2021-2022
MANAGEMENT ACCOUNTING
,Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1................................................................................................................................................... 2
Plaatsbepaling van management accounting.....................................................................................................2
Hoofdstuk 2 Kostenbegrippen:....................................................................................................................... 3
Product costs en period costs 2.1:........................................................................................................................3
Werkelijke kosten en standaardkosten 2.2:.........................................................................................................4
Variabele kosten en constante kosten 2.3:..........................................................................................................4
Directe kosten en indirecte kosten 2.4:................................................................................................................5
Private kosten en externe kosten 2.5:..................................................................................................................5
Relevante kosten en sunk costs 2.6......................................................................................................................5
Kosten en misgelopen opbrengsten 2.7...............................................................................................................6
Hoofdstuk 4 kostprijs en bedrijfsdrukte.......................................................................................................... 6
Totale kosten en gemiddelde kosten 4.1..............................................................................................................6
Verwachte bezetting en normale bezetting 4.2...................................................................................................6
Integrale kostprijs en differentiële kostprijs 4.3...................................................................................................7
Normale bezetting en capaciteitsbepaling 4.4.....................................................................................................7
Hoofdstuk 6 Het verband tussen bedrijfsdrukte en resultaat..........................................................................7
Profit-volumecharts 6.1........................................................................................................................................7
Hefboomwerking 6.3............................................................................................................................................8
Invloed van winstbelasting 6.4.............................................................................................................................9
Enige complicaties bij de break-evenanalyse 6.5.................................................................................................9
Hoofdstuk 7 De invloed van voorraadmutaties............................................................................................. 10
Absorption costing 7.1.......................................................................................................................................10
Direct costing 7.2................................................................................................................................................10
Absorption costing en direct costing: de pro’s en de contra’s 7.3.....................................................................11
Hoofdstuk 8 Kostentoerekening (1).............................................................................................................. 11
Het belang van kostentoerekening 8.1..............................................................................................................11
Enkelvoudige opslagmethode 8.2......................................................................................................................12
Meervoudige opslagmethode 8.3......................................................................................................................12
Kostenplaatsenmethode 8.4..............................................................................................................................12
Activity based costing 8.5...................................................................................................................................13
Hoofdstuk 9 kostentoerekening (2).............................................................................................................. 14
Gemeenschappelijke kosten 9.1.........................................................................................................................14
Van productkostprijs naar klantenkostprijs 9.2.................................................................................................15
Hoofdstuk 12 voorraadpolitiek..................................................................................................................... 15
, Redenen voor het aanhouden van voorraden 12.1............................................................................................15
Prijsrisico’s 12.2..................................................................................................................................................15
Voorraadkosten 12.3..........................................................................................................................................16
Veiligheidsvoorraden 12.4..................................................................................................................................17
De just-in-time-filosofie 12.5..............................................................................................................................17
Backflush costing 12.6........................................................................................................................................17
Hoofdstuk 13 verkoopprijsvaststelling.......................................................................................................... 18
Verkoopprijs en winstmaximalisatie 13.1..........................................................................................................18
Verkoopprijs en concurrentieverhoudingen 13.2...............................................................................................19
Mededingingsbeleid 13.3...................................................................................................................................20
Bases voor verkoopprijsvaststelling 12.4...........................................................................................................20
Prijsdiscriminatie 13.5........................................................................................................................................21
Hoofdstuk 15 management control.............................................................................................................. 21
Ondernemingsdoelstellingen 15.1.....................................................................................................................21
Het controlesysteem 15.2..................................................................................................................................22
Soorten controls 15.3.........................................................................................................................................22
Control mix 15.4.................................................................................................................................................23
Result controls en responsibility centers 15.5....................................................................................................23
Balanced scorecard 15.6....................................................................................................................................24
Hoofdstuk 16 budgettering.......................................................................................................................... 24
Functies van budgetten 16.1..............................................................................................................................24
Budgettering als coördinatiemechanisme 16.2.................................................................................................25
Verschillenanalyse 16.3......................................................................................................................................26
Opbrengstenverschillen 16.4..............................................................................................................................26
Kostenverschillen 16.5........................................................................................................................................27
Afval en uitval: 16.6...........................................................................................................................................27
Hoofdstuk 1
Plaatsbepaling van management accounting
,Management accounting houdt zich bezig met informatieverschaffing aan de ondernemingsleiding
ten behoeve van het nemen van beslissingen en het beheersen van bedrijfsprocessen
- Betreft dus interne informatieverschaffing
De financiële verslaggeving gericht op de oordeelsvorming van derden ten aanzien van de organisatie
- Externe informatieverschaffing (vaak financial accounting genoemd)
Derden zijn andere belanghebbenden zoals:
- Aandeelhouders, vreemd vermogen verschaffers, leveranciers, werknemers, de overheid etc.
Overeenkomst:
- Beide verschaffen financiële informatie
Ondernemingsleiding: toegang tot alle informatie die in de onderneming aanwezig is
Andere belanghebbende: wachten met welke informatie het management over de brug komt (voor
sommigen gelden wettelijke bepalingen)
Beursgenoteerde ondernemingen moeten voldoen aan de: International Financial Reporting
Standards
Het jaarverslag bestaat uit:
- Balans
- Resultatenrekening
- Toelichting op beide
- Directie verslag
- Overige gegevens (waaronder accountantsverklaring)
Creative accounting:
- Het op kunstmatige wijze verfraaien van de balans en resultatenrekening
Intern Extern
Toegang tot alle informatie Ja Nee
Wettelijke voorschriften Nee Ja
Frequentie Vrijwel doorlopend Periodiek
Detaillering Zeer gedetailleerd Meer globaal
Tijdstip van berichtgeving Vrij snel na einde periode Veel later
Mogelijke neiging tot.. Nee Ja
Hoofdstuk 2 Kostenbegrippen:
Product costs en period costs 2.1:
Kostprijs product: bestaat uit de in geldtermen uitgedrukte waarde van de voor de vervaardigen van
dat product opgeofferde productiemiddel
Integrale kostprijs
- Alle kosten worden aan het product toegekend (product costs)
In complexe ondernemingssituaties is het niet altijd eenvoudig om alle kosten aan een product toe te
kennen:
- Hierbij wordt er gebruik gemaakt van period costs
Wanneer er sprake is van een voorraadmutatie, heeft dit invloed op de winst:
- Bij een voorraadtoename is de winst hoger naarmate er meer kosten als product costs
worden beschouwd. Bij voorraad afname is het het omgekeerde geval
Direct costing: De constante kosten worden geheel buiten de kostprijs gehouden en worden verwerkt
als period costs
, Werkelijke kosten en standaardkosten 2.2:
Kostprijs gebaseerd op de werkelijk bestede kosten:
- In dit geval is de kostprijs pas nadat het productieproces is voltooid bekend
Standaardkosten:
- Kostprijs kan ook opgesteld worden door er van uit te gaan van de kosten die gemaakt
zouden mogen worden bij een efficiënt verloop van het productieproces (standaardkosten)
Indien door verspilling de werkelijke kosten hoger blijken dan de standaardkosten, worden deze
rechtstreeks ten laste van het resultaat gebracht in de periode dat ze zich voordoen; period costs
Variabele kosten en constante kosten 2.3:
Bedrijfsdrukte: algemene benaming voor de omvang van de ondernemingsactiviteiten in een periode
- Kan worden gemeten in aantal vervaardigde producten, verreden kilometers, aantal
adviezen
- Productieomvang in een periode
Variabele kosten:
- Is het totale kostenbedrag per tijdseenheid afhankelijk van de bedrijfsdrukte; bij toename
van productie stijgen de totale variabele kosten
Verschillende soorten samenhang tussen bedrijfsdrukte en variabele kosten:
Proportionele
Progressieve
Degressieve
Proportioneel: hierbij nemen de kosten evenredig met de productie toe
Progressieve: hierbij stijgen de kosten in verhouding sterker dan de bedrijfsdrukte
Degressieve: hierbij stijgen de kosten minder sterk dan de bedrijfsdrukte
- Constante kosten zijn niet afhankelijk van de bedrijfsdrukte
- Bij uitbreiding van de productiecapaciteit zien we een ‘trapsgewijs’ verloop van de constante
kosten
Variabilisatie van constante kosten
Wanneer het aandeel van constante kosten in het totaal van de kosten relatief hoog is, brengt dit
risico’s mee:
- Een geringe afzet zal grote consequenties voor de winst hebben
Verschillende manieren om constante kosten te variabiliseren:
Duurzame productiemiddelen worden gehuurd of geleased
Personeel wordt ingehuurd via een uitzendbureau
Werk wordt uitbesteed (outsourcing)
Onderscheid in kosten:
Engineerd costs
Committed costs
Discretionary costs
Engineerd costs:
- Hebben een directe, technische relatie met de bedrijfsdrukte (grondstofkosten). Het gaat
hier dus om variabele kosten
Committed costs:
- Zijn kosten die voortvloeien – in het verleden genomen – beslissingen om productiecapaciteit
ter beschikking te hebben
- Betreft bijv. afschrijvingskosten van machines en gebouwen
MANAGEMENT ACCOUNTING
,Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1................................................................................................................................................... 2
Plaatsbepaling van management accounting.....................................................................................................2
Hoofdstuk 2 Kostenbegrippen:....................................................................................................................... 3
Product costs en period costs 2.1:........................................................................................................................3
Werkelijke kosten en standaardkosten 2.2:.........................................................................................................4
Variabele kosten en constante kosten 2.3:..........................................................................................................4
Directe kosten en indirecte kosten 2.4:................................................................................................................5
Private kosten en externe kosten 2.5:..................................................................................................................5
Relevante kosten en sunk costs 2.6......................................................................................................................5
Kosten en misgelopen opbrengsten 2.7...............................................................................................................6
Hoofdstuk 4 kostprijs en bedrijfsdrukte.......................................................................................................... 6
Totale kosten en gemiddelde kosten 4.1..............................................................................................................6
Verwachte bezetting en normale bezetting 4.2...................................................................................................6
Integrale kostprijs en differentiële kostprijs 4.3...................................................................................................7
Normale bezetting en capaciteitsbepaling 4.4.....................................................................................................7
Hoofdstuk 6 Het verband tussen bedrijfsdrukte en resultaat..........................................................................7
Profit-volumecharts 6.1........................................................................................................................................7
Hefboomwerking 6.3............................................................................................................................................8
Invloed van winstbelasting 6.4.............................................................................................................................9
Enige complicaties bij de break-evenanalyse 6.5.................................................................................................9
Hoofdstuk 7 De invloed van voorraadmutaties............................................................................................. 10
Absorption costing 7.1.......................................................................................................................................10
Direct costing 7.2................................................................................................................................................10
Absorption costing en direct costing: de pro’s en de contra’s 7.3.....................................................................11
Hoofdstuk 8 Kostentoerekening (1).............................................................................................................. 11
Het belang van kostentoerekening 8.1..............................................................................................................11
Enkelvoudige opslagmethode 8.2......................................................................................................................12
Meervoudige opslagmethode 8.3......................................................................................................................12
Kostenplaatsenmethode 8.4..............................................................................................................................12
Activity based costing 8.5...................................................................................................................................13
Hoofdstuk 9 kostentoerekening (2).............................................................................................................. 14
Gemeenschappelijke kosten 9.1.........................................................................................................................14
Van productkostprijs naar klantenkostprijs 9.2.................................................................................................15
Hoofdstuk 12 voorraadpolitiek..................................................................................................................... 15
, Redenen voor het aanhouden van voorraden 12.1............................................................................................15
Prijsrisico’s 12.2..................................................................................................................................................15
Voorraadkosten 12.3..........................................................................................................................................16
Veiligheidsvoorraden 12.4..................................................................................................................................17
De just-in-time-filosofie 12.5..............................................................................................................................17
Backflush costing 12.6........................................................................................................................................17
Hoofdstuk 13 verkoopprijsvaststelling.......................................................................................................... 18
Verkoopprijs en winstmaximalisatie 13.1..........................................................................................................18
Verkoopprijs en concurrentieverhoudingen 13.2...............................................................................................19
Mededingingsbeleid 13.3...................................................................................................................................20
Bases voor verkoopprijsvaststelling 12.4...........................................................................................................20
Prijsdiscriminatie 13.5........................................................................................................................................21
Hoofdstuk 15 management control.............................................................................................................. 21
Ondernemingsdoelstellingen 15.1.....................................................................................................................21
Het controlesysteem 15.2..................................................................................................................................22
Soorten controls 15.3.........................................................................................................................................22
Control mix 15.4.................................................................................................................................................23
Result controls en responsibility centers 15.5....................................................................................................23
Balanced scorecard 15.6....................................................................................................................................24
Hoofdstuk 16 budgettering.......................................................................................................................... 24
Functies van budgetten 16.1..............................................................................................................................24
Budgettering als coördinatiemechanisme 16.2.................................................................................................25
Verschillenanalyse 16.3......................................................................................................................................26
Opbrengstenverschillen 16.4..............................................................................................................................26
Kostenverschillen 16.5........................................................................................................................................27
Afval en uitval: 16.6...........................................................................................................................................27
Hoofdstuk 1
Plaatsbepaling van management accounting
,Management accounting houdt zich bezig met informatieverschaffing aan de ondernemingsleiding
ten behoeve van het nemen van beslissingen en het beheersen van bedrijfsprocessen
- Betreft dus interne informatieverschaffing
De financiële verslaggeving gericht op de oordeelsvorming van derden ten aanzien van de organisatie
- Externe informatieverschaffing (vaak financial accounting genoemd)
Derden zijn andere belanghebbenden zoals:
- Aandeelhouders, vreemd vermogen verschaffers, leveranciers, werknemers, de overheid etc.
Overeenkomst:
- Beide verschaffen financiële informatie
Ondernemingsleiding: toegang tot alle informatie die in de onderneming aanwezig is
Andere belanghebbende: wachten met welke informatie het management over de brug komt (voor
sommigen gelden wettelijke bepalingen)
Beursgenoteerde ondernemingen moeten voldoen aan de: International Financial Reporting
Standards
Het jaarverslag bestaat uit:
- Balans
- Resultatenrekening
- Toelichting op beide
- Directie verslag
- Overige gegevens (waaronder accountantsverklaring)
Creative accounting:
- Het op kunstmatige wijze verfraaien van de balans en resultatenrekening
Intern Extern
Toegang tot alle informatie Ja Nee
Wettelijke voorschriften Nee Ja
Frequentie Vrijwel doorlopend Periodiek
Detaillering Zeer gedetailleerd Meer globaal
Tijdstip van berichtgeving Vrij snel na einde periode Veel later
Mogelijke neiging tot.. Nee Ja
Hoofdstuk 2 Kostenbegrippen:
Product costs en period costs 2.1:
Kostprijs product: bestaat uit de in geldtermen uitgedrukte waarde van de voor de vervaardigen van
dat product opgeofferde productiemiddel
Integrale kostprijs
- Alle kosten worden aan het product toegekend (product costs)
In complexe ondernemingssituaties is het niet altijd eenvoudig om alle kosten aan een product toe te
kennen:
- Hierbij wordt er gebruik gemaakt van period costs
Wanneer er sprake is van een voorraadmutatie, heeft dit invloed op de winst:
- Bij een voorraadtoename is de winst hoger naarmate er meer kosten als product costs
worden beschouwd. Bij voorraad afname is het het omgekeerde geval
Direct costing: De constante kosten worden geheel buiten de kostprijs gehouden en worden verwerkt
als period costs
, Werkelijke kosten en standaardkosten 2.2:
Kostprijs gebaseerd op de werkelijk bestede kosten:
- In dit geval is de kostprijs pas nadat het productieproces is voltooid bekend
Standaardkosten:
- Kostprijs kan ook opgesteld worden door er van uit te gaan van de kosten die gemaakt
zouden mogen worden bij een efficiënt verloop van het productieproces (standaardkosten)
Indien door verspilling de werkelijke kosten hoger blijken dan de standaardkosten, worden deze
rechtstreeks ten laste van het resultaat gebracht in de periode dat ze zich voordoen; period costs
Variabele kosten en constante kosten 2.3:
Bedrijfsdrukte: algemene benaming voor de omvang van de ondernemingsactiviteiten in een periode
- Kan worden gemeten in aantal vervaardigde producten, verreden kilometers, aantal
adviezen
- Productieomvang in een periode
Variabele kosten:
- Is het totale kostenbedrag per tijdseenheid afhankelijk van de bedrijfsdrukte; bij toename
van productie stijgen de totale variabele kosten
Verschillende soorten samenhang tussen bedrijfsdrukte en variabele kosten:
Proportionele
Progressieve
Degressieve
Proportioneel: hierbij nemen de kosten evenredig met de productie toe
Progressieve: hierbij stijgen de kosten in verhouding sterker dan de bedrijfsdrukte
Degressieve: hierbij stijgen de kosten minder sterk dan de bedrijfsdrukte
- Constante kosten zijn niet afhankelijk van de bedrijfsdrukte
- Bij uitbreiding van de productiecapaciteit zien we een ‘trapsgewijs’ verloop van de constante
kosten
Variabilisatie van constante kosten
Wanneer het aandeel van constante kosten in het totaal van de kosten relatief hoog is, brengt dit
risico’s mee:
- Een geringe afzet zal grote consequenties voor de winst hebben
Verschillende manieren om constante kosten te variabiliseren:
Duurzame productiemiddelen worden gehuurd of geleased
Personeel wordt ingehuurd via een uitzendbureau
Werk wordt uitbesteed (outsourcing)
Onderscheid in kosten:
Engineerd costs
Committed costs
Discretionary costs
Engineerd costs:
- Hebben een directe, technische relatie met de bedrijfsdrukte (grondstofkosten). Het gaat
hier dus om variabele kosten
Committed costs:
- Zijn kosten die voortvloeien – in het verleden genomen – beslissingen om productiecapaciteit
ter beschikking te hebben
- Betreft bijv. afschrijvingskosten van machines en gebouwen
