je bloedvat als de ventrikels gaan uitzetten
- Onderdruk: diastolische bloeddruk
• Druk tussen hartslagen; als ventrikels zich vullen met bloed
Categorieën van bloeddruk bij volwassenen
Risico’s?
- Negroïde ras
• Zwarte huidskleur: hoger risico op hart-en vaatziekten
- Diabetes, SCORE ≥ 10%
• Risico op hart-en vaatziekten
• Bloeddruk < 130/80
- 65-plussers
• Voorzichtig dat we niet te streng zijn: behandeling è lagere bloeddruk è meer risico op vallen
• Streven naar <140/<85
1
, • Individueel !!!
! Als er iemand zich in twee categorieën bevindt, wordt er altijd gekeken naar de hoogste druk !
Stage 2: voorzichtig zijn en arts raadplegen
Voor kinderen: op basis van de groeicurves en p-waarden
Diagnose
- 3 afwijkende metingen in 6-8 weken
• Intensief waarden bijhouden; vergelijken en conclusie nemen
- 5 afwijkende metingen binnen 6 maand
- Momentopname! è 1 moment kan een vertekend beeld geven (witte-schorten fobie)
- Vaak per toeval ontdekt: vb. grootouder hebben een machinetje; eens meten voor de lol.
è Hoe hoger de meting; hoe frequenter controleren
è Standaard 1x per jaar de bloeddruk meten
2
, Grote Amerikaanse studie: prevalentie
è Ouder worden: stijgende prevalentie
Risicoprofiel essentiële hypertensie
Welke factoren verhogen het risico op hoge bloeddruk?
Niet- beïnvloedbaar Beïnvloedbaar
Middelbare leeftijd Onevenwichtige voeding + sedentaire levensstijl + alcohol
Negroïde ras (minder opname vitamine D) Stress
Mannelijk geslacht Roken
Genetisch, familiale voorgeschiedenis Medicatie: hormoontabletten, anticonceptiepil, MAO-remmers,
NSAID’s, systemische cortisone; heel wat medicatie kan invloed
hebben op de bloeddruk
OG, OB, psychosociale aspecten vb. depressie
è Meestal een samenloop van factoren, niet 1 factor die verantwoordelijk is voor stijgende bloeddruk =
multifactorieel
Risicoprofiel secundaire hypertensie
è Een onderliggende ziekte is de reden van de te hoge bloeddruk
Welke pathologieën resulteren in risico op een hoge bloeddruk?
- (Bij)nieraandoeningen: zeer zeldzaam de reden
- Cushing syndroom: lichaam maakt te veel cortisol aan (stresshormoon)
- Slaapapneu: ademen staat voor een bepaald aantal seconden stil è daling zuurstof in bloed
- Schildklierproblemen (te traag/te snel)
+ Rekening houden met de inname van substanties of drugs zoals XTC en cocaïne
Klachten en gevolgen
Korte termijn
- Meestal asymptomatisch; pas jaren later de diagnose è gevaarlijk!
OF
- Hoofdpijn, pijn op de borst, duizeligheid, neusbloedingen, hartkloppingen, roodheid, oorsuizen,
kortademigheid en/of spierzwakte (soms krampen) è klachten opvolgen: regelmaat en frequentie
Lange termijn: kan ernstige gevolgen hebben
- Cardiovasculaire aandoeningen op 5 niveau’s
• Hersenen
o CVA
o TIA: tijdelijke afsluiting bloedvat
o RIND: ergens een uitval thv. hersenen door onvoldoende doorbloeding; is omkeerbaar
• Hart
o AP: angina pectoris; onvoldoende zuurstofrijk bloed naar het hart
o AMI: acuut myocardinfarct
o DC: hartfalen
• Perifeer
• Nieren
3
1. Hart-en vaatziekten
Inleiding
- Hypertensie
- Hypercholesterolemie of hypertriglyceridemie: hyperlipidemie of dyslipidemie: verstoring in
lipidenwaarden è kan hypo en hyper zijn.
- Hartfalen
- Risico hart-en vaatziekten: nog niets gediagnosticeerd; maar wel risico vb. obesitas, diabetes… è leefstijl
en voedingsadviezen
- Na operatie: leefstijl en voedingsadviezen; aanpassing voeding is cruciaal!
Intermezzo
- Ongezonde voeding: slecht voor het hart: slechte deeltjes kunnen blijven plakken aan de
binnenkant van de bloedvatwand è vernauwingen è vermijden!!
- Medicatie is niet altijd de beste oplossing: eerst voeding aanpakken
- Pure chocolade: flavonolen; mogelijkse verwijding bloedvaten è betere doorstroming (niet
genoeg eenduidig wetenschappelijk bewijs)
- Franse paradox: elke dag een glas rode wijn è minder risico op hart-en vaatziekten; kan
misschien kloppen, maar alcohol kan voor veel andere pathologieën zorgen.
- Algemeen: patiënten stellen dit soort vragen vaak en denken dat alles makkelijk opgelost is met 1
oplossing
1.1 Hypertensie
- MESA-studie:
• Incidentie volwassenen is zeer hoog
• Goed opvolgen en behandelen
- FOTO: toont het zoutgehalte in voedingsmiddelen
• Max. aanbeveling: 6g /dag
o Hebben we vaak al binnen zonder extra
toegevoegd zout.
Definitie
Vanaf wanneer spreken we van een hoge bloeddruk?
- Algemeen volwassenen volgens European Society of Cardiology
• ≥ 140 mm Hg systolisch en/of ≥ 90 mm Hg diastolisch
Bloeddruk is de kracht van je bloed die tegen de wanden van je bloedvaten beweegt.
- Bovendruk: systolische bloeddruk
• Druk die uitgevoerd wordt op je bloedvat als de ventrikels gaan uitzetten
- Onderdruk: diastolische bloeddruk
• Druk tussen hartslagen; als ventrikels zich vullen met bloed
Categorieën van bloeddruk bij volwassenen
Risico’s?
- Negroïde ras
• Zwarte huidskleur: hoger risico op hart-en vaatziekten
- Diabetes, SCORE ≥ 10%
• Risico op hart-en vaatziekten
• Bloeddruk < 130/80
- 65-plussers
• Voorzichtig dat we niet te streng zijn: behandeling è lagere bloeddruk è meer risico op vallen
• Streven naar <140/<85
1
, • Individueel !!!
! Als er iemand zich in twee categorieën bevindt, wordt er altijd gekeken naar de hoogste druk !
Stage 2: voorzichtig zijn en arts raadplegen
Voor kinderen: op basis van de groeicurves en p-waarden
Diagnose
- 3 afwijkende metingen in 6-8 weken
• Intensief waarden bijhouden; vergelijken en conclusie nemen
- 5 afwijkende metingen binnen 6 maand
- Momentopname! è 1 moment kan een vertekend beeld geven (witte-schorten fobie)
- Vaak per toeval ontdekt: vb. grootouder hebben een machinetje; eens meten voor de lol.
è Hoe hoger de meting; hoe frequenter controleren
è Standaard 1x per jaar de bloeddruk meten
2
, Grote Amerikaanse studie: prevalentie
è Ouder worden: stijgende prevalentie
Risicoprofiel essentiële hypertensie
Welke factoren verhogen het risico op hoge bloeddruk?
Niet- beïnvloedbaar Beïnvloedbaar
Middelbare leeftijd Onevenwichtige voeding + sedentaire levensstijl + alcohol
Negroïde ras (minder opname vitamine D) Stress
Mannelijk geslacht Roken
Genetisch, familiale voorgeschiedenis Medicatie: hormoontabletten, anticonceptiepil, MAO-remmers,
NSAID’s, systemische cortisone; heel wat medicatie kan invloed
hebben op de bloeddruk
OG, OB, psychosociale aspecten vb. depressie
è Meestal een samenloop van factoren, niet 1 factor die verantwoordelijk is voor stijgende bloeddruk =
multifactorieel
Risicoprofiel secundaire hypertensie
è Een onderliggende ziekte is de reden van de te hoge bloeddruk
Welke pathologieën resulteren in risico op een hoge bloeddruk?
- (Bij)nieraandoeningen: zeer zeldzaam de reden
- Cushing syndroom: lichaam maakt te veel cortisol aan (stresshormoon)
- Slaapapneu: ademen staat voor een bepaald aantal seconden stil è daling zuurstof in bloed
- Schildklierproblemen (te traag/te snel)
+ Rekening houden met de inname van substanties of drugs zoals XTC en cocaïne
Klachten en gevolgen
Korte termijn
- Meestal asymptomatisch; pas jaren later de diagnose è gevaarlijk!
OF
- Hoofdpijn, pijn op de borst, duizeligheid, neusbloedingen, hartkloppingen, roodheid, oorsuizen,
kortademigheid en/of spierzwakte (soms krampen) è klachten opvolgen: regelmaat en frequentie
Lange termijn: kan ernstige gevolgen hebben
- Cardiovasculaire aandoeningen op 5 niveau’s
• Hersenen
o CVA
o TIA: tijdelijke afsluiting bloedvat
o RIND: ergens een uitval thv. hersenen door onvoldoende doorbloeding; is omkeerbaar
• Hart
o AP: angina pectoris; onvoldoende zuurstofrijk bloed naar het hart
o AMI: acuut myocardinfarct
o DC: hartfalen
• Perifeer
• Nieren
3
